فضاپیمای دارت ناسا چشم خود را پس از دو هفته باز کرد
تنها دو هفته پس از پرتاب از پایگاه نیروی فضایی وندنبرگ در کالیفرنیا، فضاپیمای آزمایش تغییر مسیر سیارک دوگانه یا دارت (DART) ناسا چشم خود را باز کرد و اولین تصاویر خود را از فضا به زمین فرستاد که یک نقطه عطف عملیاتی بزرگ برای فضاپیما و تیم دارت محسوب می‌شود.
پس از ارتعاشات شدید هنگام پرتاب و تغییر دمای شدید به منفی ۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد در فضا، دانشمندان و مهندسان مرکز عملیات در آزمایشگاه فیزیک کاربردی جان هاپکینز، نگرانی بسیاری داشتند و منتظر لحظه‌ای حساس بودند. با توجه به اینکه اجزای ابزار تلسکوپی فضاپیما به حرکاتی به اندازه‌ی ۵ میلیونیم متر (۶-^۱۰×۵ متر) حساس هستند، حتی یک جابه‌جایی کوچک بخشی از مجموعه می‌تواند اثرات بسیار جدی داشته باشد.
روز سه‌شنبه ۷ دسامبر (۱۶ آذر) فضاپیما درپوش دایره‌ای را که دیافراگم دوربین تلسکوپی «دراکو» (DRACO) را پوشانده بود، باز کرد و با فرستادن نخستین تصویر از محیط اطراف خود، باعث خوشحالی همه شد.
این عکس که در فاصله‌ی حدود ۳٫۲ میلیون کیلومتر (۱۱ ثانیه‌ی نوری) از زمین گرفته شده و از نگاه نجومی بسیار نزدیک به‌شمار می‌رود، چندین ستاره را به‌صورت شفاف و واضح در پس‌زمینه‌ی سیاه فضا در نزدیکی مرز صورت‌های فلکی برساوش، حمل (بره) و ثور (گاو) نشان می‌دهد.
تصویر دارت از ستارگان نزدیک صورت فلکی برساوش، حمل و ثور
Credit: NASA/Johns Hopkins APL
تیم ناوبری دارت در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا از ستارگان موجود در تصویر برای تعیین جهت‌گیری دقیق دوربین دراکو استفاده کرد و نخستین اندازه‌گیری‌ها را از شیوه‌ی هدف‌گیری دوربین نسبت به فضاپیما انجام داد.
با در اختیار داشتن این اندازه‌گیری‌ها، تیم دارت می‌تواند فضاپیما را با دقت حرکت دهد تا دوربین دراکو را به سمت اجرام انتخابی جهت‌دهی کند. برای نمونه با جهت‌دهی مناسب دارت در تاریخ ۱۰ دسامبر (۱۹ آذر) هم از «مسیه ۳۸» (M38) یک خوشه‌ی ستاره‌ای در فاصله‌ی ۴۲۰۰ سال نوری از زمین که با عنوان خوشه‌ی ستاره‌ماهی شناخته می‌شود و در صورت فلکی ارابه‌ران قرار دارد، عکس گرفت.
خوشه‌ی ستاره‌ای M38 از نگاه فضاپیمای دارت ناسا
Credit: NASA/Johns Hopkins APL
گرفتن تصاویر هدفمند با ستارگان بسیار مانند M38 به تیم مأموریت کمک می‌کند تا عیوب نوری در تصاویر و همچنین میزان روشنایی مطلق یک جرم را مشخص کند. همه‌ی این جزئیات برای اندازه‌گیری‌هایی دقیق، زمانی که دراکو شروع به تصویربرداری از مقصد نهایی فضاپیما یعنی سامانه‌ی سیارکی دوتایی «دیدیموس» (Didymos) می‌کند، اهمیت دارد.
دراکو (کوتاه‌شده‌ی عبارت دوربین شناسایی دیدیموس و سیارک برای ناوبری نوری) یک دوربین با کیفیت بالا است که از تصویربردار روی فضاپیمای «افق‌های نو» (New Horizons) الهام گرفته است. این فضاپیما نخستین تصاویر نزدیک را از سامانه‌ی سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو و یکی از اجرام کمربند کویپر «آروکوت» (Arrokoth) ثبت کرد.
به‌عنوان تنها ابزار دارت، دراکو تصاویری را از سیارک دیدیموس و سیارک شبه‌قمر آن، «دیمورفوس» (Dimorphos) ثبت خواهد کرد و پشتیبان سامانه‌ی هدایت خودکار فضاپیما هم خواهد بود تا آن را به سوی مقصد نهایی، یعنی برخورد جنبشی به سیارک راهبری کند.
دارت توسط آزمایشگاه فیزیکی کاربردی جان هاپکینز و برای اداره‌ی هماهنگی دفاع سیساره‌ای ناسا توسعه یافته است. این نخستین مأموریت آزمایشی دفاع سیاره‌ای است که با هدف تغییر مسیر سیارک دیفورموس قصد دارد به آن برخورد کند.
در حالی که جهت‌گیری این سیارک به سوی زمین نیست اما دارت یک مأموریت نمایش فناوری است تا نشان دهد که فضاپیما می‌تواند به‌صورت خودکار یک برخورد جنبشی شدید را با یک سیارک نسبتا کوچک انجام دهد. این فضاپیما در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲ (۴ مهر ۱۴۰۱) به هدف می‌رسد و در صورت موفقیت‌آمیز بودن می‌توان از این شیوه برای تغییر مسیر سیارک‌های بالقوه خطرناک در صورت کشف احتمالی در آینده استفاده کرد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از فضاپیمای دارت ناسا
Credit: NASA/Johns Hopkins APL
منبع: SciTechDaily
