کاوشگر سیارات فراخورشیدی ناسا در حالت ایمن قرار گرفت

امیر نیک‌رو

۲۲ مهر ۱۴۰۱ | ۱۴:۳۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۱ دقیقه

طرحی گرافیکی از کاوشگر سیارات فراخورشیدی به روش گذر (ترانزیت)

در اوج بررسی هزاران ستاره برای شناسایی سیارات فراخورشیدی، «ماهواره‌ی نقشه‌برداری فراخورشیدی گذران» (TESS) ناسا روز دوشنبه وارد «حالت ایمن» (Safe Mode) شد. هنوز مشخص نیست که چه اتفاقی برای فضاپیما افتاده است، اما مهندسان در تلاشند تا این شکارچی سیاره‌ها را احیا کنند.

ناسا روز چهارشنبه اعلام کرد فضاپیما پایدار است، اما بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که دچار یک نقص کامپیوتری شده است. تیم مأموریت هنوز در تلاش است تا اتفاق رخ داده را ارزیابی کند؛ با این وجود کاوشگر تس در نتیجه‌ی بازنشانی رایانه‌ی پرواز خود، در حالت ایمن قرار گرفته است.

بدین ترتیب TESS وارد یک پیکربندی پایدار شده و عملیات علمی آن هم‌اکنون به حالت تعلیق درآمده است. در عین حال هر گونه اطلاعات علمی تازه‌ای که فضاپیما جمع‌آوری کرده اما هنوز به مرکز کنترل زمینی ارسال نشده است، در ماهواره ذخیره می‌شود. ناسا در بیانیه‌ای نوشت: «روش‌های گوناگون بررسی و بازیابی برای از سرگیری عملیات عادی در حال انجام است و ممکن است چند روز طول بکشد.»

تس که در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد، در حال جست‌وجوی سیارات خارج از منظومه‌ی شمسی است. این مأموریت برای بررسی هزاران ستاره و شناسایی سیارات احتمالی در مدار اطراف آن‌ها طراحی شده است؛ کاری که با استفاده از روش تشخیصی «گذر» (Transit) که بر اساس سعی و خطاست، انجام می‌شود. در این روش هنگام نگاه کردن به یک ستاره، افت اندک درخشندگی که بر اثر عبور سیاره از مقابل آن روی می‌دهد، اندازه‌گیری می‌شود.

تس تا کنون از روش گذر برای کشف بیش از ۲۵۰ سیاره‌ی فراخورشیدی استفاده کرده است و هزاران سیاره‌ی فراخورشیدی نامزد هم هنوز در انتظار تأیید هستند. این فضاپیما در ابتدا برای دو سال فعالیت طراحی شده بود، اما با نمایش توانمندی‌های خود، همچنان به کار خود ادامه می‌دهد و امید می‌رود که نقص فنی اخیر هم نگران‌کننده نباشد.

تس ادامه‌ی مأموریت «کپلر» (Kepler) را دنبال می‌کند. این تلسکوپ فضایی بازنشسته در سال ۲۰۰۹ پرتاب شد و به کشف بیش از ۲۶۰۰ سیاره‌ی فراخورشیدی در طول نزدیک به ۱۰ سال کمک کرد.

جست‌وجو برای سیارات فراخورشیدی به‌ویژه بر این اساس انجام می‌شود که به کنجکاوی بشر در مورد اینکه آیا سیاره‌ی قابل سکونت دیگری شبیه به زمین در جایی در کهکشان وجود دارد و اینکه آیا می‌توان حیات مشابه حیات روی زمین را در گستره‌ی کیهان شاهد باشیم، پاسخ دهد.