مقایسه‌ی عملکرد دیجی‌کالا در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹
به نقل از تکراسا؛ در سال ۱۳۹۸ دیجی‌کالا برای اولین بار تصمیم گرفت گزارش جامعی از فعالیت‌های سالانه‌اش را به صورت عمومی منتشر کند و پس از آن گزارش‌های متعددی از گروه دیجی‌کالا منتشر شد.
در همین راستا در تیر ماه ۱۴۰۰ دیجی‌کالا گزارش سال ۱۳۹۹ را به صورت عمومی منتشر کرد. این گزارش شامل ۷ فصل مجزا است که در آن پس از مرور کلی وضعیت دیجی‌کالا در سال ۱۳۹۹، رفتار و بازخورد کاربران، وضعیت بازارگاه دیجی‌کالا، فناوری‌ها، میزان جست‌وجو و فروش کالاها و برندها و در انتها فعالیت‌های هم‌راستا با مسؤولیت اجتماعی این شرکت بررسی شده است.
در این مقاله قصد داریم درباره‌ی گزارش سال ۱۳۹۹ دیجی‌کالا و تغییرات این شرکت نسبت به سال ۱۳۹۸ بپردازیم.
گروه دیجی‌کالا
طبق گزارش سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ دیجی‌کالا، به نظر می‌رسد تمرکز گروه دیجی‌کالا روی بسترهای فروش در سال ۱۳۹۹ بیشتر از گذشته شده است. دو نمونه از بسترهای جدید فروش گروه دیجی‌کالا، بسترهای پیندو و دیجی‌کالا جت است. محصول دیجی‌کالا جت که به صورت آزمایشی در سال ۱۴۰۰ راه‌اندازی شده است، در کمتر از ۴۵ دقیقه محصولات سوپرمارکتی را به دست مشتریان می‌رساند. همچنین پیندو به‌عنوان بستر C2C برای ثبت آگهی خریدوفروش توانسته در کمتر از ۹ ماه ۵۰ هزار نصب از کافه بازار بگیرد.
دیجی‌اکسپرس هم یکی دیگر از مهم‌ترین تغییرات دیجی‌کالا است. دیجی اکسپرس به‌عنوان بازوی لجستیک در سال ۱۳۹۹ به دیجی‌کالا اضافه شده است و توانسته از پاییز ۱۳۹۹ بیش از ۱۰ میلیون کالا را جمع‌آوری و تحویل دهد.
موقعیت خرده‌فروشی آنلاین در دنیا و ایران
با همه‌گیری بیماری کرونا در تمام کشورهای جهان تغییراتی در الگوی خرید افراد به وجود آمده است. این اتفاق منجر به رشد خرده‌فروشی‌های آنلاین در اکثر کشورهای جهان شده است.
رشد خرده‌فروشی‌های کشور چین در یک سال اخیر بسیار چشم‌گیر است. تعداد خرده‌فروشی‌های چین طی یک سال اخیر ۱۹٪ افزایش یافته است. همچنین سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین کشور ترکیه هم قابل‌توجه است. بیش از ۸٪ خرده‌فروشی‌های این کشور آنلاین هستند.
در سال ۱۳۹۹، ۳/۲٪ از خرده‌فروشی‌های ایران بر بستر اینترنت فعالیت می‌کردند و باقی خرده‌فروشی‌ها آفلاین بودند. سهم خرده‌فروشی آنلاین در ایران نسبت به کشور ترکیه و چین بسیار پایین‌تر است و فرصت بالایی برای رشد در این صنعت در کشور پیش‌بینی می‌شود.
سهم خرده‌فروشی آنلاین در ایران برای سال ۱۳۹۸، ۲٪ بوده است و تا انتهای سال ۱۳۹۹، ۶۰٪ رشد داشته است. طی سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۸ هزار فروشگاه آنلاین توانسته‌اند نماد اعتماد الکترونیکی (ای‌نماد) را از وزارت صمت دریافت کنند. یکی از تأثیرات کرونا تحول در صنعت دیجیتال کشور و افزایش تمایل مردم به خرید آنلاین و در نتیجه افزایش تعداد خرده‌فروشی‌های آنلاین طی ۲ سال گذشته بوده است.
مهم‌ترین تفاوت میان خرده‌فروشی‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی و بسترهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی، نظارت قانون‌گذاران روی بسترهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی است. به نظر می‌رسد به همین دلیل است که تنوع محصولاتی مانند پوشاک در شبکه‌های اجتماعی بیشتر از بسترهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی است.
نگاه کلی به دیجی‌کالا از سال ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹
در یک سال گذشته بازدید سایت و اپلیکیشن دیجی‌کالا ماهانه ۴ میلیون افزایش داشته است که به معنای افزایش تمایل به خرید غیرحضوری و اطلاع از قیمت‌ها به دلیل کاهش رفت‌وآمد افراد به خارج منزل است. به نظر می‌رسد این افزایش تعداد مشتریان منجر به افزایش تعداد فروشندگان و تنوع بیشتر محصولات در بستر دیجی‌کالا شده است. همچنین طی ۱ سال اخیر بیش از ۲/۵ میلیون کالای جدید به دیجی‌کالا اضافه شده است.
نیروی انسانی؛ رشد ۲ برابری
با توجه به افزایش حجم سفارش‌ها طی یک سال گذشته، دیجی‌کالا توانسته بیش از ۴۰۰۰ کارمند مستقیم در سال استخدام کند و تعداد کارمندان خود را به ۲ برابر سال گذشته برساند. همچنین بیش از ۳۰ عنوان شغلی به این مجموعه اضافه شده است. با توجه به گزارش سرمایه انسانی دیجی‌کالا تا انتهای پاییز ۱۳۹۹، ۷۷٪ از کل کارمندان دیجی‌کالا در تیم عملیات مشغول بودند.
ارزش خالص کالای فروخته شده؛ رشد در اثر تورم و بازارگاه
میانگین رشد ارزش خالص کالاهای فروخته شده (NMV) دیجی‌کالا تا سال ۱۳۹۸، ۱۱۲٪ بوده است؛ ولی تا انتهای سال ۱۳۹۹ ارزش خالص کالای فروخته شده ۱۵۱٪ رشد کرده است.
دلیل اصلی این رشد چشم‌گیر می‌تواند تمرکز دیجی‌کالا بر بازارگاه (Marketplace) شدن طی چند سال اخیر است. از طرفی تورم سال اخیر تأثیر بسزایی روی قیمت کالاها گذاشته و باعث رشد ارزش خالص کالای فروخته شده دیجی‌کالا شده است.
سفارش بیشتر؛ مراکز زیرساختی بیشتر
تعداد مراکز زیرساختی دیجی‌کالا که شامل مراکز پردازش کالا، توزیع کالا، خدمات پس از فروش و جمع‌آوری کالاهای فروشندگان است، طی سال ۱۳۹۹ ارتقاء یافته است. تا انتهای سال ۱۳۹۹، ۵۵ مرکز توزیع کالا و خدمات پس از فروش و ۳۲ مرکز جمع‌آوری کالا در سراسر ایران برای پردازش مرسولات راه‌اندازی شده‌اند که با توجه به حجم بالای سفارشات توانایی پاسخگویی به نیاز مشتریان را داشته باشند.
در تصویر زیر مراکز زیرساختی در شهر تهران با بیشترین سفارش میان شهرهای ایران دیده می‌شود.
مراکز پردازش کالاهای سوپر مارکتی دیجی‌کالا در شهر تهران عمدتا در نیمه بالای شهر تهران دیده می‌شوند. به نظر می‌رسد این چیدمان نشان از آن دارد که افراد ساکن در این مناطق بیشتر از دیگر مناطق خریدهای سوپر مارکتی خود را غیرحضوری انجام می‌دهند.
همچنین عمده مراکز توزیع کالا روی یک خط شرق تا غرب تهران چیده شده‌اند و یک مرکز توزیع هم در جنوب تهران قرار دارد. دلیل این چیدمان می‌تواند پوشش سراسری تمام شهر با حداقل هزینه و اتلاف وقت باشد.
انبارهای سیار جمع‌آوری کالاهای فروشندگان بیشتر در مرکز شهر قرار دارد. دلیل این نحوه‌ی توزیع می‌تواند نزدیکی به بازارهای بزرگ در مرکز شهر تهران باشد تا از اتلاف وقت و سوخت جلوگیری کند.
همچنین مراکز حضوری تحویل سفارش و مرجوعی هم در مرکز تهران هستند که می‌تواند به دلیل دسترسی بهتر و بیشتر افراد به این مناطق از شهر باشد.
مشتریان؛ رشد در سراسر ایران
طی سال ۱۳۹۹ استقبال مردم تمام استان‌های سراسر ایران از دیجی‌کالا بیشتر شده است که نشان از افزایش تمایل به خرید غیرحضوری در همه‌گیری کرونا دارد.
طبق تصویر زیر مردم استان‌های تهران، البرز، قم و یزد بیشتر از سایر استان‌ها از دیجی‌کالا خرید می‌کنند. همچنین به نظر می‌رسد با توجه به نبود زیرساخت‌های مناسب در استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان، مردم این استان‌ها کمتر از دیگر استان‌ها از دیجی‌کالا خرید می‌کنند.
دیجی‌کالا به‌عنوان یک بازارگاه
طی سال‌های اخیر دیجی‌کالا تبدیل به یک بازارگاه شده است که کسب‌وکارهای مختلف از طریق این بستر کالاهای خود را می‌فروشند. در سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۵۰ هزار کسب‌وکار در دیجی‌کالا فعال بوده‌اند که به طور میانگین هر کسب‌وکار ماهانه ۵۱۰ میلیون ریال فروش داشته است. تنها طی یک سال اخیر بیش از ۹۱ هزار کسب‌وکار به این بستر افزوده شده‌اند. به عبارت دیگر تعداد کسب‌وکارها طی یک سال اخیر ۱۵۰٪ رشد داشته است. همچنین مجموع فروش دیجی‌کالا از طریق کسب‌وکارهای فعال بیش از ۲۰۲٪ نسبت به سال ۱۳۹۸ افزایش یافته است.
به نظر می‌رسد با توجه به افزایش خرید غیرحضوری در دوران همه‌گیری کرونا و روی آوردن مردم به خرید آنلاین، کسب‌وکارها تمایل بیشتری برای استفاده از این بستر برای فروش بیشتر دارند. از این طریق هزینه تبلیغات و بازاریابی کسب‌وکارها کاهش می‌یابد و می‌توانند از پتانسیل دیجی‌کالا به‌عنوان یک بستر با مشتری در سراسر ایران و بازدید بالا استفاده کنند.
فناوری؛ تسهیلگر رشد دیجی‌کالا
در گزارش سال ۱۳۹۸ دیجی‌کالا به بخش‌های مختلفی از فناوری اشاره شده است؛ اما در گزارش ۱۳۹۹ فناوری‌های زیرساخت دیجی‌کالا جامع‌تر از گذشته بررسی شده است. با توجه به فصل فناوری در گزارش ۱۳۹۹ به نظر می‌رسد مهم‌ترین اهداف استفاده از فناوری‌های مختلف در دیجی‌کالا توسعه محصول، تجربه کاربری بهتر، بهینه‌سازی عملیات پردازش محصول و هوشمندسازی لجستیک باشد.
طی یک سال گذشته دیجی‌کالا توانسته با به‌کارگیری کلان داده برخی از خدمات خود را توسعه دهد. توان پاسخگویی دیجی‌کالا با توسعه سیستم متمرکز و جامع مرکز تماس در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال گذشته ۳ برابر شده است. همچنین بیشتر از ۳۰۰ هزار کاربر می‌توانند به صورت هم‌زمان از این بستر استفاده کنند.
یکی دیگر از سیستم‌های توسعه‌یافته دیجی‌کالا در سال ۱۳۹۹، سیستم قدردانی (Kudos) بوده است که با هدف بهبود فرهنگ سازمانی دیجی‌کالا راه‌اندازی شده است. در این سیستم کارمندان امکان قدردانی از تمام همکاران خود در دیجی‌کالا را دارند.
آینده چگونه رقم می‌خورد؟
در سال ۱۳۹۹ تعداد سفارشات و در نتیجه فروش، تعداد مراکز و نیروی انسانی دیجی‌کالا رشد قابل‌توجهی داشته است. به نظر می‌رسد طی ۲ سال اخیر تمایل مردم به خرید غیرحضوری افزایش یافته است و افراد با هدف مبتلا نشدن به بیماری کرونا و بررسی قیمت کالاها از دیجی‌کالا و دیگر خرده‌فروشی‌های آنلاین بیشتر از گذشته استفاده کرده‌اند. این اتفاق منجر به رشد کسب‌وکارهای آنلاین من جمله دیجی‌کالا شده است به طوری که حتی افرادی که ممکن بود طی سال‌های آتی به خرید غیرحضوری روی بیاورند با وجود کرونا زودتر این تغییر برایشان پیش آمد.
نکته‌ی حائز اهمیتی که تمامی کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال باید به آن توجه کنند اتمام همه‌گیری شیوع این بیماری در آینده نه‌چندان دور است. تیم تحقیق بازار تکراسا پیش‌بینی می‌کند پس از اتمام همه‌گیری بیماری کرونا برخی از مردم دوباره به خرید حضوری روی می‌آورند و احتمالا نقش خرید غیرحضوری کم‌رنگ‌تر از وضعیت فعلی شود. اما در این میان برخی با به دست آوردن یک تجربه کاربری مناسب همچنان از روش غیرحضوری برای خرید استفاده می‌کنند و این بیماری تغییر بزرگی در سبک زندگی آن‌ها ایجاد کرده است.
به عبارت دیگر اقتصاد دیجیتال طی دوران همه‌گیری کرونا رشد بسیار زیادی داشته است و این رشد همچنان ادامه دارد؛ اما احتمال می‌رود پس از اتمام این دوران سرعت رشد آن کاهش یابد.
این مطلب اولین بار در تکراسا منتشر شده و در اتاق خبر دیجی‌کالا باز نشر شده است.
