مانیتورهای OLED در مقابل Mini-LED؛ آینده در اختیار کدام فناوری خواهد بود؟

حمیدرضا داوریان

۱۶ مرداد ۱۴۰۱ | ۲۰:۰۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۹ دقیقه

در این مطلب به بررسی تفاوت بین نمایشگرهای OLED و Mini-LED می‌پردازیم تا ببینیم تفاوت این دو نمایشگر دقیقا چیست و کدام یک بهتر است.

بسیاری از مانیتورهای امروزی، اگرچه مدرن هم هستند، اما از پنل‌های LCD بهره می‌برند که اساسا فرق خاصی با همان نمایشگرهایی که چندین سال قبل عرضه می‌شدند ندارند. این قطعا آینده‌ای نیست که داریم به سمتش می‌رویم. اگرچه مانیتورهای زیادی با همان فناوری‌های قدیمی در دسترس قرار دارند و هنوز هم تولید می‌شوند، ولی نمایشگرهای OLED و Mini-LED آمده‌اند تا بازار را در اختیار خود بگیرند و ظاهرا هم دارند موفق می‌شوند.

هدف از نگارش این مطلب این است که این دو فناوری را در مقابل یکدیگر قرار دهیم تا ببینیم آینده‌ی مانیتورها را کدام یک از این پنل‌ها تعیین می‌کنند. در واقع هر دوی آن‌ها کیفیت بسیار خوبی دارند و گران‌ترین نمایشگرهای جهان هم پنل‌هایی از این جنس را دارند. اما قطعا تفاوتی بین آن‌ها وجود دارد که از هم متمایزشان می‌کند. حال این تفاوت بیشتر در چه بخش‌هایی است و چطور می‌تواند در انتخاب ما قبل از خرید تأثیر بگذارد، مواردی است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

۱. میزان روشنایی و HDR

نمایشگر Mini-LED در زمینه‌ی روشنایی، برنده‌ی بی‌چون و چرا محسوب می‌شود. نمایشگرهای OLED امروزی به ندرت می‌توانند مرز ۱۰۰۰ نیت را رد کنند و اگر هم این اتفاق رخ دهد، توانایی ثابت نگه داشتن آن را ندارند. این یعنی اکثر آن‌ها حتی اگر هم به ۱۰۰۰ نیت برسند، پس از مدت کوتاهی بار دیگر به میزانی کمتر از آن می‌رسند. برای مثال، نمایشگر LG C9 که پنلی از جنس OLED هم دارد، نمی‌تواند در درازمدت میزان روشنایی خود را بیشتر از ۱۶۰ نیت نگه دارد. نمایشگر Mini-LED اما که در مانیتورهایی نظیر سامسونگ اودیسی نئو G9 و تلویزیون‌هایی مثل سامسونگ QN90A تعبیه شده‌اند، به‌راحتی می‌توانند به میزان ۱۰۰۰ نیت برسند و حتی در درازمدت، روی میزانی بیشتر از ۶۰۰ نیت هم باقی بمانند.

این یک برتری محسوس برای نمایشگرهای Mini-LED محسوب می‌شود که اگرچه همچنان خیلی بالا نیست اما آنقدری هست که بتوان آن را به OLED ترجیح داد. لازم به ذکر است بهترین استانداردهای HDR موجود برای اینکه بهترین عملکرد را داشته باشند به بیشینه‌ی روشنایی تا میزان ۱۰ هزار نیت نیاز دارند که قطعا این پنل‌ها هنوز به آن میزان نرسیده‌اند ولی نمی‌توان احتمال دستیابی به این فناوری در آینده را رد کرد.

فناوری نمایشگر Micro-LED که از LEDهای تکی به عنوان پیکسل استفاده می‌کند، حتی مرز ۱۰ هزار نیت را هم رد می‌کند و طبق توضیحات شرکت VividColor NanoBright، حتی به میزان ۱ میلیون نیت هم می‌رسد که فقط ۰.۰۱ میزان روشنایی است که با نگاه مستقیم به نور خورشید به چشممان می‌خورد و این میزان آنقدر زیاد است که حتی تصورش را هم نمی‌توانید بکنید اما ظاهرا بشر آنقدر جاه‌طلب و در مسیر پیشرفت سیرنشدنی هست که بتواند به‌راحتی به میزانی بالاتر از آن دست پیدا کند.

البته باید به این موضوع هم اشاره کنیم که این میزان روشنایی هیچوقت برای یک مانیتور یا تلویزیون مناسب نیست چرا که صدمات جدی در این صورت به چشم وارد می‌شود. از این نمایشگرها بیشتر در نمایشگرهای اویونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد که در صنعت هوا فضا، ماهواره و… بکار گرفته می‌شود. هرچند این به‌خوبی نشان می‌دهد که فناوری‌هایی نظیر Mini-LED و Micro-LED هستند که حداقل از این حیث، پیشتازان دنیای نمایشگرها به حساب می‌آیند و نه OLED.

کنتراست و عمق رنگ‌های تیره

مزیت نمایشگرهای OLED در مقایسه در مقایسه با پنل‌های Mini-LED، یک برتری داشته باشند، همان برتری دقیقا نقطه مقابل ضعفی است که در مقابل آن‌ها دارند. یعنی اگرچه Mini-LEDها از لحاظ روشنایی بی‌نظیر هستند و به‌راحتی OLEDها را پشت سر می‌گذارند اما در نقطه مقابل، یعنی از لحاظ کیفیت و عمق رنگ مشکی، عملکردشان ضعیف‌تر است.

OLEDها به این خاطر که فناوری جذاب‌شان به آن‌ها اجازه می‌دهد به صورت تکی خاموش یا روشن شوند، در نتیجه وقتی تصویر مشکی را به نمایش در می‌آورند، به‌جای اینکه رنگ مشکی باشد، نتیجه‌ی خاموش شدن پیکسل‌هاست که باعث می‌شود یک صحنه‌ی سیاه، عمیقا و شدیدا سیاه باشد چون در واقع خاموش است. بنابراین زمانی که پیکسل‌ها خاموش باشند، از لحاظ کنتراست، زمان پاسخ‌گویی و اثر هاله‌ای برتری با OLEDهاست. در رابطه با اثر هاله‌ای که بلومینگ هم نامیده می‌شود باید بگوییم این اعوجاج زمانی رخ می‌دهد که نور بخش‌های روشن نمایشگر به مناطق تاریک‌تر اطراف آن نفوذ کند که این اتفاق، هاله‌ای در اطراف بخش تاریک صفحه ایجاد می‌کند؛ خوشبختانه از این حیث، OLEDها عملکرد خوبی دارند و حتی بهتر از Mini-LEDها ظاهر می‌شوند.

برتری OLEDها در مقایسه با نمایشگر Mini-LED به همین‌جا خلاصه نمی‌شود. اگر شما از ویترین یک فروشگاه به تلویزیون باکیفیت و گران‌قیمتی که پنل OLED دارد نگاه کنید، یک حالت سه‌بعدی خاصی را مشاهده می‌کنید، گویا نمای روبروی شما یک صحنه‌ی تخت نیست، بله پنجره‌ای است به سمت دنیای بیرون چرا که از لحاظ کنتراست تصویر، عملکرد این پنل‌ها استثنائی است.

در طرف مقابل نمایشگر Mini-OLED چون نمی‌تواند هر پیکسل خود را به صورت تکی روشن یا خاموش کند، از این حیث پایین‌تر از OLED قرار می‌گیرد. البته لازم به ذکر است Micro-OLED این ضعف Mini-LED را ندارد و در نتیجه اگر در نمایشگرهای امروزی به شکل رسمی مورد استفاده قرار بگیرد، قطعا می‌تواند OLED را به‌راحتی کنار بزند.

زاویه‌ی دید و عملکرد حرکتی

نمایشگر Mini-LED در مقایسه با نمایشگرهایی که پنلی از جنس LCD دارند از لحاظ زاویه‌ی دید عملکرد نسبتا بهتری را از خود به نمایش می‌گذارند. خود پنل LCD هم از آن زمان تاکنون پیشرفت خاصی نداشته و باز هم وقتی از گوشه، پایین یا بالا به آن نگاه کنید می‌بینید که اندکی تیره هستند یا نمی‌شود خیلی راحت زوایای مختلف آن را دید. از طرفی این نمایشگرها در صورتی که حرکت سوژه‌ها خیلی سریع باشند، اندکی تار می‌شوند. کریستال مایع بکار رفته در آن‌ها مسیر نور را به صورت یکپارچه مسدود نمی‌کند و همین باعث می‌شود تصاویر در زوایای مختلف، به شکل مختلفی دیده شوند.

OLED اما از این مشکل رنج نمی‌برد. یا بهتر است بگوییم به آن اندازه‌ای که LCD با آن مشکل دارد، OLED خیلی بهتر می‌تواند این ضعف را مدیریت کند. چون درون پنل‌های OLED هیچ کریستال مایعی وجود ندارد که حرکت کند. هر پیکسل خودش یک المان ارگانیک محسوب می‌شود که وقتی یک حرکت صورت می‌گیرد، خودش نور را ساطع می‌کند. نور در یک الگوی خاص و یکپارچه ساطع می‌شود و حتی به سرعت می‌تواند خاموش یا روشن هم بشود تا بدین ترتیب دیگر مشکلی از بابت زاویه‌ی دید یا تار شدن و جلوه‌ی روح حین حرکات سریع وجود نداشته باشد. در این زمینه، برتری از آن OLED است.

مقاومت و ماندگاری

اینکه یک نمایشگر مقاومت خوبی دارد یا خیر، به کیفیت پیکسل‌ها و همچنین میزان مصرف آن‌ها برمی‌گردد. کنتراست تصویر عالی، عمق رنگ مشکی، زاویه‌ی دید و زمان پاسخ‌دهی، از جمله زمینه‌هایی است که نمایشگر OLED در آن به نمایشگرهای دیگر برتری محسوسی دارد اما ضعف آن در بخش ماندگاری خود را نشان می‌دهد.

حرف O در کلمه‌ی OLED به معنای Organic است. مواد ارگانیک هم از لحاظ ماندگاری عملکرد بسیار ضعیف‌تری در مقایسه با سایر مواد دیگر دارند. در معرض نور قرار گرفتن، خصوصا نور آبی، باعث از دست رفتن کیفیت LEDها شده و در درازمدت، کیفیت نور تولید شده توسط پیکسل‌ها را کاهش می‌دهد. این مشکل در بسیاری از مواقع زمانی دیده می‌شود که کاربر می‌بیند یکی یک سایه‌ی دائمی درون تصویر نمایشگر وجود دارد. این سایه در نتیجه‌ی کاهش طول عمر و در نتیجه کاهش روشنایی یک پیکسل خاص است که روند کاهش کیفیت آن هم با سایر پیکسل‌های اطرافش فرق می‌کند. در نتیجه یک سایه در تصاویر ایجاد می‌شود.

البته شرکت‌های تولیدکننده‌ی نمایشگر این مشکل را خیلی جدی نمی‌گیرند. برای مثال LG یکی از همین شرکت‌هاست که در سال ۲۰۱۶ مدعی شد تلویزیون OLED آن می‌تواند تا قبل از اینکه نصف کیفیت پیکسل‌هایش را از دست بدهد، ۱۰۰ هزار ساعت دوام بیاورد. در واقع بعد از گذشت ۱۱ سال، تلویزیون تازه نصف کیفیت خود را از دست می‌دهد. البته شرکت مدعی شده اگر استفاده‌ی معقول و درستی از تلویزیون داشته باشید، اصلا کار به این مشکل هم نخواهد کشید.

به صورت کلی، اگر استفاده‌ی معقولی از هر نوع تلویزیون یا مانیتوری داشته باشید، طول می‌کشد تا کیفیتش را از دست بدهد اما ضعف OLED در ماندگاری تقریبا شهره شده است و همه از آن خبر دارند. بنابراین اگر به دنبال تلویزیونی هستید که می‌خواهید شبانه‌روز روشنش بگذارید، قطعا چند سال بعد مشکل یادشده در بالا به سراغ‌تان خواهد آمد. در طرف مقابل نمایشگر Mini-LED به دلیل اینکه فناوری جدیدتری هم به حساب می‌آید و در وقع ارگانیک هم نیست، از لحاظ مقاومت عملکرد بهتری دارد و نگرانی از بابت طول عمر آن‌ها وجود ندارد.

هزینه

از لحاظ قیمت، Mini-LEDها اندکی گران‌تر قیمت‌گذاری می‌شوند؛ البته این فقط در بخش تبلت و لپ‌تاپ است. وقتی در رابطه با مانیتور صحبت می‌کنیم، می‌بینیم که نمایشگرهایی با پنل OLED گران‌تر از Mini-LEDها هستند. مثلا نمایشگر UltraFine 32EP950 شرکت LG با قیمت فضایی ۴۰۰۰ دلار در دسترس قرار گرفت که اصلا پرداخت هزینه برای آن منطقی به نظر نمی‌رسد.

مانیتورهای Mini-LED گران هستند اما نه به اندازه‌ی OLEDها. مثلا نمایشگر ۳۲ اینچی ایسوس ROG Swift PG32UQX حدودا ۲۹۰۰ دلار قیمت‌گذاری شده و اودیسی نئو G9 هم حدودا ۲۵۰۰ دلار. بنابراین به نظر می‌رسد بین بهترین‌های OLED و Mini-LED همچنان فرق معناداری از لحاظ قیمت وجود دارد.

البته یکی دیگر از دلایل این موضوع می‌تواند روند تولید باشد که باعث می‌شود در آینده هم این روند تفاوت قیمت بین دو نوع پنل وجود داشته باشد. OLEDها به اندازه‌ی پنل‌های LCD تولید نمی‌شوند اما ساخت Mini-LED می‌توانند بک‌لیت را مستقل از پنل LCD طراحی کرده و سپس نوع پنل را برایش انتخاب کنند. به همین خاطر، امکان استفاده از پنل‌های Mini-LED در لپ‌تاپ‌ها و مانیتورها بیشتر است تا اینکه از OLED در آن‌ها استفاده شود. در نتیجه قیمت‌شان هم به مراتب پایین‌تر است.

آینده

نبرد بین نمایشگر Mini-LED و OLED واقعا برنده‌ی مشخصی ندارد. از لحاظ میزان روشنایی، HDR، مقاومت و قیمت، Mini-LED انتخاب بهتری است، از لحاظ کنتراست تصویر، عمق رنگ تیره، زاویه‌ی دید، زمان پاسخ‌دهی و روانی حرکت، OLED وضعیت بهتری دارد. از لحاظ دقت نمایش رنگ هم عملکرد این دو پنل تقریبا یکسان است. حال می‌رسیم به پرسش مهم؛ آینده از آن کدام فناوری است؟

طبق گفته‌های راس یانگ، قیمت پنل‌های OLED با ورود فناوری ساخت جدید خواهد شکست. ظاهرا این پنل‌ها برای نمایشگرهایی که بین ۱۰ تا ۳۲ اینچی هستند، کاهش قیمتی محسوسی را تجربه خواهند کرد. فرایند ساخت آن‌ها هم از سال ۲۰۲۴ به بعد آغاز می‌شود.

با این حال شاید با خواندن این مطلب، این موضوع به ذهن‌تان برسد که نمایشگرهای OLED مقرون به صرفه انتخاب بسیار جذابی هستند اما طبق گفته‌ی رئیس شکرت VividColor NanoBright، یک نمایشگر Mini-LED به خاطر اینکه به نوعی ترکیب فناوری LCD و OLED است، از قابلیت‌های خوب آن‌ها بهره برده و ضعف آن‌ها را هم ندارد. هرچند باز هم به نظر می‌رسد Mini-LED در نیمه‌ی دوم این دهه‌ی میلادی شکوفا خواهد شد.

ظاهرا در آینده، در حالی که سازندگان پنل‌های OLED در حال کشف روش‌هایی برای بهبود مقاومت و همچنین افزایش میزان روشنایی هستند، سازندگان پنل‌های Mini-LED هم تلاش می‌کنند تا از لحاظ کنتراست تصویر به OLEDها برسند. به صورت کلی به نظر می‌رسد Mini-LEDها حداقل در بازار نمایشگرهای کامپیوتر، بتوانند به لطف برتری‌هایی که دارند، OLED را شکست دهند و به فناوری غالب در زمینه‌ی نمایشگر تبدیل شوند. البته اگر قیمت آن‌ها کمی معقول‌تر شود.

شما در این رابطه چه فکری می‌کنید؟