کره‌ی زمین در اثر تغییرات آب‌وهوایی تار شده است

امیر نیک‌رو

۱۰ آذر ۱۴۰۳ | ۱۰:۰۵ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه

پژوهش‌های جدید دانشمندان نشان می‌دهد که تغییرات آب‌وهوایی باعث کاهش قدرت بازتاب سیاره‌ی زمین شده است.

یکی از عوامل مرتبط با تغییرات آب‌وهوایی، ابرها هستند و هرچند به دلیل پیچیدگی بسیار، دانشمندان هنوز ارتباط آن‌ها را با پدیده‌های آب‌وهوایی زمینی به‌طور کامل درک نکرده‌اند اما یک پژوهش تازه که در نشریه‌ی «جئوگرافیکال ریسرچ لترز» (Geophysical Research Letters) منتشر شده، بیان می‌کند که دینامیک ابرها می‌تواند با بازتابندگی زمین ارتباط داشته باشد. پدیده‌ای که حالا تغییرات مثبتی را نشان نمی‌دهد.

دانشمندان برای بررسی بازتاب زمین به‌عنوان یک ویژگی بنیادین آب‌وهوایی، از داده‌های ثبت شده توسط «رصدخانه‌ی خورشیدی بیگ بیر» (Big Bear Solar Observatory) استفاده کردند. این رصدخانه با مشاهده‌ی تابش زمین (Earhshine) و استفاده از روش‌های مدرن نورسنجی برای برآورد دقیق تغییرات روزانه، ماهانه، فصلی، سالانه و دهه‌ای درصد بازتاب نور (سپیدایی یا آلبدو) را اندازه گرفته است.

علاوه بر استفاده از داده‌های این رصدخانه‌ی مستقر در کالیفرنیای جنوبی و بررسی چگونگی تغییر تابش زمین از سال ۱۹۹۸، پژوهشگران از داده‌های حاصل از مشاهدات «سامانه‌ی انرژی تابشی ابرها و زمین» (Clouds and the Earth’s Radiant Energy) ناسا هم بهره بردند. پروژه‌ی «سِرِس» (CERES) از سال ۱۹۹۷ و با ابزارهایی از چند ماهواره‌ی ناسا و «سازمان ملی اقیانوسی و جوی» (NOAA) به بررسی بازتاب خورشید از زمین می‌پردازد.

به گفته‌ی پژوهشگران این داده‌ها کاهش تدریجی اما از نظر اقلیمی بسیار مهم ۰٫۵ درصد (یا ۰٫۵ وات بر هر متر مربع) در بازتاب سراسری زمین را در طول دو دهه نشان می‌دهد. بازتاب زمین یک عامل تعیین‌کننده در آب‌وهوای زمین است زیرا تغییرات آب‌وهوایی از روند هم‌زمان شدت نور خورشید، میزان بازتابندگی زمین و اثر گلخانه‌ای جو ناشی می‌شود. با توجه به اینکه دانشمندان ارتباط معناداری میان روشنایی خورشید و کاهش بازتاب اندازه‌گیری شده‌ی زمین پیدا نکرده‌اند، این تغییرات ناشی از پدیده‌های رخ داده در زمین است.

نکته‌ی قابل توجه آن است که بیشتر تغییرات بازتاب زمین در سال‌های آخر اندازه‌گیری رخ داده است و حتی تغییرات ثبت شده توسط CERES که تا سال ۲۰۱۹ ادامه داشته، تغییرات شدیدتری هم نشان می‌دهد و این یعنی تغییرات آب‌وهوایی به‌طور پیوسته در حال افزایش است. تغییراتی که پژوهشگران عمدتا آن را به ابرها نسبت می‌دهند. ابرها تقریبا نیمی از نور خورشید را بازتاب می‌دهند، در حالی که برف و یخی که از ابرها فرو می‌ریزند بیشتر نوری را که دریافت می‌کنند بازتاب می‌دهند.

کاهش توان بازتاب زمین باعث کم‌رنگ‌تر دیده شدن آن از فضا هم می‌شود و از آنجا که نور منعکس نشده به فضا در سامانه‌ی جوی زمین به دام افتاده است، می‌تواند حتی پیامدهای بیشتری هم در سرعت بخشیدن به تغییرات آب‌وهوایی زمین داشته باشد.

هر چند اینکه یافته‌های جدید دانشمندان دقیقا چه مفهومی برای سیاره‌ی ما و تغییرات آب‌وهوایی دارد، به مطالعه‌ی بیشتری هم نیاز دارد اما قطعا هر گونه تغییر ناشی از گرمایش زمین نگران‌کننده است.