ناسا ۵۰ مرکز تولید شدید متان در سراسر زمین را شناسایی کرد

امیر نیک‌رو

۵ آبان ۱۴۰۱ | ۱۵:۱۵ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه

نمای ابر متان بر فراز منقطه‌ی مجتمع پردازش و دفع زباله آرادكوه در کهریزک، جنوب تهران

ناسا کانون‌های تولید گاز گلخانه‌ای متان در سراسر زمین را شناسایی کرده است که یکی از عظیم‌ترین آن‌ها در نزدیکی تهران قرار دارد.

با استفاده از ابزاری که برای مطالعه‌ی چگونگی تأثیر گردوغبار بر آب‌وهوا طراحی شده است، دانشمندان ناسا بیش از ۵۰ نقطه را در سراسر جهان شناسایی کرده‌اند که به میزان عمده‌ای متان وارد جو می‌کنند. این بررسی جامع یک پیشرفت در زمینه‌ی مبارزه با گازهای گلخانه‌ای قوی محسوب می‌شود.

این پیشرفت جدید هیجان‌انگیز در زمینه‌ی شناسایی منابع متان، نه تنها به پژوهشگران برای تشخیص نشت متان کمک می‌کند، بلکه بینشی درباره‌ی چگونگی رسیدگی سریع به آن‌ها هم ارائه می‌دهد. «بیل نلسون» (Bill Nelson) مدیر ناسا در این رابطه گفت: «کاهش انتشار گاز متان کلیدی برای محدود کردن گرمایش جهانی است.»

ناسا اعلام کرد که «بررسی منبع گردوغبار معدنی سطح زمین» (Earth Surface Mineral Dust Source Investigation) یا به‌طور اختصاری (اِمیت) (EMIT) برای تقویت درک اثرات غبار موجود در جو بر آب‌وهوا طراحی شده است.

اما اکنون این ابزار که در ماه جولای در ایستگاه فضایی بین‌المللی نصب شد و از چنین فاصله‌ای می‌تواند روی مناطقی به کوچکی یک زمین فوتبال تمرکز کند، توانایی تشخیص حضور متان را هم نشان داده است.

ناسا اعلام کرد تا کنون بیش از ۵۰ اَبَرمنتشرکننده‌ی گاز متان در آسیای مرکزی، خاورمیانه و جنوب غربی آمریکا شناسایی شده است. بیشتر آن‌ها به حوزه‌های سوخت فسیلی، زباله یا کشاورزی مرتبطند.

«کیت کالوین» (Kate Calvin) دانشمند ارشد ناسا و مشاور آب‌وهوا در این رابطه افزود: «قابلیت تشخیص متان EMIT فرصتی مناسب برای اندازه‌گیری و پایش گازهای گلخانه‌ای است که به باعث تغییرات آب‌وهوایی می‌شوند.»

ابر متان بر فراز ترکمنستانCredit: NASA/JPL-Caltech

‌فراتر از انتظار

متان تقریبا عامل ۳۰ درصد افزایش دمای جهانی تا به امروز است. هرچند مقدار این گاز در جو زمین بسیار کمتر از کربن دی‌اکسید است، اما در مقیاس زمانی یک قرن، حدود ۲۸ برابر گاز گلخانه‌ای قوی‌تری است و این مقدار در یک بازه‌ی زمانی ۲۰ ساله، به ۸۰ برابر می‌رسد. متان تنها برای یک دهه در جو باقی می‌ماند، در مقابل میزان ماندگاری CO2 صدها یا هزاران سال در است.

بدین ترتیب و بر اساس «برنامه‌ی محیط زیست سازمان ملل» (UNEP) کاهش شدید انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌تواند چندین دهم درجه سانتی‌گراد از گرمایش جهانی پیش‌بینی شده تا اواسط قرن بکاهد و به تثبیت هدف «توافق پاریس» (Paris Agreement) برای محدود کردن میانگین افزایش دمای گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد کمک کند.

ناسا درباره‌ی ادامه‌ی بررسی گازهای گلخانه‌ای از مدار زمین گفت: «EMIT به‌طور بالقوه صدها اَبَرمنتشرکننده‌ی گازهای گلخانه‌ای را پیدا خواهد کرد که برخی از آن‌ها قبلا توسط اندازه‌گیری‌های هوایی، فضایی یا زمینی مشاهده شده‌اند و برخی دیگر ناشناخته بوده‌اند.»

«اندرو تورپ» (Andrew Thorpe) تکنسین تحقیقاتی آزمایشگاه پیشرانش جت و سرپرست فعالیت‌های تشخیص متان EMIT هم اشاره کرد که برخی از توده‌های متان شناسایی شده توسط EMIT از بزرگ‌ترین توده‌هایی هستند که تاکنون دیده شده‌اند. او گفت: «آنچه در مدت کوتاهی یافته‌ایم فراتر از انتظارات ما بوده است.»

به گفته‌ی ناسا یک توده‌ی متان به طول حدود ۳.۳ کیلومتر در جنوب شرقی کارلزباد نیومکزیکو و در «حوضه‌ی پرمین» (Permian Basin) که یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی جهان است، شناسایی شده است. ۱۲ توده‌ی عظیم هم از زیرساخت‌های نفت و گاز در ترکمنستان و شرق بندر هزاره در دریای خزر شناسایی شده‌اند.

طبق اعلام این آژانس فضایی یک توده‌ی متان به طول حداقل ۴.۸ کیلومتر هم در ایران، جنوب تهران و بر فراز یک مجتمع عظیم پردازش زباله شناسایی شده است که هر ساعت حدود ۸۵۰۰ کیلوگرم متان را وارد جو می‌کند.