خیزش نسل نهم؛ پلی‌استیشن ۵

کنسول‌های نسل نهم بازی‌های ویدیویی آماده شده‌اند. در نتیجه تصمیم گرفتیم در چند مقاله‌ی جامع، کنسول‌های پلی‌استیشن ۵ و ایکس‌باکس سری ایکس و اس را بررسی کنیم. البته نسل جدید کارت گرافیک‌های شرکت‌های انویدیا و ای‌ام‌دی هم با قدرت‌هایی بی‌سابقه پاسخی هستند به کنسول‌های نسل جدید. در نتیجه برای این که به طور کامل به استقبال نسل جدید برویم تصمیم گرفتیم علاوه بر مقاله‌های کنسولی، یک مقاله‌ی جداگانه مخصوص پلتفرم کامپیوتر‌های شخصی نیز منتشر کنیم. در این قسمت از این سری مقالات، کنسول پلی‌استیشن ۵ را بررسی خواهیم کرد.

شرکت سونی با مسیری که برای کنسول پلی‌استیشن ۵ تعیین کرده، باز هم کاربلدی خود را به رخ همه می‌کشد. در نسل نهم کنسول‌ها، شرکت سونی همانند نسل قبلی قدم‌هایی محکم و با اطمینان بر می‌دارد. کنسول پلی‌استیشن ۳ ویژگی‌های جدید بسیاری داشت اما بعضی از این قابلیت‌ها دردسرهای متعددی برای توسعه‌دهندگان ایجاد کردند. در نسل قبلی هم با وجود این که کنسول پلی‌استیشن ۴ به یکی از موفق‌ترین کنسول‌های تاریخ تبدیل شد اما نوآوری‌های چشم‌گیری همراه خود نداشت و بیش‌تر قدرت محض بیش‌تری نسبت به پلی‌استیشن قبلی ارایه می‌کرد. در این نسل جدید، شرکت سونی تعادل بسیار خوبی میان خلاقیت‌های بی‌سابقه و از سوی دیگر، ارتقای قدرت و قابلیت‌های قدیمی ایجاد کرده. سونی همیشه در هر نسل، کنسول‌هایی خارق‌العاده باکیفیت و صد البته بازی‌های محشر را به همگان ارایه داده و بر اساس چیزی که تا به حال دیده‌ایم، پلی‌استیشن ۵ هم از قاعده‌ی ساخت کنسول‌های سونی استثنا نخواهد بود.

طراحی کلی

پلی‌استیشن ۵ قابلیت‌های فراوانی دارد که تجربه‌ی بازی‌کنان را دگرگون خواهند کرد. البته کنسول جدید شرکت سونی قدرتی بسیار بالا نیز دارد که مخاطبان تشنه به وضوح تصویر و نرخ فریم بالا را راضی می‌کند. اواخر نسل قبل، بازی‌هایی با گرافیک بسیار بالا عرضه شدند که این بازی‌ها انتظارات بازی‌کن‌ها را تا حد زیادی از صنعت بازی‌سازی بالا بردند. در نسل جدید شرکت سونی تمام تلاش خود را کرده تا بتواند این انتظارات را برآورده کند. البته این بلندپروازی‌ها ارزان نیستند و باعث بالا رفتن قیمت کنسول پلی‌استیشن ۵ شده‌اند؛ در نتیجه شرکت سونی یک نسخه‌ی ارزان‌تر و بدون درایو خواندن دیسک‌های نوری از این کنسول عرضه کرده تا افراد بیش‌تری توانایی خرید پلی‌استیشن ۵ را داشته باشند.

قیمت ۵۰۰ دلاری کنسول پلی‌استیشن ۵ ممکن است بالا به نظر برسد؛ اما به ازای امکانات این کنسول، واقعا ارزش هزینه کردن را دارد. برخلاف شرکت مایکروسافت که برای کاهش هزینه‌ی تمام شده‌ی کنسول ارزان‌تر خود، تغییرات اساسی بسیاری در سزی اس اعمال کرده، شرکت سونی تنها به محدود کردن بازی‌کنان برای استفاده از بازی‌های دیجیتالی بسنده کرده. جالب این جاست که هزینه‌ی اضافه کردن درایو بلو ری به کنسول‌ها چیزی حدود ۲۰ دلار است اما کم شدن این قطعه از کنسول، ۱۰۰ دلار کاهش قیمت به دنبال داشته و قیمت نسخه‌ی دیجیتالی کنسول پلی‌استیشن ۵ را به ۴۰۰ دلار رسانده.

شاید این حرکت شرکت سونی در ابتدا چندان هوشمندانه به نظر نیاید و ضرر‌های مالی برای آن‌ها به دنبال داشته باشد؛ اما حذف سخت‌افزار خواندن دیسک حتی ممکن است در طولانی مدت به سود‌دهی هم برسد. تهیه و فروش بازی‌های دیسکی هزینه‌های اضافه ای برای شرکت سونی دارند که عدم وجود این هزینه‌ها به نوعی برای این شرکت می‌توانند سوددهی طلقی شوند. پیش از هر چیز، خود بسته‌بندی و دیسک‌های بازی‌ها، هزینه‌ای جداگانه دارند و سونی نیازی به پرداخت این هزینه‌ها برای دارندگان نسخه‌ی تمام دیجیتال کنسول پلی‌استیشن ۵ ندارد. از سمت دیگر واسطه‌های میانی حذف خواهند شد و شرکت سونی به طور مستقیم بازی‌ها را به خریداران ارایه می‌کند؛ در نتیجه سودی که قرار بود به فروشگاه‌های واسطه برسد به جیب‌های سونی باز می‌گردد. بعضی از بازی‌کنان به خرید بازی‌های دست‌دوم گرایش دارند و یا مجموعه‌ی عظیمی از بازی‌های دیسکی پلی‌استیشن ۴ دارند و در صورت محدود شدن به خرید دیجیتالی،‌ مجبور به خرید بازی‌ها با قیمت کامل خواهند شد. (پلی‌استیشن ۵ از بازی‌های پلی‌استیشن ۴ پشتیبانی می‌کند و در ادامه راجع به این موضوع بیش‌تر توضیح خواهیم داد)

شرکت سونی تا به حال اطلاعات خوبی در مورد کنسول جدید خود در اختیار ما قرار داده. البته با وجود این که اطلاعات اعلام شده جزییات کاملا دقیقی ندارند اما می‌توانند ایده‌ی کلی مناسبی از هدف سونی در نسل جدید به ما بدهند. می‌توان گفت مهم‌ترین منبع اطلاعات که از سونی داریم، ویدیوی معروف کنفرانس سونی است که در آن مارک سرنی که یکی از طراحان مهم این کنسول است ویژگی‌های پلی‌استیشن ۵ را شرح می‌دهد. منبع مهم دیگر، ویدیوی باز کردن و نمایش سخت‌افزار داخلی کنسول پلی‌استیشن ۵ است که همین چند وقت پیش منتشر شد. بیش‌تر اطلاعات این مقاله از این دو ویدیو استخراج شده‌اند.

• سخت‌افزار داخل PS5 را تمام و کمال در این ویدیو ببینید

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کنسول پلی‌استیشن ۴، صدای فن بلند آن است که بسیاری از دارندگان این کنسول را شاکی کرده. شرکت سونی به حرف‌های طرفداران گوش داده و تمرکز زیادی روی سیستم خنک‌کننده‌ی کنسول پلی‌استیشن ۵ گذاشته. نداشتن سیستم خنک‌کننده‌ی کارآمد باعث می‌شود دمای کنسول بالاتر برود و این موضوع نه تنها باعث محدود شدن پردازنده‌های کنسول برای جلوگیری از آسیب دیدن می‌شود، بلکه فن کنسول را مجبور به چرخیدن سریع‌تر برای خنک کردن و تولید صدای بیش‌تر می‌کند. همان‌طور که گفتیم، طراحی پلی‌استیشن ۵ ترکیبی از ارتقا و نوآوری در خود دارد و طراحی سیستم خنک‌کننده‌ی این کنسول هم چنین شرایطی دارد.

شرکت سونی هیت سینک عظیمی را در این کنسول جای داده که حقیقتا هیت سینکی با این اندازه حتی در کامپیوتر‌های حرفه‌ای گیمینگ هم کم‌تر دیده می‌شوند. این هیت سینک غول‌پیکر باعث شده خود کنسول هم اندازه‌ای غول‌پیکر داشته باشد؛ طوری که کنسول پلی‌استیشن ۵ به بزرگ‌ترین کنسول میان کنسول‌های مدرن تبدیل شده و کنسول‌های بزرگی مانند پلی‌استیشن ۳ و ایکس باکس اول در مقابل این کنسول کوچک به نظر می‌رسند.

در صورت سپردن بودجه‌ی مناسب به مهندسان خوش‌فکر، می‌توان فن مناسبی در پلی‌استیشن ۵ قرار داد و جریان هوا را به خوبی کنترل کرد؛ اما طراحان سونی نه تنها جریان هوای کنسول را به خوبی سنجیده‌اند و آن را کنترل کرده‌اند، بلکه فراتر رفته‌اند و امکاناتی که تا به حال در به طور عمومی ندیده بودیم را به این کنسول اضافه کرده‌اند. مهندسان شرکت سونی بعد از تحقیقات دوساله موفق شده‌اند آلیاژی مناسب از گالیم تولید کنند که می‌توان به شکلی ایمن از آن به عنوان رابط دمایی میان پردازنده‌ی مجتمع و هیت سینک استفاده کرد. فلز مایع رسانایی دمایی بالایی دارد و می‌تواند فرآیند خنک کردن پردازنده‌ی مجتمع کنسول پلی‌استیشن ۵ را تا حد خوبی بهبود بخشد.

استفاده از فلز مایع به عنوان رابط دمایی اتفاق تازه‌ای نیست و حقیقتا می‌توان این رابط دمایی را با قیمتی نسبتا پایین تهیه کرد. مشکل این‌جاست که گالیم واکنش‌پذیری بالایی دارد و رسانای جریان الکتریسیته هم هست. در نتیجه استفاده‌ی ناایمن از فلز مایع می‌تواند باعث واکنش این رابط دمایی با هیت سینک شود و همچنین نشت آن می‌تواند به دیگر قطعات داخلی کنسول، آسیب‌هایی جبران ناپذیر بزند. سونی طی آزمایشات دو ساله‌ی خود موفق شده که این روش بهینه برای انتقال دما را ایمن‌سازی کند و برای اولین بار به عنوان روشی قابل اتکا به شکل عمومی رواج دهد.

سخت‌افزار

کنسول پلی‌استیشن ۵ مجهز به پردازنده‌ی هشت هسته‌ای و شانزده رشته‌ای شرکت ای‌ام‌دی با معماری Zen 2 است که با حداکثر فرکانس ۳.۵ گیگاهرتز کار می‌کند. در کنار این پردازنده‌ی اصلی، پردازنده‌ گرافیکی شرکت ای‌ام‌دی با معماری RDNA 2 فعالیت می‌کند که ۳۶ واحد پردازشی دارد و حداکثر فرکانس آن ۲.۲۳ گیگاهرتز است. در کنار این پردازنده‌ها، حافظه‌های موقت GDDR6 این کنسول با ظرفیت ۱۶ گیگابایت وجود دارند که به طور مشترک توسط پردازنده‌ی اصلی و پردازنده‌ی گرافیکی استفاده می‌شوند.

اگر به کلمات استفاده شده در پاراگراف قبلی دقت کرده باشید پی برده‌اید که شرکت سونی فرکانس‌های حداکثری برای پردازنده‌های کنسول خود را اعلام کرده است. برخلاف کنسول‌های ایکس‌باکس سری ایکس و اس که فرکانس‌هایی دقیق و کاملا ثابت دارند، سونی مسیر دیگری را دنبال می‌کند و پردازنده‌هایی منعطف طراحی کرده.

مهم‌ترین ویژگی برای کنترل فرکانس پردازنده‌ها، حرارت تولیدی آن‌ها و توان سیستم خنک‌کننده در جذب این حرارت است. پردازنده‌ها برای فعالیت مناسب نیاز دارند در دامنه‌ی دمایی مشخصی باشند. اما شرکت سونی برای تعیین فرکانس پردازنده‌های کنسول به جای تمرکز روی حرارت، روی فعالیت پردازنده‌های کنسول تمرکز کرده. پردازنده‌ی مجتمع کنسول پلی‌استیشن ۵ بودجه‌ی مشخصی برای دریافت انرژی دارد که این بودجه با توجه به سیستم خنک‌کننده‌ی این کنسول در نظر گرفته شده.

درون پردازنده‌ی مجتمع این کنسول، واحد کنترلی وجود دارد که با بررسی فعالیت پردازنده‌ها، این بودجه را میان آن‌ها تقسیم می‌کند. این واحد کنترل می‌تواند بر اساس الگوریتم شرکت سونی تصمیم بگیرد که چگونه قدرت را میان بخش‌های پردازنده‌ی مجتمع تقسیم کند تا حرارت تولیدی توسط سیستم خنک‌کننده قابل هضم باشد. بر اساس محاسبات سونی، پلی‌استیشن ۵ توانایی اجرای بازی‌ها با فرکانس‌های مشخص شده‌ی حداکثری در بیش‌تر مواقع را دارد. در صورتی که پردازنده‌ها فعالیت شدیدی نداشته باشند، فرکانس‌ها کاهش می‌یابند. می‌توان گفت مرکز کنترل انرژی این کنسول به جای کنترل فرکانس‌ها بر اساس دمای نهایی، خود فرکانس‌ها را طوری تنظیم می‌کند تا دمای نهایی مناسبی داشته باشند.

به لطف پردازنده‌های شرکت ای‌ام‌دی، پردازنده‌ی اصلی و گرافیکی کنسول پلی‌استیشن ۵ می‌توانند به شکل هوشمند بودجه‌ی انرژی را میان خود تقسیم کنند و در صورت این که یکی از پردازنده‌ها فعالیت کم‌تری داشته باشد و دیگری تحت فشار باشد، قدرت پردازنده‌ی کم‌کار به پردازنده‌ی فعال اختصاص داده می‌شود. برای مثال در بازی‌هایی که نیاز به قدرت پردازشی گرافیکی بیش‌تری دارند و پردازنده‌ی اصلی در آن‌ها فعالیت چندانی ندارد، از انرژی ورودی پردازنده‌ی اصلی کاسته می‌شود و این انرژی به پردازنده‌ی گرافیکی هدایت می‌شود. با این فناوری که SmartShift نام دارد، می‌توان بدون افزایش مجموع حرارت تولیدی توسط پردازنده‌ی مجتمع، از آن به شکل بهینه‌تر و کارآمد‌تر استفاده کرد.

شرکت سونی در این نسل به جای حرکات محیرالعقولی مانند طراحی پردازنده‌ی عجیب کنسول پلی‌اسیشن ۳، پردازنده‌ای با معماری معقولانه طراحی کرده. این طراحی باعث می‌شود معماری کنسول پلی‌استیشن ۵ مانند دیگر کنسول‌ها شناخته شده‌تر باشد و توسعه‌دهندگانی بتوانند راحت‌تر برای کنسول‌پلی‌اسیشتن ۳ بازی طراحی کنند. از سوی دیگر این معماری همانند معماری کنسول پلی‌اسیشتن ۴ است و در نتیجه می‌توان بازی‌های کنسول پلی‌استشین ۴ را روی این کنسول اجرا کرد.

پردازنده‌ی گرافیکی کنسول پلی‌استیشن ۵ می‌تواند قدرت پردازشی تئوری حداکثر ۱۰.۳ ترافلاپس داشته باشد. این رقم در کنسول‌های نسل هشتم سونی، یعنی پلی‌استیشن ۴ و پلی‌استیشن ۴ پرو برابر با ۱.۸۵ و ۴.۲ ترافلاپس بود که نشان‌دهنده‌ی جهش این کنسول بین دو نسل است. البته فراموش نکنیم تمام توانایی کنسول پلی‌استیشن ۵ را نمی‌توان در قدرت خام پردازنده‌ی گرافیکی این کنسول خلاصه کرد و فاکتور‌های بسیاری در این امر دخیل هستند. پلی‌استیشن ۵ قابلیت‌های متعددی دارد که باعث می‌شود جهش نسلی این کنسول بیش‌تر از افزایش توان تئوری پردازنده‌ی گرافیکی آن باشد و مقایسه‌ی میان توان پردازش تئوری نشان‌دهنده‌ی دقیقی برای پیشرفت این کنسول نباشد.

برای این که بتوان توان پردازشی میان پردازنده‌های گرافیکی مختلف را بررسی کرد شاخصی پردازشی FP32 با واحد ترافلاپس وجود دارد که می‌تواند به شکل تئوری و حدودی قدرت خام پردازنده‌های گرافیکی را نشان دهد. برای محاسبه‌ی این شاخص باید دو برابر حاصل ضرب فرکانس پردازنده‌ی مرکزی ضرب‌در تعداد واحد‌های سایه‌زنی (Shader units) را به دست آورد. پیش از این گفتیم که این شاخص نمی‌تواند به شکل دقیق نماینده‌ی قدرت پردازنده‌ی گرافیکی باشد و فاکتور‌های مختلفی در توان پردازشی کنسول دخیل هستند.

کنسول پلی‌استیشن ۵ به لطف رابط HDMI 2.1 می‌تواند بازی‌ها را با کیفیت ۴K و نرخ فریم تا ۱۲۰ فریم بر ثانیه اجرا کند. همان‌طور که قبل‌تر گفتیم، میان قدرت دو نسخه‌ی کنسول پلی‌استیشن ۵ تفاوتی وجود ندارد و به وسیله‌ی هر دو کنسول می‌توان بازی‌ها را با بالاترین کیفیت تجربه کرد.

یکی از مورد بحث‌ترین بخش‌های کنسول پلی‌اسیتشن ۵ اس‌اس‌دی اختصاصی این کنسول است. شرکت سونی برای کنسول پلی‌استیشن ۵ اس‌اس‌دی بسیار کارآمدی طراحی کرده که سرعتی بسیار بالا برابر ۵.۵ گیگابایت بر ثانیه دارد. دستیابی به چنین سرعتی تنها به خاطر استفاده از قطعات ذخیر‌سازی اس‌اس‌دی نبوده و فناوری‌های بسیاری در کنار این قطعات استفاده شده‌اند تا رسیدن به چنین سرعتی عملی شود.

داشتن حافظه‌های سریع به تنهایی نمی‌توانند باعث افزایش سرعت شوند و حین پروسه‌ی خواندن اطلاعات چالش‌هایی وجود دارند که سرعت کار را کاهش می‌دهند. شرکت سونی تلاش بسیاری کرده تا این موانع تاثیر حداقلی داشته باشند و کارایی سیستم ذخیره‌سازی کنسول در شرایطی بهینه باشد.

در کنار حافظه‌های اس‌اس‌دی کنسول پلی‌استیشن ۵، چیپ کنترلی که به طور اختصاصی از طرف سونی طراحی شده وجود دارد. این چیپ کمک بسیاری به استفاده از این حافظه‌ها کرده. در حقیقت تمام بخش‌های سخت‌افزاری مربوط به ذخیره‌سازی کنسول پلی‌استیشن ۵ به شکل اختصاصی توسط مهندسان شرکت سونی طراحی شده‌اند و توانایی در حد آن‌ها را هیچ جایی نمی‌توان یافت.

شرکت سونی فعالیت‌های خود را به بهبود سخت‌افزار ذخیره‌سازی محدود نکرده و از سمت نرم‌افزاری هم قدم‌هایی رو به جلو داشته. پلی‌استیشن ۵ از الگوریتم جدیدی برای فشرده‌سازی فایل‌ها استفاده می‌کند که در صورت استفاده‌ی بهینه، می‌تواند حجم فایل‌ها را تا حدود ۷۵ درصد کاهش دهد. برای باز کردن فایل‌های فشرده، قسمتی جداگانه به پردازنده‌ی مجتمع اضافه شده که مخصوص این کار است و کارایی بالایی در آن دارد.

نتیجه‌ی استفاده از این الگوریتم جدید برای فشرده‌سازی می‌تواند به سرعت فراخوانی داده‌ها کمک بسیاری کند؛ زیرا داده‌ها با استفاده از حافظه‌ی سریع اس‌اس‌دی با سرعت بسیار بالایی خوانده می‌شوند و همان داده‌ها بعد از خارج شدن از حالت فشرده حجم بیش‌تری خواهند داشت. طوری که انگار داده‌ی بیش‌تری بارگذاری شده و حقیقتا سرعت سیستم ذخیره‌سازی در مجموع بیش‌تر از سرعت حافظه‌ی اس‌اس‌دی خواهد بود. از سمت دیگر حجم بازی‌ها روز به روز افزایش می‌یابند و با این روش می‌توان داده‌های بیش‌تری از بازی‌ها را روی حافظه‌ی نه چندان بزرگ ۸۲۵ گیگابایتی این کنسول ذخیره کرد.

سرعت بسیار بالای سیستم ذخیره‌سازی شرکت سونی می‌تواند تجربه‌ی بازی‌ها را به شکلی محسوس دگرگون کند. اولین تاثیر این افزایش سرعت، حذف شدن بارگذاری بازی‌ها هنگام اجرا است. سرعت بالای حافظه‌ی اس‌اس‌دی در کنار ذخیره‌سازی مناسب باعث می‌شود بازی‌ها تنها در عرض چند ثانیه بارگذاری شوند. از سوی دیگر وقفه‌های میان مراحل از بین خواهند رفت و می‌توان با سرعتی بالا میان بخش‌های دنیای بازی‌ها حرکت کرد.

• سرعت اجرا و لود بازی‌ها روی PS5 تخیلی است!

این موضوع طراحی بازی‌ها را متحول خواهد کرد. پیش از این، توسعه‌دهندگان بازی‌ها به دلیل محدودیت‌های حافظه‌های کند، مجبور به ساخت بخش‌هایی از بازی بودند تا فرصتی برای بارگذاری فایل‌های جدید پیش بیاید. برای مثال راهروهای باریک با دید محدود به بازی اضافه می‌کردند تا حین عبور از این راهرو‌ها مکان بعدی بارگذاری شود یا این که به شکل اجباری بازی‌کن را درگیر تماس‌هایی می‌کردند تا کنسول بتواند در فرصت پیش آمده ادامه‌ی بازی را بارگذاری کند.

حافظه‌ی سریع اس‌اس‌دی کنسول پلی‌استیشن این بخش‌ها را حذف و تجربه‌ی بازی‌ها را به شکلی جدید و بدون وقفه ممکن خواهد کرد. برای این که دید بهتری داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم تریلر قسمت جدید سری بازی‌های رچت و کلنک را با نقشه‌ی زیر از بازی «جک ۲» که پر از راهرو‌هایی برای کند کردن بازی‌کن و ایجاد فرصت بارگذاری است مقایسه کنید.

حافظه‌ی اس‌اس‌دی کنسول پلی‌استیشن ۵ به برد اصلی این کنسول متصل است و حجم آن ممکن است برای بعضی از بازی‌کنان نگران کننده باشد. شرکت سونی برای رفع این مشکل به بازی‌کنان اجازه می‌دهد حافظه‌های اس‌اس‌دی که از فناوری PCIe 4.0 استفاده می‌کنند و اندازه‌ی مناسبی دارند را به این کنسول وصل کنند.

کنترلر دوال‌سنس؛ حس اتصال به بازی‌ها

کنترلر اصلی‌ترین رابط برای انتقال فعالیت‌های بازی‌کن به دنیای بازی است. در نسل قبلی، کنترلرها پیشرفت چندانی نداشتند اما سونی در این نسل، این وسیله‌ی مهم برای اتصال به دنیای بازی‌ها را حسابی جلو برده. طراحی کنترلر پلی‌استیشن ۵ که دوال‌سنس نام دارد، تغییر کرده که باعث می‌شود این کنترلر بهتر در دست قرار بگیرد و حقیقتا ظاهری نو دارد که حس محصولی از آینده را القا می‌کند؛ اما پیشرفت‌های این کنترلر مربوط به طراحی ظاهری آن نیست و قابلیت‌های جدید اضافه شده به آن همه را هیجان‌زده کرده.

اولین قابلیت جدید کنترلر جدید شرکت سونی، ماشه‌های منطبق شونده است. قابلیت ماشه‌های منطبق شونده سختی دکمه‌های L2/R2 را بر اساس شرایط بازی تنظیم می‌کند. برای مثال در بازی‌ها اگر بازی‌کن قصد فشردن یک فنر را داشته باشد، این دکمه‌ها در ابتدا نرم خواهند بود و با فشار دادن بیش‌تر سفت می‌شوند.

قابلیت دیگر دوال‌سنس بازخوردهای لمسی است. سال‌هاست که کنترلرها موتورهای لرزشی درون خود دارند که هنگام رخ دادن اتفاقات در بازی‌ها، لرزه‌هایی ساده تولید می‌کنند. شرکت سونی لرزش کنترلرها را ارتقا داده. کنترلر دوال‌سنس لرزش‌های بسیار دقیقی دارد که حس تجربه‌ی بازی را دگرگون می‌کنند. این لرزش‌ها به قدری دقیق هستند که برای مثال می‌توان راه رفتن شخصیت روی سطوح شنی و یخی یا شنا کردن او را کاملا حس کرد.

قابلیت‌های مخصوص

ویژگی‌های متنوعی در کنسول پلی‌استیشن ۵ وجود دارند که بعضی از آن‌ها را تا به حال به شکل عمومی در هیچ‌جایی ندیده بودیم. این قابلیت‌ها تجربه‌ی بازی‌ها را به معنای واقعی وارد نسل جدید می‌کنند.

رهگیری پرتو (Ray Tracing)

چند سالی است که فناوری رهگیری پرتو به مهم‌ترین پیشرفت برای ساخت گرافیک واقع‌گرایانه در بازی‌ها تبدیل شده. همان‌طور که از اسم این فناوری مشخص است، می‌توان با استفاده از این تکنیک، پرتو‌های نور و بازتاب آن‌ها را در محیط دنبال کرد. رهگیری پرتو به خودی خود چیز جدیدی نیست و از سال‌ها پیش، در ساخت انیمیشن‌ها و جلوه‌های بصری برای فیلم‌ها استفاده شده. به دلیل سنگینی بالای محاسبات این فناوری، تا به حال استفاده از آن در بازی‌ها ممکن نبوده؛ زیرا رندرگیری از فریم‌های بازی باید آنی باشد. در چند سال گذشته قدرت چیپ‌های گرافیک پیشرفت‌های زیادی داشته؛ طوری که استفاده از این فناوری پیچیده ممکن شده.

سخت‌افزار کنسول پلی‌استیشن ۵ به طور کامل از فناوری رهگیری پرتو پشتیبانی می‌کند. حقیقتا ایجاد جلوه‌های ویژه با استفاده از این فناوری روی هر دستگاهی ممکن است اما ممکن است بازدهی بسیار پایینی داشته باشد. پردازنده‌ی گرافیکی کنسول پلی‌استیشن ۵ طوری طراحی شده که بتواند به شکل اختصاصی محاسبات مربوط با رهگیری پرتو را انجام دهد و بازدهی قابل‌قبولی داشته باشد.

فناوری رهگیری پرتو برای خلق جلوه‌های بصری دقتی دارد که تا به حال در روش مرسوم رندرگیری از محیط بازی ممکن نبوده. با استفاده از این فناوری می‌توان نورپردازی سراسری به بازی اضافه کرد که تاثیر بزرگی در واقع‌گرایی محیط‌های بازی‌ها دارد. از دیگر قابلیت‌های این فناوری می‌توان به ایجاد سایه‌های پرجزییات و بازتاب‌های دقیق اشاره کرد. البته این جلوه‌ها در کنار پردازش تصویر مرسوم انجام می‌شود و ظاهر بازی‌های معمولی را بهتر می‌کند. حتی می‌توان تصاویر بازی‌ها را به طور کامل با استفاده از فناوری رهگیری پرتو خلق کرد. لازم به ذکر است استفاده از رهگیری پرتو مختص به ساخت تصاویر نیست و می‌توان از آن برای محاسبه کردن بازتاب صداها در محیط هم استفاده کرد.

صدای سه‌بعدی

شرکت سونی از انواع روش‌های مختلف برای بهبود تجربه‌ی بازی‌ها استفاده کرده. این بهبود‌ها به بخشی که معمولا توجه کم‌تری دریافت می‌کند، یعنی صدا نیز راه پیدا کرده‌اند. پس از تحقیقات مختلف، شرکت سونی به راهکاری دست یافته که از طریق آن می‌توان نحوه‌ی پخش صدا را دگرگون کرد و بدون تجهیزات مخصوص، جهت دقیق صداها را تشخیص داد.

شرکت سونی بعد از اسکن‌های مختلف از گوش افراد و جمع‌آوری اطلاعات شنوایی آن‌ها در شرایط مختلف، داده‌هایی را در کنار هم قرار داده. این داده‌ها نوعی نقشه را برای پخش صدا در جهت‌های مختلف هستند که از با استفاده از آن‌ها می‌توان فرکانس‌های صدا را با شدتی مناسب پخش کرد. افراد به طور ناخودآگاه می‌توانند این شدت‌ها را تشخیص دهند و با دقت جهت صدا را پیدا کنند.

نمودار شدت صداها در جهات مختلف که HRTF نام دارد. نمودار سمت راست مربوط به مارک سرنی و نمودار سمت چپ مربوط به میانگین افراد است.

سونی تلاش‌های قابل تقدیری برای جامعیت این تکنولوژی جدید انجام داده. شکل گوش و سر افراد متفاوت است؛ در نتیجه نحوه‌ی شنیدن صدا میان افراد یکسان نیست. برای رفع این مشکل چند حالت از پیش تعیین شده وجود دارند که افراد می‌توانند بهترین حالت را برای خود انتخاب کنند. البته شرکت سونی بیان کرده ممکن است در آینده روش‌های جدیدی برای انتخاب حالت مناسب به بازی‌کنان ارایه کند تا تجربه‌ی بهتری از قابلیت صدای سه‌بعدی ایجاد شود. با وجود این که هدفون‌ها بهترین دستگاه برای اسفاده از صدای سه‌بعدی هستند اما تنها گزینه نیستند و برای تجربه‌ی صدای سه‌بعدی حتی می‌توان از بلند‌گوهای استریوی تلویزیون نیز استفاده کرد.

شرکت سونی برای پردازش بهتر صدا استفاده‌ای بهینه از سخت‌افزار خود کرده. دو عدد از هسته‌های پردازشی پردازنده‌ی گرافیکی این کنسول وظیفه دارند محاسبات مربوط با موتور صوتی جدید سونی که Tempest نام دارد را انجام می‌دهند. استفاده از هسته‌های پردازنده‌ی گرافیکی قدرت بسیار زیادی برای پردازش صدا را ممکن کرده؛ به شکلی که توانایی این دو هسته‌ی پردازشی با توانایی تمام پردازنده‌ی اصلی کنسول پلی‌استیشن ۴ برای پردازش صدا برابری می‌کند.

پشتیبانی از بازی‌های نسل قبل

پیش از این گفتیم که به دلیل استفاده از معماری‌های مشابه، کنسول پلی‌استیشن ۵ توانایی اجرای بازی‌های پلی‌استیشن ۴ را دارد. به گفته‌ی سونی تقریبا تمام بازی‌های پلی‌استیشن ۴ روی پلی‌استیشن ۵ قابل اجرا هستند. البته کنسول جدید سونی قدرت بسیار بالایی دارد که از سمتی می‌تواند به اجرای بهتر بازی‌ها کمک کند و از سمت دیگر ممکن است بازی را دچار مشکل کند.

برخی از بازی‌های پلی‌استیشن ۴ وضوح تصویر پویا و نرخ فریم نامحدود دارند. در کنسول نسل قبل، این دو ویژگی بر اساس شرایط کنسول تعیین می‌شدند. برای مثال در صورتی که پردازنده‌ی گرافیکی استفاده‌ی کم‌تری داشت، وضوح تصویر بالا می‌رفت تا بخش آزاد پردازنده‌ی گرافیکی کنسول بی‌کار نماند. کنسول پلی‌استیشن ۵ در مقایسه با پلی‌استیشن ۴ قدرت بالایی دارد و این بازی‌ها می‌توانند از قدرت بالای این کنسول استفاده‌ی بسیاری ببرند و نرخ فریم و وضوح تصویر‌هایی بالا به دست بیاورند.

برخی از بازی‌ها هم نرخ فریم و وضوح تصویر مشخصی دارند که در صورت گذر از مرز‌های مشخص شده، غیرقابل استفاده می‌شوند. برای مثال انیمیشن‌های بازی‌های مبارزه‌ای بر اساس فریم‌ها به شکل دقیق طراحی می‌شوند و اگر انیمیشن یک ضربه‌ی مخصوص ۵ فریم باشد، در هر شرایطی ۵ فریم است. اگر بازی‌های مبارزه‌ای به جای ۶۰ فریم بر ثانیه با نرخ فریم ۱۲۰ فریم بر ثانیه اجرا شوند، همان حرکت مخصوص را می‌توان به جای ۱۲ بار در هر ثانیه، ۲۴ بار اجرا کرد؛ در نتیجه سرعت بازی دوبرابر می‌شود و دیگر نمی‌توان به تجربه‌ی بازی پرداخت.

پردازنده‌ی کنسول پلی‌استیشن ۵ بجز حالت اصلی خود، دو حالت جداگانه دارد که فرکانس این پردازنده را کاهش می‌دهد و دقیقا روی شرایطی مانند پردازنده‌های پلی‌استیشن ۴ و پلی‌استیشن ۴ پرو نگه می‌دارد. در این حالت‌ها اجرای بازی‌ها دقیقا مانند کنسول‌های نسل هشتم سونی خواهد بود و مشکلاتی مانند افزایش ناخواسته‌ی سرعت بازی روی نخواهند داد.

موتور هندسی (Geometry Engine)

کنسول پلی‌استیشن ۵ موتور جدیدی برای کنترل محاسبات اشکال هندسی دارد. این موتور جدید به توسعه‌دهنده‌های بازی‌ها کنترل بیش‌تری می‌دهد. برای مثال با این موتور می‌توان بخشی از چندضلعی‌ها که توسط بازی‌کنان دیده نمی‌شوند را حذف کرد تا استفاده از پردازنده‌ی گرافیکی بهینه‌تر باشد. یکی دیگر از قابلیت‌های جالب این موتور به نام Primitive Shaders، توانایی اضافه کردن جزییات بیش‌تر به مدل‌های سه‌بعدی حین بازی است. این قابلیت به شکل خودکار راس‌های بیش‌تری به مدل‌های سه‌بعدی بازی اضافه می‌کند و باعث می‌شود کیفیت این مدل‌ها در فاصله‌ی کم از دوربین بسیار بهتر شوند.

سایه‌زنی متغیر (Variable Rate Shading)

با وجود این که شرکت سونی از وجود قابلیت سایه‌زنی متغیر در کنسول پلی‌استیشن ۵ سخنی نگفته، می‌دانیم نسل جدید پردازنده‌های شرکت ای‌ام‌دی از این قابلیت پشتیبانی می‌کنند. سایه‌زنی متغیر بخش‌های مختلف بازی را دسته‌بندی می‌کند و به آن‌ها اولویت می‌دهد. پردازنده‌ی گرافیکی قسمت‌هایی مانند شخصیت‌های بازی که اولویت بالاتری دارند را با کیفیت بهتر و قسمت‌هایی مانند کناره‌های صفحه که اولویت پایین‌تری دارند را با کیفیت کم‌تر پردازش می‌کند.

با استفاده از این تکنیک قسمت‌هایی که چندان دیده نمی‌شوند، توان کم‌تری از پردازنده‌ی گرافیکی را به خود اختصاص می‌دهند؛ در نتیجه استفاده از پردازنده‌ی گرافیکی بهینه‌تر خواهد بود و بدون کاهش قابل رویت در کیفیت تصویر، سنگینی پردازش‌های گرافیکی کاهش می‌یابد.

جمع‌بندی

سونی کارش را بلد است. پلی‌استیشن ۵ کنسولی از آینده است که طراحی حساب شده‌ای دارد. شرکت سونی ویژگی‌های جدیدی به این کنسول اضافه کرده که هر کدام از آن‌ها به تنهایی تجربه‌ی بازی‌ها را تغییر می‌دهند و مجموعه‌ی این ویژگی‌ها جهشی به نسل جدید محسوب می‌شوند. البته افزودن ویژگی‌های جدید به معنی کنار گذاشتن زیرساخت عالی پلی‌استیشن نیست و زیرساخت این کنسول بدون تخریب شدن بسط یافته.

کنسول پلی‌استیشن ۵ در قبال ۵۰۰ دلار هزینه‌ی این کنسول، می‌تواند از پس اجرای بازی‌ها با کیفیت ۴K و نرخ فریم‌های بالا حتی در حد ۱۲۰ فریم بر ثانیه بر بیاید. با وجود این که یک نسخه‌ی ارزان‌تر برای این کنسول وجود دارد اما شرکت سونی حاضر نشده هیچ‌کدام از قابلیت‌های انقلابی این کنسول را فدای قیمت کند و تنها تفاوت کنسول ارزان ۴۰۰ دلاری این نسل سونی با کنسول اصلی، غیبت درایو خواندن دیسک‌های بلو ری است.

با وجود تمام تفاسیر از کنسول پلی‌استیشن ۵ می‌دانیم که اصلی‌ترین بخش هر کنسول بازی‌های آن است. اگر قدرتمندترین دستگاه دنیا ساخته شود اما بازی‌های خوبی نداشته باشد، تمام آن قدرت هدر رفته. خوش‌بختانه بازی‌های انحصاری معرکه‌ای برای کنسول پلی‌استیشن ۵ وجود دارند که به خوبی از قابلیت‌های متنوع این کنسول استفاده می‌کنند و تجربه‌ای ناب از دنیای بازی‌های ویدیویی ارایه می‌دهند.

کنسول پلی‌استشین ۵ در تاریخ ۱۲ نوامبر (۲۲ آبان) با قیمت ۵۰۰ دلار عرضه خواهد شد. نسخه‌ی ارزان‌تر این کنسول که پلی‌استیشن ۵ دیجیتالی نام دارد، فاقد درایو خواندن دیسک‌های نوری است و ۴۰۰ دلار قیمت دارد.