ناسا چگونه روز پی را جشن می‌گیرد؟
امروز ۱۴ مارس (۳.۱۴) به‌عنوان روز پی (π) شناخته می‌شود و به همین مناسبت ناسا هم برنامه‌های متنوعی را تدارک دیده است.
حتما تا کنون نام «روز پی» (Pi Day) را شنیده‌اید. هر سال در ۱۴ مارس (۲۳ یا ۲۴ اسفند) برگزار می‌شود. ۱۴ مارس یا به عبارتی ماه ۳ و روز ۱۴ سال میلادی که سه رقم ثابت ریاضی معروف «عددی پی» (۳.۱۴) است.
این ثابت نسبت محیط به قطر دایره را نشان می‌دهد. مهم نیست که دایره چقدر بزرگ یا کوچک باشد این نسبت همیشه ۳.۱۴ خواهد بود. کمی جادویی به‌نظر می‌رسد اما فقط جادوی ریاضیات است.
اغلب می‌بینید که عدد پی به‌صورت ۳.۱۴ نوشته شده، اما در واقع تقریبا برابر است با …۳.۱۴۱۵۹ و به همین ترتیب با اعداد متفاوت تا بی‌نهایت ادامه می‌یابد. این حس بی‌نهایت تا حدودی چیزی است که پی (و روز پی) را بسیار جذاب می‌کند.
در اینجا اشاره‌ای به برخی مطالب جالب امسال درباره‌ی روز پی شده است که توسط دوستداران علم در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. این روز ترکیبی منحصربه‌فرد از سرگرمی و آموزش است و هر کسی می‌تواند در آن شرکت کند.
تعریف عدد پی
Credit: NASA/ JPL-Caltech
۵ حقیقت جالب درباره‌ی عدد پی
- مردم در حفظ کردن اعشار بیشتر از آن با هم رقابت می‌کنند. رکورد فعلی در اختیار «راجویر مینا» (Rajveer Meena) است که تا ۷۰ هزار اعشار آن را به‌خاطر سپرده است.
- به‌عنوان آزمون استرس برای رایانه‌ها استفاده می‌شود. محاسبات پی، نوعی کاردیوگرام دیجیتال برای رایانه‌ها به‌شمار می‌رود.
- یک ادکلن مردانه از برند «ژیوانشی» (Givenchy) پی نام دارد. بنابراین اگر یک اندیشمند و علاقه‌مند به این مباحث هستید، عطر پی می‌تواند بازگوکننده‌ی شما باشد.
- پی با نام‌های دیگر. پی به‌عنوان ثابت ارشمیدس یا عدد لودولف هم شناخته می‌شود.
- قهرمانان داستان‌ها هم گاهی از پی استفاده می‌کنند. برای نمونه اسپاک یک رایانه‌ی شیطانی را در قسمت چهاردهم فصل دوم سریال علمی-تخیلی استارترک (Star Trek) با مشغول کردن همیشگی آن با محاسبه‌ی مقدار پی از بین می‌برد.
نکته‌ی جالب این است که ۱۴ مارس اتفاقا تولد «آلبرت اینشتین» (Albert Einstein) نیز هست.
تاریخچه‌ی روز پی
فیزیکدان «لری شاو» (Larry Shaw) روز پی را در سال ۱۹۸۸ (۱۳۶۷ خورشیدی) به‌عنوان بخشی از کار بزرگ خود، موزه‌ی علمی پیشگامانه‌ی «اکسپلوراتوریوم» (Exploratorium) در سان‌فرانسیسکو تأسیس کرد. در نخستین جشن روز پی، هم کارکنان و هم مردم هنگام خوردن شیرینی «پای میوه‌ای» در اطراف یکی از فضاهای دایره‌ای موزه راهپیمایی کردند. اکسپلوراتوریوم همچنان به برگزاری این رویداد ادامه می‌دهد و می‌توانید جشن آن‌ها را به صورت زنده در یوتیوب تماشا کنید.
در ۱۲ مارس ۲۰۰۹ مجلس نمایندگان آمریکا رسما روز پی را به‌عنوان یک رویداد سالانه یعنی «روز ملی پی» به تقویم رسمی وارد کرد. امروزه نه فقط در آمریکا بلکه در سراسر جهان بسیاری از مردم و مؤسسات، ازجمله دانش‌آموزان، معلمان، والدین، موزه‌ها، مراکز علمی و افلاک‌نماها روز پی را جشن می‌گیرند.
فیزیکدان لری شاو
Credit: Ronhip/ Wikipedia.
جشن گرفتن روز پی با ناسا
ناسا از ۱۰ مارس جشن آنلاین پی را برگزار کرده است. این جشن تا ۱۵ مارس (۲۴ اسفند) ادامه خواهد داشت. این آژانس منابع زیادی را در این‌باره آماده کرده که از آن جمله می‌توان به ۱۰ راه برای گرامی‌داشت روز پی، ۱۸ راه استفاده‌ی ناسا از پی، درس‌هایی از پی در آسمان، سیاره‌ی پی و چالش روز پی اشاره کرد.
شما هم می‌توانید در چالش روز پی ناسا شرکت کنید. این نهمین بخش از چالش سالانه است و شامل چهار مسئله‌ی ریاضی تصویری جدید برای دانش‌آموزان می‌شود. این مسائل به دانش‌آموزان کمک می‌کند از عدد پی، برای کاوش زمین، ماه، مریخ و سیارات فراخورشیدی استفاده کنند.
ناسا پاسخ‌ها را در ۲۴ اسفند اعلام خواهد کرد. این جالش همچنین شامل یک مقاله با نام «لحظه‌های آموزش‌پذیر» است که درباره‌ی علم پشت مسائل ریاضی توضیح می‌دهد. علاوه بر این می‌توانید پس‌زمینه‌های موبایل و دسکتاپ را در صفحه‌ی چالش روز پی ناسا دانلود کند.
سیاره‌ی پی
طرحی گرافیکی از سیاره‌ی پی
Credit: NASA Ames/ JPL-Caltech/ T. Pyle/ Christine Daniloff/ MIT
آیا می‌دانستید که حتی یک سیاره‌ی پی هم وجود دارد؟ این سیاره‌ی فراخورشیدی معروف به K2-315b است که دوره‌ی مداری آن با عدد پی مطابقت دارد. یعنی این سیاره هر ۳.۱۴ روز زمینی به دور ستاره‌ی میزبان خود می‌چرخد.
در واقع تقریبا به اندازه‌ی زمین است و شعاع آن ۹۵ درصد شعاع سیاره‌ی خودمان است. همچنین شباهت‌هایی به سیاره‌ی ناهید دارد و مانند سیاره‌ی خواهر زمین مکان بسیار داغی است که دمای آن تا ۱۷۷ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد. این ستاره به دور یک ستاره‌ی کوتوله‌ی قرمز (یا کوتوله‌ی M) می‌چرخد که سردتر از خورشید ماست و با ابعاد ۱.۵ برابر آن است. EPIC 249631677 که ۱۸۶ سال نوری از زمین فاصله دارد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی برای چالش روز پی ناسا
Credit: NASA/JPL-Caltech
منبع: EarthSky
خیلی جذاب بود