مأموریت اصلی کاوشگر تس ناسا با موفقیت پایان یافت
کاوشگر تس (TESS) ناسا که برای یافتن سیارات فراخورشیدی فعالیت می‌کند، مأموریت اصلی خود را کامل کرد و وارد فاز بعدی برای جست‌وجوی حیات در آن‌سوی مرزهای منظومه‌ی شمسی شد.
ناسا اعلام کرد که با گذشت دو سال از آغاز کاوش‌های تس در مدار زمین، مأموریت اصلی این تلسکوپ فضایی در ۴ جولای (۱۴ تیر) پایان یافته و در این مدت موفق شده است ۶۶ سیاره‌ی فراخورشیدی کشف کند و ۲۱۰۰ مورد از یافته‌های آن هم هنوز نیاز به بررسی دقیق توسط دانشمندان دارد.
با پایان مأموریت اصلی، تس همچنان به مطالعه‌ی آسمان ادامه خواهد داد، اما تحت مأموریت دیگری که تا سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ۱۴۰۱ خورشیدی) برنامه‌ریزی شده است.
«پاتریشیا بوید» (Patricia Boyd) دانشمند پروژه‌ی تس در مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا (Goddard Space Flight Center) درباره‌ی این مأموریت گفت: «تس رصدهای با کیفیتی انجام می‌دهد که داده‌هایی با ارزش برای موضوعات علمی گوناگون فراهم می‌کند. در عین حال که این کاوشگر به مأموریت دیگر خود وارد می‌شود، می‌توان گفت که تا اکنون نیز یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود.»
تس که نام آن کوتاه‌شده‌ی عبارت «ماهواره‌ی نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران» (Transiting Exoplanet Survey Satellite) است، در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸ (۲۹ فروردین ۱۳۹۷) در مدار قرار گرفت و کار علمی خود را سه ماه بعد آغاز کرد. این کاوشگر از «روش گذر» به دنبال جهان‌های دیگری می‌گردند که قابل سکونت باشند. در روش گذر، کاهش شفافیت و روشنایی ستاره‌ها بر اثر جرمی که به دور آن‌ها می‌گردد، به دقت پایش می‌شود.
طرحی ساده از سازوکار کشف سیارات فراخورشیدی با روش گذر
این روش سنجش، در پی موفقیت قابل توجه تلسکوپ فضایی کپلر استفاده شده است. تلسکوپ فضایی کپلر که در اکتبر سال ۲۰۱۸ (۸ آبان ۱۳۹۷) پایان فعالیتش از سوی ناسا اعلام شد، تا کنون حدود دو سوم از ۴۲۰۰ سیاره‌ی فراخورشیدی را که کشف شده، یافته است. این در حالی است که یافته‌های کپلر همچنان در حال بررسی است و دانشمندان هنوز به کاویدن مجموعه‌ی عظیم داده‌های این تلسکوپ فضایی می‌پردازند. هنوز ۳۰۰۰ نامزد احتمالی دیگر وجود دارد که باید تجزیه و تحلیل شود.
اما تس همچنان عملیاتی است و با وجود اینکه مأموریت اصلی آن برای دو سال برنامه‌ریزی شده بود، اکنون مأموریت گسترش‌یافته‌ی خود را آغاز کرده است. این تلسکوپ فضایی از چهار دوربین استفاده می‌کند تا محدوده‌ای به ابعاد ۲۴ در ۹۶ درجه از آسمان را در زمان تقریبا یک ماه بررسی کند. این کاوشگر در سال اول مأموریت اصلی خود، به بررسی بخش‌های نیمکره‌ی جنوبی آسمان پرداخت و سپس در سال دوم به نیمکره‌ی شمالی آسمان جابه‌جا شد.
به گفته‌ی مقامات ناسا این شکارچی سیارات فراخورشیدی، طی مأموریت دو ساله‌ی خود حدود ۷۵ درصد از آسمان را پوشش داده است.
در ادامه، مأموریت گسترش‌یافته نیز به همین ترتیب انجام خواهد شد که تس برای ۱۲ ماه نخست روی نیمکره‌ی جنوبی آسمان تمرکز می‌کند و سپس به بررسی نیمکره‌ی شمالی آسمان می‌پردازد. در طول سال دوم این کاوشگر محدوده‌هایی اطراف دایره‌البروج (صفحه‌ی مداری زمین به دور خورشید) را بررسی خواهد کرد.
مأموریت اولیه‌ی تس یافته‌های جالب توجه بسیاری داشت که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به سیاره‌ی TOI 700 d اشاره کرد. سیاره‌ای که هم‌اندازه‌ی زمین است و در کمربند حیات (جایی که آب مایع می‌تواند به صورت پایدار روی سطح وجود داشته باشد) قرار دارد.
تصویر سیاره‌ی فراخورشیدی TOI 700 d که شبیه زمین است
مأموریت گسترش‌یافته‌ی تس می‌تواند از این هم پرحاصل‌تر باشد، زیرا تس در طول دو سال گذشته ارتقاء داده شده است. مقامات ناسا در این‌باره اشاره کردند: «دوربین‌های این کاوشگر هر ۱۰ دقیقه، سه برابر سریع‌تر از مأموریت اولیه، تصویری کامل تهیه می‌کند. یک حالت سریع اجازه می‌دهد که روشنایی هزاران ستاره هر ۲۰ ثانیه اندازه‌گیری شود و این در کنار روش قبلی رصد خواهد بود که در هر ۲ دقیقه اطلاعات را از ده‌ها هزار ستاره جمع‌آوری می‌کرد.»
بودجه‌ی مأموریت اولیه‌ی تس ۲۰۰ میلیون دلار بود. علاوه بر این هزینه‌های پرتاب نیز ۸۷ میلیون دلار را به خود اختصاص داد. بر اساس تجربه‌های قبلی پیش‌بینی می‌شود که مأموریت گسترش‌یافته‌ی تس میزان زیادی به این ارقام اضافه نکند. به عنوان مثال مأموریت گسترش‌یافته‌ی کاوشگر «افق‌های نو» ناسا که در سال ۲۰۱۷ آغاز به کار کرد، کمتر از ۱۵ میلیون دلار در سال هزینه داشت در حالی که بودجه‌ی مأموریت اولیه‌ی آن ۷۸۰ میلیون دلار بود.
عکس‌ها از NASA
منبع: Space
