با بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت، روی پنهان‌تان را کشف کنید
روانشناسی شخصیت مطالعه‌ی چگونگی رشد شخصیت است. در این حوزه که یکی از بزرگترین و محبوبترین شاخه‌های روانشناسی است، محققان تلاش می‌کنند تا درک بهتری از چگونگی تأثیر شخصیت بر افکار و رفتارهای ما داشته باشند. شخصیت منحصر به فردتان، شما را تبدیل به همان چیزی می‌کند که هستید. شخصیت شما همه چیز؛ از روابط شما گرفته تا نحوه‌ی زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. روانشناسی شخصیت در واقع شاخه‌ای از روانشناسی است که به بررسی شخصیت و تنوع آن در بین افراد می‌پردازد. هدف آن این است که نشان دهد افراد با توجه به عوامل روانشناختی چگونه از نظر فردی با یکدیگر متفاوت هستند. حوزه‌های اصلی مطالعاتی این رشته عبارتند از:
- ساختن تصویری منسجم از فرد و فرآیندهای روانشناختی آن‌ها
- بررسی تفاوت‌های روانی فردی
- بررسی ماهیت انسان و شباهت‌های روانی بین افراد
«شخصیت» مجموعه‌ای پویا و سازمان‌یافته از ویژگی‌های فردی است که به طور منحصربه‌فردی بر محیط، شناخت، عواطف، انگیزه‌ها و رفتارهای فرد در موقعیت‌های مختلف تأثیر می‌گذارد. کلمه شخصیت از کلمه لاتین پرسونا (persona) به معنای «نقاب» گرفته شده است.
شخصیت همچنین به الگوی افکار، احساسات، سازگاری‌های اجتماعی و رفتارهایی اشاره دارد که به طور مداوم در طول زمان مشاهده می‌شوند و به شدت بر انتظارات، ارزش‌ها و نگرش‌های فرد تأثیر می‌گذارند. شخصیت همچنین الگوی واکنش‌های انسان به افراد دیگر، مشکلات و استرس را پیش‌بینی می‌کند. گوردون آلپورت (۱۹۳۷) روانشناس صاحب‌نام، دو رویکرد اصلی را برای مطالعه شخصیت توصیف کرده است: رویکرد نوموتتیک و رویکرد ایدیوگرافیک. روانشناسی نوموتتیک به دنبال کشف قوانین کلی است که می‌تواند در مورد افراد مختلف اعمال شود، مانند اصل خودشکوفایی یا ویژگی برون گرایی. روانشناسی ایدیوگرافیک تلاشی برای درک جنبه‌های منحصر به فرد یک فرد خاص است.
مطالعه شخصیت دارای سابقه‌ی گسترده و متنوعی در روانشناسی است و سنت‌های نظری فراوانی دارد. نظریه‌های اصلی این حوزه عبارتند از دیدگاه گرایشی (ویژگی)، دیدگاه روان پویشی، دیدگاه انسان گرایانه، دیدگاه زیست شناختی، دیدگاه رفتارگرایانه، دیدگاه تکاملی و نظریه‌ی یادگیری اجتماعی. بسیاری از محققان و روانشناسان به طور صریح خود را با دیدگاه خاصی معرفی نمی‌کنند و در عوض رویکردی التقاطی دارند. تحقیقات در این زمینه عمدتا به صورت تجربی هدایت می‌شود یا بر توسعه تئوری‌های جدید، مانند نظریه‌ی روان پویایی تاکید دارد. علاوه بر این تاکید قابل توجهی بر حوزه‌ی کاربردی تست شخصیت وجود دارد. در آموزش آکادمیک روانشناسی، مطالعه‌ی ماهیت شخصیت و رشد روانی آن معمولاً به عنوان پیش نیاز دروس روانشناسی غیرطبیعی یا روانشناسی بالینی در نظر گرفته می‌شود.
شاید زمانی که به دنبال مطالعه درباره روانشناسی شخصیت افتادید، همه فکر و ذکرتان این شده باشد که ساده و سرراست شخصیت خودتان یا یکی از اطرافیانتان را تحلیل کنید و بر مبنای تحلیل خودتان تصمیم بگیرید. اما واقعیت این است که روان و شخصیت آدم‌ها پیچیده‌تر از آن است که بتوان به این سادگی‌ها تحلیلش کرد. خیلی وقت‌ها تست‌های شخصیت‌شناسی اینترنتی می‌تواند آسیب جدی به شما و رابطه‌هایتان بزند. حتی خیلی از کتاب‌های معروف در این زمینه هم می‌تواند شما را به سمت و سویی گمراه کننده ببرد. برای همین است که پیشنهاد ما همیشه این بوده که اگر احساس می‌کنید مشکلی بزرگ دارید و شرایط و امکانش را دارید، از کمک یک مشاور استفاده کنید. اما اگر دوست دارید در زمینه روانشناسی دانش و آگاهی خودتان را بالا ببرید و می‌توانید منتقدانه درباره‌ی مطالب کتاب‌ها بیاندیشید، کتاب‌های معرفی شده در ادامه‌ی این یادداشت می‌تواند برای شما مفید باشد.
کتاب «روانشناسی شخصیت با تاکید بر عامل‌ها، ساختارها وفرایندها در تحول شخصیت» اثر الیزابت بی‌هارلوک
کتابی که پیش رو دارید شامل ۹ فصل از کتاب «Personality development» نوشته‌ی Elizabeth B. Hurlock می‌باشد. مطلب اصلی این کتاب «تحلیل عوامل مؤثر در رشد شخصیت است» اما می‌توان آن را به عنوان اثری در زمینه «روان‌شانسی شخصیت» دانست.
اهمیت شخصیت با پیچیده‌تر شدن زندگی اجتماعی افزایش می‌یابد. شخصیت مطلوب از ارزش بالایی برخوردار است و به آن بهای بسیار داده می‌شود. در فرهنگ‌های بدوی که مقیاس روابط اجتماعی پایین می‌بود و رفتار توسط آداب و رسوم کهنه تنظیم می‌گردید، شخصیت اهمیت کمتری می‌داشت.
زندگی اجتماعی، اگر چه کلا یک مساله‌ی فردی محسوب می‌شد تا حد زیادی به گردهم‌آیی‌های خانوادگی، مجالس مذهبی، و ارتباط با همسایگان محدود می‌شد، هر شخص به عنوان یک کشاورز، صنعتکار، فروشنده یا متخصص یا برای خودش کار می‌کرد و یا برای کسی که ممعولا خویشاوند و یا دوست وی بود. انتخاب همسر نیز تا حدود زیادی متاثر از فشار والدین بود و معمولا در محدوده جامعه‌ی خود فرد صورت می‌گرفت و چون طلاق ننگ شمرده می‌شد، ازدواج‌ها مادام العمر بودند.
امروزه کلیه این شرایط تغییر یافته‌اند و شخصیت در کلیه نقش‌های عملی زندگی اهمیتی بارز دارد. کودک مدرسه‌ای امروز، قبل از به پایان رساندن پایه اول می‌داند محبوبترین کودکان آن‌هایی هستند که شخصیتی «خوب» دارند. در مقطع راهنمایی تحصیلی پسرها و دخترها می‌دانند که در قرار و مدارهای دوستانه یک فرد با شخصیت مطلوب کسی است که از هوشمندی، موفقیت تحصیلی، طرز لباس پوشیدن بهتر و پول بیشتری برخوردار است. آن‌ها به خوبی از نقش شخصیت در رهبری فعالیتهای فوق برنامه مدرسه آگاهند.
فهرست مطالب کتاب
- پیشگفتار
- فصل ۱: شخصیت چیست؟
- فصل ۲: الگوی شخصیت
- فصل ۳: تعیین کننده‌های جسمی
- فصل ۴: تعیین کننده‌های شناختی
- فصل ۵: تعیین کننده‌های هیجانی
- فصل ۶: تعیین کننده‌های اجتماعی
- فصل ۷: تعیین کننده‌های جنسیتی
- فصل ۸: تعیین کننده‌های آموزشی و تحصیلی
- فصل ۹: تعیین کننده‌های خانواده
کتاب «روانشناسی شخصیت» اثر زهرا یثربی
کتاب حاضر در مورد شناخت انسان و زوایای گوناگون آن تهیه و گردآوری شده است و جزو بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت است. مولف در این نوشتار، شخصیت انسان‌ها را از جهت درون‌گرایی و برونگرایی و رفتارها و جنسیت مورد ارزیابی روانشناسی قرار می‌دهد. این مجموعه ابتدا ویژگی‌های شخصیتی درون‌گراها را از جهات مختلف تبیین نموده و به ویژگی‌های افراد برونگرا اشاره می‌نماید. نگارنده در ادامه رفتارهای مختلف انسان‌ها را از حیث روانشناسی سنجش کرده و حالات انسان‌ها در انتخاب‌های روزانه مورد ارزیابی روان‌شناسانه قرار می‌دهد. این نوشتار در پایان به روانشناسی جنسیت زن و مرد پرداخته و علت خوشحالی زن‌ها نسبت به مردان را بررسی کرده است. وقتی زنان سکوت می‌کنند از موضوعات برجسته و پراهمیت این مجموعه به شمار می‌رود.
در روانشناسی شخصیت ابعاد مختلف شخصیت، جنبه‌های ادراکی، هیجانی، ارادی و بدنی افراد و چگونگی سازگاری فرد با محیط مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این کتاب ابتدا به تعریف روانشناسی شخصیت و بیان ویژگی‌های تیپ‌های شخصیتی مختلف پرداخته می‌شود. سپس نکاتی درباره روانشناسی رفتار شامل روانشناسی امضا، روانشناسی با میوه مورد علاقه، روانشناسی مالی و… و نیز روانشناسی جنسیت ارائه می‌شود.
در بخشی از کتاب «روانشناسی شخصیت» می‌خوانیم:
«شخصیت (Personality) از ریشه لاتین (Persona) که به معنی «نقاب و ماسک» است گرفته شده است و اشاره به ماسک و نقابی دارد که بازیگران یونان و روم قدیم بر چهره می‌گذاشتند و این تعبیر تلویحا به این موضوع اشاره دارد که «شخصیت هر فرد ماسکی است که او بر چهره خود می‌زند تا وجه تمایز (تفاوت) او از دیگران باشد». شخصیت به همه خصلت‌ها و ویژگی‌هایی اطلاق می‌شود که معرف رفتار یک شخص است، از جمله می‌توان این خصلت‌ها را شامل اندیشه، احساسات، ادراک شخص از خود، وجهه نظرها، طرز فکر و بسیاری عادات دانست. اصطلاح ویژگی شخصیتی به جنبه خاصی از کل شخصیت آدمی اطلاق می‌شود. نظری اجمالی به تعاریف شخصیت‌شناسی، نشان می‌دهد که تمام معانی شخصیت را نمی‌توان در یک نظریه خاص یافت. برای مثال کارل راجرز شخصیت را یک خویشتن سازمان یافته دایمی می‌دانست که محور تمام تجربه‌های وجودی بود. یا گوردن آلپورت شخصیت را مجموعه عوامل درونی که تمام فعالیتهای فردی را جهت می‌دهد تلقی کرده است. واتسن شخصیت را مجموعه سازمان یافتهذای از عادات می‌پنداشت و زیگموند فروید، عقیده داشت که شخصیت از نهاد (ID)، خود (Ego) و فراخود (Super ego) ساخته شده است.»
کتاب «شخصیت شناسی» نوشته کارل ا. واگنر
این کتاب یکی از بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت است. شخصیت‌شناسی بر خلاف تصور عموم خرافه نیست بلکه علمی است که می‌توان با آن به کاوش سرشت انسان پرداخت. با یادگیری این علم خواهید توانست با مشاهده‌ی چهره، حالت بدن، طرز تکان دادن دست ها، نوع راه رفتن و سایر رفتارهای ظاهری یک فرد، وضعیت سلامتی و توانایی‌های شغلی او را تعیین کنید. شناسایی شخصیت واقعی افراد فوت و فن‌های مختلفی دارد که بر پایه مشاهده انجام می‌شود. کتاب حاضر نیز که یکی از بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت است سعی کرده است با آموزش این فوت‌وفن ها، راه کارهایی را برای شناسایی شخصیت افراد از طریق مشاهده ارایه دهد که همه مردم با یادگیری آن‌ها می‌توانند به درجه‌ای از این علم برسند که هنگام دیدن وضعیت‌های ظاهری مختلف، شخصیت واقعی فرد را مورد تحلیل قرار دهند. همچنین این علم می‌تواند در عرصه‌های مختلف نیز کاربردی باشد؛ مثلا هنگام استخدام، سازمان‌ها مبالغ بسیاری را صرف به کارگیری و آموزش یک کارمند می‌کنند، اما اگر این شخص کارایی لازم را نداشته باشد ضرر مالی هنگفتی به این مجموعه وارد می‌شود. حال آنکه مدیران می‌توانند با روش‌های شخصیت‌شناسی از همان ابتدای کار نوع رفتاری که این فرد با مشتری خواهد داشت و میزان کارایی‌اش را محک بزنند تا از آسیب‌های بعدی جلوگیری نمایند. همچنین این کتاب به خوانندگان کمک می‌کند تا با تحلیل شخصیت کودکان استعدادهای ذاتی و قابلیت‌هایشان را کشف و آن‌ها را از جنبه‌های مختلفی برای کار در آینده آماده سازند. «شخصیت شناسی» مخاطب را با هنر و علم تحلیل شخصیت آشنا می‌کند و فرد پس از مدتی تاثیرات مثبت آن را در زندگی خود خواهد دید.
در بخشی از کتاب «شخصیت شناسی» می‌خوانیم:
همه ما بارها این جمله را شنیده‌ایم که چشم‌ها آیینه روح‌اند شاید دلیلش این باشد که چشم‌ها ارتباطی بسیار نزدیک با مغز دارند و حساسیتشان چنان بالاست که می‌توانند دربردارنده خیلی چیزها باشند چشم‌ها به خصوص الگوهای سلامتی را نشان می‌دهند تنها اندامی که می‌تواند اطلاعاتی به همین اندازه یا بیشتر را در مورد سلامتی آشکار سازد دست است که خود نیاز به بررسی کاملی دارد.
دوچشم موزون طوری در سر قرار گرفته‌اند که بین‌شان به اندازه یک چشم فاصله است. چشم‌های نزدیک‌تر به هم گویی همه چیز را دقیق‌تر می‌بینند و ریز و کم اهمیت به نظر می‌رسند. این چشم‌ها به سرعت انتقاد را محکوم می‌کنند. این شخصیت وقتی هم نیرنگ بازی می‌کند بر سر چیزهای پیش پا افتاده است.
اگر چشم‌ها به فاصله یک چشم یا بیشتر از هم دور باشند سوژه درک و دریافت وسیع‌تری از مسائل دارد روشن بین‌تر است و با دیگران بیشتر مدارا می‌کند این گونه افراد را تکامل یافته‌تر تلقی می‌کنند و اندام جمجمه شناختی فرم در آن‌ها به طور کلی بزرگ است چشم‌هایی که زیادی از هم دور باشند ممکن است حماقت را نشان دهند.
از روی درس‌های قبلی می‌دانیم که چشم‌های برجسته یا وق زده نشان از پرحرفی، جاری شدن سیل کلمات و امکان حرفه‌ای مربوط به صدا دارند و چشم‌های فرورفته یا گود نشان دهنده کمبود یا نیاز به کلمات و کندی در صحبت هستند. به همین ترتیب چشم‌های درشت را می‌توان برونگرا تصور کرد این چشم‌ها نشان دهنده گرایش به اعتماد کردن به دیگران با آمادگی بیشتر از صاحبان چشم‌های کوچک و دوستیابی راحت‌تر هستند چشم درشت‌ها پرخطر و بیانگرتر هستند و هنگام نیاز آمادگی بیشتری برای کمک‌رسانی دارند صاحبان چشم‌های ریز و ناپیدا بیشتر به تنهایی بدگمانی و واقع‌بینی گرایش دارند.
کتاب «روانشناسی شخصیت» اثر دکتر یوسف کریمی
کتاب «روانشناسی شخصیت» که جزو بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت است نوشته یوسف کریمی یکی از کتاب‌های تخصصی انتشارات دانشگاه پیام نور است که برای تدریس در رشته علوم تربیتی این دانشگاه طراحی و تدوین شده است.
در بخشی از کتاب «روانشناسی شخصیت» می‌خوانیم
«نظریه‌های روان پویایی یا روانکاوانه: مجموعه بزرگی از رویکردها حول این محور گرد می‌آیند. از آن جمله: نظریه‌های کلاسیک فروید و یونگ، نظریه‌های روانشناسی اجتماعی آدلر، فروم، سالیوان و هورنای. تمایز میان این نظریه‌ها زیاد است اما همه‌ی آن‌ها حاوی یک اندیشه اصلی مشترک هستند و آن اینکه برای همه‌ی آن‌ها شخصیت، با مفهوم یکپارچگی مشخص می‌شود. در این رویکردها، تاکیدی قوی بر عوامل رشدی گذاشته می‌شود؛ با این فرض ضمنی که شخصیت بزرگسال برحسب چگونگی رشد عوامل یکپارچگی در طول زمان تکامل پیدا می‌کند. به علاوه مفاهیم انگیزشی دارای اهمیت قابل توجهی هستند؛ به طوری که هیچ مطلبی درباره شخصیت بدون ارزشیابی از نشانه‌های انگیزشی زیربنایی آن، مفید تلقی نمی‌شود. در این معنی، شخصیت با منش معادل گرفته می‌شود.»
کتاب «روانشناسی شخصیت» اثر رامین قهرمانی و علی عربزاده
محتوای این کتاب که جزو بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت مبتنی بر «تحلیل عوامل مؤثر در رشد شخصیت است» اما می‌توان آن را به عنوان اثری در زمینه «روان‌شانسی شخصیت» دانست. اهمیت شخصیت با پیچیده‌تر شدن زندگی اجتماعی افزایش می‌یابد. شخصیت مطلوب از ارزش بالایی برخوردار است و به آن بهای بسیار داده می‌شود. در فرهنگ‌های بدوی که مقیاس روابط اجتماعی پایین می‌بود و رفتار توسط آداب و رسوم کهنه تنظیم می‌گردید، شخصیت اهمیت کمتری می‌داشت. زندگی اجتماعی، اگر چه کلاً یک مساله فردی محسوب می‌شد تا حد زیادی به گردهم‌آیی‌های خانوادگی، مجالس مذهبی، و ارتباط با همسایگان محدود می‌شد، هر شخص به عنوان یک کشاورز، صنعتکار، فروشنده یا متخصص یا برای خودش کار می‌کرد و یا برای کسی که ممعولاً خویشاوند و یا دوست وی بود. انتخاب همسر نیز تا حدود زیادی متأثر از فشار والدین بود و معمولاً در محدوده جامعه‌ی خودِ فرد صورت می‌گرفت و چون طلاق ننگ شمرده می‌شد، ازدواج‌ها مادام العمر بودند.
کتاب «آزمون‌های روانشناسی شخصیت» اثر لوییس جاندا
کتاب «آزمون‌های روانشناسی شخصیت» اثر لوییس جاندا و ترجمه اسماعیل عبدالله زاده و مصطفی پاپی است و جزو بهترین کتاب‌های روانشناسی شخصیت است. این کتاب متشکل از ۲۴ آزمون جهت تشخیص و غلبه بر موانع شما در راه یک زندگی بهتر است. در بخشی از متن این کتاب می‌خوانید: «ازآنجاکه ما روانشناسان عیوب مراجعه‌کنندگان خود را بیشتر از محاسن آن‌ها در کانون توجه قرار می‌دهیم هنوز در چگونگی تعریف یک فرد کارآمد و کاملاً سازگار به اتفاق‌نظر نرسیده‌ایم. اما در مورد مشکلاتی که مانع از رسیدن افراد به این سطح می‌شود به مقدار قابل توجهی هم‌عقیده هستم. ما متخصصان سلامت روان دامنه واژگانی وسیع، مملو از کلمات علمی و تخصصی و ظاهرا تحسین‌برانگیزی داریم که به‌وسیله آن‌ها این مشکلات را نام‌گذاری می‌کنیم. آزمون‌هایی که در دو بخش اول کتاب آورده شده به شما کمک می‌کند که موانعتان را تشخیص داده، و برای رفع این موانع، نقطه نظراتی در اختیارتان می‌گذارد تا زندگی مؤثر و رضایت بخشی داشته باشید.» این کتاب توسط انتشارات علمی منتشرشده است.
