۱۰ فیلم برتر برنده‌ی اسکار بهترین کارگردانی که جایزه‌ی بهترین فیلم را نگرفتند

امیرحسین صادقی ماشک

۱۲ بهمن ۱۴۰۲ | ۱۳:۰۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۱۱ دقیقه

فصل جوایز سینمایی در مقابل ما است و جذاب‌ترین این رقابت‌ها، اسکار است. حالا زمان آن است که یک‌بار دیگر تاریخ اسکار، از نامزدها گرفته تا برندگان آن را مرور کنیم. از زمانی که نخستین دوره‌ی این مراسم، سال ۱۹۲۹، برگزار شد تا به امروز، معمولا همواره برنده‌ی اسکار بهترین فیلم، اسکار بهترین کارگردانی را هم به خانه برده‌است، اما معمولا و نه همیشه.

فیلم‌سازهای انگشت‌شماری هستند که در تاریخ توانسته‌اند آثار خارق‌العاده‌ای را خلق کنند؛ آثاری که رای‌دهندگان آکادمی مجبور شده‌اند به احترام آن‌ها، اسکار بهترین کارگردانی را تقدیمشان کنند، حتی هنگامی که فیلم‌هایشان به اندازه‌ی کافی برای بردن اسکار بهترین فیلم خوب نبوده‌اند. در بین این فیلم‌سازان، نام‌های مختلفی دیده می‌شود؛ از کارگردان‌های کلاسیکی هم‌چون جان فورد گرفته تا کارگردان‌های درخشان سینمای مدرن، مانند استیون اسپیلبرگ.

۱۵ برادر و خواهری که هر دو جایزه اسکار برده‌اند

فورد برای فیلم «خوشه‌های خشم» (The Grapes of Wrath) توانست اسکار بهترین کارگردانی را به خانه ببرد، در حالی که خود فیلم نتوانست اسکار بهترین فیلم را بگیرد و استیون اسپیلبرگ توانست اسکار بهترین کارگردانی را برای فیلم «نجات سرباز رایان» (Saving Private Ryan) به دست آورد، در حالی که این حماسه‌ی جنگی، نتوانست اسکار بهترین فیلم را به دست آورد. در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به لیست فیلم‌سازهایی که اسکار نمی‌توانست به آن‌ها جایزه ندهد.

۱۰. سیر در عرش (7th Heaven)

سال تولید: ۱۹۲۷
کارگردان: فرانک بورزیگی
بازیگران: جنت گینور، چارلز فارل
امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰

بردن اسکار بهترین کارگردانی، بدون بردن اسکار بهترین فیلم، به اندازه‌ای طبیعی است که در نخستین شب مراسم اسکار اتفاق افتاده‌است. سال ۱۹۲۹، فرانک بورزیگی توانست اسکار بهترین کارگردانی را برای ساختن درام عاشقانه‌ی «سیر در عرش» به خانه ببرد. این فیلم درباره‌ی یک رفتگر است که زندگی یک زن جوان را نجات می‌دهد و در ادامه این دو وارد رابطه‌ای عاشقانه می‌شوند، تا زمانی که جنگ وارد داستان می‌شود.

در آن سال، نخستین اسکار بهترین فیلم تاریخ به حماسه‌ی جنگی ویلیام ولمن، «بال‌ها» (Wings)، رسید. اگرچه شاید «سیر در عرش» نتوانست بزرگترین جایزه‌ی مراسم اسکار را بگیرد، اما این فیلم می‌تواند به حضور در بین نامزدهای بهترین فیلم، در نخستین مراسم اسکار تاریخ، ببالد و این تنها افتخارش هم نیست. این فیلم توانست در پنج رشته نامزد اسکار شود و از بین آن‌ها، سه اسکار را به دست آورد، درحالی‌که «بال‌ها» تنها دو اسکار گرفت.

حماسه‌ی جنگی کلاسیک ولمن فیلمی است با میراثی ماندگار و بی‌شک لایق بردن اسکار بهترین فیلم، اما این نکته نباید باعث دست کم گرفتن «سیر در عرش» شود. این فیلم یک داستان عاشقانه‌ی احساسی و آرام را در بستری سرگرم‌کننده روایت می‌کند و کارگردانی بورزیگی نقطه‌ی قوت آن است.

۹. غول (Giant)

سال تولید: ۱۹۵۶
کارگردان: جرج استیونز
بازیگران: جیمز دین، راک هادسون
امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۸۴ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰

امروزه و احتمالا تا همیشه، از «غول» به عنوان سومین و آخرین فیلمی یاد خواهد شد که جیمز دین، پیش از مرگ تراژیکش، در آن نقش‌آفرینی کرد. با وجود این، «غول» یک وسترن حماسی بی‌نظیر است که به اندازه‌ی کافی مورد ستایش قرار نگرفته‌. فیلم، داستان زندگی یک دام‌دار تگزاسی، خانواده‌اش و همکارانش را پوشش می‌دهد. جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم آن سال به «دور دنیا در ۸۰ روز» (Around the World in 80 Days) رسید که بسیاری از منتقدان، هنوز هم آن را لایق این جایزه نمی‌دانند.

چه «غول» را به جای «دور دنیا در ۸۰ روز» لایق جایزه‌ی بزرگ مراسم اسکار بدانیم یا نه، «غول» در بیست و نهمین مراسم اسکار نامزد دریافت ۱۰ جایزه بود. «غول» از محدود فیلم‌های تاریخ سینما است که توانست فقط اسکار بهترین کارگردانی را به دست آورد و در ۹ رشته‌ی دیگر، جایزه را به رقبا واگذار کرد. اگرچه دین دومین نامزدی اسکار بازیگری را برای این فیلم به دست آورد، کارگردان آن، جرج استیونز، تنها کسی بود که مراسم اسکار را دست خالی ترک نکرد. با تمام این‌ها، تاریخ ثابت کرده‌است که «غول»، معروف‌ترین فیلم سال ۱۹۵۶ است و این، از هر جایزه‌ای بزرگ‌تر است.

تابلو بکلیت طرح مشاهیر سینمای جهان جیمز دین مدل قاب شاسی W-s9656

۱۲۰,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۸. خوشه‌های خشم

سال تولید: ۱۹۴۰
کارگردان: جان فورد
بازیگران: هنری فوندا، جین دارول
امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۹۶ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰

اسطوره‌ی فیلم‌سازی، جان فورد، از ۶ مرتبه‌ای که طی سال‌های فعالیت هنری‌اش نامزد دریافت اسکار شده‌است، توانسته ۴ مرتبه آن را به دست آورد و تمام آن‌ها اسکار بهترین کارگردانی بوده‌اند. دومین اسکار بهترین کارگردانی را او برای یکی از بهترین فیلم‌هایی که ساخته‌است، دریافت کرد؛ «خوشه‌های خشم». این فیلم اقتباسی است از کتاب برنده‌ی جایزه‌ی پولیتزر جان اشتاین بک، درباره‌ی خانواده‌ای اوکلاهومایی که به دنبال فقر، مجبور به ترک مزرعه‌ی خود می‌شوند. این خانواده که از سختی‌های دوران رکود بزرگ رنج می‌برند، مجبور می‌شوند، بدون هیچ پشتوانه‌ای، به کالیفرنیا مهاجرت کنند.

آن سال، آلفرد هیچکاک با فیلم «ربه‌کا» (Rebecca) توانست اسکار بهترین فیلم را دریافت کند. «ربه‌کا» فیلمی ماندگار است و هر کسی می‌تواند بین «ربه‌کا» و «خوشه‌های خشم»، یکی را بیش‌تر از دیگری دوست داشته باشد. «خوشه‌های خشم» فورد توانست ۲ جایزه‌ی اسکار، از ۷ جایزه‌ای که نامزد دریافتشان شده بود را به خانه ببرد و یکی از آن‌ها اسکار بهترین کارگردانی بود. پیروزی جان فورد برای هیچکس عجیب نبود، چرا که کارگردانی درخشان او بود که باعث قدرتمند شدن این فیلم شده بود و آن را تبدیل به قدردانی‌ای از خانواده و تحمل شرایط سخت می‌کرد.

کتاب خوشه های خشم اثر جان اشتاین بک نشر نگاه

۳۴۴,۰۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۷. لا لا لند (La La Land)

سال تولید: ۲۰۱۶
کارگردان: دیمین شزل
بازیگران: رایان گاسلینگ، اما استون
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۹۴ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰

«لا لا لند» موزیکالی کمدی-عاشقانه‌ است که به تمام موزیکال‌های کلاسیک هالیوود، ادای دین می‌کند. فیلم، داستان یک نوازنده‌ی پیانو و یک بازیگر آماتور را روایت می‌کند که در حال ساختن مسیر زندگی‌های خودشان در لس آنجلس هستند و عاشق یک‌دیگر می‌شوند. آن‌ها سعی می‌کنند با حفظ عشقشان به یک‌دیگر، آینده‌ی خودشان را بسازند. متاسفانه این فیلم بخشی از هشتاد و نهمین مراسم اسکار بود که تا همیشه از آن به عنوان اسکار بی‌برنامه و درهم و برهم یاد خواهد شد. در همین مراسم اسکار بود که ابتدا برنده‌ی جایزه‌ی بهترین فیلم را، به اشتباه، «لا لا لند» اعلام کردند و بعدتر جایزه را به برنده‌ی واقعی آن، «مهتاب» (Moonlight) دادند.

«لا لا لند» هنوز هم با ۱۴ نامزدی، رکورددار بیشترین نامزدی تاریخ اسکار است. این فیلم ۶ اسکار را به خانه برد، از جمله اسکار بهترین کارگردانی برای کارگردان بااستعداد و جوان، دیمین شزل. این جایزه شزل را تبدیل به جوانترین برنده‌ی اسکار بهترین کارگردانی کرد. آن‌چه شزل در این فیلم انجام می‌دهد، خارق‌العاده است؛ رنگ‌ها، ریتم و تمپو، درگیرکردن احساسات مخاطب، موسیقی‌های به کار برده شده و همه و همه، این فیلم را تبدیل به بهترین فیلمی می‌کند که درباره‌ی هنرمندان سردرگم ساخته شده‌است.

۱۲ فیلم موزیکال پرفروش تاریخ سینما که شاید شما را شگفت‌زده کنند

۶. کاباره (Cabaret)

سال تولید: ۱۹۷۲
کارگردان: باب فاسی
بازیگران: لایزا مینلی، مایکل یورک
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۸۰ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰

رقص، چه بر روی صحنه و چه در مقابل دوربین، بخش زیادی از پیشرفت خودش را مدیون باب فاسی است. اگرچه کارنامه‌ی هنری او پر از نقاط برجسته است، بسیاری بر این عقیده‌اند که «کاباره» بهترین فیلم او است. «کاباره» فیلم موزیکالی است که در آن یک رقاصه، عاشق دو مرد می‌شود، هنگامی که نازی‌ها در حال قدرت گرفتن هستند. اگرچه «کاباره» فیلمی درخشان است، اما در چهل و پنجمین مراسم اسکار، بدون رقیب نبود. به هر حال، برنده‌ی اسکار بهترین فیلم آن سال، «پدرخوانده» بود؛ فیلمی که به عقیده‌ی بسیاری از منتقدان، بهترین فیلم تاریخ سینما است.

مقایسه کردن هر فیلمی با «پدرخوانده» ناعادلانه است. بهتر است فقط پیروزی «کاباره» را جشن بگیریم. این فیلم توانست نامزد ۱۰ اسکار شود و از بین آن‌ها ۸ اسکار را به خانه ببرد؛ از جمله اسکار بهترین کارگردانی برای فاسی و این در حالی است که «پدرخوانده» تنها ۳ اسکار گرفت. فاسی اما از هر نظر لایق این جایزه بود و برای پی بردن به این نکته فقط کافی است نگاهی بیاندازید به طراحی رقص‌های این فیلم و ترکیب جذاب موسیقی و درام تلخ در آن.

۵. رما (Roma‎)

سال تولید: ۲۰۱۸
کارگردان: آلفونسو کوآرون
بازیگران: پالیتزا آپاریچیو، مارینا د تاویرا
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۹۶ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰

یکی از بهترین فیلم‌سازان مکزیکی عصر حاضر، آلفونسو کوآرون، خاطرات کودکی خود در مکزیکوسیتی را تبدیل به یکی از بهترین فیلم‌های نیمه زندگی‌نامه‌ای تاریخ کرد. «رما» داستان یک سال از زندگی یک خانواده‌ی طبقه‌ی متوسط و ندیمه‌شان در اوایل دهه‌ی ۷۰ میلادی را روایت می‌کند. اگرچه به عقیده‌ی بسیاری، این فیلم باید اسکار بهترین فیلم را در نود و یکمین مراسم اسکار دریافت می‌کرد، اما این جایزه به «کتاب سبز» (Green Book) رسید و این تصمیم تبدیل به یکی از بحث برانگیزترین انتخاب‌های چندسال اخیر آکادمی اسکار شد.

با «رما»، کوآرون به روند پیروزی فیلم‌سازان مکزیکی در مراسم اسکار و بردن اسکار بهترین کارگردانی ادامه داد و این روند را به ششمین سال پیاپی رساند؛ این روند در سال چهارم، توسط دیمین شزل شکسته شده‌بود. این فیلم توانست نامزد ۱۰ اسکار شود و علاوه بر اسکار بهترین کارگردانی برای کوارون، ۲ اسکار دیگر را هم به خانه ببرد و باید گفت که «رما» یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۱۸ بود. این فیلم، از نظر بصری، خیره‌کننده و از نظر احساسی، درگیرکننده بود و ثابت می‌کرد که فیلم‌های روایت‌کننده‌ی زندگی، می‌توانند قدرتمند باشند.

۴. گنج‌های سیرا مادره (The Treasure of the Sierra Madre)

سال تولید: ۱۹۴۸
کارگردان: جان هیوستون
بازیگران: هامفری بوگارت، والتر هیوستون
امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۹۸ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰

بازیگر، نویسنده و کارگردان فقید، جان هیوستون، به عنوان یکی از ماندگارترین چهره‌های کلاسیک هالیوود، بین دهه‌ی ۳۰ تا دهه‌ی ۶۰ میلادی، شناخته شده‌است. اگرچه او فیلم‌های استثنائی فراوانی ساخت، «گنج‌های سیرا مادره» به راحتی یک از بهترین آثار او است. این فیلم یک وسترن ماجراجویانه درباره‌ی دو مرد آمریکایی است که در دهه‌ی ۲۰ میلادی، در مکزیک، به دنبال کار می‌گردند و از یک کاشف پیر می‌خواهند تا برای یافتن طلای کوه‌های سیرا مادره به آن‌ها کمک کند.

آن سال، آکادمی طرفدار شکسپیر بود و جایزه‌ی بهترین فیلم را به «هملت» (Hamlet) لارنس الیویر داد. اگرچه اقتباس الیویر از هملت یکی از بهترین اقتباس‌های انجام‌شده از آثار شکسپیر است، «گنج‌های سیرا مادره» یکی از بهترین وسترن‌های تاریخ است. این فیلم توانست در ۴ رشته نامزد اسکار شود و ۳ اسکار بگیرد؛ از جمله اسکار بهترین کارگردانی برای هیوستون. این فیلم هم‌چنین چهره‌ی هامفری بوگارت را برای همیشه تغییر داد. فیلم روایتی هیجان‌انگیز است که تلخ‌ترین جنبه‌های ذات انسان را به تصویر می‌کشد و هیوستون در آن، برای تمام سینمادوستان، یک کلاس آموزش کارگردانی برگذار می‌کند.

۳. فارغ‌التحصیل (The Graduate)

سال تولید: ۱۹۶۷
کارگردان: مایک نیکولز
بازیگران: داستین هافمن، آن بنکرافت
امتیاز راتن تومیتوز: ۸۶ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰

اواخر دوران طلایی هالیوود بود که «فارغ‌التحصیل»، صنعت سینما را متحول کرد. داستان فیلم، خیره‌کننده است و پیچش‌های داستانی زیادی، یکی پس از دیگری، در آن وجود دارند. این فیلم، با وجود بودجه‌ی محدود، در گیشه به موفقیت فراوانی رسید و از نظر منتقدان نیز فیلمی درخشان بود. نقش اصلی این فیلم را داستین هافمن ایفا کرد و این فیلم باعث شد که او تبدیل به یکی از شناخته شده‌ترین بازیگران هالیوود شود. با وجود این‌ها، در آن سال، «در گرمای شب» (In the Heat of the Night) اسکار بهترین فیلم را از چهلمین دوره‌ی جوایز اسکار گرفت.

«فارغ‌التحصیل» یکی از پرتنش‌ترین فیلم‌های عاشقانه‌ی تاریخ است و داستان هویت، جنسیت و انرژی روانی تغییرکننده در نوجوانی و بزرگسالی را روایت می‌کند. اسکار مایک نیکولز، تنها اسکاری بود که فیلم توانست به دست بیاورد، با این که در ۷ رشته نامزد دریافت جایزه شده بود. نیکولز، بی‌شک با توجه به انقلابی که در سینما به راه انداخت، لایق اسکار بهترین کارگردانی بود. نیکولز تعادل را بین شوخ‌طبعی و آرامش پیدا می‌کند و موفق می‌شود داستانی عمیق با مضمامینی مهم را روایت کند. «در گرمای شب» استثنائی است، اما «فارغ‌التحصیل» است که در گذر زمان، ماندگارتر شده‌.

۲. پیانیست (The Pianist)

سال تولید: ۲۰۰۲
کارگردان: رومن پولانسکی
بازیگران: آدرین برودی، توماس کرچمان
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۵ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۸۵ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۵ از ۱۰

یکی از ناراحت‌کننده‌ترین و احساسی‌ترین تجربه‌های سینمایی یک مخاطب، می‌تواند با فیلم «پیانیست» به وقوع بپیوندد. این فیلم براساس داستان واقعی وادیسلاو زپیلمن، یک موزیسین لهستانی شناخته‌شده، ساخته شده‌است که مجبور می‌شود در حالی که بین خرابه‌های ورشو مخفی شده‌ تا ببتواند از جنگ جهانی دوم زنده بیرون بیاید، با موقعیت‌های سخت و جان‌فرسایی رویارو می‌شود. اگرچه این فیلم خارق‌العاده است، اسکار بهترین فیلم را به موزیکال «شیکاگو» باخت.

در یکی از صحنه‌های جالب اسکار، رومن پولانسکی، که حالا به دنبال اتهام به تجاوز، در آمریکا تحت تعقیب است، اسکار بهترین کارگردانی را به دست آورد. با وجود لکه‌ی ننگی که این پیروزی بر چهره‌ی جوایز اسکار باقی گذاشته‌است، «پیانیست» هم‌چنان یک شاهکار سینمایی باقی می‌ماند. این فیلم در ۷ رشته نامزد اسکار شد و توانست ۳ اسکار را به خانه ببرد؛ از جمله اسکار بهترین بازیگر برای آدرین برودی که او را تبدیل به جوان‌ترین برنده‌ی اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی مرد تاریخ کرد.

۱. نجات سرباز رایان (Saving Private Ryan)

سال تولید: ۱۹۹۸
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
بازیگران: تام هنکس، مت دیمون
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
امتیاز متاکریتیک: ۹۱ از ۱۰۰
امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۶ از ۱۰

طی تاریخ اسکار، فیلم‌های جنگی زیادی بوده‌اند که نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم شده‌اند، اما فقط بعضی از آن‌ها به اندازه‌ی «نجات سرباز رایان» در تاریخ سینما تاثیرگذار بوده‌اند. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های جنگی تاریخ سینما است. فیلم داستان گروهی از سربازان آمریکایی را روایت می‌کند که ماموریت می‌یابند به پشت جبهه‌های دشمن بروند تا آخرین فرزند یک خانواده را در حالی که تمام برادرهایش در جنگ کشته شده‌اند، نجات دهند. در یکی از بحث‌برانگیزترین انتخاب‌های اسکار، «شکسپیر عاشق» جایزه‌ی بهترین فیلم اسکار را گرفت و شاهکار اسپیلبرگ را بی‌نصیب گذاشت.

با توجه به این که «شکسپیر عاشق» یکی از ضعیف‌ترین فیلم‌های برنده‌ی اسکار بهترین فیلم است، انتخاب «نجات سرباز رایان» به عنوان بهترین فیلم سال ۱۹۹۸، کار دشواری نیست. این فیلم در مجموع نامزد ۱۱ جایزه‌ی اسکار شد و توانست ۵ اسکار را به خانه ببرد؛ از جمله اسکار بهترین کارگردانی برای استیون اسپیلبرگ. این فیلم پرتره‌ای قانع‌کننده و دردناک از جنگ جهانی دوم ترسیم می‌کند و اسپیلبرگ با توانایی کامل، همه‌چیز را تحت کنترل دارد.