مریخ‌نورد پشتکار در جمع‌آوری نمونه با چالش مواجه شد
در حالی که ششمین عملیات نمونه‌برداری سطح‌نورد پشتکار در مریخ در ابتدا به‌خوبی پیش رفت، اما در پی افتادن سنگ‌ریزه داخل ظرف نمونه‌گیری، عملیات تا زمان رفع مشکل، متوقف شد.
روز چهارشنبه ۲۹ دسامبر (روز ۳۰۶ مریخی مأموریت) مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) با موفقیت یک نمونه از سنگ‌های مریخ استخراج کرد. داده‌هایی که پس از نمونه‌برداری به زمین فرستاده شدند، نشان می‌دهند که این عملیات نمونه‌برداری به‌خوبی انجام شده است.
هنگام انتقال ظرف حاوی نمونه به چرخ نمونه‌گیری که لوله‌ها را می‌گیرد و به سخت‌افزار پردازش نمونه داخل کاوشگر می‌فرستد، حسگرها یک ناهنجاری را نشان دادند. بنابراین مریخ‌نورد طبق روند طراحی مأموریت پیش رفت؛ عملیات ذخیره‌سازی نمونه‌ها را متوقف کرد و برای ادامه با مرکز کنترل زمینی تماس گرفت.
این ششمین بار در تاریخ بشر است که یک نمونه از یک سنگ، در سیاره‌ای به جز زمین برداشت می‌شود، بنابراین زمانی که اتفاقی غیرعادی در مأموریت دیده می‌شود، برای بررسی آنچه در جریان است، فرآیند آهسته‌تر پیش می‌رود.
نمای نزدیک توسط ابزار واتسون از سنگریزه‌های باقی‌مانده در ظرف نمونه‌گیری
Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS
این ناهنجاری در طول «انداختن هسته‌ی حفاری‌شده» (Coring Bit Dropoff) روی داد. یعنی هنگامی که لوله‌ی نمونه‌برداری و نمونه‌ی تازه حفاری‌شده‌ی داخل آن، از مته‌ی چکشی که در انتهای بازوی رباتیک قرار گرفته، به ظرف یا چرخ نمونه‌گیری که روی شاسی مریخ‌نورد قرار دارد، هدایت می‌شوند.
در زمان پردازش نمونه سنگ‌های قبلی، پیش از اینکه حسگرها به ثبت نوع مقاومت لازم هنگام نخستین تماس با ساختار چرخ نمونه‌گیری بپردازند، هسته‌ی نمونه ۱۳٫۱ سانتی‌متر انتقال داده می‌شد. این بار اما در اطراف حسگر، مقاومتی بسیار بالاتر از حد معمول و در حدود ۱ سانتی‌متر زودتر از حد انتظار تشخیص داده شد.
تیم مأموریت برای اطمینان از درک صحیح این ناهنجاری، داده‌ها و تصاویر بیشتری از مریخ‌نورد درخواست کرد. اما با توجه به اینکه فعالیت‌های مریخ‌نورد هم‌اکنون از طریق مجموعه‌ای محدود از روزهای مریخی انجام می‌شود و در ارسال و دریافت داده‌ها تأخیر وجود دارد، دریافت داده‌های تشخیصی اضافی لازم برای درک این ناهنجاری حدود یک هفته زمان برد. در نهایت با استفاده این داده‌های تازه، فرمانی برای برداشتن مته و لوله‌ی نمونه از چرخ نمونه‌گیری و آزاد کردن بازوی رباتیک فرستاده شد. طی این فعالیت‌ها یک سری تصاویر سخت‌افزاری تازه هم تهیه شد.
نمونه‌ی جمع‌آوری شده در لوله‌ی نمونه‌برداری
Credit: NASA/JPL-Caltech
این عملیات در ۶ ژانویه ۲۰۲۲ (۱۶ دی ۱۴۰۰) انجام و اوایل روز بعد داده‌های آن به زمین ارسال شد. این تازه‌ترین تصاویر رسیده تأیید می‌کنند که در داخل چرخ نمونه‌گیری، چند تکه از بقایای نمونه‌برداری به اندازه‌ی سنگ‌ریزه وجود دارد. تیم مأموریت اطمینان دارد که اینها تکه‌هایی از سنگ هسته‌دار هستند که در زمان انداختن نمونه در لوله، از آن بیرون ریخته‌اند و حالا از قرارگیری کامل در چرخ نمونه‌گیری جلوگیری می‌کنند.
اگرچه طراحان چرخ نمونه‌گیری، در روند طراحی این ابزار، توانایی ادامه‌ی عملیات با وجود این سنگ‌ریزه‌ها را هم درنظر گرفته‌اند اما این نخستین باری است که تیم مأموریت واقعا با چنین مشکلی مواجه می‌شود و باید زمان لازم برای اطمینان از پاکسازی و خروج این سنگ‌ریزه‌ها را به‌صورت کنترل شده و منظم داشته باشد، بنابراین تیم به ارزیابی داده‌ها ادامه خواهد داد.
هنگامی که یک چالش مهندسی صدها میلیون کیلومتر دورتر روی می‌دهد (هم‌اکنون مریخ حدود ۳۴۶ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد) نیاز به صبر و بررسی دقیق وضعیت خواهد بود. مأموریت پشتکار پیش از این هم با چالش‌هایی مواجه بوده اما هر بار با بررسی دقیق تیم زمینی، موفق به گذر از آن شده است.
عکس کاور: نمای نزدیک توسط ابزار واتسون از سنگریزه‌های باقی‌مانده در ظرف نمونه‌گیری
Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS
منابع: CNet, SciTechDaily, Engadget
