مهمان ناخوانده‌ی مریخ‌نورد پشتکار بیش از ۸ کیلومتر از آن سواری گرفته است!

یک مهمان ناخوانده‌ی سنگی که چند ماه پیش وارد یکی از چرخ‌های مریخ‌نورد پشتکار شد، هنوز از کاوشگر مریخ سواری می‌گیرد.

هرچند یکی از وظایف اصلی مریخ‌نورد جدید ناسا، جمع‌آوری نمونه‌های مریخی است اما در ماه فوریه (بهمن) بود که یک سنگ به‌طور ناخواسته سوار یکی از چرخ‌های مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) ناسا شد و در آن گیر کرد. موضوع تعجب آور این است که سنگ هنوز همان‌جاست و بیش از ۸ کیلومتر روی چرخ جلو سمت چپ کاوشگر، سواری کرده است اما خوشبختانه این جرم خارجی، هیچ آسیبی به چرخ وارد نمی‌کند.

مریخ‌نورد پشتکار ناسا شش چرخ دارد که هر کدام با موتور جداگانه‌ی خود حرکت می‌کنند. برای داشتن هم‌زمان استحکام، وزن و انعطاف‌پذیری مناسب، چرخ‌ها از آلومینیوم به‌همراه برخی از اجزای تیتانیومی ساخته شده‌اند. این باعث می‌شود که به اندازه‌ی کافی قوی باشند و در برابر ضربه و خراش بر اثر تماس با سنگ، مقاومت کنند.

سنگ مهمان چرخ مریخ‌نورد کنجکاوی در ژوئن ۲۰۱۷
Credit: NASA/JPL-Caltech

حال طی ۴ ماه گذشته، مریخ‌نورد یک همراه غیرمنتظره هم در سفر خود داشته است. این سنگ کوچک در روز مریخی ۳۴۱ مأموریت، یعنی بیش از ۱۰۰ روز مریخی پیش، وارد چرخ جلو سمت چپ کاوشگر شد و از آن زمان تا کنون بیش از ۸.۵ کیلومتر جابه‌جا شده است. اگرچه این سنگ، آسیبی برای چرخ وارد نمی‌کند اما در طول سفر، حتی با وجود گذر از مسیرهای پر از عوارض گوناگون سطحی، همچنان در جای خود قرار دارد و به‌صورت دوره‌ای در تصاویر دوربین تشخیص عوارض (Hazcam) سمت چپ، ظاهر می‌شود.

این نخستین بار نیست که یک سنگ سوار یک مریخ‌نورد می‌شود. حدود ۱۸ سال پیش، یک سنگ به اندازه‌ی سیب‌زمینی، به چرخ عقب سمت راست مریخ‌نورد «روح» (Spirit) راه پیدا کرد و سپس از آن خارج شد. مریخ‌نورد «کنجکاوی» (Curiosuty) هم چرخ جلو سمت راست، به‌صورت دوره‌ای همراهی مریخی برای خود انتخاب می‌کند. در حالی که دقیقا مشخص نیست این سنگ‌ها چه مدت در چرخ گیر کرده‌اند، پس از چند هفته از آن خارج می‌شدند اما همراه فعلی پشتکار در راه ثبت رکوردهای رایگان‌سواری (Hitchhiking) در مریخ است!

این سنگ آرام همراه پشتکار در مسیر سفره خود چیزهای زیادی دیده است. در روز مریخی ۳۴۱، کاوشگر هنوز مشغول گذراندن نخستین کارزار علی، در کف دهانه‌ی جزرو بود. جایی که سنگ‌های مورد مطالعه‌ی آن بخشی از سازند «ماز» (Máaz) هستند، که طبق برآوردها از جریان‌های گدازه‌ی تشکیل شده است.

نمایش پیش روی پشتکار از منطقه‌ی بقایای دلتای باستانی دهانه‌ی جزرو که با نام کودیاک شناخته می‌شود. قطعه سنگ در چرخ جلو دیده می‌شود.
NASA/JPL-Caltech

اگر این سنگ کوچک بتواند صحبت کند، ممکن است درباره‌ی تغییراتی که هنگام بازگشت به سمت شمال و سفر به دلتای غربی جزرو با گذر از سایت فرود «اکتاویا باتلر» (Octavia E. Butler) و سپس غرب با عبور از بقایای تماشایی دلتای باستانی «کودیاک» (Kodiak) متوجه شده است، به ما خواهد گفت. حال مریخ‌نورد دومین کارزار علمی را با نام «جبهه‌ی دلتا» (Delta Front) آغاز کرده و اولین سنگ رسوبی را ساییده است. سنگ حیوان خانگی هم، اکنون با خانه‌ی خوشد فاصله‌ی زیادی دارد.

این سنگ جذاب ممکن است سفر خود را به کجا خاتمه دهد؟ این امکان وجود دارد که سنگ در طول صعود آینده‌ی پشتکار به لبه‌ی دهانه‌ی دلتا، در نقطه‌ای سقوط کند. اگر چنین شود، بین صخره‌هایی فرود می‌آید که انتظار می‌رود بسیار متفاوت‌تر از ساختار خودش باشد و حتی به گفته‌ی یکی از اعضای تیم پشتکار، زمین‌شناسیان آینده‌ی مریخ ممکن است گیج شوند که چرا چنین سنگی در آنجا وجود دارد.»

بنابراین اگر شما یک زمین‌شناس مریخی از آینده هستید که این مطلب را می خوانید، مثلا یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی که وظیفه‌ی نقشه‌برداری از سایت تاریخی دهانه‌ی جزرو را دارد، و سنگی پیدا کرده‌اید که ناهمگون با محیط اطرافش به‌نظر می‌رسد، ممکن است سنگی باشد که روزی مهمان مریخ‌نورد پشتکار بوده است.

عکس کاور: سنگ مهمان چرخ مریخ‌نورد پشتکار
Credit: NASA/JPL-Caltech

منبع: SciTechDaily