OpenAI از مدل هوش مصنوعی GPT-4.1 رونمایی کرد؛ قدرت بیشتر و هزینه کمتر

یوسف اسفندیاری

۲۶ فروردین ۱۴۰۴ | ۰۷:۰۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه

شرکت OpenAI، یکی از پیشگامان برجسته‌ی دنیای هوش مصنوعی و خالق ابزار محبوب ChatGPT، از جدیدترین دستاورد خود در حوزه‌ی مدل‌های زبانی بزرگ پرده‌برداری کرده است. این شرکت دیشب از خانواده‌ی جدیدی از مدل‌های هوش مصنوعی با نام GPT-4.1 رونمایی کرد که شامل سه عضو اصلی می‌شود: مدل پرچمدار GPT-4.1، نسخه‌ی کوچک‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر GPT-4.1 Mini و مدل فوق‌العاده سبک و سریع GPT-4.1 Nano. این مدل‌ها که به عنوان جانشین مستقیم مدل چند‌حالته‌ی تحسین‌شده‌ی GPT-4o طراحی شده‌اند، بهبود‌های قابل‌توجهی را در ابعاد مختلف، به‌ویژه در زمینه‌ی کدنویسی و درک دستورالعمل‌ها، به ارمغان می‌آورند و از طریق رابط برنامه‌نویسی (API) در اختیار توسعه‌دهندگان قرار گرفته‌اند، هرچند در حال حاضر مستقیما در ChatGPT قابل استفاده نیستند.

یکی از چشمگیرترین پیشرفت‌های ارائه شده در خانواده‌ی GPT-4.1، افزایش خیره‌کننده‌ی «پنجره‌ی زمینه» (Context Window) است. هر سه مدل جدید قادرند تا یک میلیون توکن را به طور همزمان پردازش کنند. این توکن‌ها می‌توانند شامل متن، تصاویر یا حتی ویدیوهایی باشند که به عنوان ورودی به مدل داده می‌شوند. این ظرفیت پردازشی، جهشی عظیم نسبت به محدودیت ۱۲۸ هزار توکنی مدل قبلی، GPT-4o، محسوب می‌شود. برای درک بهتر این مقیاس، یک میلیون توکن تقریبا معادل ۷۵۰ هزار کلمه است، حجمی بیشتر از کل رمان «جنگ و صلح». OpenAI تاکید دارد که مدل GPT-4.1 به‌گونه‌ای آموزش دیده است که بتواند به طور قابل اعتمادی به اطلاعات در سراسر این پنجره‌ی زمینه‌ی گسترده توجه کند و همچنین توانایی بسیار بهتری نسبت به GPT-4o در تشخیص متن‌های مرتبط و نادیده گرفتن اطلاعات نامربوط یا منحرف‌کننده در ورودی‌های طولانی و کوتاه دارد.

بهبودهای کلیدی در کدنویسی و هزینه‌ی کمتر

OpenAI به طور مشخص اعلام کرده است که مدل‌های GPT-4.1، به‌ویژه نسخه‌ی پرچمدار، در زمینه‌ی کدنویسی بهینه‌سازی‌های قابل‌توجهی داشته‌اند. این بهبودها بر اساس بازخوردهای مستقیم توسعه‌دهندگان صورت گرفته و شامل مواردی چون کدنویسی فرانت‌اند، کاهش ویرایش‌های غیرضروری، پیروی دقیق‌تر از فرمت‌های خواسته شده، حفظ ساختار و ترتیب پاسخ‌ها، و استفاده‌ی پایدار و قابل‌اطمینان از ابزارها می‌شود. هدف نهایی OpenAI، همانطور که سارا فرایر، مدیر ارشد مالی این شرکت، بیان کرده، ایجاد یک «مهندس نرم‌افزار عامل» (agentic software engineer) است که بتواند وظایف پیچیده‌ی مهندسی نرم‌افزار را به صورت مستقل انجام دهد. GPT-4.1 گامی مهم در این مسیر تلقی می‌شود.

علاوه بر پیشرفت‌های فنی، OpenAI به جنبه‌ی اقتصادی نیز توجه ویژه‌ای داشته است. مدل پرچمدار GPT-4.1 حدود ۲۶ درصد ارزان‌تر از مدل GPT-4o است، موضوعی که با توجه به ظهور مدل‌های بسیار کارآمد از سوی رقبایی مانند DeepSeek، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. نسخه‌های Mini و Nano نیز با قیمت‌های پایین‌تر عرضه شده‌اند تا دسترسی توسعه‌دهندگان به این فناوری پیشرفته را تسهیل کنند. GPT-4.1 Mini با هزینه‌ی ۰.۴۰ دلار برای هر میلیون توکن ورودی و ۱.۶۰ دلار برای هر میلیون توکن خروجی، و GPT-4.1 Nano به عنوان «کوچک‌ترین، سریع‌ترین و ارزان‌ترین» مدل این خانواده، با قیمت تنها ۰.۱۰ دلار برای ورودی و ۰.۴۰ دلار برای خروجی، گزینه‌های جذابی برای کاربردهای متنوع هستند. این اقدام همزمان با اعلام برنامه‌ی OpenAI برای بازنشسته کردن مدل دو ساله‌ی GPT-4 از ChatGPT تا پایان آوریل و همچنین منسوخ کردن پیش‌نمایش GPT-4.5 در API تا اواسط جولای صورت می‌گیرد، زیرا GPT-4.1 عملکرد مشابه یا بهتری را با هزینه و تاخیر بسیار کمتر ارائه می‌دهد.