فیلم زن جوان نویددهنده؛ تریلری انتقام‌جویانه که غافلگیرتان می‌کند
فیلم سینمایی «زن جوان نویددهنده» (Promising Young Woman) یک کمدی سیاه و تریلری انتقام‌جویانه به کارگردانی امرالد فنل است که پس از اولین نمایشش در آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی در جشنواره ساندنس بالاخره در ایالات متحده به سالن‌های سینما آمده.
زن جوان نویددهنده با استقبال منتقدان مواجه شده و با رضایت عمومی آن‌ها همراه بوده است. کری مولیگان، بو بورنهام و الیسون بری از جمله بازیگران این اثر سینمایی‌اند و کارگردان فیلم یعنی امرالد فنل ۳۵ ساله نوشتن فیلم‌نامه آن را هم برعهده داشته است.
زن جوان نویددهنده اولین فیلم بلند داستانی فنل است. فنل بیشتر در دنیای سینما و تلویزیون به‌عنوان بازیگر شناخته می‌شود و از جمله جدیدترین آثاری که در آن‌ها حضور داشته می‌توان به مجموعه تلویزیونی «تاج» (The Crown) اشاره کرد.
فیلم داستان زن جوانی را روایت می‌کند که بر اثر یک واقعه تراژیک که در گذشته برای دوستش رخ داده دچار آسیب روحی شده و به همین دلیل از کسانی که بر سر راهش قرار می‌گیرند انتقام می‌گیرد. زن به تدریج خشمش را به سوی کسانی هدایت می‌کند که عاملین واقعی آن رخداد بوده‌اند و همین موضوع به داستان جهت تازه‌ای می‌دهد.
ایده‌ی ساخت فیلم زن جوان نویددهنده در سال ۲۰۱۷ به ذهن کارگردان آن رسید. فنل در ادامه فیلم‌نامه‌ای نوشت و آن را به شرکت تولید فیلمی فروخت که مارگو رابی از مؤسسان آن است؛ نام رابی را در میان تهیه‌کنندگان فیلم هم مشاهده می‌کنیم. مارگو رابی بازیگر نقش‌هایی چون هارلی کوئین در «جوخه انتحار» (Suicide Squad) و شارون تیت در فیلم «روزی روزگاری در هالیوود» (Once Upon A Time…In Hollywood) است.
عاقبت در سال ۲۰۱۹ بود که فیلم جلوی دوربین رفت و در اوایل سال ۲۰۲۰ در جشنواره فیلم ساندنس به نمایش درآمد. قرار بود در ماه آوریل همین سال میلادی شاهد پخش فیلم باشیم اما شیوع ویروس کرونا و بسته‌شدن سالن‌ها اکران فیلم را به تاخیر انداخت تا بالاخره جمعه هفته گذشته شاهد شروع اکران آن بودیم.
همان‌طور که اشاره شد زن جوان نویددهنده توانست رضایت عموم منتقدان انگلیسی‌زبان را جلب کند. در وبسایت متاکریتیک ۳۳ نقد درباره این اثر جمع‌آوری شده که ۲۷ نقد مثبت و ۶ نقد میانه درباره‌ی فیلم‌اند.
بررسی وبسایت راتن‌تومیتوز نیز نشان دهنده جمع‌آوری ۱۷۵ نقد گوناگون است که رضایت ۹۱ درصدی منتقدان از فیلم را موجب شده.
در ادامه بخش‌هایی از چندین نقد نوشته‌شده درباره فیلم زن جوان نویددهنده را با هم مرور می‌کنیم.
گزیده‌ی نقدهای فیلم زن جوان نویددهنده
هالیوود ریپورتر / تاد مک‌کارتی
امتیاز: ۸۰ از ۱۰۰
کلمه «نویددهنده» واقعا برای امرالد فنل متناسب است؛ فیلم‌سازی که اولین فیلم شگفت‌انگیزش یعنی «زن جوان نویددهنده» را کارگردانی کرده.
آنچه در ابتدا به نظر فقط یک داستان رایج از یک زن سی‌وچندساله است که نیاز دارد ذهنش را جمع‌وجور کند ناگهان به سوی نقاطی می‌رود که چه از نظر موضوعی و چه از نظر دراماتیک افراطی به حساب می‌آیند و نشان می‌دهند این کارگردان/فیلم‌نامه‌نویس/بازیگر بریتانیایی حقیقتا نیرو و مهارت بسیاری چه در زمینه داستان‌گویی و چه در زمینه تفسیر روابط معاصر میان زنان و مردان دارد.
اتفاقا زن جوان نویددهنده فیلمی نیست که در ابتدا آنچنان نویده‌دهنده به نظر برسد. اما از آن شروع نسبتا ساده با داستان زن جوانی که هر شب الکل مصرف می‌کند، به شکل جسورانه‌ای مسائل مربوط به سواستفاده جنسی و ابعاد گسترده آن در گذشته و حال را پیش می‌کشد.
می‌توان فیلم فنل را اثری جدلی در نظر گرفت اما از زاویه دید دراماتیک به قدری قوی و شجاعانه طراحی شده که روایت اثر غافلگیری ماندگاری را در مخاطب به جا می‌گذارد.
کری مولیگان بازیگر نقش اصلی فیلم از زمان حضور در فیلم «درس‌آموزی» (An Education) نشان داد که در ایفای نقش‌هایش دشواری به‌خصوصی ندارد. او در این فیلم دوباره توانمندی‌های حرفه‌ای‌اش را ثابت می‌کند آن هم در نقشی که تنوعی قابل توجه در نقش‌آفرینی می‌طلبد؛ از ایفای نقش زنی آسیب‌دیده و محتاج توجه تا ایفای نقش یک انتقام‌گیر تمام‌عیار.
اسکرین‌دیلی / آنتونی کافمن
امتیاز: ۸۰ از ۱۰۰
در فیلم اول امرالد فنل که یک بازیگر بریتانیایی است آنچه به‌عنوان یک داستان انتقام‌گیری اغراق‌آمیز فمینیستی آغاز می‌شود به تدریج عمق مشوش‌کننده‌ای می‌یابد.
گرچه در تریلر فیلم از جمله‌ی «یک رویکرد خوشمزه جدید نسبت به انتقام» استفاده شده اما باید گفت چنین جمله‌ای چندان درباره فیلم دقیق به نظر نمی‌رسد. بله، زن جوان نویددهنده درباره انتقام است اما از اثری اشتهاآور بسیار فاصله دارد؛ برعکس، آنچه زیر پوست این داستان سوزان قرار گرفته، رنج و خشم است.
در واقع فیلم نوعی اعتراض به سبک جنبش «من_هم» (Me_Too) است؛ نوعی سرزنش خشمگین نسبت به دنیایی که زنان در آن مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و حتی بابتش سرزنش می‌شوند.
فیلم سعی می‌کند تعمدا مخاطبانش را هیجان‌زده نگه دارد با وجود اینکه از نظر لحن جنب و جوش چندانی ندارد و شاید به همین دلیل هم در اروپا و آمریکا به هنگام اکران نتواند به‌عنوان یک «دختری با خالکوبی اژدها»ی جدید مورد استقبال قرار گیرد.
فیلم از نظر لحن وضعیت یک‌نواختی ندارد. در میان مردانی که کاسی دست به مجازاتشان می‌زند، یک رابطه رمانتیک با رایان (با بازی بو بورنهام) شکل می‌گیرد؛ رایان از همکلاسی‌های کاسی در دانشکده پزشکی است و فیلم به سرعت برخی جنبه‌های کمدی-رمانتیک خود را در این بخش آشکار می‌کند.
در فیلم به برخی گفت‌وگوهای دونفره واقعا بامزه برمی‌خوریم و فضای فیلم تلطیف می‌شود اما کارگردان برای‌مان خواب‌های دیگری دیده است. این تغییرات در حال و هوای فیلم ممکن است ناخوشایند به نظر برسند و حقیقتا هم برخی صحنه‌ها در فیلم وجود دارند که عجیب‌اند.
باید از بازیگر نقش اول فیلم کری مولیگان تشکر کنیم که کمک کرده این وزن عاطفی وارد مواد خام غریبی شود که فنل جلوی دوربین برده. مولیگان قادر است قدرت و آسیب‌پذیری‌های شخصیتی که نقشش را ایفا می‌کند را به هم پیوند بزند.
ایندی‌وایر / کیت اربلند
امتیاز: ۷۵ از ۱۰۰
اولین فیلم امرالد فنل اثری سخت است که داستان تریلر انتقام‌گونه خود را به سوی چیزی تازه و کاملا وحشی و رام‌نشدنی هدایت می‌کند.
به لطف ذهن شریر کارگردان و بازی تا حدی شرورانه‌تر بازیگر نقش اصلی یعنی کری مولیگان، کاسی نقش اول فیلم به نوعی ضدقهرمان در روزگار معاصر تبدیل شده و در این زمینه حقیقتا ضدقهرمانی بی‌همتا است.
در حالی که کاسی تلاش می‌کند دو جنبه بسیار متفاوت زندگی‌اش را متوازن نگه دارد اعتماد به نفس کارگردان در زمینه ترکیب ژانرها کاملا خودنمایی می‌کند. فیلم موفق می‌شود هم‌زمان سرگرم‌کننده، تیزهوشانه و کاملا وحشت‌انگیز باشد و همه این‌ها در قالب یک بسته‌بندی شیک و پیچیده عرضه می‌شوند.
در حالی که مخاطب به شکل طبیعی با کاسی احساس همدلی می‌کند، فیلم از طریق لنزی که جهان هذیانی و دیوانه‌وار اثر را به نمایش در می‌آورد کاری می‌کند حتی در قهرمان‌بودن یا ضدقهرمان‌بودن شخصیت اصلی هم شک کنیم و کارگردان در این مسیر کوچکترین ترسی به خود راه نمی‌دهد. چنین کاری قمار متبحرانه‌ای است که ممکن است نتیجه عکس دهد اما وقتی واقعا نتیجه‌بخش از کار در می‌آید تنها کسانی که بیش از کارگردان و بازیگر اصلی فیلم از آن لذت می‌برند همان مخاطبان فیلم خواهند بود.
اما بزرگترین جهش کارگردان در فیلم در واقع همان راضی‌کننده‌ترین حرکت او است. در حالی که فیلم به شکل کلی آنچنان اثر قابل پیش‌بینی نیست فنل بزرگترین غافلگیریش را برای ۲۰ دقیقه پایانی فیلم نگه می‌دارد؛ ریسکی که حقیقتا تحسین‌برانگیز است.
استعداد فنل در استفاده از نوعی شوخ‌طبعی بصری در طول فیلم بسیار مشهود است اما در این زمینه هم بهترین نمونه از کارهایش را برای بخش پایانی فیلم نگه می‌دارد؛ درست زمانی که جاه‌طلبانه‌ترین ایده‌هایش به هم می‌پیوندند و در قالب پیچش نهایی داستان که بسیار اثرگذار از کار درآمده خودنمایی می‌کنند.
ورایتی / دنیس هاروی
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
با در نظر گرفتن این نکته که بیشترین تأثیر عمومی جنبش «من_هم» روی صنعت سرگرمی بود می‌شود ادعا کرد کمتر فیلمی که در جشنواره ساندنس سال ۲۰۲۰ شرکت کرده به اندازه فیلم زن جوان نویددهنده موضوع بحث و گفت‌وگوهای داغ خواهد بود. این نقد در ابتدای سال ۲۰۲۰ و مدت کوتاهی پس از شرکت فیلم در جشنواره ساندنس نوشته شده است.
فیلمی با بازی کری مولیگان به‌عنوان زنی که مأموریتی خاص را برعهده دارد؛ ترکیبی غیرقابل طبقه‌بندی، نابرابر اما همیشه راضی‌کننده از تریلر، کمدی سیاه و چیزهایی در این مایه‌ها است که می‌تواند به بحث‌های گسترده‌ای دامن بزند.
اولین فیلم امرالد فنل یک فانتزی انتقام‌جویانه زنانه است که گرچه به بعضی از اصول این دست آثار وفادار مانده اما بخشی از لذت دیدنش هم در واژگون‌سازی تعدادی از انتظارات مخاطبانش است.
البته پیش‌بینی موفقیت تجاری اثر چندان ساده نیست چرا که آنچه واقعا روی پرده خواهید دید بسیار پیچیده‌تر از آن شعارهای ساده تبلیغاتی یا پوستر فیلم است.
فنل کارگردان اثر که پیش از این بازیگر و نویسنده بوده (در حال حاضر نقش کامیلا پارکر بولز را در مجموعه تاج برعهده دارد) روی فیلم‌نامه جذابی کار کرده که سطح جدیت و طعنه‌آمیزیش به شکل پیچیده و گاهی مبهمی در نوسان است و کارگردان با انتخاب‌های هنری خود سطح این پیچیدگی را افزایش هم می‌دهد.
زن جوان نویددهنده عناصر سبکی متنوعی دارد که خود را به رخ می‌کشند اما ضرورتا به یک کل همگون تبدیل نمی‌شوند. فیلم در رابطه کاسی و رایان کمدی نیش‌داری دارد که در تضاد با رفتار خونسرد ضد اجتماعی کاسی با افراد کمتر همدلی‌برانگیز فیلم قرار می‌گیرد. در نهایت گرچه اثر به نظر غیرسازمان‌یافته می‌رسد اما با این وجود به شکلی در پایان با یک ضربه راضی‌کننده خود را جمع و جور می‌کند.
نیویورک‌تایمز / جنت کتسولیس
امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
فیلم سینمایی زن جوان نویددهنده همچون آب‌نبات سفت و سختی است که درونی ترش و تند دارد؛ اثری که ضداجتماعی‌بودن را به سبک خود تبدیل کرده و از آسیب روانی جوک می‌سازد.
فیلم مخلوط گل‌آلودی از کمدی سیاه، تریلر انتقامی و سخنرانی فمینیستی است که از ساختار پرحرارتی که می‌توانست داشته باشد به سرعت فاصله می‌گیرد و گویی داستان تمایل ندارد طغیان و خشم خود را در طول مسیر فیلم پیگیری کند.
فیلم همچون زندگی کاساندرا حسی از بی‌شکل و فرمی دارد و اساسا آن‌قدرها که گمان می‌کند پرتنش و پرشدت نیست بلکه یک حیله کش‌آمده است که در پرکردن جاهای خالی بسیاری با شکست روبرو می‌شود.
اگر بخواهیم یک نکته را واضح بگوییم این خواهد بود که فیلم دست کم نیاز به یک صحنه دارد که در آن یک مرد نسبت به کلک‌های کاساندرا واکنشی باورپذیر نشان دهد چرا که مسلما همه کسانی که قصد سواستفاده از زنان را دارند هنگامی که با واکنش منفی روبه‌رو شوند با مسالمت عذرخواهی نمی‌کنند بلکه ممکن است دست به خشونت بزنند. البته گرچه حاشیه‌نویسی قرمزرنگ دفترچه یادداشت ممکن است نمایانگر همین نتایج خشونت‌بار باشد اما چنین اشاره‌ای بیش از حد گنگ و مبهم است.
با این وجود در بخش پایانی فیلم هیچ سطحی از تردید به چشم نمی‌خورد (البته اگر بخواهیم دقیق‌تر باشیم باید بگوییم صحنه یکی مانده به آخر فیلم). اگر بخواهیم داستان را در متن اثری تحلیل کنیم که قصد دارد تنبیه و عاقبت کار مردان سواستفاده‌گر را نشان دهد، در این شرایط ممکن است این پایان‌بندی فاجعه‌بار به نظر برسد اما برای من این بخش اصیل‌ترین لحظه و قوی‌ترین شاخص برای درک استعداد کارگردان در فرایند کاوش میان تیره‌وتارترین امیال شخصیت‌هایش بود.
زن جوان نویددهنده یک فانتزی انتقام‌جویانه نیست، همان‌قدر که یک داستان درباره غم سرکوب‌شده و خشم فروزان نیست؛ در واقع کاساندرا ممکن است قربانیان رقت‌انگیز خود را تحقیر کند اما بیش از هر کس دیگر خودش را حقیر می‌شمارد.
جالبه که اکثر کارگردانهای اینجور فیلمها هم زن هستند و این نشون میده چقدر این فیلمها و کارگردان هاشون ضد مرد هستند و فمنیست افراطی
چقدر فیلم ضد مرد و فمنیستی میسازه هالیوود سالانه اما دریغ از یک فیلم ضد زن با بدمن زن .