تفاوت بین بازیافت زباله (Recycling) و استفادهی مجدد (Reusing) چیست؟
همه‌ی ما دربارهی فواید بازیافت زباله شنیده‌ایم و می‌دانیم که این فرآیند اهمیت زیادی برای محیط زیست دارد. اما باید به شما بگوییم که بازیافت، تنها گزینه‌ی ممکن نیست. استفادهی مجدد هم یکی دیگر از روش‌های مفید برای محافظت از محیط زیست است. شاید برای شما این سؤال پیش آید که «بازیافت بهتر است یا استفادهی مجدد؟» برای پی بردن به جواب این سؤال ادامه‌ی مقاله را بخوانید. ما در این مقاله قصد داریم استفادهی مجدد و بازیافت را تعریف کنیم، فواید هر کدام را بگوییم و با ارائه‌ی چند دلیل، به شما توضیح می‌دهیم کدامیک بهتر است. با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
استفادهی مجدد (Reuse) یا آپ سایکلینگ (Upcycling) چیست؟
استفادهی مجدد، همان‌طور که از نامش مشخص است، استفادهی دوباره از یک وسیله، به جای دور انداختن آن است. این یعنی از یک وسیله با یک هدف دیگر استفاده می‌شود.
استفادهی مجدد، همان‌طور که از نامش مشخص است، استفادهی دوباره از یک وسیله، به جای دور انداختن آن است. این یعنی از یک وسیله با یک هدف دیگر استفاده می‌شود. به طور مثال، از شیشه‌ی مربا به‌عنوان لیوان نوشیدنی استفاده می‌شود. استفادهی مجدد از مواد دور ریختنی و استفاده شده را آپ سایکلینگ می‌گویند. به عبارت دیگر، آپ سایکلینگ روشی است که افراد می‌توانند به کمک آن به طور مستقیم حجم خالص زباله‌های جامد را کاهش دهند.
استفادهی مجدد یا آپ سایکلینگ نیاز به خلاقیت همراه با هنر و ابتکار در تغییر دارد. محصولاتی که از طریق آپ سایکلینگ ساخته می‌شوند، معمولا هدفمند و مفید هستند. در این فرآیند، محصولات قدیمی تغییر پیدا می‌کنند و به محصولات جدید تبدیل می‌شوند. در بسیاری از موارد، ارزش اشیاء با تغییر و تبدیل به شی دیگر افزایش پیدا می‌کند. در واقع آپ سایکلینگ با هدف افزایش ارزش و کیفیت یک شی انجام می‌شود. در استفادهی مجدد اصل ماده تجزیه نمی‌شود، بلکه به همان شکلی که هست تبدیل به یک وسیله جدید می‌شود.
فواید استفادهی مجدد چیست؟
استفادهی مجدد مانند بازیافت زباله، باعث کاهش زباله‌هایی می‌شود که به سمت زمین‌های دفن زباله (لندفیل‌ها) روانه می‌شوند. در ادامه به سه فایده‌ی اصلی استفادهی مجدد می‌پردازیم.
برای محیط زیست
استفادهی مجدد فواید زیادی برای محیط زیست دارد. معمولا زباله‌های جامد یا سر از زمین‌های دفن در می‌آورند یا مورد استفادهی مجدد قرار می‌گیرند. واضح است که استفادهی مجدد برای محیط زیست بسیار بهتر است، چون این کار نه تنها از قرار گرفتن آن‌ها در زمین‌های دفن جلوگیری می‌کند، بلکه به تولید زباله‌های جدید کمتر هم کمک می‌کند. این موضوع باعث حفظ منابع طبیعی می‌شود. گفته می‌شود که استفادهی مجدد به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. فرآیند استفادهی مجدد معمولا به منابع، انرژی و زحمت کمتری نسبت به فرآیند بازیافت نیاز دارد.
از لحاظ اقتصادی
استفادهی مجدد فواید زیادی از لحاظ اقتصادی دارد. سازمان‌ها و افراد می‌توانند وسایلی که از طریق استفادهی مجدد تولید می‌شوند را به قیمت بسیار پایین‌تر تهیه کنند. به طور مثال، اگر قیمت ماشین ظرفشویی نو برای شما زیاد است، می‌توانید ماشین ظرفشویی دوستان یا یکی از اعضای خانوده‌تان را که دیگر از آن استفاده نمی‌کنند، مورد استفادهی مجدد قرار دهید و با این کار در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید.
برای جامعه
شما می‌توانید وسایلی که دیگر نمی‌خواهید را به سازمان‌ها و مؤسسه‌های خیریه هدیه دهید تا به طورمستقیم از آن‌ها استفاده کنند. با این کار می‌توانید هم برای جامعه مفید باشید و هم به سایر افراد هم کمک کنید.
چگونه وسایلی که نمی‌خواهیم را مورد استفادهی مجدد قرار دهیم؟
روش‌های مختلفی برای استفادهی مجدد از وسایل وجود دارد؛
- آن‌ها را به یک خیریه یا یک سازمان عمومی ببخشید.
- آن‌ها را به یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان هدیه دهید.
- وسایلی مانند موبایل، ماشین لباسشویی و… را تعمیر کنید.
- وسایل خود را به سازمان‌هایی دهید که آن‌ها را مورد استفادهی مجدد قرار می‌دهند.
- به دنبال ایده‌هایی برای تبدیل آن‌ها به اشیاء جدید باشید.
بازیافت یا Recycling چیست؟
بازیافت فرآیند تبدیل مواد زباله به مواد و اشیاء جدید است. به عبارت دیگر، فرآیند تجزیه‌ی موادی که دور ریخته شدهاند را بازیافت می‌گویند. قابلیت بازیافت مواد، به نوع آن‌ها بستگی دارد.
بازیافت فرآیند تبدیل مواد زباله به مواد و اشیاء جدید است. به عبارت دیگر، فرآیند تجزیه‌ی موادی که دور ریخته شدهاند را بازیافت می‌گویند. قابلیت بازیافت مواد، به نوع آن‌ها بستگی دارد. بعضی از مواد قابلیت بازیافت دارند و بعضی از مواد این قابلیت را ندارند و به آن‌ها غیر قابل بازیافت گفته می‌شود.
بسیاری از جوامع بازیافت را برای شهروندان خود آسان کرده‌اند. به این صورت که سطل زباله‌هایی را با برچسب مخصوص در مکان‌های عمومی قرار داده‌اند تا افراد به راحتی و با نگاه کردن به برچسب روی سطل زباله، بتوانند زباله‌های خود را تفکیک و جداسازی کنند.
بازیافت فواید زیادی دارد. با استفاده از بسیاری از تکنولوژی‌های جدید که مواد بیشتری را قابل بازیافت می‌کنند، همچنین با کمک و همکاری همه‌ی انسان‌ها، می‌توانیم زمین را پاکسازی کنیم. بازیافت نه تنها برای محیط زیست مفید است، بلکه از لحاظ اقتصادی هم تأثیرات مثبتی دارد.
فواید بازیافت چیست؟
بازیافت زباله فوایدی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم به نمونه‌های زیر اشاره کرد؛
محافظت از منابع طبیعی
پلاستیک، بطری‌های قدیمی، کاغذ‌ها و مقواهای زیادی در زمین‌های دفن زباله دیده می‌شوند. با بازیافت این مواد می‌توانیم آن‌ها را بارها و بارها استفاده کنیم و از این طریق به جلوگیری از بهره برداری از منابع جدید کمک کنیم. بازیافت زباله به محافظت از منابع طبیعی مانند آب، مواد معدنی، زغال سنگ، گاز و… کمک می‌کند.
محافظت از اکوسیستم و حیات وحش
بازیافت باعث می‌شود نیاز به تولید مواد جدید کمتر شود. این موضوع باعث کاهش انجام کارهایی می‌شود که برای طبیعت مضر بوده و به آن آسیب می‌رساند. با بازیافت، جنگل‌های کمتری قطع می‌شوند، آب، خاک و هوا کمتر آلوده می‌شوند و حیوانان کمتری آسیب می‌بینند. اگر زباله‌هایی مانند پلاستیک به درستی بازیافت نشوند، به دریا و رودخانه‌ها راه پیدا می‌کنند و جان آبزیان یا حیواناتی که آب دریا یا رودخانه‌ها را می‌نوشند، به خطر میفتد.
ایجاد فرصت‌های شغلی
بعد از اینکه زباله‌های خود را تفکیک و جداسازی کردید و به سازمان‌های جمع آوری پسماند تحویل دادید، زباله‌ها طبقه‌بندی می‌شوند و در محل‌های مخصوص قرار می‌گیرند. این کار به تعداد زیادی نیروی کار نیاز دارد. بنابراین بازیافت به اشتغال‌زایی کمک می‌کند.
استفادهی مجدد و بازیافت چه تفاوتی با هم دارند؟
همان‌طور که اشاره کردیم، بازیافت به معنای تبدیل پسماند به مواد خام است که می‌توان از آن‌ها دوباره و به‌عنوان یک محصول کاملا جدید استفاده کرد. این فرآیند به انرژی زیادی نیاز دارد. در بازیافت یک محصول جدید ایجاد می‌شود، بنابراین شکل محصول تغییر پیدا می‌کند. هدف بازیافت، استفاده از مواد اساسی در تولید محصولات متنوع است.
استفادهی مجدد، به استفادهی دوباره از یک محصول بدون تغییر آن اشاره دارد. در واقع پیدا کردن یک هدف جدید برای استفادهی دوباره از یک محصول را استفادهی مجدد می‌گویند. در استفادهی مجدد برخلاف بازیافت، شکل اصلی محصول تغییر پیدا نمی‌کند. این فرآیند سبب کاهش آلودگی و تولید زباله می‌شود. هدف از استفادهی مجدد، طولانی کردن چرخه‌‌ی حیات است.
یک نمونه از وسایل بازیافتی، فایبرگلاس تولید شده از بطری‌های شیشهای است. وسایل دوباره استفاده شده هم شامل هر چیزی می‌شوند که به صورت دست دوم خریداری شدهاند، مثل مبلمان دست دوم.
استفادهی مجدد از اشیاء هیچ ضرری به محیط زیست نمی‌رساند، اما بازیافت گاهی اوقات سبب آسیب به محیط زیست می‌شود. استفادهی مجدد سبب ذخیره‌‌ی انرژی می‌شود، اما فرآیند بازیافت به انرژی نیاز دارد.
استفادهی مجدد بهتر است یا بازیافت زباله؟
بازیافت زباله بهتر از انتقال مستقیم آن‌ها به زمین‌های دفن زباله است، اما نباید آن را به عنوان اولین و تنها گزینه‌ی ممکن برای کمک به محیط زیست در نظر بگیریم. فواید استفادهی مجدد بسیار بیشتر از بازیافت است.
در سال‌های اخیر دربارهی فواید بازیافت زیاد شنیده‌ایم. اینکه ما روش‌هایی را برای تجزیه زباله‌ها و تبدیل آن‌ها به وسایل دیگر پیدا کرده‌ایم، بسیار خوب است. اما نکته‌ی قابل توجه این است که بازیافت به انرژی زیادی نیاز دارد. بازیافت زباله بهتر از انتقال مستقیم آن‌ها به زمین‌های دفن زباله است، اما نباید آن را به عنوان اولین و تنها گزینه‌ی ممکن برای کمک به محیط زیست در نظر بگیریم. فواید استفادهی مجدد بسیار بیشتر از بازیافت است. در ادامه به دلایلی که اثبات می‌کنند استفادهی مجدد بهتر از بازیافت است می‌پردازیم.
۱. ارزان‌تر است
زمانی که اشیاء را بازیافت می‌کنید، یعنی وسایل جدیدی خریده‌اید، که این موضوع برای شما، کارخانه‌ی مربوطه و زمین هزینه ایجاد می‌کند. شما می‌توانید وسایلی مانند ساک خرید، جعبه، روبان، کاغذ کادو و… را دوباره استفاده کنید. با این کار می‌توانید در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید. علاوه بر این، می‌توانید اشیاء استفاده شده، مانند ماشین، کامپیوتر، دوربین و… را به صورت دست دوم بخرید و با این کار، هم اشیا را به قیمت ارزان‌تر بخرید و هم به حفظ منابع کمک کنید.
۲. انرژی کمتری مصرف می‌کند
بازیافت فرآیندی است که به انرژی تقریبا زیادی نیاز دارد، چون پسماندها باید حرارت ببینند، ذوب شده و به وسایل جدید تبدیل شوند. فرآیند بازیافت به انرژی بیشتری نسبت به استفادهی مجدد نیاز دارد. اگر خودتان نمی‌خواهید این وسایل را دوباره استفاده کنید، آن‌ها را به دوستان یا مؤسسه‌های خیریه هدیه دهید.
۳. سبب آلودگی کمتر یا هیچ گونه آلودگی نمی‌شود
بازیافت به انرژی زیادی نیاز دارد و طی این فرآیند آلودگی‌هایی ایجاد می‌شود. اما استفادهی مجدد منجر به آلودگی نمی‌شود. اهمیت استفادهی مجدد به‌ویژه در مورد بعضی اشیاء مانند لباس بیشتر به چشم می‌آید، چون صنعت پنبه آسیب زیادی به محیط زیست می‌رساند.
۴. سرگرم کننده است
استفادهی مجدد از اشیاء می‌تواند سرگرم کننده باشد. با این کار نه تنها می‌توانید زباله‌هایتان را کاهش دهید، بلکه می‌توانید از خلاقیت‌تان هم به طور مفید استفاده کنید. به طور مثال، می‌توانید از شیشه‌ها و قوطی‌ها کاردستی‌های مختلفی درست کنید. درست کردن وسایل جدید از تفکیک و جداسازی آن‌ها سرگرم کننده‌تر است.
۵. با این کار می‌توانید دوستان جدیدی پیدا کنید
شما می‌توانید وسایلی که نمی‌خواهید را به همسایه‌ها یا آشنایان خود هدیه دهید و با این کار هم دوستان جدیدی پیدا کنید و هم به محافظت از محیط زیست کمک کنید. تلویزیون، موبایل، لباس و هر چیز دیگری که نمی‌خواهید را به دیگران هدیه دهید و با این کار مهربانی خود را به دیگران اثبات کنید.
۶. مسؤولیت پذیری بیشتر شما را نشان می‌دهد
بازیافت، بهانه‌ای برای مصرف بی‌حد و اندازه است. اما استفادهی مجدد باعث می‌شود مسؤولیت زباله‌هایی که تولید کرده‌ایم را به عهده بگیریم. زمانی که وسایل را دوباره استفاده می‌کنیم، یعنی تصمیم گرفته‌ایم مصرف خود را کاهش دهیم و از تولید زباله اجتناب کنیم.
۷. شما را تشویق می‌کند به کیفیت بیشتر از کمیت توجه کنید
زمانی که می‌دانیم قرار نیست وسایلی که می‌خریم را دور بیندازیم و آن‌ها را با وسایل جدید جایگزین کنیم، وسایل باکیفیت‌تر که ماندگاری بیشتری دارند را خریداری می‌کنیم.
چرا کاهش تولید زباله بهتر از بازیافت زباله است؟
احتمالا شما هم دربارهی کاهش تولید زباله، استفادهی مجدد و بازیافت شنیده‌اید. این سه اصل مهم، از محیط زیست محافظت می‌کنند. اولین اصل یعنی کاهش تولید زباله مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. اگر زباله‌ی کمتری تولید شود، دو مرحله‌ی دیگر هم ضرورتی پیدا نمی‌کنند. به عبارت دیگر، اگر تولید زباله متوقف یا کم شود، به استفادهی مجدد دوباره و بازیافت زباله نیاز پیدا نخواهیم کرد.
جنبش‌ها و کمپین‌های مختلفی برای کاهش تولید زباله راه‌اندازی شدهاند. جنبش زباله صفر (Zero Waste) یکی از این جنبش‌هایی است که افراد در آن سعی می‌کنند با تغییر سبک زندگی خود، تولید زباله را به صفر برسانند. به عبارت دیگر سعی می‌کنند استفاده از وسایل یک‌بارمصرف، به‌ویژه پلاستیک را کنار بگذارند.
همان‌طور که اشاره کردیم، بازیافت زباله علاوه بر فواید، معایبی هم دارد. بنابراین یک راهکار مناسب‌تر، کاهش تولید زباله است. ما می‌توانیم از همان ابتدا با به کارگیری راهکارهای ساده مثل کاهش مصرف لیوان، ظروف، قاشق و چنگال‌های پلاستیکی، خرید کمتر، استفاده از لوازم دست دوم و مواردی از این دست، زباله‌ی کمتری تولید کنیم و از این طریق به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، حفاظت از محیط زیست و کاهش آلودگی‌های ناشی از زباله کمک کنیم.
با بازیافت زباله، میزان زباله‌های تولید شده کاهش نمی‌یابند، بلکه زباله‌ها جمع آوری شده و به مراکز بازیافت تحویل داده می‌شوند. بازیافت زباله در کارخانجات بازیافت طی چندین مرحله انجام می‌شود و نیازمند تلاش و زمان زیاد است. گاهی اوقات مشخص نیست چه موادی را می‌توان بازیافت کرد، به طور مثال بازیافت پلاستیک بسیار دشوار است، چون چندین نوع مختلف پلاستیک وجود دارد که همه‌ی آن‌ها قابل بازیافت نیستند. این مسأله بازیافت را برای خیلی از افراد دشوار و غیر قابل تحمل می‌کند. بنابراین کاهش تولید زباله و استفادهی مجدد راهکارهای بهتری نسبت به بازیافت زباله هستند.
راهکارهای ساده جهت کاهش تولید زباله و استفادهی مجدد در منزل
ممکن است با سبک زندگی امروزی، کاهش تولید زباله یک کار غیر ممکن به نظر بیاید. اما شما می‌توانید با به کارگیری راهکارهای ساده، زباله‌ی تولیدی خود را کاهش دهید. در ادامه به بعضی از این راهکارها اشاره می‌کنیم.
- شیشه‌های مربا یا ترشی را نگه دارید و از آن‌ها به جای ظروف پلاستیکی استفاده کنید.
- به جای اسباب بازی‌های پلاستیکی، به کودکان خود اسباب بازی‌های چوبی هدیه دهید.
- در مهمانی‌های بزرگ به جای پلاستیک، از چنگال‌های فلزی و بشقاب‌‌های غیر پلاستیکی استفاده کنید.
- از بطری‌های پلاستیکی آب استفاده نکنید و همیشه همراه خود بطری آب غیر پلاستیکی داشته باشید.
- اگر فضا و امکانات لازم را دارید، از زباله‌های تر کمپوست تهیه کنید.
- هنگام خرید، از خانه با خودتان ساک دستی پارچه‌ای بیاورید و از استفاده از کیسه‌های پلاستیکی اجتناب کنید.
- از محصولات و کالاهایی استفاده کنید که در ظروف چند بار مصرف قرار دارند، به طور مثال آب‌لیمو و شیر در ظروف شیشهای.
- به جای استفاده از دستمال کاغذی، همراه خودتان یک یا چند دستمال پارچه‌ای نرم و قابل شست‌و‌شو داشته باشید.
- وسایل و مواد غذایی لازمتان را یادداشت کنید و به اندازه‌ی نیاز خود و خانواده‌تان خرید کنید.
- از کالاهایی استفاده کنید که طول عمر بیشتری دارند.
- لوازم و پوشاکی که نیاز ندارید را دور نیندازید، بلکه آن‌ها را به سازمان‌های خیریه ببخشید.
- جعبه‌های کادویی و کاغذهای کادو را دور نیندازید و دوباره از آن‌ها استفاده کنید.
نکته‌ی پایانی
یکی از راه‌های مدیریت پسماند، بازیافت زباله است. اما بازیافت زباله هم مشکلاتی را به همراه دارد. پس بهتر است به جای بازیافت، به فکر استفادهی مجدد باشیم. در این مقاله به تعریف استفادهی مجدد و بازیافت، فواید هر کدام از آن‌ها و اینکه کدامیک بهتر است پرداختیم. به نظر شما هم استفادهی مجدد از بازیافت بهتر است؟ دلایل خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: epa, solar schools
