۱۰ فیلم شاخص درباره عواقب آسیب‌های روانی دوران کودکی
تروما یک حالت روانی است که پس از وقوع یک رویداد شوکه‌کننده برای فرد رخ می‌دهد. شخص اگرچه از آن حادثه عبور می‌کند اما تاثیرات آن تا مدت‌ها با او باقی می‌ماند و حتی ممکن است از نظر فیزیکی هم وی را دچار مشکل کند. با اینکه فیلم و سریال‌های متعددی درباره آسیب‌های روانی دوران کودکی ساخته شده است اما تعداد معدودی از آن‌ها پیامدها و عواقب آن را بررسی می‌کنند.
فیلم‌هایی همچون «ویل هانتینگ نابغه» و «ماتیلدا»، اهمیت و نقش یک مشاور یا حامی را یادآور می‌شوند، کسی که می‌تواند به آدم‌های آسیب‌دیده کمک کند تا زخم‌هایشان را التیام ببخشند و زندگی خود را بهتر کنند. در سوی دیگر، آثاری همانند «رودخانه مرموز» و «جوکر» درباره آسیب‌هایی است که هرگز درمان نشده‌اند و در بزرگسالی، شدت بیشتری پیدا می‌کنند و خطرناک می‌شوند.
۱۰- بلوند (Blonde)
- سال انتشار: ۲۰۲۲
- کارگردان: اندرو دامینیک
- بازیگران: آنا د آرماس، آدرین برودی، بابی کاناوله، جولیان نیکلسون، توبی هاس، سارا پکستون، دیوید وارشوفسکی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۵ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۴۲ از ۱۰۰
این فیلم جنجالی اندرو دامینیک، تجربه‌های تلخ نورما جین مورتنسن در دوران کودکی (پیش از آنکه به مریلین مونرو تبدیل شود) را بررسی می‌کند. اقتباسی از رمانی به همین نام نوشته‌ی جویس کارول اوتس، اندرو دامینیک به جای ارائه‌ی یک فیلم زندگی‌نامه‌ای سنتی پیرامون فرازونشیب‌های زندگی مریلین مونرو افسانه‌ای، منحصرا روی نقاط تاریک زندگی وی متمرکز است. «بلوند» همچنین تلاش می‌کند تا برداشتی فرضی از وضعیت روحی و روانی مونرو ارائه دهد.
در بخش‌های آغازین، می‌بینیم که خانه‌ی نورما جین آتش گرفته است و مادرش – که خود از مشکلات روانی رنج می‌برد – سعی می‌کند تا او را در وان حمام غرق کند و به قتل برساند. دخترک فرار می‌کند و به خانه‌ی همسایه پناه می‌برد و در ادامه به یتیم‌خانه سپرده می‌شود. نورما جین بعدها به یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های هالیوود تبدیل می‌شود اما ترومای دوران کودکی او را رها نمی‌کند و شخصیت وی را تا پایان عمر تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
۹- ویل هانتینگ نابغه (Good Will Hunting)
- سال انتشار: ۱۹۹۷
- کارگردان: گاس ون سنت
- بازیگران: مت دیمون، رابین ویلیامز، بن افلک، مینی درایور، جرج پلیمپتن، کیسی افلک
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۶ از ۱۰۰
ویل هانتینگ نابغه بازتابی از تفکرات و جهان‌بینی دو جوان بلندپرواز (مت دیمون و بین افلک) است که به آرزوی خود رسیدند؛ زیرا قصه‌ای که این دو درباره آسیب‌های روانی نوشته بودند نه تنها به فیلم تبدیل شد بلکه آن‌ها را صاحب جایزه‌ی اسکار کرد.
ویل هانتینگ (مت دیمون)، سرایدار دانشگاه فناوری ماساچوست، یک نابغه‌ی ریاضی است اما علاقه‌ای ندارد که استعدادهایش را به دیگران نشان دهد. او همچنین به دلیل اتفاقات تلخی که در دوران کودکی تجربه کرده است، با احساس گناه دست‌وپنجه نرم می‌کند. اما با ورود دکتر شان مگوایر (رابین ویلیامز) شرایط عوض می‌شود، او به ویل کمک می‌کند تا متوجه شود که سزاوار زندگی بهتری است و باید به شکوفایی برسد. ویل هانتینگ نابغه اهمیت یک راهنما در زندگی کودکانی که از تروما رنج می‌برند را به ما یادآوری می‌کند، اگر کسی با این کودکان صحبت کند و به آن‌ها مسیر درست را نشان دهد، در بزرگسالی می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند و از گذشته‌ی تاریک خود عبور کنند.
۸- ماتیلدا (Matilda)
- سال انتشار: ۱۹۹۶
- کارگردان: دنی دویتو
- بازیگران: رئا پرلمان، امبت دیویتس، پم فریس، مارا ویلسون، دنی دویتو، پل روبنس، جان لاویتس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
اقتباسی از رمانی به همین نام نوشته‌ی رولد دال، ماتیلدا نه تنها یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های کودکانه‌ی چند دهه‌ی اخیر به حساب می‌آید بلکه یک فیلم مهم درباره آسیب‌های روانی دوران کودکی است. ماتیلدا وُرم‌وود (مارا ویلسون) کودک نابغه و منحصربه‌فردی است که والدینش به‌شدت بدرفتار هستند و اهمیتی به او نمی‌دهند، مدیر مدرسه هم همیشه به او زور می‌گوید. دخترک که چاره‌ای ندارد، سعی می‌کند با کتاب خواندن از این زندگی عذاب‌آور فاصله می‌گیرد. شرایط برای ماتیلدا زمانی تغییر می‌کند که به یک مدرسه‌ی جدید قدم می‌گذارد و با خانم هانی (امبت دیویتس) آشنا و آگاه می‌شود که از قدرت‌های مخفی بهره می‌برد. او سپس از این قدرت‌ها استفاده می‌کند تا از همه‌ی کسانی که او را آزار داده‌اند، انتقام بگیرد.
ماتیلدا در کنار به رخ کشیدن مهارت‌های کارگردانی دنی دویتو، از تیم بازیگری جذابی بهره می‌برد، مارا ویلسون در نقش اصلی تحسین‌برانگیز است و پم فریس در نقش مدیر مدرسه شما را مضطرب می‌کند. اگر به دنبال یک نسخه‌ی مدرن‌تر هستید، نتفلیکس اخیرا اقتباس موزیکال تازه‌ای از رمان ماتیلدا ساخته است که آن‌هم ارزش تماشا دارد.
۷- جوکر (Joker)
- سال انتشار: ۲۰۱۹
- کارگردان: تاد فیلیپس
- بازیگران: واکین فینیکس، رابرت دنیرو، زاسی بیتس، فرانسیس کانروی، برت کالن، گلن فلشلر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۹ از ۱۰۰
این ساخته‌ی تاد فیلیپس، داستان پیدایش یکی از مشهورترین شرورهای کمیک‌بوکی تاریخ را روایت می‌کند اما از زوایای تازه‌ای به این شخصیت می‌نگرد و برداشت کاملا متفاوتی از او ارائه می‌دهد. برخلاف نسخه‌ی کمیک که ظاهر جوکر تحت‌تاثیر مواد شیمیایی دفرمه می‌شود و یک نابغه‌ی روانی تمام‌عیار است که اعتقادی به اخلاقیات ندارد، «جوکر» برداشت واقع‌گرایانه‌ای از تولد یک مجرم ارائه می‌کند، مجرمی که محصول جامعه، سیستم و آسیب‌های روانی دوران کودکی است.
آرتور فلک (واکین فینیکس) از یک بیماری روانی نادر رنج می‌برد که باعث می‌شود بدون دلیل بخندد. او که زندگی فقیرانه‌ای دارد، لباس دلقک می‌پوشد و برای کودکان برنامه اجرا می‌کند و آرزو دارد که روزی به یک کمدین مشهور تبدیل شود اما همیشه مضطرب است و در حضور آدم‌ها احساس راحتی نمی‌کند. ریشه‌ی انزوا و عدم ارتباط او با جامعه ناشی از رابطه‌ی پیچیده‌اش با مادری است که گذشته‌اش را آرتور پنهان کرده است. جوکر حقایق تلخی را به ما یادآوری می‌کند که سال‌ها قبل «راننده تاکسی» از آن صحبت کرده بود: جامعه‌ی مدرن پتانسیل بالایی در خلق هیولاها دارد.
۶- کلوپ صبحانه (The Breakfast Club)
- سال انتشار: ۱۹۸۵
- کارگردان: جان هیوز
- بازیگران: امیلیو استیوز، پال گلیسون، آنتونی مایکل هال، جود نلسن، مالی رینگوالد، الی شیدی، جان هیوز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۹ از ۱۰۰
«کلوپ صبحانه» در دهه‌ی ۸۰ میلادی فصل تازه‌ای را برای فیلم‌های نوجوانانه آغاز و به همگان ثابت کرد که نوجوانان و کودکان را هم باید در دنیای سینما جدی گرفت. فیلم قصه‌ی آشنایی پنج دانش‌آموز را روایت می‌کند که مجبور شده‌اند تا در یک جلسه‌ی تنبیهی شرکت کنند. آن‌ها در ابتدا یکدیگر را قضاوت می‌کنند، حتی با اینکه شناختی از هم ندارند اما به‌تدریج رابطه‌ی آن‌ها عمیق‌تر می‌شود و جزئیات زندگی شخصی نه چندان ایده‌آل خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند.
ویژگی مشترک این دانش‌آموزان این است که همگی قربانی رفتارهای بد والدین خود هستند. کلیر (مالی رینگوالد) اجتماعی و برون‌گرا است زیرا نمی‌خواهد الگوهای رفتاری خانواده‌اش را دنبال کند. جان (جود نلسن) پرشور و افسار گسیخته به نظر می‌رسد اما همه‌ی این ظاهرسازی‌ها برای این است که نشان ندهد والدینش او را کتک می‌زنند. اندرو (امیلیو استیوز) از سوی پدر تحت‌فشار قرار دارد تا یک ورزش خاص را دنبال کند و پدرش آدم‌های ضعیف را نمی‌پذیرد. برایان (آنتونی مایکل هال) علی‌رغم هوش بالا، از سوی خانواده فشارهای زیادی را متحمل می‌شود و حتی قصد خودکشی دارد. آلیسون (الی شیدی) هم به‌وفور دروغ می‌گوید زیرا خانواده‌اش اهمیتی به او و رفتارهایش نمی‌دهند. کلوپ صبحانه جهان‌بینی نوجوانان و اهمیت خانواده‌ها را بررسی می‌کند و شاید بهترین فیلم دهه‌ی ۸۰ میلادی درباره آسیب‌های روانی دوران کودکی باشد.
۵- رودخانه مرموز (Mystic River)
- سال انتشار: ۲۰۰۳
- کارگردان: کلینت ایستوود
- بازیگران: شان پن، تیم رابینز، کوین بیکن، لارنس فیشبرن، مارسیا گی هاردن، لورا لینی، آری گرینر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۹ از ۱۰۰
«رودخانه مرموز» برداشتی تفکربرانگیز از اختلال اضطراب پس از سانحه ارائه می‌دهد و یک فیلم درخشان درباره آسیب‌های روانی دوران کودکی است. فیلم قصه‌ی سرگذشت سه کودک به نام جیمی، دِیو و شان را روایت می‌کند که متاسفانه یک روز هنگامی که سرگرم بازی هستند، یکی از آن‌ها ربوده می‌شود. دِیو چهار روز در اسارت باقی می‌ماند و سوءاستفاده‌ی جنسی را تجربه می‌کند تا اینکه موفق به فرار می‌شود.
سپس قصه به ۲۵ سال بعد می‌رود، جیمی (شان پن) حالا یک خلافکار سابقه‌دار به حساب می‌آید، شان (کوین بیکن) یک کارآگاه پلیس است و مطابق انتظار، دیو (تیم رابینز) بدترین شرایط را دارد. او کارگری می‌کند و اگرچه ازدواج کرده و صاحب فرزند شده اما هنوز از اتفاقات تلخ دوران کودکی‌اش عبور نکرده است. هنگامی که دختر جیمی به قتل می‌رسد، او کنترل خود را از دست می‌دهد و می‌خواهد خودش عدالت را اجرا کند. او به دیو مشکوک می‌شود و دیو هم که به ترومای شدید دچار است، نمی‌تواند از خود دفاع کند. رودخانه مرموز به ما نشان می‌دهد که یک حادثه‌ی تلخ در دوران کودکی، چگونه زندگی و سرنوشت انسان‌ها را برای همیشه تغییر می‌دهد.
- ۱۰ فیلم جذاب درباره اختلال اسکیزوفرنی
- ۱۱ فیلم صادقانه درباره‌ی بیماری‌های روانی
- ۱۰ فیلم برتر درباره‌ی اختلال اضطراب پس از سانحه
۴- کفرناحوم (Capernaum)
- سال انتشار: ۲۰۱۸
- کارگردان: نادین لبکی
- بازیگران: زین الرافعی، یوردانوس شیفراو، بولواتیف بانکول، کوثر الحداد، فرح حسنو، نادین لبکی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
«کفرناحوم» پرتره‌ای واقع‌گرایانه از بحران پناهندگان سوری در بیروت ارائه می‌دهد. ما با پسرک ۱۲ ساله‌ای به نام زین (زین الرافعی) همراه می‌شویم که از سهل‌انگاری‌های والدینش خسته شده و حتی معترض است که چرا اصلا او را به دنیا آورده‌اند. فیلم در قالب فلش‌بک روایت می‌شود و ما دلایل نوع نگاه پسرک را درک می‌کنیم. زین در خانواده‌ای سوءاستفاده‌گر و فحاش زندگی می‌کند که با نابسامانی پیوند خورده‌اند.
شرایط زمانی پیچیده‌تر می‌شود که پدر، خواهرش را در ازای دو مرغ، به یک مرد میانسال می‌فروشد تا همسرش شود. زین از خانه فرار می‌کند و با یک مهاجر آفریقایی به نام رحیل آشنا می‌شود که او هم در موقعیت چالش‌برانگیزی قرار دارد و زین وظیفه‌ی نگهداری از کودک وی را برعهده می‌گیرد. کفرناحوم جایزه‌ی هیئت داوران جشنواره کن را به خانه برد و نقش‌های اصلی آن را پناهندگان واقعی بازی می‌کنند.
۳- فارست گامپ (Forrest Gump)
- سال انتشار: ۱۹۹۴
- کارگردان: رابرت زمکیس
- بازیگران: تام هنکس، رابین رایت، گری سینایس، میکلتی ویلیامسون، سالی فیلد، سونی شرویر، ژاکلین لاول
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۱ از ۱۰۰
جنی (رابین رایت) معصوم هرگز نمی‌توانست از ترومای دوران کودکی‌اش فرار کند. اقتباسی از رمانی به همین نام نوشته‌ی وینستون گروم، «فارست گامپ» قصه‌ی مرد ساده‌اندیشی را روایت می‌کند که بهره‌ی هوشی پایینی دارد اما سفری را برای خودشناسی آغاز و در این مسیر با تعدادی از لحظات ماندگار تاریخ ایالات متحده برخورد می‌کند.
فارست اما هرگز دوست دوران کودکی‌اش جنی را از یاد نمی‌برد. دخترک که همیشه از پدر دائم‌الخمرش آزار دیده است، در بزرگسالی هم با مشکلاتی همچون روابط ناسالم و اعتیاد روبه‌رو می‌شود. در یکی از لحظات احساسی فیلم، می‌بینیم که جنی به خانه‌ی دوران کودکی‌اش بازگشته است، همان جایی که شکنجه می‌شد. این لحظات به‌وضوح نشان می‌دهند که چرا برای قربانیان و کسانی که به تروما دچار هستند، رها کردن گذشته بسیار دشوار است. آسیب‌های روانی دورانی کودکی به‌راستی همچون یک سایه است که هرگز از آدم‌ها جدا نمی‌شود.
۲- گرانبها (Precious)
- سال انتشار: ۲۰۰۹
- کارگردان: لی دنیلز
- بازیگران: گبوری سیدیبی، ماریا کری، پائولا پاتون، مونیک، لنی کراویتز، شری شپرد، زوشا راکمور
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۲ از ۱۰۰
«گرانبها» یک فیلم غم‌انگیز دیگر درباره آسیب‌های روانی و چرخه‌ی بی‌پایان سوءاستفاده و آزارواذیت است. اقتباسی از کتاب «فشار» نوشته‌ی رامونا لافتون، فیلم قصه‌ی یک دختر جوان سیاه‌پوست را روایت می‌کند از فقر مطلق، تعرض و چاقی مفرط رنج می‌برد. کلیریس (گبوری سیدیبی) برای دومین بار از پدرش باردار می‌شود، بی‌سواد است و مادرش مری (مونیک) هم او را شکنجه می‌کند، کسی که خود قربانی این چرخه است.
این زندگی تیره‌وتار اما در نهایت بهبود پیدا می‌کند، کلیریس در مدرسه با خانم رین (پائولا پاتون) آشنا می‌شود، معلمی که او را تشویق می‌کند تا زندگی‌اش را تغییر دهد و به دنبال رهایی باشد. کلیریس در نهایت به خودش ثابت می‌کند که ارزش و اهمیت دارد و باید در مقابل ظلم ایستادگی کند. گرانبها یادآور می‌شود که هنوز هم در جهان آدم‌هایی وجود دارند که از افراد آسیب‌دیده حمایت کنند و آسیب‌های دوران کودکی و نوجوانی را می‌توان مدیریت کرد.
۱- دختر من (My Girl)
- سال انتشار: ۱۹۹۱
- کارگردان: هاوارد زیف
- بازیگران: دن اکروید، جیمی لی کرتیس، مکالی کالکین، آنا کلامسکی، پیتر مایکل گوتز، ریچارد ماسور
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۰ از ۱۰۰
در حالی که اکثر فیلم‌های این فهرست، قصه‌ی بزرگسالانی را روایت می‌کنند که ترومای دوران کودکی رهایشان نمی‌کند، «دختر من» رویکرد متفاوتی دارد و می‌خواهد این آسیب‌ها را در همان دوره‌ی کودکی موشکافی کند. ما با دختر بچه‌ای به نام وادا (آنا کلامسکی) همراه می‌شویم که گویی زندگی‌اش طلسم شده و با مرگ پیوند خورده است. روزی که به دنیا آمد، مادرش از جهان رفت و حالا وادا در کنار پدری زندگی می‌کند که صاحب یک موسسه‌ی کفن‌و‌دفن است.
دخترک در همین سن پایین، از مالیخولیا و اضطراب رنج می‌برد و وقتی آگاه می‌شود که پدرش رابطه‌ای را با یک زن دیگر آغاز کرده است، با بحران روبه‌رو می‌شود زیرا نمی‌تواند تصور کند کسی جایگزین مادر فقیدش شود. وادا سپس با توماس (مکالی کالکین) آشنا می‌شود و از اینکه یک دوست نزدیک پیدا کرده، خوشنود است اما پسرک هم از جهان می‌رود تا یک رویداد غم‌انگیز دیگر را برای دخترک رقم بزند. در پایان فیلم، یک سوال در ذهن شما ایجاد خواهد شد: وادا در بزرگسالی چگونه با این اتفاقات تکان‌دهنده کنار خواهد آمد و چگونه می‌تواند یک زندگی عادی داشته باشد؟
منبع: MovieWeb
