کاوشگر پشتکار در جست‌وجوی نشانه‌های آب مایع سنگ‌های مریخ را تراش داد
مریخ‌نورد پشتکار ناسا شروع به ساییدن مجموعه‌ای جذاب از سنگ‌های لایه‌ای مریخ کرده است که ممکن است در شرایط حضور آب مایع شکل گرفته باشند.
اکنون تقریبا ۹ ماه از فرود کاوشگر پشتکار در دهانه‌ی «جزرو» (Jezero) مریخ که بستر خشک شده‌ی دریاچه‌ای باستانی است، می‌گذرد. از آن زمان، مأموریت علمی مریخ‌نورد به‌خوبی پیش رفته است و اکنون سطح سیاره‌ی سرخ را برای نمونه‌برداری از سنگ‌های جالب بررسی می‌کند. از جمله در روزهای گذشته قطعه‌ای از یک سنگ جذاب را سایید و زیر آن را که هرگز نور مه‌آلود روز را در مریخ ندیده بود، نمایان کرد.
«پشتکار» (Perseverance) به دنبال صخره‌هایی است که می‌توانند تاریخ مریخ‌شناسی سیاره و به‌طور بالقوه، شواهدی مبنی بر وجود حیات در گذشته‌های دور آن را آشکار کنند. ایده‌ی مأموریت علمی این است که اگر زمانی چیزی در مریخ زندگی می‌کرده، زمانی بوده که آب مایع روی سطح آن جریان داشته است.
به‌تازگی دانشمندان دریافته‌اند که حداقل برخی از سنگ‌های دهانه‌ی جزرو هم آذرین هستند به این معنی که از درون سیاره آمده‌اند. همچنین یافته‌های اولیه‌ی مریخ‌نورد نشان داده است که دریاچه‌ی دهانه‌ی جزرو در گذشته‌ی باستانی خود سیل‌های ناگهانی شدیدی را تجربه کرده است.
در نهایت مریخ‌نورد که هم‌اکنون ۲٫۶۷ کیلومتر پیموده، به سمت لبه‌ی غربی دهانه‌ی جزرو حرکت خواهد کرد؛ جایی که دلتای رودخانه‌ی باستانی شکل گرفته و زمانی به دریاچه می‌ریخته است. دانشمندان فکر می‌کنند هر گونه میکروفسیل در صورت وجود، به احتمال زیاد در این منطقه یافت می‌شود، زیرا روی زمین چنین میکروب‌هایی تمایل دارند در این مناطق حضور داشته باشند.
اگرچه نخستین تلاش مریخ‌نورد برای نمونه‌برداری موفق نبود اما در ادامه مأموریت به‌خوبی پیش رفت و پشتکار تا کنون دو نمونه سنگ را جمع‌آوری کرده است و هفته‌ی گذشته هم سنگ‌های لایه‌ای جذاب مریخ با نشانه‌هایی از حضور آب، توجه آن را به خود جلب کردند که باعث شدند کاوشگر با ابزار سایشگر خود نیم‌نگاهی هم به آن‌ها داشته باشد و حالا بسیار به جمع‌آوری سومین نمونه نزدیک شده است.
مریخ‌نورد برای نمونه‌برداری، با انتخاب نقطه‌ی مشخصی از سنگ و ساییدن یک قطعه‌ی دایره‌ای از آن، بخش‌هایی از آن را جمع‌آوری می‌کند. بدین ترتیب بخشی از سنگ که در معرض عناصر بیرونی قرار نگرفته است، دیده می‌شود. سپس نمونه‌ی جدا شده را به‌آرامی می‌گیرد و در لوله‌های نمونه‌برداری در بدنه‌ی خود ذخیره می‌کند تا برای آوردن به زمین در مأموریت‌های آینده آماده باشند.
هنگامی که نمونه‌ها به زمین برسند، دانشمندان می‌توانند آن‌ها را با جزئیات بسیار بیشتری نسبت به آزمایش‌های در محل، که میلیون‌ها کیلومتر دورتر توسط خود کاوشگرها انجام می‌شود، مطالعه کنند.
نمای نزدیک یکی از سنگ‌های مریخی از نگاه دوربین واتسون ابزار شرلوک
Credit: NASA/JPL-Caltech
هم‌اکنون مریخ‌نورد در جنوب شرقی محل فرود خود در اطراف منطقه‌ی «سیتا جنوبی» (South Séítah) قرار دارد که مجموعه‌ای از تپه‌ها و برآمدگی‌های ماسه‌ای است و منطقه‌ای سخت‌گذر برای مریخ‌نورد به‌شمار می‌رود.
خوبی مأموریت این است که ناسا برای نخستین بار می‌تواند از پروازهای شگفت‌انگیز یک دستیار کوچک یعنی بالگرد نبوغ برای شناسایی منطقه، از آسمان استفاده کند تا بهترین مناطقه برای عبور مریخ‌نورد انتخاب شوند. این مریخ‌پیما اکنون پانزدهمین پرواز خود را هم انجام داده است و با ثبت تصاویر شناسایی، برای بازگشت به نقطه‌ی آغاز مأموریت آماده می‌شود.
کل مدت مأموریت پشتکار هم‌اکنون برای یک سال مریخی یا حدود دو سال زمینی (۶۸۷ روز) برنامه‌ریزی شده است. با این وجود، اگر همانند مریخ‌نوردهای قبلی ازجمله کاوشگر کنجکاوی پیش برود، شاید بتوانیم چندین سال بعد همچنان شاهد کاوش‌های آن باشیم. در هر صورت باید امیدوار باشیم تا مریخ‌نورد چیزی واقعا شگفت‌انگیز را در دهانه‌ی غبارآلود جزرو پیدا کند.
عکس کاور: سنگ لایه‌ای ساییده شده در تازه‌ترین تلاش مریخ‌نور پشتکار
Credit: NASA/JPL-Caltech
