فرکانس رم در برابر زمان تاخیر؛ کدام مهم‌تر است؟
در حالی که بحث‌های داغی پیرامون بهترین پردازنده‌های گرافیکی (GPU) و بهترین پردازنده‌های مرکزی (CPU) برای بازی وجود دارد، ظرافت‌های مربوط به حافظه (RAM) غالباً نادیده گرفته می‌شوند. انتخاب یکی از بهترین رم‌ها برای بازی ممکن است ساده به نظر برسد، اما انتخاب بین رم‌های DDR4 و DDR5 تنها بخش کوچکی از ماجرا است. گذشته از نوع حافظه (memory die) به کار رفته در رم، باید به فرکانس و زمان تاخیر (latency) حافظه رم که قصد خرید آن را دارید نیز توجه کنید. اهمیت هر یک از این فاکتورها بسته به نوع کاربری شما می‌تواند بیشتر از دیگری باشد.
فرکانس رم
بسیاری از افراد برای شناسایی کیت حافظه رم، مشخصه فرکانس را مد نظر قرار می‌دهند. در حالی که بهترین رم‌های DDR5 برای بازی می‌توانند فرکانس‌هایی تا ۸۰۰۰ مگاترانسفر بر ثانیه داشته باشند، رم‌های DDR4 نیز برای بازی قابل استفاده هستند. اما به طور دقیق، فرکانس چگونه بر عملکرد رم شما تأثیر می گذارد؟
فرکانس یا سرعت انتقال را می‌توان به عنوان سرعتی در نظر گرفت که داده‌ها از حافظه ذخیره‌سازی به رم شما منتقل می‌شوند. این سرعت بر اساس مگا ترانسفر بر ثانیه (MT/s) سنجیده می‌شود. هر چه فرکانس اسمی کیت رم شما سریعتر باشد، سیستم شما پاسخگوتر خواهد بود (اگرچه ممکن است در برخی موارد این تفاوت را احساس نکنید). فرکانس رم بیشترین تأثیر ملموس را بر عملکرد بازی و عملکرد کلی کامپیوتر شما در کارهای روزمره دارد.
برای کیت‌های رم نسل قبلی DDR4، محدوده‌ی فرکانس ۳۰۰۰ تا ۳۶۰۰ مگاترانسفر بر ثانیه برای اکثر سیستم‌ها ایده‌آل تلقی می‌شد، در حالی که برای کیت‌های رم جدیدتر DDR5، فرکانس ۶۰۰۰ تا ۶۴۰۰ مگاترانسفر بر ثانیه را می‌توان به عنوان فرکانس بهینه برای اکثر کاربری‌ها در نظر گرفت.
زمان تاخیر رم
با وجود اینکه فرکانس رم در بیشتر موارد تاثیر بیشتری نسبت به زمان تاخیر رم دارد، اما نمی‌توانیم اهمیت زمان تاخیر را به طور کامل نادیده بگیریم. زمان تاخیر به مدت زمان طی شده برای پاسخ دادن رم به درخواست مطرح شده، گفته می‌شود. این مشخصه از فاکتورهای مختلفی تشکیل شده اما این بحث را به تاخیر CAS محدود می‌کنیم که در مشخصات رم با عدد CL یا C مطرح می‌شود.
برای بررسی زمان تاخیر CAS رم خود، باید برنامه محبوب CPU-Z را باز کنید و راهی تب Memory شوید. سپس در قسمت Timings، می‌توانید عدد جلوی CAS# Latency (CL) را بررسی کنید. این عدد نشان‌دهنده تعداد چرخه‌های ساعتی است که رم شما برای دسترسی به مجموعه‌ای از داده‌ها نیاز دارد. زمان تاخیر برای کارهایی مانند ادیت ویدیو و رندر گرفتن اهمیت زیادی دارد ولی اگر گیمر هستید، این مشخصه اهمیت زیادی برای شما نخواهد داشت.
فرکانس رم در برابر زمان تاخیر
برای اینکه تاثیر فرکانس و زمان تاخیر رم بهتر در نظر گرفته شود، می‌توانیم سراغ بنچمارک‌های مربوط به CPU برویم. برای این کار از CPU-Z، Geekbench و AIDA64 Extreme استفاده کرده‌ایم که در جدول زیر می‌توانید نتایج به دست آمده را مشاهده کنید:
در این جدول می‌توانید نتایج بنچمارک تک‌رشته‌ای (1T) و چند رشته‌ای (nT) را با استفاده از سه رم موردنظر مشاهده کنید. همچنین بنچمارک AIDA64 Extreme هم سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات و میزان دقت را با دقت بالایی ثبت کرده است.
در این جدول، تاثیر فرکانس رم و زمان تاخیر آن بر روی بنچمارک AIDA64 Extreme می‌توانید ببینید. زمانی که از رم 4800MT/s به سراغ رم 6400MT/s با همان زمان تاخیر می‌رویم، سرعت مربوط به خواندن و نوشتن اطلاعات با افزایش ۳۷ تا ۴۰ درصدی روبرو می‌شود. از سوی دیگر رفتن از تاخیر CL40 به CL32 با ثابت ماندن فرکانس، منجر به کاهش ۳۰ درصدی سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات می‌شود.
تست پردازنده Geekbench نشان می‌دهد که تنها در امتیاز چند هسته‌ای هنگام جابجایی بین کیت‌ها، تغییر مشاهده می‌شود. و فقط افزایش فرکانس می‌تواند این امتیاز را به طور قابل توجهی ارتقا دهد. بهبود تأخیر در واقع تاثیر چندانی بر امتیازات ندارد.
کدام را در اولویت قرار دهیم؟
اگرچه فرکانس رم در مقایسه با زمان تاخیر، تاثیر بیشتری بر عملکرد حافظه دارد، اما هنگام خرید رم، باید بین این دو تعادل برقرار کنید. اگر به دنبال یک رم عالی برای بازی هستید، رم DDR5-6000 CL30 نقطه ایده‌آل است. این رم تعادل خوبی بین فرکانس و زمان تاخیر ارائه می‌دهد و عملکرد روان و بدون لگ را برای بازی‌های شما به ارمغان می‌آورد. اگر به دنبال رم برای کارهای روزمره مانند وبگردی، تماشای فیلم، کار با آفیس و … هستید، می توانید رم DDR5-4800 CL40 را انتخاب کنید. این رم قیمت مناسب‌تری دارد و برای این نوع کارها عملکرد کافی را ارائه می‌دهد.
اگر به دنبال رم برای کارهای حرفه‌ای مانند ویرایش ویدیو، رندرینگ، برنامه نویسی و … هستید، می‌توانید رم های DDR5 با فرکانس 6400MT/s تا 8000MT/s را در نظر بگیرید. انتخاب نهایی به بودجه و پلتفرم شما بستگی دارد. به طور کلی، پردازنده‌های اینتل از رم‌های با فرکانس بالا بهتر پشتیبانی می‌کنند.
منبع: XDA
آقای اسفندیاری تغییر تاخیر منجر به کاهش سرعت خواندن و نوشتن نمیشه. اون هم منجر به افزایش سرعت میشه ولی نسبت به تغییر فرکانس افزایشش کمتره و منبع هم همین رو گفته. یعنی: “رفتن از تاخیر CL40 به CL32 با ثابت ماندن فرکانس، منجر به [افزایش کم] ۳۰ درصدی [نسبت به تغییر فرکانس در] سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات می‌شود”