چگونه با غم تمام شدن سریالی که دوست داشتید کنار بیایید؟
تماشای فیلم و کتاب خواندن از جذاب ترین، کم‌هزینه‌ترین و ساده‌ترین تفریحاتی است که می‌توانید برای کوتاه کردن روزهای کش‌دار و حوصله سر بر رویشان حساب کنید اما زیر پوسته‌ی این فعالیت‌های دوست‌داشتنی، غول بی شاخ و دمی پنهان است که احتمالا با آن رو به رو شده‌اید؛ احساس افسردگی که پس از تماشای فیلم یا خواندن کتاب به سراغمان می‌آید.
در این مقاله درباره‌ی این درد مشترک صحبت می‌کنیم. پس اگر شما هم فکر کردید دنیا پس از سریال محبوبتان به پایان رسیده یا بعد از تمام شدن کتاب موردعلاقه‌تان دل‌تنگ شخصیت اصلی شدید و یواشکی برایش اشک ریختید، با ما همراه باشید تا با این پدیده‌ی عجیب و راه‌های رهایی از آن آشنا شوید.
PSDS یا سندروم افسردگی پس از تماشای سریال چیست؟
سندروم افسردگی پس از تماشای سریال یا Post Series Depression Syndrome که به اختصار PSDS هم نامیده می‌شود، حالتی از غم و افسردگی است که معمولا پس از تمام شدن سریال‌های طولانی به سراغمان می‌آید. البته می‌توان این تجربه را به کتاب و فیلم هم تعمیم داد. هنوز دلیل مشخصی برای این پدیده‌ی دردناک تعریف نشده اما احتمالا خو گرفتن با دنیایی که از زندگی واقعی‌مان فاصله دارد، باعث می‌شود بعد از تمام شدن قصه‌ها (حالا چه در قالب فیلم و سریال، چه در قالب کتاب) به دنیای واقعی پرت شویم و این تعارض موجی از غم و ناراحتی را در ما ایجاد کند.
از آنجایی که بسیاری از ما این احساس را شرم‌آور می‌دانیم و فکر می‌کنیم احتمالا فقط بچه‌ها به خاطر تمام شدن قصه‌ها گریه می‌کنند، از صحبت کردن درباره‌ی آن و به اشتراک گذاشتن تجربیات و راه‌حل‌هایمان اجتناب می‌کنیم. پس برای اینکه قبح ماجرا بریزد، اجازه بدهید از خودم مایه بگذارم و یکی از تجربیات کمی خجالت‌آورم را برایتان تعریف کنم.
رمان سو قصد به ذات همایونی رضا جولایی یکی از بی‌نظیرترین داستان‌هایی است که درباره‌ی تاریخ معاصر ایران خواندم. کتاب روایتگر ماجرای کم‌تر شنیده شده‌ی ترور نافرجام محمد علی شاه قاجار است. داستان برایم به حدی جذاب بود و از سیر و سلوک در کوچه پس کوچه‌های تهران قدیم به اندازه‌ای کیفور شده بودم که با پایان کتاب تا چند روز به افسردگی باورنکردنی دچار شدم.
از همه عجیب‌تر اینکه یک زینال نامی در کتاب وجود داشت که آن‌قدر دل‌تنگش بودم که انگار با یکی از دوستانم در دنیای واقعی برای همیشه خداحافظی کردم. کارم تا چند روز شده بود تورق مجدد کتاب و غصه خوردن که اصلا چه وقت تمام شدن بود و مثلا می‌مردی چند هفته‌ی دیگر خواندنش را کش می‌دادی!
در نهایت پس از چند روز جستجوی مصرانه در انواع و اقسام منابع درباره‌ی ریشه‌های تاریخی کتاب و پیدا کردن اسامی رمان‌های مشابه و خواندن صد باره‌ی صفحات موردعلاقه‌ام، به این نتیجه رسیدم به هر حال زندگی ادامه دارد و با نام‌گذاری یکی از گلدان‌های خانه به اسم مبارک زینال، قضیه فیصله پیدا کرد!
مشابه این ماجرا را بارها و بارها در مورد سریال‌هایی مثل بریکینگ بد و گیم آف ترونز تجربه کردم و از حالا فکر میکنم چطور با غم اندوه ناشی از خداحافظی با پروفسورِ سرقت پول و تامی شلبیِ پیکی بلایندرز کنار بیایم.
علل ایجاد افسردگی پس از تماشای سریال
بسیاری از روانشناسان معتقدند PSDS احساسی شبیه به شکست عشقی را در افراد ایجاد می‌کند. در این بخش به صورت جزئی به بعضی از شایع‌ترین دلایل ایجادِ سندروم مزمنِ فیلم بازها و کتاب‌خوان‌ها خواهیم پرداخت و بعد به سراغ راه‌حل‌هایی برای مواجهه با آن خواهیم رفت.
۱- تماشای جهان از زاویه‌ای متفاوت و غیرمعمول
انسان مدرن به اندازه‌ای درگیر روزمرگی است که تماشای فیلم و خواندن کتاب از ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه‌هایی است که او را از دنیای واقعی جدا می‌کند. سیر و سلوک در جهان ناشناخته‌ای که شباهت چندانی به زندگی روزمره‌مان ندارد، به صورت ناخودآگاه قوه‌ی تخیل را فعال می‌کند و معمولا داستان را در ذهنمان آن‌طور که دوست داریم ادامه می‌دهیم.
فیلم‌ها و کتاب‌ها حکم ماشین زمان را دارند و به کمک آن‌ها می‌توانیم در دوره‌های مختلف تاریخی و کشورهایی که بعید است در واقعیت از چند کیلومتری‌شان هم رد شویم، سفر کنیم. با همه‌ی این اوصاف طبیعی ست که تمام شدن این سفرهای هیجان‌انگیز اصلا به مذاقمان خوش نیایید و تحمل دوباره‌ی جهان شلوغ و بی‌نظم سخت‌تر از قبل باشد.
۲- راهی امن برای ابراز احساسات سرکوب شده
در وجود همه‌ی ما احساساتی پنهان شده که از آشکار کردنشان واهمه داریم. فیلم‌ها و کتاب‌ها راه خوبی برای تماشای احساسات سرکوب شده‌مان هستند. برای مثال اصلا عاقلانه نیست که برای بالا بردن آدرنالین در دنیای واقعی دست به سرقت بزنیم اما می‌توانیم در دنیای تخیلی فیلم‌ها هم پای خطرناک‌ترین گانگسترها و سارقان دنیا این احساس را تجربه کنیم.
پس از آنجایی که با تمام شدن فیلم، فکر می‌کنیم دیگر راهی برای ابراز احساساتمان وجود ندارد، غم و اندوه را در آغوش می‌گیریم و به زندگی کسالت‌بارمان ادامه می‌دهیم.
۳- زندگی در رویاها
جهان بسیاری از فیلم‌ها و کتاب‌ها در ایده آل‌ترین حالت ممکن و شبیه به رویاهایمان هستند. زمانی که فیلم به پایان می‌رسد احساس می‌کنیم بخشی از رویاهایمان را هم برای همیشه در آن دنیای دوست‌داشتنی جا گذاشتیم و از آنجایی که شرایط زندگی واقعی هیچ وقت در ایده آل‌ترین حالت ممکن نیست، موجی از ناراحتی به سراغمان می‌آید.
مثلا وقتی نوجوان بودم دوست داشتم به اندازه‌ی والتر وایتِ بریکینگ بد شیمی‌دان خوبی باشم اما در واقعیت از یک کارشناس معمولی شیمی فراتر نرفتم و بعداً هم متوجه شدم اصلا برای این کار ساخته نشدم!
با علایم PSDS یا سندروم افسردگی پس از تماشای سریال آشنا شوید
علایم PSDS در همه‌ی افراد یکسان نیست اما شایع‌ترین‌هایشان عبارت‌اند از:
- احساس غم و اندوه شدید
- ناتوانی در تماشای فیلم‌ها، سریال‌ها یا خواندن کتاب‌های دیگر
- عشق ورزیدن افراطی به بخشی از داستان یا یکی از شخصیت‌های فیلم و کتاب
- احتیاج به تماشای چندباره‌ی فیلم و تورق مجدد کتاب برای کشف دوباره‌ی لحظات لذت‌بخش
- جستجوی افراطی برای فیلم‌ها یا کتاب‌هایی با داستان‌های مشابه
- عضویت یا تاسیس صفحه‌های هواداری
راه‌حل‌هایی برای رهایی از علایم PSDS
حالا که متوجه شدید این مشکل اصلا شخصی و خجالت‌آور نیست و همین الان که این مطلب را می‌خوانید افراد زیادی در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، وقت آن رسیده از شر علایم آزاردهنده‌ی این سندروم رها شوید و خودتان را برای ماجراجویی‌های بیشتر آماده کنید.
۱- پیدا کردن دلیل اصلی غم و اندوه
اول یک لیوان آب بخورید و بعد بدون تعصب به این فکر کنید که دقیقا کدام بخش از فیلم یا کتاب باعث این حجم از اندوه می‌شود؟ چه چیزی در زندگی واقعی و دنیای فانتزیِ موردعلاقه‌تان متفاوت است؟ قهرمان محبوبتان چه ویژگی‌هایی دارد که شما ندارید؟ اگر کدام بخش از داستان در دنیای واقعی اتفاق می‌افتاد حاضر بودید، قید فیلم را برای همیشه بزنید؟
مشابه پاسخ تک‌تک این سوالات را در دنیای واقعی ایجاد کنید. البته بدیهی است که عملی کردن بعضی از خواسته‌هایتان امکان‌پذیر نیست؛ مثلا متاسفانه نمی‌توانید اژدهای دنریس تارگرین را در پارکینگ خانه داشته باشید اما می‌توانید شجاعت و اعتماد به نفسش را به زندگی واقعی اضافه کنید.
۲- در دنیای فانتزی فیلم‌ها و کتاب‌ها غرق نشوید
دنیای فانتزی فیلم‌ها و کتاب‌ها به شدت جذاب است و می‌توانید هر کاری که دلتان می‌خواهد را انجام دهید و هیچ اهمیتی هم ندارد که خواسته‌هایتان تا چه اندازه امکان‌پذیرند اما به یاد داشته باشید توقف بیش از حد در این جهان از شما موجود منزوی می‌سازد که امکان تعامل با دنیای واقعی و حل تعارضات پیش‌آمده را ندارد.
۳- باور کنید دنیای واقعی هم می‌تواند جذاب باشد
همین حالا دست به کار شوید و سرگرمی واقعی پیدا کنید که حالتان را بهتر می‌کند. فعالیتی که در آن احساس ارزشمندی به سراغتان می‌آید و گذر زمان را متوجه نمی‌شوید.
برای شروع به دنبال تفریحات لاکچری نباشید؛ پس همین الان زانوی غم بغل کردن را کنار بگذارید، روی پاهایتان بایستید و با گفتن جمله‌ی لوس «دنیا هنوزم خوشگلیاشو داره» فقط کاری که حالتان را بهتر می‌کند را انجام دهید؛ فرقی نمی‌کند، درست کردن یک قابلمه ماکارونی چرب و چیل یا یک سفر چند روز در دل جنگل‌های شمال.
۴- ژانر محبوبتان را تغییر دهید
شاید وقت آن رسیده که ژانر محبوبتان را برای مدت کوتاهی تغییر دهید و فضاهای دیگری را تجربه کنید. با این کار هم از شر عذاب وجدان تماشای آثاری در ژانر فیلم موردعلاقه‌تان خلاص می‌شوید و هم فیلم‌ها و کتاب‌های متنوعی را کشف خواهید کرد که حتما اوقات فرح بخشی را برایتان فراهم می‌کند.
* یک تجربه‌ی کاملا شخصی؛ تماشای انیمیشن‌های پیکسار و دیزنی همیشه علائم PSDS را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند راحت‌تر از این حال و هوای غم‌آلود بیرون بیایم.
در پایان فراموش نکنید این اولین و آخرین باری نیست که این احساس را تجربه می‌کنید. پس مثل یک سرباز ورزیده خودتان را برای نبرد تن به تن بعدی آماده کنید.
اگر شما هم PSDS را تجربه کردید، خوشحال می‌شویم نظراتتان درباره‌ی این پدیده‌ی و راهکارهایی که برای رهایی از آن دارید را با ما در میان بگذارید.
منابع: the game of nerds و optimist minds
تا حالا شده تو سریال دلتون به حال آدم بده بسوزه و بگین کاش سرنوشتش یه جور دیگه میشد و همش به صحنه مرگ یا زندانی شدنش فکر کنین :(( و حتی براتون مهم نباشه سر آدم خوب های سریال چی میاد :/
یه چیزایی حس کنی یه هماهنگی شخصیتی با آدم بده و یا خاطرات مشابه و یه کمبود که آدم خوبه داره .. ولی تو و اون آدم بده ندارین :// چی میشه بهش گفت حساادت ؟!!
به اینکه انقدر خوبه و نویسنده هم همیشه قصه آدم خوب ها رو با یه زندگی رویایی پایان میده …
نمیگه بیچاره آدم بده هم ممکنه حق داشته باشه ..
نمیدونم چی میگم اصلا حالم زاره واقعا ://///
حس میکنم من یه آدم بدم … زندگیم مثل آدم بده داستان میشه … عشق رو تجربه نمیکنم :/ سریال تردید سرنوشت یاران و ریان :/ من کودکی سختی داشتم کمبود توجه و محبت .. شخصیت خشنی دارم الانم درست شبیه یاران ولی درونم یه ریان دارم که بعضی وقت ها بیدار میشه صحنه ای که یاران کسی که عاشقشه رو میکشه فکر میکردم عاشقش بشه و یه زندگی عالی تجربه کنن ولی حتی بچه طرفم سقط کرد آخرشم افتاد زندان با یه حال زار و پر از بدبختی …من الان موندم کدومم ؟!! کدوم شخصیت منم ؟! یعنی منم آدم بده توی قصه هام یا اگه قصه ی منم مینوشتن میشدم آدم خوبه ؟؟ کدوووووم ؟!! ….
زار بودن حالم مشخصه یا بازم بگم ؟:/ خخ … به نظرتون کدوم راه درسته ؟؟ باید برم روانشناس گویا این یکی از راهاش ولی شرایطم جور نیست … کسی حرفی حدیثی سخنی چیزی داره بگه لطفا ….
سلام
من بعد از دیدن اکثر فیلم ها و سریال ها با موضوع عاشقانه یا درام دچار این سندروم میشم و تا یه مدت هم درگیرشم واقعا احساس تنهایی میکنم.
بدتر از اون اینه که وقتی به سکانس های فیلم که خیلی ازش تاثیر گرفتم فکر میکنم حس تنگی نفس و وجود یه وزنه سنگین روی قلبمو حس میگنم . واقعا احساس بدیه چون اون موقع حس میکنم دارم خفه میشم یا قلبم داره منفجر میشه .
این اواخر فیلم (با تو بودن) رو دیدم که اصلا همین جوری طی مدت فیلم از شدت گریه سیل راه میفته دیگه بعد از تموم شدنش …..
خیلی ممنون از مطلبی که گذاشته بودین و باعث شدین حس تعامل و اشتراک بین کسایی که این سندروم رو دارن ایجاد بشه خیلی کمک میکنه به این حالت.
منم دقیقا این طوری هستم و بعد از تموم شدن فیلم میرم راجب بازیگر مورد علاقم در فیلم میخونم حرص میخورم و واقعا اذیت کنندس و دوست دارم یه فیلمو بارها و بارها ببینم و این که بعضی فیلما تموم میشن واسم واقعا غم انگیزه و گاها گریه هم ممکنه بکنم 😭😭😭الان هم دارم سریال sex aducation رو میبینم و نگران تموم شدنشم😮💨
اولین پیجی ک توی گوگل سرچ بالا اومد این پیج بود،این حس افسردگی و غم و اندوه بعد از تماشای فصل ۲ سریال ted lasso گریبانگیر من شده،خصوصا این ک اصلا خجالت نمی کشم ک عنوان کنم اخیرا شکست عشقی و عاطفی دردناکی و وحشتناکی را تجربه کردم،شاید خنده دار باشه اما بعد از تقریبا ۳ ماه اندوه و کسالت این سریال ک مخصوصا فصل دومش خیلی به دنیای درون انسان ها و مشکلات شخصیشون هم پرداخته منو نجات داد و حال منو کلی خوب کرد،خیلی خوشحال هستم ک فصل ۳ در راه است اما ظاهرا باید خیلی صبر کرد،ممنون از مقاله زیبای شما.
من بعد دیدن فیلم بولگاسال ارواح جاودان مثل بز افسرده شدم با اینکه اخرش خوب تموم شد. الان یه روزه تمومش کردم و در حالت افسردگی هستم .ಠ︵ಠخیلی حال مزخرفیه
واقعا ممنون بابت مطلب مفیدی که ارائه دادین
تا الان فکر میکردم تنهام ولی الان خیلی بهتر
میتونم با این موضوع کنار بیام 🙏🙏
من هروقت یک سریال رو نگاه میکنم با شوق نگاش میکنم و وقتی فیلم برام خیلی جذاب باشه افسردگی میگیرم و هروقت اون سکانس اخر سریال رو میبینم بازم ناراحت میشم انگار بهترین دوستمو از دست دادم بعد از تموم شدن سریال once upon a time خیلی خیلی ناراحت شدم چون از بچگی به این سریال علاقه ی زیادی داشتم ولی فرصت نشد کامل نگاش کنم و بعد از چندین سال رفتم نگاش کردم و بعد خیلی افسرده شدم و همش یاد بچگیم میوفتادم و خیلی ناراحت میشدم و فقط این نیست هر فیلمی حتی انیمیشن یا انیمه هم میبینم افسرده میشم سعی کردم دیگه هیچ فیلم و سریالی نبینم ولی نتونستم و با این حال خیلی اذیت میشم فکر میکردم فقط من اینجوری هستم و زیادی احساساتی هستم ولی بعد فهمیدم فقط من نیستم و این احساس خیلی درد اوره انگار بهترین دوستتو که همیشه کنارت بوده از دست دادی و دلت میخواد اون فیلم یا سریال بیشتر ادامه داشت من خیلی این احساسو تجربه کردم و خیلی احساس بدیه و مطمعنم همه میخوایم از این احساس درد اور خلاص شیم🥲🥲🥲🥲🥲
من به ی سریالی خیلی حساسم و وقتی میبینمش دوس ندارم تموم شه
و انقد تند تند نگاش میکنم که تهش دوروز بیشتر نمی‌کشه
و انقدر دیدمش که قسمتای آخرش که میشه میکنم گریه میکنم که چرا داره تموم میشه
ی بغض و ی سنگینی خاصی رو گلو و قلبمه و خیییلی دلم میگیره کاش هیچکس این حال بهش دست نمیداد
منک تا فصل چهار استرنجر تینگز (اتفاقات های عجیب) أومدم و الان قسمت طن فصب چهارم إز الان غم اومده سراغم که بعد أین سریال ۲۰ روز باقی مونده ی تابستونو چ کنممممممم😭😩
من الان بعد ۲ روز که فصل ۴ این سریال رو نگا کردم دارم دیونه میشم ، یه خس خفگی و تنهایی شدید سراغم اومده ، اصلا یه حال گهی دارم کا نمیتونم توصیفش کنم ، هنش میگم کاش اصلا نگاه نکرده بودم این سریالو ،
پیشنهاد میکنم سریال Strange things نبینید چون واقعا بعد اینکه تموم شد حسی که داشتم بدتر از شکست عشقی بود چهار تا فصل داره که فصل پنجش هم ۱تا۲ سال دیگه میاد یا بزارید تمام فصل هاش بیاد بعد ببینید یا اصلا نبینید
وای مثل من تمومش کردم انگار چیزی کم کردم خیلی ناراحتم امروز تمومش کردم
منم تازه فصل ۴ رو تموم کردم ، واقعا حال بدی دارم ، دیونه کنندس این حال😖
من انیمه هنر شمشیر زنی آنلاین دیدم واقعا خیلی تاثیر داشت بطوری که افسرده شده بودم
الان نمیدونم چیکار کنم بهتون قول میدم اگه ببینید افسرده میشید
لعنی ۳ فصل بود چرا تموم شدی آخه لعنتی
آلام غصه اینو دارم که یاغی تموم بشه چیکار کنم
واقعا عالی بود
من سریال خاتون رو تموم کردم ولی همش تو فکرشم خیلی برام جالب بود و وقتی میدیدم غرق میشدم تو فیلم و از ساعت دوازده تا هفت شب میشستم پاش و تو چند روز تموم کردم و اینکه ساعت سه نصف شد اخرین قسمت رو دیدم و خیلی افسرده شدم
خیلی حس بدیه همش بعضی سکانس ها
همش میاد جلو چشم آدم همش تو فکری
منم دقیقا با تموم کردن سریال خاتون افسرده شدم
واقعا نمیدونممم چرا بعد تموم شدن فیلم ما همه مرده ایم همش به خودم میگم نام اون جو و لی چونگ سان میخواستن درباره ی غمشون برای از دست دادن و مادر و پدرشون و اوضاع های دیگه بگن چرا گفتن باشه یک روز دیگه یک هفته دیگه اخرم لی چونگ سان مرد دارم دیوونه میشم چرا باید اونجوری میمرد چرا باید همه ی اون ادما میمردم و با خاک یکسان میشدن چرااااااا میدونم هیچکی توی این فیلم مثل من نیست من دیگه زیاد تحت تاثیر قرار گرفتم معلوم نیست تا کی باید اینجوری باشم
خیلییییی بد تموم شد حدااقل اون لی نا اون موقع جبران اشتباهش چرا زامبی شد میخواستم ببینم اون چجوری واسشون خوراکی میبره چراااااااااااااااااااا
اگه شماهم مثل من بعد تموم شدن فیلم غمگین میشین شدیدا توصیه میکنم نگاه نکنین نه بخاطر اینکه ترسناکه که اصلنم نیست بخاطر اینکه بد تموم میشه