ستاره‌شناسان یکی از داغ‌ترین سیاره‌های فراخورشیدی را یافتند
ستاره‌شناسان به کمک ماهواره‌ی آژانس فضایی اروپا و با رصد دقیق یک سیاره‌ی فراخورشیدی بسیار داغ دمای شدید سطح آن را ۳۲۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد تشخیص داده‌اند.
این دما که توسط «ماهواره‌ی توصیف‌گر سیاره‌های فراخورشیدی» (CHEOPS) آژانس فضایی اروپا اندازه‌گیری شده، برای ذوب کردن همه‌ی فلزات و حتی تبدیل آن‌ها به حالت گاز کافی است. اگرچه سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-189b به اندازه‌ی سطح خورشیدی داغ نیست اما دمای آن هم‌تراز با دمای برخی از ستارگان کوتوله است.
یافته‌های جدید سیاره‌ی WASP-189b را بلافاصله به‌عنوان یکی از داغ‌ترین سیاره‌های کشف شده شناسایی کرد. مدار این سیاره به دور ستاره‌ی خود تنها ۲٫۷ روز است و به گونه‌ای اطراف ستاره می‌چرخد که یک سمت همیشه روز و سمت دیگر همیشه شب است. این سیاره ابعادی عظیم دارد که ۱٫۶ برابر مشتری است.
«مونیکا لندل» (Monika Lendl) اخترفیزیکدان دانشگاه ژنو سوئیس درباره‌ی این کشف گفت: «WASP-189b به ویژه از آن جهت جالب توجه است که یک غول گازی بسیار نزدیک به ستاره‌ی خود است و کمتر از ۳ روز طول می‌کشد تا چرخش مداری خود را کامل کند. فاصله‌ی این سیاره تا ستاره‌اش ۲۰ برابر کمتر از فاصله‌ی زمین تا خورشید است.»
ویژگی‌های سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-189b
Credit: ESA
ستاره‌ی میزبان این سیاره HD 133112 نام دارد که دمای آن ۲۰۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد از خورشید ما داغ‌تر است و با دمای حدود ۷۶۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد، یکی از داغ‌ترین ستاره‌هایی است که سیاره‌ای فراخورشیدی پیرامون آن کشف شده است. «چیاپس» (CHEOPS) کشف جالب دیگری هم درباره‌ی این جرم کیهانی انجام داده است. این جرم، آن‌قدر سریع می‌چرخد که در استوا به سمت بیرون کشیده می‌شود.
با توجه به قرار داشتن در فاصله‌ی ۳۲۶ سال نوری، سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-189b برای مشاهده‌ی مستقیم توسط ناظر زمینی، بسیار دور است اما CHEOPS هم برای رصد، ترفندهای خودش را داشت. ابتدا سیاره را هنگام عبور از پشت ستاره مشاهده کرد و سپس گذر آن از جلوی ستاره را ثبت کرد.
با استفاده از این بررسی‌ها پژوهشگران توانستند روشنایی، دما، اندازه، شکل و ویژگی‌های مداری سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-189b را به همراه برخی اطلاعات دیگر درباره‌ی ستاره‌ی میزبان کشف کنند.
همان‌طور که اشاره شد، اگرچه WASP-189b از مشتری بزرگتر است اما در فاصله‌ای بسیار نزدیک به ستاره‌ی خود می‌چرخد و دمای آن بسیار بیشتر است و به همین دلیل است که در طبقه‌بندی سیاره‌های مشتری‌مانند داغ جای می‌گیرد. دانشمندان امیدوارند که اطلاعات گردآوری شده از این سیاره بتواند درک ما را از این طبقه‌بندی سیاره‌های فراخورشیدی افزایش دهد.
لندل گفت: «فقط شمار اندکی سیاره در اطراف ستارگانی با این دمای زیاد شناسایی شده‌اند و این منظومه با فاصله درخشان‌ترین آن‌هاست. WASP-189b همچنین درخشان‌ترین سیاره‌ی فراخورشیدی مشتری‌مانند داغ است که می‌توانیم آن را هنگام عبور از جلو یا پشت ستاره شناسایی کنیم و این موضوع کل سامانه را واقعاً جذاب کرده است.»
یکی از پرسش‌هایی که این پژوهش تازه به آن پاسخ می‌دهد این است که سیاره‌ی WASP-189b در درجه‌ی نخست چگونه شکل گرفته است. مدار شیب آن نشان می‌دهد که این سیاره دورتر از جایگاه فعلی نسبت به ستاره‌ی میزبان HD 133112 شکل گرفته و سپس به داخل کشیده شده است.
طرحی گرافیکی از چیاپس
Credit: ESA
این پژوهش تازه علاوه بر اطلاعات ارائه شده درباره‌ی این سامانه‌ی فراخورشیدی، نشان می‌دهد که CHEOPS مطابق انتظارات به درستی کار می‌کند و با دقت خیره‌کننده‌ای درخشندگی اجرام اعماق فضا را می‌سنجد.
این ماهواره که آذر ماه سال گذشته به فضا پرتاب شد، در آینده مأموریت‌های بیشتری هم دارد و صدها سیاره‌ی فراخورشیدی برای رصد دقیق‌تر در صف هستند. داده‌های گردآوری شده، دانش ما را درباره‌ی منظومه‌ی شمسی و سیاره‌های فراسوی آن افزایش خواهد داد.
«هِیک رائور» (Heike Rauer) دانشمند علوم سیاره‌ای از مرکز هوافضای آلمان گفت: «درستی داده‌های به‌دست آمده از CHEOPS خارق‌العاده است. اندازه‌گیری‌های اولیه نشان می‌دهد که این ابزار فراتر از حد انتظار کار می‌کند و این دقت به ما امکان می‌دهد تا اطلاعات بیشتری درباره‌ی سیاره‌های دوردست کسب کنیم.»
عکس کاور: طرح گرافیکی سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-189b
Credit: ESA
منبع: ScienceAlert
