مسافران مریخ دو هفته به تعطیلات می‌روند
ناسا قصد دارد موقتا بیشتر مأموریت‌های رباتیک خود در مریخ را به دلایل ایمنی مرتبط با موقعیت سیاره‌ی سرخ در فضا متوقف کند.
در ۷ اکتبر (۱۵ مهر) مریخ به موقعیتی در مدار خود می‌رسد که با نام «مقارنه‌ی خورشیدی» (Solar Conjunction) شناخته می‌شود. در این موقعیت که هر دو سال یک بار روی می‌دهد، سیاره از منظر زمین در پشت خورشید حرکت می‌کند و در نتیجه همان‌طور که ناسا اشاره می‌کند: «جو بیرونی داغ خورشید یا تاج آن که در خط دید مریخ قرار دارد، ممکن است ارتباطات میان‌سیاره‌ای را مختل کند.»
این آژانس در بیانیه‌ی خود با اشاره به سه مدارگرد، دو مریخ‌نورد، یک سطح‌نشین و یک بالگرد که همگی در مریخ مشغول فعالیت هستند، گفت: «موقعیت فعلی مریخ می‌تواند دستورهای فرستاده شده را مختل کند و منجر به رفتار غیرمنتظره‌ی کاوشگران فضایی ما شود.»
مقارنه‌ی خورشیدی مریخ همچنین می‌تواند بر دیگر مأموریت‌های مریخ متعلق به آژانس فضایی اروپا، چین و هند هم اثر بگذارد. اگرچه این آژانس‌های فضایی هنوز توضیحی درباره‌ی برنامه‌های خود برای این بازه‌ی دو هفته‌ای نداده‌اند.
طبق اعلام ناسا بیشتر مأموریت‌های مریخی ناسا فرستادن دستورها و دریافت تصاویر خام را از ۲ تا ۱۶ اکتبر (۱۰ تا ۲۴ مهر) متوقف می‌کنند. هرچند این زمان‌بندی بسته به مأموریت یک تا دو روز تغییر خواهد داشت. در همین حال ناسا یک تکلیف هم برای این مدت تعطیلی مأموریت‌ها درنظر گرفته است تا ربات‌های مستقر در مریخ بتوانند به‌تنهایی و در زمان قطع ارتباط با زمین انجام دهند.
وضعیت خورشید، زمین و مریخ هنگام مقارنه‌ی خورشیدی
Credit: NASA/JPL-Caltech
مریخ‌نورد پشتکار
مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) یا استقامت ناسا که در ماه فوریه (اسفند) بر سطح این سیاره فرود آمد، طی این دو هفته قطع ارتباطات، به اندازه‌گیری آب‌وهوا می‌پردازد، بدون حرکت دوربین به دنبال گردبادهای مریخی (تنوره‌های دیو) می‌گردد، آزمایش‌های راداری را پیش می‌برد و با میکروفن خود به صداهای محیطی گوش می‌دهد.
به گفته‌ی تیم مأموریت، این مریخ‌نورد از میان گزینه‌های خوب زیادی که وجود دارد، به دنبال یک جای پارک مناسب برای منتظر ماندن در دوره‌ی قطع ارتباطات بود و سرانجام در ۲۸ سپتامبر (۶ مهر) در یک جای مناسب میان تپه‌های شنی و صخره‌ها توقف کرده است.
بالگرد نبوغ
شرایط برای بالگرد «نبوغ» (Ingenuity) که پروازهای جسورانه‌ای در مریخ انجام داده حتی سخت‌تر هم شده است. این ربات کوچک چهاردهمین پرواز خود را به دلیل مشکل فنی نیمه‌تمام گذاشت و از سویی باید با تغییر فصل و درنتیجه رقیق شدن جو مریخ هم برای پرواز دست‌وپنجه نرم کند.
اگرچه ناسا زمان پرواز بعدی را اعلام نکرده اما این عملیات پس از دوره‌ی قطع ارتباط انجام خواهد شد. نبوغ هم‌اکنون در فاصله‌ی ۱۷۵ متری از پشتکار روی سطح مریخ قرار دارد و به‌روزرسانی هفتگی وضعیت سلامت تجهیزات خود را به مریخ‌نورد ارسال می‌کند.
مریخ‌نورد کنجکاوی
مریخ‌نورد کنجکاوی هم که از سال ۲۰۱۲ روی مریخ مشغول فعالیت است، در مدت قطع ارتباط همچنان به سنجش وضعیت آب‌وهوا می‌پردازد و همچنین به دنبال گردبادهای مریخی یا تنوره‌ی دیو خواهد بود. این مریخ‌نورد تجربه‌ی خوبی در شکار چنین گردبادهایی دارد.
کنجکاوی تا کنون چندین دوره‌ی قطع ارتباط به دلیل مقارنه‌ی خورشیدی را پشت سر گذاشته و مشکل عمده‌ای برای آن ایجاد نشده است.
سطح‌نشین اینسایت
مریخ‌نشین «اینسایت» (InSight) که یک ربات ثابت در مریخ است، به آزمایش پسیو خود ادامه می‌دهد و لرزه‌سنج آن که اخیرا بزرگ‌ترین زلزله‌های مریخ را ثبت کرده است، همچنان به ثبت مریخ‌لرزه‌ها ادامه خواهد داد.
مدارگردهای ناسا
سه مدارگرد کهنه‌کار ناسا شامل «ادیسه» (Odyssey)، «مدارگزد شناسایی مریخ» (MRO) و «ماموریت تکامل مواد فرار و جو مریخ» (MAVEN) هم در این مدت وضعیت مأموریت‌های سطح مریخ را به زمین ارسال خواهند کرد.
این کاوشگرهای مداری مریخ همچنین عملیات رصد مریخ را به تنهایی انجام می‌دهند تا هنگام برقراری دوباره‌ی ارتباط پایدار داده‌ها را به زمین مخابره کنند.
مهندسان ناسا قصد دارند به‌محض برقراری دوباره‌ی ارتباطات، اطلاعات جمع‌آوری شده توسط مأموریت‌های مریخ را طی یک هفته با کمک «شبکه‌ی فضای دوردست» (Deep Space Network) جمع‌آوری کنند. این شبکه سامانه‌ای از آنتن‌های رادیویی در سراسر زمین است که رابط میان زمین و مأموریت‌های ناسا در اعماق فضا هستند.
به گفته‌ی ناسا اگر تیم‌های ناظر بر مأموریت‌های مریخ تشخیص دهند که هر یک از اطلاعات علمی دریافتی دچار اختلال شده است، معمولا می‌توانند این داده‌ها را دوباره دریافت کنند. هنگامی که فرآیند جمع‌آوری داده‌های ثبت شده به پایان برسد، مأموریت کاوشگرهای مریخ به روند عادی بازمی‌گردد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از کاوشگرهای فعال ناسا در مریخ
Credit: NASA/JPL-Caltech
منابع: Space, Slash Gear
