پشتکار ناسا سالگرد یک سال کاوش در مریخ را با دویدن جشن گرفت
در یک سالگی حضور مریخ‌نورد پشتکار بر سطح سیاره‌ی سرخ، این کاوشگر با رسیدن به پایان نخستین کارزار علمی برنامه‌ریزی شده، دستاوردهای زیادی از جمله رکوردهای تازه در پیمایش مریخ به‌دست آورده است.
مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) ناسا، از زمانی که سال پیش در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ (۱ اسفند ۱۳۹۹) روی مریخ فرود آمد، به بسیاری از اولین‌ها دست یافته است. این دانشمند رباتیک شش چرخ، در انتظار رسیدن به مقصد تازه و یک کمپین علمی تازه، دستاوردهای مهم دیگری هم پیش رو دارد.
با وزن تقریبی ۱ تن (۱۰۲۵ کیلوگرم) پشتکار یا استقامت، سنگین‌ترین مریخ‌نوردی است که تاکنون روی مریخ فرود آمده است و ویدیوی دراماتیکی که از فرود خود ثبت کرده است، به‌خوبی این موضوع را نشان می‌دهد.
مریخ‌نورد پشتکار برای اولین بار نمونه هسته‌های سنگی را از یک سیاره‌ی دیگر جمع‌آوری کرد که تاکنون به شش نمونه رسیده است. این کاوشگر همچنین به‌عنوان یک ایستگاه پایه‌ی ضروری برای بالگرد «نبوغ» (Ingenuity) نخستین بالگرد در سیاره‌ای دیگر عمل کرد و ابزار آزمایش بهره‌برداری اکسیژن درجا از منابع مریخ یا «ماکسی» (MOXIE) را به‌عنوان نخستین نمونه اولیه‌ی اکسیژن‌ساز در سیاره‌ی سرخ آزمود.
پشتکار همچنین به‌تازگی رکورد بیشترین مسافت طی شده توسط مریخ‌نورد را در یک روز شکسته است و حدود ۳۲۰ متر را ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) در سیصدوپنجاه‌ویکمین روز مأموریت طی کرده است. مریخ‌نورد کل این مسیر را با استفاده از «اتوناو» (AutoNav) انجام داد، یک نرم‌افزار خودران که به پشتکار امکان می‌دهد مسیر درست خود را در میان سنگ‌ها و دیگر موانع پیدا کند.
این مریخ‌نورد تقریبا نخستین کارزار علمی خود را در دهانه‌ی «جزرو» (Jezero) به پایان رسانده است، مکانی که میلیاردها سال پیش دریاچه داشته است و برخی از قدیمی‌ترین سنگ‌هایی را که دانشمندان توانسته‌اند از نزدیک مطالعه کنند، در خود دارد. این صخره‌های کنونی، محیط‌هایی را که زمانی میزبان آب بوده‌اند ثبت و حفظ کرده‌اند و از مکان‌های اصلی برای جست‌وجوی نشانه‌هایی از حیات میکروبی باستانی به شمار می‌روند.
پشتکار با استفاده از یک مته در انتهای بازوی رباتیک خود و یک سیستم جمع‌آوری نمونه‌ی پیچیده در بدنه‌ی خود، هسته‌های سنگی را از کف دهانه جمع‌آوری می‌کند تا در نخستین گام در کارزار بازگردانی نمونه از سیاره‌ی بهرام، به زمین آورده شوند. «توماس زوربوچن» (Thomas Zurbuchen) معاون اداره‌ی مأموریت علمی ناسا گفت: «نمونه‌هایی که پشتکار جمع‌آوری کرده است، گاه‌شماری کلیدی برای شکل‌گیری دهانه‌ی جزرو ارائه می‌دهند و به دلیل ارزش علمی بالای خود، با دقت زیادی جمع‌آوری می‌شوند.»
سطح دهانه‌ی جزرو و تپه‌ی موسوم به سانتا کروز از نگاه مریخ‌نورد پشتکار
Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU/MSSS
دو نمونه‌ی دیگر هم در هفته‌های آینده از سنگ «چئو» (Ch’ał) که در زبان ناواهو به معنای «قورباغه» است، جمع‌آوری خواهد شد. مجموعه‌ای از قلوه‌سنگ‌های تیره که نمایانگر چیزی هستند که در بیشتر کف دهانه دیده می‌شود. به عقیده‌ی دانشمندان اگر نمونه‌هایی از این سنگ‌ها به زمین بازگردانده شوند، می‌توانند در تعیین محدوده‌ی سنی دقیقی برای شکل‌گیری جزرو و دریاچه‌ای که زمانی در آنجا وجود داشته است، فراهم کنند.
دانشمندان هم‌اکنون سن سیاره یا سطح ماه را می‌توانند با شمارش دهانه‌های برخوردی آن تخمین بزنند. سطوح قدیمی‌تر زمان بیشتری برای داشتن دهانه‌های برخوردی با اندازه‌های گوناگون داشته‌اند. درباره‌ی ماه دانشمندان توانستند با تجزیه‌وتحلیل نمونه‌های ماه که توسط آپولو آورده شده است، این تخمین‌های خود را اصلاح کنند. بدین ترتیب از این آموخته‌ها برای محدود کردن تخمین سنی سطوح روی مریخ استفاده کرده‌اند. اما داشتن نمونه‌های سنگی از خود سیاره‌ی سرخ، برآوردهای مبتنی بر شمارش دهانه‌ها را بهبود می‌بخشد و کمک می‌کند تا قطعات بیشتری از پازل تاریخچه‌ی بهرام آشکار شود.
«کیتی استک مورگان» (Katie Stack Morgan) دانشمند پروژه‌ی پشتکار در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا گفت: «ما آنچه را هم‌اکنون درباره‌ی سن دهانه‌های برخوردی در ماه می‌دانیم به مریخ تعمیم می‌دهیم. اما بازگرداندن نمونه‌ای از سطح گودال برخوردی شدید جزرو، به‌جای تکیه‌ی صرف روی ماه، می‌تواند نقطه‌ی اتصالی برای کالیبره کردن سیستم تاریخ‌سنجی دهانه‌ی مریخ باشد.»
این مأموریت هم اما مانند دیگر مأموریت‌ها بدون چالش نبوده است. نخستین تلاش مریخ‌نورد برای حفاری یک هسته‌ی سنگی ناکام ماند که باعث شد یک کمپین آزمایش گسترده برای درک بهتر سنگ‌های شکننده در مریخ انجام شود. تیم مأموریت همچنین در یکی از تازه‌ترین نمونه‌برداری‌ها باید سنگ‌ریزه‌هایی را که در بخشی از سیستم نمونه‌برداری که مته‌ها را نگه می‌دارد ریخته بودند، پاکسازی می‌کرد.
همراه هواگرد پشتکار یعنی بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ ناسا هم به همین ترتیب موفق بوده است. این هلیکوپتر تقریبا تا یک ماه پس از طوفان گردوغبار در مریخ بی‌جرکت بود و به‌تازگی پروازهای خود را از سر گرفت. این روتورکرافت که در ابتدا قرار بود تنها پنج بار پرواز کند، هم‌اکنون ۱۹ پرواز را با موفقیت انجام داده است و چشم‌انداز تازه‌ای از سطح مریخ را ارائه می‌دهد که به تیم پشتکار کمک می‌کند مسیرهای آینده را بهتر برنامه‌ریزی کنند.
در غرب منطقه‌ی فرود «اکتاویا اِستِل باتلر» (Octavia E. Butler) جایی که پشتکار سفر مریخی خود را از آن آغاز کرد، بقایای یک دلتای بادبزن-شکل وجود دارد که توسط رودخانه‌ای باستانی تشکیل شده است که دریاچه را در دهانه‌ی جزرو تغذیه می‌کند. دلتاها در طول زمان رسوبات را انباشته می‌کنند و به‌طور بالقوه مواد آلی و نشانه‌های زیستی احتمالی، نشانه‌های حیات را که ممکن است در محیط موجود باشند، به دام می‌اندازند. این روند باعث می‌شود که این مقصد که مأموریت انتظار دارد در کارزار علمی بعدی تا تابستان به آن برسد، به یکی از نقاط برجسته‌ی سال آینده تبدیل شود.
بدین ترتیب یک هدف کلیدی برای مأموریت پشتکار در مریخ، اخترزیست‌شناسی است که شامل جست‌وجوی نشانه‌هایی از حیات میکروبی باستانی می‌شود. این مریخ‌نورد که مشغول شناسایی ساختار مریخ‌شناسی و آب‌وهوای گذشته‌ی سیاره است، راه را برای کاوش انسان در سیاره‌ی سرخ هموار می‌کند و نخستین مأموریت برای جمع‌آوری و ذخیره‌ی سنگ و سنگ‌پوشه از مریخ محسوب می‌شود. مأموریت‌های بعدی ناسا، با همکاری آژانس فضایی اروپا، فضاپیمایی را به مریخ می‌فرستد تا این نمونه‌های مهروموم شده را از سطح سیاره جمع‌آوری کند و برای تجزیه‌وتحلیل عمیق به زمین بیاورد.
مأموریت «مریخ ۲۰۲۰» (Mars 2020) که توسط JPL توسعه یافته است و مدیریت می‌شود، در حقیقت بخشی از رویکرد اکتشافی «ماه به مریخ» ناسا است و شامل مأموریت‌های آرتمیس به ماه هم می‌شود که به آماده شدن برای کاوش انسان در سیاره‌ی سرخ کمک می‌کند.
عکس کاور: لحظه‌ی فرود مریخ‌نورد پشتکار بر مریخ
Credit: NASA/JPL-Caltech
منبع: NASA
لااقل یک ویدیو میگذاشتین چقدر تکرار مکررات میکنید