پلی‌استیشن ۵؛ بعد از یک سال از چه چیزهایی شگفت‌زده‌ایم؟
یک سال از عرضه‌ی کنسول پلی‌استیشن ۵ سپری شده است، اگرچه هنوز به خاطر بحران ناشی از کمبود این کنسول در فروشگاه‌ها و خرده‌فروشی‌های رسمی (خارج از کشور) به‌سختی پیدا می‌شود و تقاضای آن همچنان بیشتر از تولیدش است. با این حال، پس از یک سال، می‌توانیم نگاهی بیندازیم و درباره‌ی بخش‌های مختلف آن و چیزهایی از این کنسول که ما را بیشتر شگفت‌زده کردهاند، صحبت کنیم.
فهرست بازی‌های آن به شکل شگفت‌آوری قدرتمند است
معمولاً انتظار می‌رود که در سال اول عرضه‌ی یک کنسول هنوز فهرست بازی‌های آن دستگاه بسیار قدرتمند نباشد و بازی‌های نسل بعدی زیادی برای آن منتشر نشود. اگرچه برای پلی‌استیشن ۵ هم این گزاره تا حدی صدق می‌کند و هنوز تا انتهای نسل و عرضه‌ی بازی‌هایی که بیشتر از پتانسیل کنسول استفاده کنند، مسیری پرپیچ‌وخم و طولانی وجود دارد اما با این وجود، اوضاع پلی‌استیشن ۵ در سال اول عرضه‌اش فراتر از انتظار بوده و آثار تحسین‌شده و برجسته‌ای را به خود دیده است.
قبل از عرضه‌ی این کنسول، دلایلی وجود داشت که گمان کنیم که پنجره‌ی دوران عرضه‌ی پلی‌استیشن ۵ ضعیف خواهد بود، زیرا این دستگاه در بحبوحه‌ی یک بیماری همه‌گیر جهانی عرضه شد که از سال گذشته تاکنون منجر به صدمات زیادی در جهان شده و در توسعه‌ی بازی‌های ویدیویی هم مشکلاتی ایجاد کرده که باعث تأخیر بازی‌های فراوانی شده است. هرچند، در صورت عدم همه‌گیری کرونا آثاری مثل هورایزن فوربیدن وست، گرن توریزمو ۷ و حتی به احتمال زیاد گاد آو وار رگناروک ممکن بود در سال ۲۰۲۱ عرضه شوند و بتوانند اولین سال عرضه‌ی پلی‌استیشن ۵ را بسیار به‌یادماندنی کنند اما با نگاهی به آثار فعلی همچنان می‌توانیم به فهرست بازی‌های برجسته‌ی این کنسول پی ببریم.
بازی‌های بین نسلی ممتازی مثل مرد عنکبوتی: مایلز مورالز (Spider-Man: Miles Morales) و رزیدنت اویل: ویلج (Resident Evil: Village) در کنسول پلی‌استیشن ۵ در مقایسه با پلی‌استیشن ۴ ارتقا قابل‌توجهی دریافت کردهاند و به شکل بهتری اجرا می‌شوند. همچنین بسیاری از بازی‌های دیگری که در اواخر نسل گذشته منتشر شده‌اند، آپدیت‌هایی رایگان دریافت کردهاند که وضع آن‌ها را روی پلی‌استیشن ۵ بهتر می‌کند. مهم‌تر از آن، در سال اول عرضه‌ی پلی‌استیشن ۵ بازی‌های انحصاری برجسته و تحسین‌شده‌ای مثل دیمنز سولز، ریترنال، دث‌لوپ و البته Ratchet & Clank: Rift Apart منتشر شده‌اند. این ترکیبی بسیار فشرده‌تر از آن چیزی است که قبل از عرضه‌ی کنسول برای سال اول پلی‌استیشن ۵ انتظار داشتیم و این در شرایطی است که همه‌ی آثار ممتاز این کنسول را هم ذکر نکرده‌ایم.
ترکیبی از بازی‌های انحصاری نسل بعدی و گاه بین نسلی پلی‌استیشن ۵ و آثار فوق‌العاده‌ی دیگری که برای پلتفرم‌های مختلف عرضه شده‌اند، سال اول پلی‌استیشن ۵ را به سالی بسیار خاص در میان کنسول‌های سونی (حداقل در کنسول‌های اخیر) تبدیل کرده است.
زمان بارگذاری سریع بازی‌ها واقعاً تغییری بزرگ و تأثیرگذار است
قبل از شروع نسل جدید، بحث‌های زیادی در رابطه با اس‌اس‌دی‌های (SSDs) جدید کنسول‌های نسل نهمی به‌ویژه پلی‌استیشن ۵ وجود داشت و صحبت‌های زیادی درباره‌ی زمان بارگذاری سریع‌تر بازی‌ها و نقش تأثیرگذار آن‌ها در تجربه‌ی بازیکنان در زمان بازی کردن انجام شده بود. بنابراین، ما کاملاً انتظار داشتیم که تغییرات بزرگی را در این زمینه شاهد باشیم. با این وجود، وقتی واقعاً فهمیدیم این موضوع چقدر در تجربه راحت‌تر بازی تأثیرگذار است، باز هم شگفت‌زده شدیم. به‌آسانی پس از مدتی تجربه‌ی بازی با پلی‌استیشن ۵ به سفرهای سریع (fast-travel) برق‌آسا و بدون وقفه یا انتقال به مراحل دیگر به‌صورت یکپارچه عادت می‌کنید و تا زمانی که نخواهید روی کنسول‌های پلی‌استیشن ۴، ایکس‌باکس وان و سوییچ به تجربه‌ی بازی بپردازید، ممکن است زمان بارگذاری طولانی را فراموش کنید.
بعضی از بازی‌ها زمان بارگذاری سریع را در خود گیمپلی و طراحی بازی گنجانده‌اند که از نمونه‌‌های بارز آن می‌توان به قسمت جدید بازی رچت اند کلنک اشاره کرد. بازی‌های دیگری همچون مرد عنکبوتی: مایلز مورالز هم رفت‌وآمد در محیط بازی را بسیار راحت‌تر کردهاند. مهم نیست که این موضوع به چه شکلی در یک بازی پیاده‌سازی شده است، به هر حال این قضیه به ما زمان بیشتری می‌دهد تا واقعاً بازی‌هایمان را انجام دهیم و در زمان بارگذاری بازی‌ها کمتر مجبور شویم که خود را با گوشی همراهمان مشغول کرده و مدت زیادی صبر کنیم تا بارگذاری بازی به اتمام برسد.
دوالسنس واقعاً شگفت‌انگیز است، اما تقریباً هنوز هیچکس به‌خوبی از آن استفاده نمی‌کند
قبل از عرضه پلی‌استیشن ۵، دانستن اینکه از دوالسنس چه انتظاری داشته باشیم، بسیار سخت بود. سونی وعده‌های بزرگ زیادی درباره‌ی اینکه دوالسنس چگونه می‌تواند روی گیمپلی بازی‌ها تأثیر بگذارد، داده بود اما اینکه آیا ویژگی‌های دوالسنس فقط حقه‌های ساده‌ای به حساب می‌آیند یا واقعاً می‌توانند در گیمپلی تأثیرگذار باشد، پرسشی بود که برای بسیاری از ما وجود داشت. با توجه به سال اول پلی‌استیشن ۵، می‌توان گفت وعده‌های سونی درباره‌ی دوالسنس دروغ نبوده‌اند و اگر توسعه‌دهندگان از پتانسیل کامل این دسته استفاده کنند، دوالسنس احساسی همانند نوعی توتم جادویی خواهد داشت که دستان شما را به دنیای بازی و حس درون آن متصل می‌کند.
کافی است فقط به بازی Astro’s Playroom که به‌صورت پیش‌فرض در تمامی کنسول‌های پلی‌استیشن ۵ قرار داده شده است، نگاهی بیندازید. این یک تجربه‌ی باورنکردنی است که به طرز فوق‌العاده‌ای از ویژگی‌های مختلف دوالسنس از جمله بازخورد لمسی و ماشه‌های تطبیق‌پذیر استفاده می‌کند و حتی نمایی از نحوه‌ی استفاده‌ی درست از آن را به مخاطبان و شاید دیگر توسعه‌دهندگان نشان می‌دهد.
اگرچه بسیاری از توسعه‌دهندگان سعی کردهاند در سطح‌های مختلفی از ویژگی‌های دوالسنس استفاده کنند اما مشکل اصلی این است که تعداد زیادی از آن‌ها هنوز به‌صورت سطحی از ویژگی‌های این دسته استفاده می‌کنند و از پتانسیل زیاد آن به شکل کامل بهره نمی‌برند. در واقع، می‌توان گفت بازی‌هایی مثل Astro’s Playroom یا چند مورد تقریباً مشابه (در سطحی کمتر) استثنا محسوب می‌شوند. بازی‌های متعددی از قابلیت‌های دوالسنس به طریق مختلف و با سطوح متفاوتی از موفقیت استفاده کردهاند، و هیچکس واقعاً تجربه‌ی کاملی ایجاد نکرده است که به‌طور مداوم بتواند جادویی مشابه استرو (Astro) را به تصویر بکشد. شاید سک‌بوی به این قضیه نزدیک شود که همین نشان می‌دهد ژانر سکوبازی (پلتفرمر) مکانی عالی برای به تصویر کشیدن تکنولوژی‌های بدیع و سرگرم‌کننده است. با این حال، با توجه به علاقه‌ی زیاد توسعه‌دهندگان به این دسته، شاید در آینده بازی‌های بیشتری بتوانند استفاده‌ی بهتری از قابلیت‌های آن انجام دهند.
گسترش فضای حافظه‌ی داخلی کنسول بسیار ساده نیست
از زمانی که کنسول پلی‌استیشن ۵ عرضه شد، بازیکنان خواهان راه‌هایی برای افزایش حافظه‌ی آن بودند، اما اس‌اس‌دی‌های جدید کار را کمی پیچیده کردهاند. از آنجایی که معماری این کنسول و بعضی از ابزار توسعه‌ی آن بر پایه‌ی حافظه‌های SSD بسیار پرسرعتی بنا شده است، شما نمی‌توانید هر حافظه‌ای را وارد دستگاه کرده و انتظار داشته باشید که آن حافظه پاسخ مطلوبی به شما بدهد. البته، شما از همان اوایل عرضه هم می‌توانستید از حافظه‌های HDD به‌صورت غیرمستقیم به‌عنوان حافظه‌ی خارجی دستگاه استفاده کنید اما گسترش فضای حافظه‌ی داخلی کنسول که از طریق اس‌اس‌دی‌های M.2 NVMe SSD امکان‌پذیر است، تقریباً یک سال پس از عرضه‌ی کنسول و در ماه سپتامبر امکان‌پذیر شد. حتی در آن زمان، شرایط پشتیبانی از آن به طرز عجیبی نامشخص بود. سونی مشخصات حافظه‌های SSD خاصی را که این کنسول از آن‌ها پشتیبانی می‌کند، اعلام کرد، اما دقیقاً مدل‌های سازگار با آن را بیان نکرد که این باعث سردرگمی برخی از کاربران شد. البته اگر بخواهیم به مشخصات اعلام‌شده توسط سونی نگاه کنید، می‌توانید گزینه‌هایی را مطابق با آن اطلاعات در بازار پیدا کنید. با این حال، یکی از گزینه
هایی که مارک سرنی، معمار و طراح ارشد پلی‌استیشن ۵، به‌صورت عمومی اعلام کرده که از آن برای کنسول خود استفاده می‌کند، حافظه‌ی WD_Black SN850 به همراه یک هیت‌سینک است.
انتقال دادههای ذخیره‌ی بازی (سیوها) و ارتقاهای پولی عذاب‌آور است
ویژگی تحویل هوشمند (اسمارت دلیوری) در کنسول‌های ایکس‌باکس یکی از ویژگی‌های مفید و قابل‌توجه این دستگاه است که با خرید بازی به شما اجازه می‌دهد به‌راحتی نسخه‌ی مناسب کنسول خود را دانلود کرده و از دادههای ذخیره‌شده‌ی خود هم به‌راحتی استفاده کنید. سونی چنین ویژگی مشابهی را برای پلی‌استیشن اعلام نکرده است، اما مطمئناً به همین شکل عمل خواهد کرد، درست است؟ متأسفانه، نه. شیوه‌ی سونی در انتقال فایل‌های ذخیره بازی‌ها در بین دو کنسول پلی‌استیشن ۴ و پلی‌استیشن ۵ آزاردهنده بوده است. در اغلب اوقات، ابتدا باید دادههای خود را از نسخه‌ی پلی‌استیشن ۴ به نسخه‌ی پلی‌استیشن ۵ وارد کنید. این فقط یک دردسر اضافی است و بدتر از آن این است که گاهی تعداد کمی از بازی‌ها اصلاً از قابلیت انتقال سیوها پشتیبانی نمی‌کنند.
به‌طور مشابه، در حالی که بسیاری از بازی‌ها به‌روزرسانی‌های رایگانی را برای نسل جدید دریافت کردهاند، سونی عادت کرده است که برای چند مورد از بهترین بازی‌های خود نسخه‌های ویژه‌ای را معرفی کند که با نام «برداشت کارگردان» (Director’s Cut) شناخته می‌شود. البته، این را هم باید بگوییم که نسخه‌ی «برداشت کارگردان» دو بازی دث استرندینگ و گوست آو سوشیما علاوه بر آپدیت نسل بعدی، محتوای بیشتری را هم به بازی اضافه کردهاند که شاید دلیلی بر قیمت اضافه‌ی آن باشند. با این حال، مشخص است که در این زمینه، رویکرد مایکروسافت با اسمارت دلیوری رویکردی بسیار راحت‌تر بوده است.
سونی هنوز پاسخ محکمی به گیم پس نداده است
حتی قبل از عرضه‌ی کنسول‌های نسل نهم، مایکروسافت به‌وضوح «ایکس‌باکس گیم پس» را به‌عنوان بخش اصلی استراتژی مبتنی بر خدمات خود در آینده قرار داد و روی آن تمرکز بسیاری می‌کرد. اگر یک سال پیش از من می‌پرسیدید که آیا سونی تلاش خواهد کرد تا مشابه رقیب خود این استراتژی را دنبال کند، می‌گفتم: البته، کاملاً. اما یک سال از آن زمان می‌گذرد و سونی هنوز سرویس مشابه آن را عملی یا حتی معرفی نکرده است و ابهام‌های زیادی در این خصوص وجود دارد.
PlayStation Now نزدیک‌ترین رقیب و سرویس مشابه ایکس‌باکس گیم پس است. این سرویس امکان استریم بازی‌های پلی‌استیشن ۳ و دانلود و استریم بازی‌های پلی‌استیشن ۴ را با فهرست زیادی از بازی‌های این کنسول و قیمتی مناسب فراهم می‌کند. با این حال، برخلاف مایکروسافت که بازی‌های انحصاری استودیوهای داخلی خود را در روز انتشار روی گیم پس منتشر می‌کند، سونی چنین رویکردی را برای PlayStation Now اتخاذ نکرده است. در واقع سونی اگر هم بخواهد انحصاری‌های پلی‌استیشن مثل لست آو آس پارت ۲ و گاد آو وارد را برای این سرویس عرضه کند، آن آثار را مدت‌ها بعد از انتشار اولیه در PlayStation Now قرار می‌دهد و معمولاً برای تجربه‌ی آن محدودیتی چندماهه می‌گذارد. البته، این چندان هم عجیب نیست و به‌صورت کلی سونی برخلاف مایکروسافت حتی تبلیغات کمتری هم برای PlayStation Now انجام داده و آن را حداقل در حال حاضر به‌عنوان تمرکز اصلی خود معرفی نکرده است. در چند ماه آغازین این نسل سونی برای سرویس پلی‌استیشن پلاس بازی‌هایی مثل Bugsnax را قرار داد که در روز انتشارشان در این سرویس اشتراکی قرار می‌گرفتند.
این می‌تواند عمدی باشد. در دورانی که ایکس‌باکس سرویس‌های اشتراکی و حتی استریم ابری را بخش مهمی از تمرکز خود قرار داده است، این رویکرد سونی می‌تواند بر اهمیت سخت‌افزار جدید نیز تأکید کند. سونی در پیام‌های خود به‌صراحت اعلام کرده است که ارتقاء نسل‌ها را برای تجارت خود حیاتی می‌داند. بنابراین ممکن است که در آینده هم این رویکرد مایکروسافت را اصلاً دنبال نکند. با این حال، ایکس‌باکس گیم پس به‌طور مرتب به‌عنوان یک پیشنهاد ارزشمند مورد استقبال قرار می‌گیرد و در رشد اکوسیستم ایکس‌باکس نقش مهمی داشته است. جای تعجب است که سونی در این راه تلاش نمی‌کند.
به خاطر مشکلات جهانی هنوز پیدا کردن کنسول دشوار است
اکثر کنسول‌ها در زمان عرضه با محدودیت‌هایی در عرضه‌ی کنسول دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما به استثنای موارد نادر، این مشکلات در عرض چند ماه برطرف می‌شوند. بنابراین، شاید بزرگ‌ترین شگفتی پلی‌استیشن ۵ این است که هنوز و پس از ۱۲ ماه پس از عرضه‌ی کنسول، پیدا کردن آن همچنان سخت است. ارقام اخیر اعلام شده در رابطه با فروش این کنسول نشان می‌دهد که تا به حال بیش از ۱۳ میلیون پلی‌استیشن ۵ در سراسر جهان فروخته شده است که به احتمال زیاد در صورت عدم مشکل جهانی در کمبود تراشه‌ها و نیم‌رساناها، این رقم می‌توانست به‌راحتی بیشتر هم باشد. این آمار فروش بالا نشان می‌دهد که سونی موفق شده تعداد زیادی کنسول را روانه‌ی بازار کند اما به حدی تقاضای طرفداران بالا بوده که این میزان کافی نبوده و در فروشگاه‌های رسمی (خارج از کشور) به‌سختی می‌توان کنسول را پیدا کرد و وقتی هم کنسول در فروشگاه‌ها موجود می‌شود، بلافاصله به فروش می‌روند.
بعضی از خرده‌فروشان توانسته‌اند راه‌هایی را پیدا کنند تا بتوانند جلوی بازار سیاه یا حداقل ربات‌‌هایی را بگیرند که تعداد زیادی از کنسول را در مدت‌زمان اندکی خریداری می‌کنند تا طرفداران بتوانند شانس بیشتری برای خرید کنسول با قیمت واقعی داشته باشند. این ممکن است در مواردی به آسان‌تر شدن پیدا کردن کنسول کمک کرده باشد اما واقعیت این است که اگر در انتهای سال ۲۰۲۰ به دنبال یک پلی‌استیشن ۵ بوده‌اید، ممکن است همچنان در پایان سال ۲۰۲۱ هم در تلاش برای پیدا کردن این کنسول باشید.
دلایل این امر چندوجهی و پیچیده است. بازی‌های ویدیویی محبوب‌تر و رایج‌تر شده‌اند، بنابراین منطقی است که انتظار داشته باشیم که نسل جدید بیشتر از نسل قبل فروش داشته باشد. به‌خصوص کنسول پلی‌استیشن ۵ که هم موفقیت و جامعه‌ی عظیم کاربران پلی‌استیشن ۴ را در پشت خود دارد و همان‌طور که در ابتدای متن گفته شد، سال اول بسیاری خوبی را پشت سر گذاشته است. با این وجود، همه‌گیری کووید-۱۹ هم نقش بسیاری در شرایط فعلی داشته است. از طرفی بسیاری از افراد در خانه‌هایشان وقت بیشتری پیدا کردند و به همین خاطر به دنبال سرگرمی‌های مختلف از جمله بازی‌های ویدیویی روانه شدند و از طرفی دیگر کووید-۱۹ باعث کمبود جهانی نیمه‌رساناها شده است که این موضوع تولیدات دستگاه‌های مختلف از جمله‌های کنسول‌های بازی را دچار مشکل کرده است. دلیل آن هر چه که باشد، تقاضای پلی‌استیشن ۵ در حال حاضر به همان اندازه‌ای زمان عرضه‌ی آن است. به‌مرور انتظار می‌رود که این شرایط بهتر شود اما نمی‌توانیم زمان دقیقی را برای آن مشخص کنیم و معلوم نیست در چه زمانی این مشکل کاملاً برطرف شود.
منبع: Gamespot
