آیا کنسول دستی پلی‌استیشن ویتا الآن ارزش خرید دارد؟

کنسول‌های دستی به طور کلی طرفداران بسیار زیادی دارند. شرکت سونی نیز سابقه بسیار خوبی در این زمینه با دستگاه‌های PSP داشت. کنسول‌های PSP توانستند بسیار خوب عمل کنند و فروش خیلی خوبی داشتند. از طرفی کاتالوگ بازی این دستگاه‌ها نیز بسیار گسترده بود و باعث شد این دستگاه‌ها در زمان خوب طرفداران زیادی داشته باشند. کنسول‌های PSP مدل‌های مختلفی داشته و هر مدل نسبت به قبل پیشرفت داشت. سونی نیز تمام تلاش خود را کرد تا نهایت خلاقیت را در این دستگاه‌ها به کار بگیرد.

اولین کنسول دستی پلی‌استیشن یا همان PSP در سال ۲۰۰۴ عرضه شد. پس از آن این دستگاه‌ها به مدت ۱۰ سال حضور تولید شده و نزدیک به ۸۰ میلیون عدد از آن‌ها نیز به فروش رسیده بود. کنسول PSP تنها یک دستگاه برای بازی نبود. بلکه توانایی انجام کارهای مثل اجرای فیلم و موسیقی را نیز داشت. به همین دلیل سونی تلاش کرد تا با ساخت دستگاه بعدی تمامی این موارد را بهتر کند. اینجا بود که کنسول پلی‌استیشن ویتا (PS Vita) خلق شد.

کنسول پلی‌استیشن ویتا در سال ۲۰۱۱ عرضه شد. این کنسول توانست تا سال ۲۰۱۹ تولید آن ادامه داشت. این دستگاه در مدت حضور خود توانست فروش نزدیک به ۱۵ میلیون عدد فروش داشته باشد. این رقم نسبت به موفقیت بسیار زیاد PSP بسیار کم است. با این حال به نوبه خود عملکرد مناسبی است. پلی‌استیشن ویتا در برهه زمانی خاصی معرفی شد. جایی که موبایل‌های هوشمند شروع به پیشرفت کرده و کل بازار دستگاه‌های همراه را به دست گرفتند.

پلی‌استیشن ویتا در مقایسه با دستگاه‌های امروزی اندازه کوچکی دارد.

پلی‌استیشن ویتا در سال ۲۰۱۹ توفق تولید شد. همینطور اینکه سال گذشته پلی‌استیشن استور نیز برای آن بسته شده و به طور کلی دیگر توانایی آنلاین شدن را ندارد. به نوعی سونی تصمیم گرفت تا مرگ این کنسول را اعلام کند. با این حال جامعه‌ی طرفداران ویتا از این دستگاه ناامید نشدند. به همین دلیل این افراد ویتا را زنده نگه داشته و با شکستن قفل آن کارهای جالبی با ویتا کردند. در ادامه به این موارد نیز اشاره خواهیم کرد.

حال این دستگاه همچنان در بازار ما وجود دارد. به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم در این متن به این اشاره کنیم که آیا این دستگاه ارزش خرید دارد یا نه. پس با ما همراه باشید.

با پلی‌استیشن ویتا بیشتر آشنا شویم

همانطور که در ابتدا گفتیم کنسول ویتا در اصل نسل بعدی کنسول‌های PSP سونی بود. این دستگاه به نوعی توانایی اجرای عناوین پلی‌استیشن ۱،۲ و حتی ۳ را نیز داشت. با این حال سونی عناوین انحصاری زیادی را نیز برای ویتا عرضه کرد. برای مثال برای کنسول ویتا یک بازی از مجموعه آنچارتد (Uncharted) به نام گلدن ابیس (Golden Abyss) وجود دارد که داستان آن به طور کلی از عناوین اصلی آنچارتد جدا است.

سونی تلاش زیادی کرد تا ویتا موفق عمل کند. مشکل زمان عرضه آن بود. در زمانی که اپل و سامسونگ گوشی‌های موبایل با قدرت سخت افزاری بالا عرضه می‌کردند، سونی تصمیم گرفت کنسول دستی خود را عرضه کند. بحث اینجا بود که ویتا کاربرد انحصاری گیمینگ و کمی هم فیلم و موسیقی داشت. این در صورتی بود که گوشی‌های موبایل توانایی کارهای بسیار زیادی داشتند. از این رو به نوعی ویتا نتوانست جایگاه حقیقی خود را پیدا کند. نکته جالب اینجاست که اگر سونی تصمیم به یک دستگاه مثل ویتا الان بگیرد، قطعاً با واکنش بسیار مثبتی از سمت طرفداران روبرو خواهد شد.

ظاهر ویتا شباهت بسیار زیادی به دستگاه‌های همراه قبلی سونی دارد.

ویژگی‌های ظاهری و سخت افزاری

کنسول ویتا شباهت‌های بسیار زیادی با PSP داشت. با این حال در بسیاری از زمینه‌ها بهتر بود. ویتا دارای دو عدد جوی استیک (به جای یک عدد در PSP) و اندازه بزرگ‌تر بود. همینطور اینکه این دستگاه دارای ۲ عدد دوربین بود. چیزی که اصلاً از یک دستگاه گیمینگ انتظار نمی‌رود داشته باشد. نکته جالب بعدی اینجاست که سونی واقعاً ویتا را بیش از حد با امکانات عرضه کرد. برای مثال صفحه نمایش این دستگاه اولد (OLED) است. این در صورتی است که نسخه اولد نینتندو سوییچ سال گذشته عرضه شد!

در پشت دستگاه نیز یک تاچپد وجود دارد تا از آن در بازی‌ها استفاده شود. ویتا دارای سنسور حرکتی و البته جک ۳.۵ میلی‌متری صدا است. صفحه نمایش پلی‌استیشن ویتا یک صفحه ۵ اینچی اولد با رزولوشن ۹۶۰ در ۵۴۴ است. از طرفی این صفحه نمایش لمسی هم هست. رزولوشن دستگاه با توجه به قدرت سخت افزاری ویتا کاملاً منطقی است. به همین دلیل تجربه عناوین بازی روی این بازی با نرخ فریم خوبی بوده و آزار دهنده نیست.

پردازنده اصلی ویتا یک پردازنده ۴ هسته‌ای با ۵۱۲ مگابایت رم بود. این میزان رم برای سال ۲۰۱۱ منطقی به نظر می‌رسد. نکته جالب پردازنده گرافیکی جدای این دستگاه با ۱۲۸ مگابایت رم بود. چیزی که باعث شد عملکرد این دستگاه حتی تا الان نیز خوب باشد. دوربین‌های دستگاه چیزی نیستند که از آن بتوان تعریف کرد. با این حال وجود آن‌ها در ویتا جالب است. از طرفی دستگاه پر از سنسورهای مختلف بوده تا تجربه یک بازی در آن بسیار خاص باشد. باتری این دستگاه نیز ۲۲۱۰ میلی‌آمپر ظرفیت داشت.

مدل‌های مختلف پلی‌استیشن ویتا

پلی‌استیشن ویتا یک مدل اسلیم (Slim) دارد. این مدل اسلیم در سال ۲۰۱۴ عرضه شد. اسلیم تفاوت چندانی با ویتای اصلی نداشته و تنها از لحاظ ارگونومی و طراحی بهتر شده است. با این حال ظرفیت باتری آن کمتر شد که باعث شد برخی از طرفداران به این موضوع اعتراض کنند. مدل اسلیم از لحاظ طراحی نسبت به نسخه اصلی بهتر بود. ارگونومی در این مدل بیشتر رعایت شده و از طرفی سونی حافظه داخلی کمی بیشتر در آن قرار داد.

هر دو مدل ویتا دارای ویژگی‌های مشترک بسیار زیادی بوده و تفاوت چندانی میان آن‌ها وجود ندارد. با این حال این نکته لازم به ذکر است که در حال حاضر در بازار بیشتر نسخه اسلیم وجود دارد. همینطور اینکه نسخه اسلیم دارای رنگ‌های متنوعی است و طراحی بهتری دارد. مشکل اصلی هر دو دستگاه حافظه داخلی بسیار کم آن‌ها بود. چیزی که باعث شد کاربران مجبور به خرید کارت حافظه جانبی شوند. قسمت جالب ماجرا این است که کارت‌های حافظه ویتا انحصاری این دستگاه بوده و قیمت بسیار بالایی دارد. البته سونی پس از مدتی در بسته بندی دستگاه یک حافظه ۸ گیگابایتی قرار داد تا در زمان شروع کاربران مشکلی نداشته باشند.

دو مدل پلی‌استیشن ویتا را مشاهده می‌کنید. بالای تصویر مدل اسلیم و پایین مدل قدیمی است.

نرم افزار جایی که ویتا نیاز به کار بیشتر داشت

پلی‌استیشن ویتا دارای سیستم عامل منحصر به فرد خود بود. این سیستم عامل شباهت‌های زیادی به رابط کاربری پلی‌استیشن ۳ داشت و بعده‌ها با به روزرسانی مشابه به پلی‌استیشن ۴ شد. سونی نیز تمام تلاش خود را کرد تا این رابط کاربری حس دوستانه‌ای داشته باشد. از این طور طراحی جالبی داشت. آیکون‌ها همگی گرد بودند، برای بستن یک برنامه شما باید آن را مثل یک برچسب جدا می‌کردید و مواردی از این دسته. مشکل اینجا بود که سیستم‌عامل‌های دیگر مثل اندروید و آی‌او‌اس به حدی پیشرفته شده بودند که واقعاً در برابر آن‌ها سیستم عامل ویتا ضعیف به نظر می‌رسید.

برای مثال در این سیستم عامل باز شدن تک ضربه‌ای وجود ندارد. به این معنا که حتی برای بازشدن قسمت تنظیمات شما باید یک بار دیگر تأیید کنید که قصد باز شدن برنامه‌را دارید. این موضوع در مورد اجرای بازی‌ها نیز صدق می‌کند. از این رو سیستم عامل ویتا چیزی نبود که بتوان به آن افتخار کرد. با این حال این سیستم عامل از تمامی قابلیت‌های دستگاه به خوبی استفاده می‌کرد. این موضوع در مورد دستگاهی مثل ویتا که امکانات بسیار زیادی دارد، یک نکته مثبت به حساب می‌آید.

بحث اصلی اینجاست که کاربران به نرم افزار بسیار بیشتر از سخت افزار اهمیت می‌دهند. این فرضیه را کنسول نینتندو سوییچ به اثبات رساند. این کنسول همچنان با وجود سخت افزار ضعیف یکی از پرفروش‌ترین دستگاه‌ها در چند سال اخیر است. پس اگر سونی در این زمینه بهتر عمل می‌کرد، قطعاً فروش ویتا بیشتر می‌شد.

ویتا نیاز به بازی بیشتر داشت

ضعف نرم افزاری ویتا تنها به بخش سیستم عامل خلاصه نمی‌شد. بلکه مشکل اصلی در کاتالوگ بازی‌های این دستگاه بود. به طور کلی عناوین زیادی برای ویتا منتشر نشده یا حتی اگر هم می‌شدند شماره دویی برای آن‌ها وجود نداشت. اکثر عناوین نیز نسخه ریمستر بازی‌های قدیمی مثل خدای جنگ (God of War) بودند. شما می‌توانستید خدای جنگ ۱ و ۲ را روی ویتا تجربه کنید. یکی از مواردی که سونی روی آن تمرکز بسیار زیادی داشت، استفاده از ویتا به عنوان یک کنترلر ثانویه برای پلی‌استیشن ۳ و ۴ بود. چیزی که کاربران اصلاً به آن اهمیت نمی‌دادند.

بحث کمبود بازی برای ویتا باعث شد تا طرفداران کنسول‌های دستی از این دستگاه ناامید شوند. زمانی که شرکت سازنده نتواند از سخت افزار خود پشتیبانی کند، مرگ دستگاه رقم می‌خورد. به همین دلیل است که ویتا رفته رفته اوضاع بدتری در بازار جهانی پیدا می‌کرد. مشکل اصلی اینجا بود که اگر هم کسی این دستگاه را خریداری می‌کرد، تنها نزدیک به ۳۰ عنوان اصلی برای آن وجود داشت. بازی‌های دیگر اصلاً ارزش تجربه را نیز نداشتند. این موضوع در برابر کاتالوگ عظیمی که PSP داشت واقعاً ناراحت کننده بود. البته طرفداران و جامعه ویتا به دنبال حل این مشکل نیز بودند.

بازی‌های ویتا حالت کاردریج داشته و وارد دستگاه می‌شدند. تقریباً مشابه چیزی که در نینتندو سوییچ شاهد آن هستیم.

جامعه ویتا ناجی این دستگاه

طرفداران کنسول پلی‌استیشن ویتا از بازی‌های این دستگاه ناامید نشدند. به همین دلیل تصمیم گرفتند تا کاتالوگ عناوین ویتا را گسترش دهند. راهکار این افراد نیز شکستن قفل ویتا بود. ویتا مانند دستگاه‌های دیگر سونی دارای یک قفل بود تا بازیکنان نتوانند از منابع تأیید نشده بازی دریافت کنند. جامعه ویتا به سرعت قفل این دستگاه (Jail Break) را شکسته و به همین دلیل توانستند بازی‌های مختلفی را در آن اجرا کنند.

ویتا پس از آن به یک دستگاه خیلی خوب تبدیل شد. از این نظر که کاتالوگ به شدت عظیم از بازی در اختیار این دستگاه قرار گرفت. سخت افزار ویتا با توجه به دستگاه‌های امروزی چندان قوی نیست. بحث اینجاست که این قدرت سخت افزاری برای اجرای عناوین پلی‌استیشن ۱ و ۲ به همراه PSP کافی است. پس عناوین این دستگاه‌ها به راحتی روی ویتا اجرا می‌شوند. پس به نوعی ویتا تبدیل به یک دستگاه تقلید (Emulation) شد.

شکستن قفل ویتا نیز کار چندان دشواری نیست. با این حال دردسر دارد. به همین دلیل اگر تصمیم به این کار گرفتید باید کمی با بحث سخت افزار و نرم افزار آشنا باشید. مشکل بعدی اینجاست که دستاوردها (Achievements) شما به سیستم پلی‌استیشن نتورک وارد نخواهد شد. البته با توجه به اینکه دستگاه شما به طور کامل قفلش شکسته می‌شود، منطقی است که اصلاً با آن آنلاین نشوید.

ویتا از این نظر ارزش دارد که بازی‌های بسیار زیادی برای PSP و پلی‌استیشن ۱ و ۲ وجود دارد. به همین دلیل شما می‌توانید عناوین مختلف را روی این دستگاه تجربه کرده و از آن لذت ببرید. از طرفی شما با تاریخ گیمینگ و عناوین قدیمی نیز آشنا خواهید شد. با توجه به اندازه کوچک صفحه نمایش ویتا شما نیازی هم به اجرای عناوین با گرافیک بسیار بالا ندارید. پس چه بهتر که بازی‌های قدیمی را تجربه کنید.

جامعه ویتا نیز به بهترین نحو این کار را انجام دادند. به این معنا که اکثر عناوین دستگاه‌های قدیمی برای ویتا بهینه شده و تجربه خوبی را به کاربران ارائه می‌دهند. با توجه به اینکه سونی چندی پیش فروشگاه پلی‌استیشن را نیز برای این دستگاه مسدود کرد، تنها راه باقی مانده همین شکست قفل دستگاه است. با این کار ویتا ارزش واقعی خود را پیدا کرده و حتی الان هم قابلیت استفاده پیدا می‌کند. راهنمای شکستن قفل ویتا نیز در سایت‌های مختلف وجود دارد.

جمع‌بندی

در این دوران دستگاه‌های همراه زیادی وجود دارند. از گوشی‌های موبایل تا تبلت و لپتاپ که همگی توانایی اجرای عناوین بازی مختلف را دارند. بحث اصلی اینجاست که هیچکدام از این دستگاه‌ها به صورت انحصاری برای گیمینگ ساخته نشده‌اند. پلی‌استیشن ویتا با وجود قدیمی بودن به طور انحصاری برای بازی کردن ساخته شده است. از این رو سونی به بهترین نحو این دستگاه را طراحی کرده است.

ویتا دارای امکانات بسیار زیادی است. این امکانات حتی برای زمان خود نیز بسیار زیاد هستند. در حال حاضر ما دستگاه‌های همراه زیادی نداریم. کنسول نینتندو سوییچ و سوییچ لایت هستند که ارزش خرید بالایی دارند. بحث اینجاست که دستگاه‌های نینتندو توانایی اجرای عناوین انحصاری نینتندو را داشته و عناوین AAA کمی برای آن‌ها وجود دارد. از این رو اگر به دنبال خرید یک دستگاه همراه هستید به ویتا یک توجه بکنید. قیمت استیم دک (Steam Deck) نیز در بازار ایران به طرز عجیبی بالا بوده و به همین دلیل ارزش خرید ندارد. اگر قیمت این دستگاه معقول‌تر بود قطعاً استیم دک انتخاب بسیار خوبی برای گیمینگ همراه بود.

پلی‌استیشن ویتا در صورت شکسته شدن قفل و تجربه عناوین قدیمی، ارزش خرید بسیار بالایی دارد. ویتا یک دستگاه تقلید (Emulator) بسیار خوب است. دستگاهی که با آن می‌توانید خاطرات کودکی خود را دوره کنید. از طرفی اگر یک گیمر جدید باشید می‌توانید عناوین قدیمی را تجربه کرده و از آن‌ها لذت ببرید. همینطور اینکه می‌توانید به ریشه‌های دنیای گیمینگ پی برده و ببینید که بازی‌های امروزی از کجا راه خود را آغاز کردند.

خرید پلی‌استیشن ویتا از فروشگاه دیجی‌کالا