۱۲ فیلم پرفروش صد سال گذشته به تفکیک دهه
در صد سال گذشته، فیلم‌ها و چشم‌انداز سینما به طور کامل تغییر کرد، و هر دهه شاهد فیلم پرفروش متفاوتی بود. فناوری ضبط و ثبت تصویر و بعد خلق تصاویر متحرک در آغاز قرن بیستم در حال توسعه بود و در دهه ۱۹۱۰ تازه فناوری وارد فرایند ساخت فیلم‌های بلند شده بود. از فیلم‌های صامت، سیاه و سفید تا شاهکارهای مدرنی که با جلوه‌های ویژه کامپوتری ساخته شدند، یک دنیا تفاوت میان سینمای مدرن و فیلم‌های نیمه نخست قرن بیستم وجود دارد.
به دلیل مسیر تکامل باکس آفیس (گیشه) و شکل تخمین، برآورد و ثبت سود فیلم‌ها، یافتن آمار دقیق فیلم‌ها تا پیش از ۱۹۷۷ سخت است، اما منابع و آمارهای زیادی مثل وبسایت‌های د نامبرز و باکس آفیس موجو، ارقام تخمینی تقریباً معتبری را از فروش فیلم‌های اولیه به ثبت رسانده‌اند، و از اطلاعات همین سایت‌ها در تنظیم این مقاله هم استفاده شده است. با این حال، حتی در سینمای امروز هم، آمار و ارقام موجود در این منابع که طبعاً اطلاعات مربوط به سود و درآمد فیلم‌ها را استودیوها، سینماها و سایر ارگان‌های بین‌المللی دریافت می‌کنند، همیشه دقیق نیست، و همین منجر به یک سری مغایریت‌های جزئی بین فروش و درآمد اصلی فیلم و آماری که در دسترس است، می‌شود. با در نظر گرفتن این نکته، دوازده فیلم پرفروش این فهرست، از «بربادرفته» تا «آواتار»، به گفته بسیاری از منابع، در صد سال گذشته موفق‌ترین و پردرآمدترین فیلم هر دهه بوده‌اند.
۱۲. تولد یک ملت (The Birth Of A Nation)، فیلم پرفروش دهه ۱۹۱۰
- سال اکران: ۱۹۱۵
- کارگردان: دی. دبلیو. گریفیث
- بازیگران: لیلین گیش، می مارش، میریام کوپر، هنری بی. والتهال، رالف لویس، ماری آلدن، والاس رید، المر کلیفتون، دونالد کریسپ، مونته بلو، جان فورد، دی. دبلیو. گریفیث
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۱۶,۷۷۹,۲۱۲ دلار
با تأکید بر تفاوت زیاد میان سینمای امروز و سینمای دهه ۱۹۱۰، پرفروش‌ترین فیلم این دهه، به شکلی باورنکردنی فیلمی جنجالی و به شکل آشکاری نژادپرستانه «تولد یک ملت» بوده است. این درام تاریخی جنگی، سال ۱۹۱۵، با تمرکز بر رابطه میان دو خانواده در دو جبهه جنگ داخلی امریکا اکران شد و صحنه‌هایی درباره پایه‌گذاری کو کلاکس کلن‌ها (یا کِی‌کِی‌کِی، سازمان‌های همبسته‌ای در ایالات متحده در گذشته و امروز که پشتیبان برتری نژاد سفید، یهودستیزی، نژادگرایی، ضدیت با آئین کاتولیک، بومی‌گرایی و نفرت نژادی هستند) و ترور آبراهام لینکلن، شانزدهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده را شامل می‌شد. فیلم به‌وضوح در خوانش از تاریخ مشکل دارد و بیشتر پروپاگاندا به نظر می‌آید تا سینما، با وجود این، این فیلم پرفروش باکس آفیس در دهه ۱۹۱۰ بود و به خاطر تکنیک‌های مبتکرانه کارگردانی مورد توجه قرار گرفت.
۱۱. رژه بزرگ (The Big Parade)، دهه ۱۹۲۰
- سال اکران: ۱۹۲۵
- کارگردان: کینگ ویدور
- بازیگران: جان گیلبرت، رنه آدوره، هوبرت باسورث، جولن جانسون، کلیر مکداول، فرانک کوریر
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۱۰۰ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۲۲,۰۰۰,۰۰۰ دلار
خوشبختانه، در دهه بعدی قصه‌ها تحت تأثیر جو حاکم بر زمانه یک قدم به پیش رفتند و فیلم پرفروش سال ۱۹۲۵، «رژه بزرگ»، فیلمی با موضوع و نگاهی انسانی‌تر بود؛ روایتی از وحشت و تراژدی‌های جنگ جهانی اول که چند سال قبل از اکران فیلم اتفاق افتاده بود. فیلم زندگی مردی را دنبال می‌کند که باید به خط مقدم برود، و تعاملاتش با کسانی که در زمان خدمت در فرانسه می‌بیند. تا این دوره، فیلم‌ها هنوز صامت و سیاه و سفید بودند، با این حال، «رژه بزرگ» موفق شد با مخاطبان گسترده‌ای ارتباط برقرار کند و به گفته وبسایت د نامبرز، اکران پرفروش و پردرآمدی داشت.
۱۰. بربادرفته (Gone With The Wind)، فیلم پرفروش دهه ۱۹۳۰
- سال اکران: ۱۹۳۹
- کارگردان: ویکتور فلمینگ
- بازیگران: کلارک گیبل، ویوین لی، لسلی هاوارد، اولیویا دی هاویلند
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۳۹۰,۵۲۵,۱۹۲ دلار
این عاشقانه تاریخی حماسی تحسین‌شده ۲۳۸ دقیقه‌ای که برای پیدا کردن بازیگر نقش اولش از ۱۴۰۰ زن تست گرفته شد و به طور کلی تولید دشواری داشت، یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما و فرهنگ عامه و دارنده رکوردهای فروش و جایزه است. «بربادرفته» بر اساس رمان طویل مارگارت میچل، باز هم با محوریت قصه‌ای در خلال جنگ داخلی امریکا، اگرچه امروز به خاطر باشکوه جلوه دادن برده‌داری گرفتار فرهنگ بایکوت شده است، در صد سال گذشته بیست اکران مجدد و بیش از سی و چهار سال رکورد پرفروش‌ترین را داشته و با محاسبه تورم اقتصادی (امروز معادل فروش ۳/۴ میلیارد دلاری)، همچنان پرفروش‌ترین و پردرآمدترین فیلم تاریخ محسوب می‌شود.
«بربادرفته» آغازگر دوره‌ای تازه در سینما بود و در زمان اکران و بعد از آن، توجه بسیار زیادی را دریافت کرد که نتیجه‌اش حفظ رکورد پرفروش‌ترین فیلم تاریخ تا سال ۱۹۷۵ و فیلم «آرواره‌ها» (Jaws) بود. فیلم هم ناطق است، هم رنگی و هم یک رمان محبوب را اقتباس کرده، داستان جذاب عشق دختری جنوبی به نام اسکارلت اوهارا در خلال جنگ داخلی آمریکا و دوره بازسازی پس از جنگ را به تصویر می‌کشد، کلارک گیبل و ویوین لی را در نقش‌های اصلی دارد که شیمی فوق‌العادی بینشان شکل گرفته، طراحی صحنه و لباس، شخصیت‌پردازی، فیلمنامه و کارگردانی قوی، تمام عناصر لازم برای تبدیل شدن به یک فیلم جذاب و ماندگار را دارد؛ فیلمی که در رثای ارزش‌های از دست‌رفته سنت و آسیب‌های ناشی از جنگ و ویرانی، حسی نوستالژیک را در مخاطب خود به وجود می‌آورد، اگرچه نسبت به یکی از ناگوارترین و ناخوشایندترین نحله‌های تاریخ بشر بی‌تفاوت رفتار می‌کند.
«بربادرفته» در دوازدهمین دوره جوایز اسکار، ده جایزه اسکار (هشت رقابتی، دو افتخاری) از سیزده نامزدی را دریافت کرد که جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه اقتباسی، بهترین بازیگر نقش اول زن (ویوین لی) و بهترین بازیگر نقش مکمل زن (هتی مک دانیل، اولین مریکایی-فریقایی‌تباری که موفق به کسب جایزه اسکار شد) را شامل می‌شود. این فیلم از نظر دریافت تعداد برنده و نامزدی در رشته‌های مختلف در آن زمان رکورددار بود.
۹. بامبی (Bambi)، دهه ۱۹۴۰
- سال اکران: ۱۹۴۲
- کارگردان: دیوید هند
- صداپیشگان: کمی کینگ، هاردی آلبرایت، دونالد نوویس
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۲۶۷,۴۴۷,۱۵۰ دلار
یکی از اولین و محبوب‌ترین فیلم‌های انیمیشن دیزنی، داستان تراژیک بچه‌آهویی را روایت می‌کند که یک شکارچی، مادرش را از او می‌گیرد. «بامبی» بر پایه رمان سال ۱۹۲۳ «بامبی، یک زندگی در جنگل» ( Bambi, a Life in the Woods) نوشته فلیکس زالتن، با این قصه دلخراش و انیمیشن دستی زیبایش، سال ۱۹۴۲ موفق شد روح و تخیل مخاطبان را لمس کند و در صدر فهرست جدول فروش کل دهه ۱۹۴۰ باشد. موفقیت این انیمیشن را هیچ فیلمی تا سال ۱۹۷۷ و «جنگ ستارگان: امیدی تازه» به دست نیاورد.
۸. بن هور (Ben Hur)، دهه ۱۹۵۰
- سال اکران: ۱۹۵۹
- کارگردان: ویلیام وایلر
- بازیگران: چارلتون هستون، جک هاوکینز، هایا هاراریت، استیون بوید، هیو گریفیث، کتی اودانل، خوزه گرچی، فوریو منیکونی، فرانکو فانتازیا، جان هورسلی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۵ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۷۴,۰۰۰,۰۰۰ دلار
«بن هور» با بازی چارلتون هستون در نقش قهرمان فیلم سال ۱۹۵۹ اکران و پرفروش‌ترین فیلم دهه ۱۹۵۰ شد. این فیلم با اقتباس از رمانی به همین نام نوشته لو والاس، داستان یک شاهزاده ثروتمند را در اورشلیم باستانی روایت می‌کند که زندگی مرفهش را، با خیانت دوستش بعد از آنکه سرکرده ارتش روم می‌شود، از دست می‌دهد. فیلم قصه خیانت است، با یک طراحی صحنه و دکور زیبا و تاریخچه‌ای غنی که توانست چیزی کاملاً جدید و ناآشنا را برای مخاطبان معاصر بر پرده سینما خلق کند. این درام حماسی نامزد دریافت دوازده جایزه اسکار بود و در نهایت موفق به کسب یازده جایزه از جمله بهترین فیلم شد که این یک رکورد در دریافت جوایز اسکار تا سال ۱۹۹۷ و فیلم «تایتانیک»، متعلق به این فیلم بود.
۷. آوای موسیقی (The Sound Of Music)، فیلم پرفروش دهه ۱۹۶۰
- سال اکران: ۱۹۶۵
- کارگردان: رابرت وایز
- بازیگران: جولی اندروز، کریستوفر پلامر، دوریس لوید، ریچارد هایدن، النور پارکر، پگی وود، شارمین کار، نیکولاس هاموند، هتر منزیس، دان چیس، آنجلا کارترایت، دبی ترنر
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۳ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۱۵۸,۶۷۱,۳۶۸ دلار
سال ۱۹۶۵، جولیا اندروز با بازی در موزیکال لطیف و زیبای «آوای موسیقی»، که در ایران آن را با عنوان «اشک‌ها و لبخندها» می‌شناسیم، با قصه‌ای عاشقانه و موسیقی‌محور در پس‌زمینه جنگ جهانی دوم، جهان را به آتش کشید. فیلم برگرفته از اتفاقاتی واقعی در سال ۱۹۳۸، داستان یک راهبه عاشق موسیقی و طبیعتِ سربه‌هوا و رؤیایی را روایت می‌کند که به خاطر تفاوت روحیه‌اش با فضای دیر به خواست مادر مقدس از آنجا به خانه یک نظامی در حومه اتریش می‌رود تا پرستار هفت بچه شرور و بازیگوش شود. این بچه‌های شرور با مهر خانم ماریا و موسیقی کم‌کم به او نزدیک و علاقه‌مند می‌شوند.
پدرشان کاپیتان فون‌تراپ هم در این مسیر همین احساس را به این راهبه متفاوت پیدا می‌کند، و بعد جنگ از راه می‌رسد و آلمانِ همسایه امنیت و خوشبختی خانواده فون‌تراپ را در معرض خطر قرار می‌دهد. اگرچه فیلم از بعد ورود به ماجرای جنگ و کمرنگ شدن موسیقی کمی افت می‌کند و از ریتم می‌افتد، پر از امید و مثبت‌اندیشی است و به همین خاطر توجه زیادی را در زمان اکران به خود جلب کرد، و همچنان یکی از محبوب‌ترین فیلم‌ها و موزیکال‌های تمام دوران است. با توجه به محدودیت‌هایی که در اکران وجود داشت، «اشک‌ها و لبخندها» توانست با موفقیت بزرگی در گیشه مواجه شود و عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ در زمان خود را کسب کند، و تا پنج سال این مقام را حفظ کرد. این فیلم به‌شدت پرطرفدار بود و توانست رکورد فروش گیشه را در بیست و نه کشور بشکند و همچین پنج جایزه اسکار را دریافت کند.
۶. جنگ ستارگان: قسمت ۴- امیدی تازه (Star Wars: Episode IV – A New Hope)، دهه ۱۹۷۰
- سال اکران: ۱۹۷۷
- کارگردان: جرج لوکاس
- بازیگران: مارک همیل، هریسون فورد، کری فیشر، پیتر کوشینگ، الک گینس
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۳۰۷,۲۶۳,۸۵۷ دلار
اپرای فضایی حماسی «جنگ ستارگان» نقطه‌عطفی در تاریخ سینمای هالیوود و یکی از محبوب‌ترین فرنچایزهای سینما و فرهنگ عامه است. موفقیت گسترده «جنگ ستارگان: امیدی تازه» به واسطه جلوه‌های بصری پیشگامانه‌اش، با وجود تولید آشفته‌ای که داشت، تولد فرنچایز «جنگ ستارگان» را رقم زد. «امیدی تازه» در مجموع ۷۷۵ میلیون دلار (بیش از ۵۵۰ میلیون دلار در اکران اولیه) فروش داشت، «آرواره‌ها» پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۹۷۵ و تا آن لحظه را پشت سر گذاشت و عنوان پرفروش‌ترین فیلم جهان را تا سال ۱۹۸۲ و فیلم دیگری از اسپیلبرگ «ئی.تی. موجود فرازمینی» با خود به یدک کشید. در اسکار نامزده ده جایزه از جمله بهترین فیلم و موفق به دریافت هفت جایزه شد.
«جنگ ستارگان: امیدی تازه» با احتساب تورم، دومین فیلم پرفروش آمریکای شمالی (بعد از «بربادرفته») و چهارمین فیلم پرفروش جهان است. این فیلم چندین بار با پشتیبانی جورج لوکاس مجدداً اکران شده است؛ «نسخه ویژه» سینمایی، همزمان با بیستمین سالگرد «امیدی تازه»، با تغییرات بسیاری از جمله تصویر تولیدشده کامپیوتری تغییریافته، دیالوگ تغییریافته، عکس‌های ویرایش مجدد، موسیقی متن موسیقی مجدد و صحنه‌های اضافه اکران شد. این اکران‌های مجدد درآمد را از زمان اکران اصلی آن دو برابر کرد.
«امیدی تازه» نخستین قسمت سه‌گانه اصلی «جنگ ستارگان»، نخستین فیلم این فرنچایز و چهارمین قسمت از «حماسه اسکای‌واکر» است. موفقیت این فیلم باعث ساخت دو دنباله دیگر به نام‌های «امپراتوری ضربه می‌زند» (The Empire Strikes Back) در سال ۱۹۸۰ و «بازگشت جدای» (Return of the Jedi) در سال ۱۹۸۳ شد که آن‌ها هم از لحاظ تجاری موفق و با تحسین منتقدان همراه بودند. سه‌گانه پیش‌درآمد در دهه ۲۰۰۰ و یک سه‌گانه دنباله در دهه ۲۰۱۰، چندین صنعت از محصولات وابسته مثل رمان، کمیک، بازی‌های ویدئویی، جاذبه‌های پارک تفریحی و کالاهایی از جمله اسباب‌بازی، بازی، لباس و بسیاری دیگر و چندین مجموعه تلویزیونی اسپین‌آف نتیجه موفقیت «امیدی تازه» و سه‌گانه اول بود.
داستان پرکشش خیالی و ماورایی از ذهن درخشان جورج لوکاس، در جهانی که تحت سلطه مستبدانه امپراتوری کهکشانی است، بر گروهی از مبارزان آزادیخواه به نام ائتلاف شورشیان، با هدف نابودی ستاره مرگ (سلاح مخوف امپراتوری) تمرکز دارد. وقتی شاهزاده لیا، رهبر شورشیان، از سوی امپراتوری دستگیر می‌شود، لوک اسکای‌واکر نقشه‌های دزدیده‌شده ستاره مرگ را به دست می‌آورد و قصد دارد او را نجات دهد، و در عین حال، قدرت متافیزیکی معروف به «نیرو» را از استاد جدای، اوبی‌وان کنوبی، می‌آموزد.
۵. ئی تی: موجود فرازمینی (E.T. The Extra-Terrestrial)، فیلم پرفروش دهه ۱۹۸۰
- سال اکران: ۱۹۸۲
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- بازیگران: هنری توماس، دی والاس، رابرت مک‌ناتن، درو بریمور، پیتر کایوتی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۹ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۷۹۷,۱۰۳,۵۴۲ دلار
ژانر علمی تخیلی با پرفروش شدن فیلم «ئی تی: موجود فرازمینی» در سال ۱۹۸۲ و دهه ۱۹۸۰ در دل مخاطبان جا باز کرد. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های اسپیلبرگ است که توانست با استقبال خوبی هم از سوی تماشاگران و هم منتقدین روبه‌رو شود. از نظر فروش با محاسبه نرخ تورم پرفروش‌ترین فیلم این فیلمساز با فروشی معادل ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون و یکی از ده فیلم پرفروش جهان (با محاسبه نرخ تورم) است. «ئی تی» پرفروش‌ترین فیلم سال شد، رکورد «جنگ ستارگان» را شکست و تا چند سال و پیش از قسمت اول مجموعه «پارک ژوراسیک»، فیلم دیگری از اسپیلبرگ که گویا نبض بازار را خوب می‌شناسد، پرفروش‌ترین فیلم جهان بود. «ئی تی» موفق شد با آوردن این موجود چروکیده فضایی در اتاق خواب الیوت جوان، با بازی هنری توماس، بیگانه‌ها را در فضاهای آشناتری قرار دهد و آن تصور مخوف از موجودات فضایی را در ذهن مخاطبان سینما از بین ببرد.
۴. تایتانیک (Titanic)، دهه ۱۹۹۰
- سال اکران: ۱۹۹۷
- کارگردان: جیمز کامرون
- بازیگران: لئوناردو دی‌کاپریو، کیت وینسلت، بیلی زین، کتی بیتس، فرانسیس فیشر، برنارد هیل، جاناتان هاید، دنی نوچی، دیوید وارنر، بیل پکستون
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۱,۸۴۳,۳۷۳,۳۱۸ دلار
این عاشقانه در ژانر حماسی و فاجعه وقتی اکران شد، یک جهان را با قصه عاشقانه، پروداکشن بزرگ قوی و یک ترانه ماندگار، تحت تأثیر خود قرار داد و به یک نماد عشق در فرهنگ عامه تبدیل شد. «تایتانیک» که دو جنبه تاریخی و داستانی دارد، بر پایه روایات غرق شدن کشتی آرام‌اس تایتانیک ساخته شده است. لئوناردو دی‌کاپریو و کیت وینسلت در این فیلم نقش افرادی از دو طبقه اجتماعی متضاد را ایفا می‌کنند که حین نخستین سفر بدفرجام با این کشتی شیفته یکدیگر می‌شوند، غافل از سرنوشت محتومی که انتظارشان را می‌کشد.
کامرون به خاطر علاقه به کشتی‌های غرق‌شده سراغ ساخت این فیلم رفت؛ او عقیده داشت که داستانی عاشقانه با تلفات انسانی برای انتقال تأثیر احساسی این فاجعه ضروری است. «تایتانیک» با یک گروه تولید بزرگ و بودجه ۲۰۰ میلیون دلاری، پرهزینه‌ترین فیلمی بود که در آن زمان ساخته شده بود. این فیلم به موفقیت‌های تجاری و سینمایی چشمگیری دست یافت و بعد افتخارات متعددی دریافت کرد. نامزد دریافت چهارده جایزه اسکار شد و «با همه‌چیز درباره ایو» (All About Eve) محصول ۱۹۵۰ برای بیشترین نامزدی اسکار برابری کرد. «تایتانیک» برنده یازده جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد که با «بن هور» (۱۹۵۹) از لحاظ تعداد برد اسکار برای یک فیلم تک‌قسمتی در یک جایگاه قرار گرفت.
«تایتانیک» با ۱٫۸۴ میلیارد دلار فروش آغازین در جهان، نخستین فیلمی بود که به مرز فروش یک میلیارد دلاری رسید. این فیلم در رتبه نخست پرفروش‌ترین فیلم تمام دوران باقی ماند، تا اینکه «آواتار»، فیلم دیگری از این کارگردان، در سال ۲۰۱۰ از آن پیشی گرفت. نسخه سه‌بعدی «تایتانیک» به مناسبت بزرگداشت صدمین سالگرد غرق شدن کشتی تایتانیک، چهارم آوریل ۲۰۱۲ اکران شد و ۳۴۳٫۶ میلیون دلار دیگر در سراسر جهان فروخت. این فیلم پس از «آواتار» دومین فیلمی بود که بیش از دو میلیارد دلار در جهان فروش داشت. «تایتانیک» با فروش ۲٫۲۵۶ میلیارد دلار در سراسر جهان به جایگاه پرفروش‌ترین فیلم ۱۹۹۷ و سومین فیلم پرفروش جهان دست یافت.
۳. آواتار (Avatar)، فیلم پرفروش دهه ۲۰۰۰
- سال اکران: ۲۰۰۹
- کارگردان: جیمز کامرون
- بازیگران: سم ورثینگتون، زوئی سالدانیا، استیون لانگ، میشل رودریگز، سیگورنی ویور
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۱ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۲,۷۴۳,۵۷۷,۵۸۷ دلار
جیمز کامرون با اکران «آواتار» در سال ۲۰۰۹ رکورد فروش خودش را شکست. «آواتار» با بازگشت کامرون به درون‌مایه‌های علمی-تخیلی فانتزی‌تر بر سیاره‌ای بیگانه همراه با مهارت او به عنوان یک کارگردان، با فروش سه میلیارد دلاری تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم تمام دوران شد. اجرای نوآورانه فیلمبرداری سه‌بعدی و جلوه‌های ویژه کامپیوتری فوق‌العاده این عاشقانه علمی-تخیلی حماسی، در کنار روایت و مهارتی که در خلق این جهان و شخصیت‌هایش به کار گرفته شد، به موفقیت بی‌سابقه فیلم کمک کرد.
داستان فیلم در اواسط قرن بیست و دوم جریان دارد؛ زمانی که انسان‌ها به منظور استخراج ماده معدنی ارزشمند آنابتانیوم در حال استعمار پاندورا، یک قمر سرسبز قابل سکونت در منظومه ستاره‌ای آلفا قنطورس هستند. گسترش استخراج از معدن‌ها زندگی یک قبیله از ناوی‌ها را که گونه‌ای مانند انسان در پاندورا هستند، تهدید می‌کند.
بودجه رسمی «آواتار ۲۳۷ میلیون دلار بود، اما دیگر برآوردها هزینه ساخت فیلم را بین ۲۸۰ تا ۳۱۰ میلیون دلار و هزینه تبلیغات را ۱۵۰ میلیون دلار تعیین کرده است. فیلم در طول نمایش سینمایی خود، چندین رکورد را در گیشه شکست و پرفروش‌ترین فیلم آن زمان شد. تقریباً یک دهه پرفروش‌ترین فیلم جهان بود تا اینکه «انتقامجویان: پایان بازی» در سال ۲۰۱۹ از آن پیشی گرفت اما پس از اکران مجدد در مارس ۲۰۲۱ در چین، دوباره به مقام اول پرفروش‌ترین فیلم جهان دست یافت.
«آواتار» نخستین فیلمی بود که بیش از دو میلیارد دلار فروش داشت و پرفروش‌ترین عنوان ویدیویی سال ۲۰۱۰ در ایالات متحده بود. این فیلم نامزد نه جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد و در نهایت برنده سه جایزه اسکار بهترین طراحی صحنه، بهترین فیلمبرداری و بهترین جلوه‌های تصویری شد. موفقیت این فیلم باعث شد تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی، تلویزیون‌های سه‌بعدی عرضه کنند، و همچنین باعث محبوبیت فیلم‌های سه‌بعدی شد. کامرون پس از موفقیت این فیلم، برای ساخت چهار دنباله با استودیو قرن بیستم قرارداد بست که سال ۲۰۲۳ شاهد اکران دومین قسمت ابن مجموعه بودیم.
۲. انتقامجویان: پایان بازی (Avengers: Endgame)، دهه ۲۰۱۰
- سال اکران: ۲۰۱۹
- کارگردان: انتونی رسو
- بازیگران: رابرت داونی جونیور، کریس ایوانز، مارک رافلو، کریس همسورث، اسکارلت جوهانسون، جرمی رنر، دان چیدل، پل راد، بری لارسون، کارن گیلان
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۲,۷۹۹,۴۳۹,۱۰۰ دلار
دنیای سینمایی مارول سال ۲۰۰۸ با فیلم «مرد آهنین» (Iron Man) آغاز شد و حماسه شگفت‌انگیز ابدیت سال ۲۰۱۹ با «انتقامجویان: پایان بازی» به پایان رسید. در این قسمت حماسه ابدیت، اعضای بازمانده تیم انتقامجویان و متحدان آن‌ها سعی دارند که تخریب ناشی‌شده از تانوس در فیلم «جنگ ابدیت» را معکوس کنند. «انتقامجویان: پایان بازی» به واسطه عوامل گوناگون موفق شد مخاطبان زیادی را به خود جلب کند که همین آن را در صدر جدول‌های باکس آفیس تمام دوران قرار دارد. البته به دلیل اکران‌های دوباره «آواتار» کامرون در سال‌های ۲۰۲۰، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، از صدر جدول فروش فیلم‌ها پایین آمد، اما دست‌کم در دیگر سال‌های دهه ۲۰۱۰، عنوان پردرآمدترین فیلم تمام دوران را با خود به یدک کشید. پایان شگفت‌انگیز حماسه ابدیت به کارگردانی جو و آنتونی روسو از جلوه‌های کامپیوتری فوق‌العاده و گروه بازیگران ستاره بهره برد و نقطه اوج و سرانجام بیست و دو فیلمی بود که طی ده سال اکران شده بودند.
«انتقامجویان: پایان بازی» با بودجه تخمینی ۳۵۶–۴۰۰ میلیون دلاری، یکی از پرهزینه‌ترین فیلم‌های تاریخ است. این فیلم اکران رسمی گسترده خود را به صورت آی‌مکس و سه‌بعدی آغاز کرد که با واکنش مثبت منتقدان همراه بود و کارگردانی، بازیگری، موسیقی متن، سکانس‌های اکشن، جلوه‌های بصری و وزن احساسی موجود در آن را تحسین کردند. فیلم رکوردهای مختلفی را در گیشه شکست؛ از جمله تبدیل شدن به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ، که از ژوئیه ۲۰۱۹ تا مارس ۲۰۲۱ این رکورد را در اختیار داشت. «پایان بازی» با فروش ۲٫۷۹۸ میلیارد دلار در سراسر جهان به پرفروش‌ترین فیلم ۲۰۱۹، پرفروش‌ترین فیلم ابرقهرمانی تاریخ و بعد از «آواتار» دومین فیلم پرفروش تاریخ است.
۱. آواتار: راه آب (Avatar: The Way Of Water)، فیلم پرفروش دهه ۲۰۲۰
- سال اکران: ۲۰۲۲
- کارگردان: جیمز کامرون
- بازیگران: سم ورثینگتون، زوئی سالدانیا، سیگورنی ویور، استیون لانگ، کیت وینسلت
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۶ از ۱۰۰
- فروش در گیشه: ۲,۳۲۰,۲۵۰,۲۸۱ دلار
تنها سه سال بعد از همه‌گیری کووید-۱۹، دنباله مجموعه «آواتار» با عنوان «آواتار: راه آب» در صدر جدول باکس آفیس دهه فعلی قرار گرفت و بعد از بحران فروش و مخاطب، موفق شد تماشاگران را دوباره به سالن‌های سینما برگرداند. کامرون در این دنباله بی‌نظیر بخش کاملاً متفاوتی از جهان بیگانه پاندورا را با مجموعه‌ای از حیوانات کاملاً جدید به نمایش گذاشت. در این قسمت ناوی جیک سالی و خانواده‌اش، تحت تهدید انسانی مجدد، به قبیله‌ای در پاندورا پناه می‌برند. چه دنباله‌های بعدی این مجموعه، «راه آب» را از صدر پایین بکشند، چه این فیلم باقی دهه ۲۰۲۰ را هم به صدرنشینی بگذارند، فعلاً شاه‌نشین جدول رده‌بندی باکس آفیس در دست‌های پربرکت جیمز کامرون است، که با سه فیلم پرفروش در صد سال گذشته نشان داده است همچون اسپیلبرگ نبض بازار را خوب می‌شناسد.
کامرون سال ۲۰۰۶ اعلام کرده بود که علاقه دارد در صورت موفقیت فیلم «آواتار» دنباله‌های آن را هم بسازد. به‌دنبال موفقیت گسترده فیلم نخست، او ساخت دو دنباله را در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد و قصد داشت «راه آب» را در سال ۲۰۱۴ اکران کند. اما اعلام ساخت سه دنباله دیگر و لزوم توسعه فناوری جدید به منظور ضبط صحنه‌های زیر آب که قبلاً انجام نشده بود، منجر به تأخیرهای زیادی در روند توسعه فیلم شد تا به گروه تولید زمان بیشتری برای کار روی نوشتن فیلمنامه، مراحل پیش‌تولید و جلوه‌های بصری داده شود. این فیلم با بودجه‌ای ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون دلاری ساخته شد و یکی از پرهزینه‌ترین فیلم‌های تاریخ به شمار می‌رود.
به دنبال تأخیرهای پی در پی در برنامه‌ریزی اکران، «آواتار: راه آب» در سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمد که عموماً نقدهای مثبتی از منتقدان دریافت کرد که جلوه‌های بصری و دستاوردهای فنی آن را ستایش کردند، اما انتقاداتی هم به خاطر داستان و مدت‌زمان طولانی به آن وارد شد. این فیلم با بیش از ۲٫۳ میلیارد دلار فروش در جهان، به پرفروش‌ترین فیلم ۲۰۲۲ و سومین فیلم پرفروش تاریخ تبدیل شد. «راه آب» دومین فیلمی است که در کوتاه‌ترین زمان از مرز دو میلیارد دلار فروش عبور کرد، تنها ظرف چهل روز، همچنین ششمین فیلمی است که بیش از دو میلیارد دلار فروخته است. این فیلم در جوایز اسکار نامزد دریافت چهار جایزه از جمله بهترین فیلم شد و جایزه جلوه‌های تصویری را با خود به خانه برد. سه قسمت بعدی فیلم در دست تولید است و قسمت سوم ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴ اکران خواهد شد.
منبع: Screen Rant
