۱۰ اقتباس سینمایی برتر از آثار ژول ورن؛ از «جزیره اسرارآمیز» تا «سفر به ماه»
از آن جایی که ژول ورن یکی از تاثیرگذارترین نویسندگان علمی-تخیلی تاریخ ادبیات است، هیچ تعجبی ندارد که فیلم‌های بی‌شماری تحت تاثیر نوشته‌های او ساخته شده‌اند. ژول ورن بی‌شک یکی از پیش‌روترین نویسندگان ژانر علمی-تخیلی است و همه می‌دانند که بی‌شمار اقتباس سینمایی از آثار ژول ورن وجود دارد. ژول ورن یکی از نویسنده‌هایی است که آثار او از نظر ترجمه شدن به زبان‌های دیگر رکورددار هستند. این نویسنده‌ی فرانسوی داستان‌های افسانه‌ای و ماندگاری مانند «۲۰۰۰۰ هزار فرسنگ زیر دریا» (Twenty Thousand Leagues Under the Sea)، «سفر به مرکز زمین» (Journey to the Center of the Earth) و «دور دنیا در ۸۰ روز» (Around the World’s in 80 Days) را نوشته است.
تصورات و خیال‌پردازی‌های جسورانه‌ی درن او را از زمانه‌اش بسیار پیش انداخت و تعجبی ندارد که استودیوهای فیلم‌سازی با چندین اقتباس سینمایی از ژول ورن سعی کردند دنیای او را وارد دنیای تصاویر متحرک کنند. آثار ژول ورن تبدیل به پایه و اساس بسیاری از فیلم‌های علمی-تخیلی اولیه‌ی سینما شدند و از آن‌جایی که داستان‌های او تصوراتی آزاد و ماجراجویانه هستند، تماشای بعضی از آن‌ها حتی امروزه هم می‌توانند برای مخاطبان لذت‌بخش باشد. اواسط تا اواخر دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی شاهد بعضی از بهترین اقتباس های سینمایی از آثار ژول ورن بود و استودیوها تلاش می‌کردند در این دهه اقتباس‌هایی از آثار ژول ورن انجام دهند که یادآور اقتباس‌های قدیمی باشند و از طریق آن‌ها بتوانند دنیای ژول ورن را به نسل جدیدی از مخاطبان معرفی نمایند. با این همه عنوان شبیه به هم، بعد از گذشت این همه سال، انتخاب بهترین اقتباس‌های سینمایی از کتاب‌های ژول ورن تبدیل به وظیفه‌ای سخت و طاقت‌فرسا شده‌است.
۱۰. سفر به مرکز زمین (Journey to the Center of the Earth)
- سال تولید: ۱۹۹۹
- کارگردان: جورج میلر
- بازیگران: توشکا برگن، تریت ویلیامز، جرمی لاندن، پترا یارد
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۶ از ۱۰
یک فیلم به راحتی نادیده گرفته شده‌ی دو قسمتی که برای تلویزیون ساخته شد. «سفر به مرکز زمین» تلاشی مقتدرانه بود در جهت بازنمایی کامل داستان اصلی فراموش‌نشدنی ژول ورن. این فیلم که با بودجه‌ی محدود ساخته شد و سرعت آن آرام است، با موجوداتی که گاهی به مخاطب نشان می‌دهد، باعث می شود که هیچ‌کس نخواهد دوباره یک فیلم علمی-تخیلی که با بودجه‌ی محدود ساخته شده است ببیند، اما بازیگران درجه‌ی سه فیلم گاهی موفق می‌شوند، با لباس‌های به خوبی طراحی شده‌ی خود، به خوبی مخاطب را وارد دنیای داستان‌های ژول ورن کنند. با وجود نواقص فراوانش، این فیلم دو قسمتی یک فیلم سرگرم‌کننده است که مخاطب را با یک اقتباس سینمایی جذاب از دنیای ژول ورن همراه می‌کند.
۹. صاحب جهان (Master of the World)
- سال تولید: ۱۹۶۱
- کارگردان: ویلیام ویتنی
- بازیگران: وینسنت پرایس، چارلز برانسون، هنری هول، مری وبستر
- امتیاز راتن تومیتوز: ۲۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۸ از ۱۰
«صاحب جهان» تنها فیلمی است که از کتابی به همین نام از ژول ورن اقتباس سینمایی انجام داده و وقتی که این داستان را با سایر داستان‌های شناخته شده‌ی ژول ورن مقایسه کنید، در خواهید یافت که چرا اقتباس‌های سینمایی بیشتری از این داستان او وجود ندارند. داستان یک مرد ثروتمند روانی که خودش را وقف تهدید کردن دولتمردان دنیا کرده است تا بتواند اسلحه‌های آن‌ها را نابود کند، به زیبایی سایر آثار ورن نیست. در رابطه با این فیلم، با وجود استعداد سرشار چارلز برانسون جوان و درخشش وینسنت پرایس افسانه‌ای، جلوه‌های ویژه با گذشت زمان مسخره و قدیمی به نظر می‌رسند. جلوه‌های ویژه‌ی این فیلم حتی در زمان اکران هم ضعیف بودند. «صاحب جهان» فیلم بامزه‌ای است، که ارزش یک‌بار تماشا کردن دارد.
۸. سفر ۲: جزیره‌ی اسرارآمیز (Journey 2: The Mysterious Island)
- سال تولید: ۲۰۱۲
- کارگردان: برد پیتون
- بازیگران: دواین جانسون، جاش هاچرسون، مایکل کین، ونسا هاچنز
- امتیاز راتن تومیتوز: ۴۵ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۴۱ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۷ از ۱۰
این فیلم قسمت دوم فیلم «سفر به مرکز زمین» (Journey to the Center of the Earth) است که سال ۲۰۰۸ منتشر شد. وقایع این فیلم چهار سال پس از وقایع فیلم نخست رخ می‌دهند و در آن شان اندرسن، با بازی جاش هاچرسون با هنک، ناپدری‌اش یک تیم تشکیل می‌دهد تا پدربزرگ گمشده‌اش را پیدا کند. به دنبال مشکلات برنامه‌ریزی در فیلم‌برداری، براندون فریزر نتوانست در این قسمت به عنوان ترور بازگردد و دواین جانسون به عنوان بازیگر نقش اصلی، جانشین او شد. این فیلم یک نیمه اقتباس است.
در حالی که ماجراجویی‌های اکشن در دل جزیره رخ می‌دهند، اتفاقات عجیبی رخ می‌دهند که ممکن است برای مخاطبان جوان ترسناک باشند و برای مخاطبان مسن‌تر مسخره به نظر بیایند. جلوه‌های ویژه‌ی این فیلم در سطح خارق العاده‌ای قرار ندارد و نقش‌آفرینی‌ها آن قدر هم درخشان نیستند. بهترین چیزی که می‌توان درباره‌ی «سفر ۲: جزیره‌ی اسرارآمیز» گفت، این است که این فیلم پیشگام سبکی است که در آن دواین جانسون را در یک جنگل رها می‌کنند. بعدها فیلم‌های زیادی این مسیر را ادامه دادند؛ مانند «گشت‌وگذار در جنگل» (Jungle Cruise،) و «جومانجی: به جنگل خوش آمدید» (Jumanji: Welcome to the Jungle).
۷. دور دنیا در ۸۰ روز (Around the World in 80 Days)
- سال تولید: ۱۹۵۶
- کارگردان: مایکل اندرسون
- بازیگران: دیوید نیون، رابرت نیوتون، شرلی مک‌لین، فرانک سیناترا
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۲ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
اگرچه گشتن دور دنیا در ۸۰ روز، حالا یک پدیده‌ی طبیعی و باورپذیر است، در زمان ژول ورن اما چنین اتفاقی یبیش‌تر یک پدیده‌ی علمی-تخیلی بود. برداشت فیلم ۱۹۵۶ مایکل اندرسون از این داستان، کمدی ضعیفی دارد و به اندازه‌ای طولانی است که گویا به اندازه‌ی خود سفر ۸۰ روزه به طول می‌انجامد. بازیگران اصلی این فیلم، همه از ستارگان دوران طلایی هالیوود هستند؛ بازیگرانی که توانستند با شهرت و کاریزمای خود برای این فیلم یک اسکار بهترین فیلم به دست بیاورند. امروزه بهترین لقبی که می‌توان به این فیلم داد موزه‌ای از بازیگران دهه‌ی ۵۰ میلادی نامیدن آن است.
۶. سفر به مرکز زمین (Journey to the Center of the Earth)
- سال تولید: ۲۰۰۸
- کارگردان: اریک بریوینگ
- بازیگران: برندن فریزر، جاش هاچرسون، آنیدا بریم، گانیهدیا هورن
- امتیاز راتن تومیتوز: ۵۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۸ از ۱۰
جاش هاچرسون جوان و برندن فریزر بازیگران اصلی این فیلم هستند؛ بازیگرانی که هنوز در حال آرام شدن پس از هیاهوی سه‌گانه‌ی «مومیایی» بودند. فیلم «سفر به مرکز زمین» ۲۰۰۸ تمام مواد لازم برای تبدیل شدن به یک فیلم ماجراجویانه و اکشن موفق را در اختیار داشت. این فیلم یکی از نخستین فیلم‌هایی است که به یکی از داستان‌های کلاسیک ژول ورن، با جلوه‌های ویژه‌ی دنیای مدرن، زندگی بخشید. امروز، بعد از گذشت ۱۵ سال، هنوز هم این فیلم عالی به نظر می‌رسد؛ حتی با وجود این که بعضی از صحنه‌های این فیلم فقط با هدف لذت بردن از فناوری سه بعدی خلق شده‌اند. اگر صحبت از خوب بودن یک اقتباس سینمایی از ادبیات کلاسیک در میان باشد، «سفر به مرکز زمین» انقلابی نیست، اما به طرز غیرقابل انکاری بامزه است. ین فیلم توانست جان تازه‌ای به دنیای اقتباس سینمایی از آثار ژول ورن در سینمای مدرن ببخشد.
۵. دور دنیا در ۸۰ روز (Around the World in Eighty Days)
- سال تولید: ۲۰۰۴
- کارگردان: فرانک کوراکی
- بازیگران: جکی چان، استیو کوگان، سیسیل دوفرانت، جیم برودبنت
- امتیاز راتن تومیتوز: ۳۲ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۴۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۹ از ۱۰
در حالی که تقریبا همه‌ی اقتباس‌های سینمایی انجام شده از آثار ژول ورن حداقل فقط در بخشی از بازنمایی خود از داستان اصلی ژول ورن فاصله می‌گیرند، «دور دنیا در ۸۰ روز» سال ۲۰۰۴، به طور کامل داستان اصلی را تغییر می‌دهد و آن را به فیلمی کمدی-اکشن تبدیل می‌کند. اگرچه این فیلم در زمان اکرانش از نظر منتقدان فیلم خوبی شناخته نشد، امروزه اما می‌توان چندین بار به تماشای آن نشست؛ طراحی‌های اکشن درخشان جکی چان و زمان‌بندی درخشان شوخی‌های استیو کوگان هنوز هم کارآیی دارند. اگر بشود تغییرات فراوان فیلم نسبت به رمان ژول ورن را بخشید، باید گفت «دور دنیا در ۸۰ روز» یک اقتباس سینمایی از ژول ورن است که آن گونه که باید مورد احترام قرار گرفته نشده.
۴. سفر به مرکز زمین (Journey to the Center of the Earth)
- سال تولید: ۱۹۵۹
- کارگردان: هنری لوین
- بازیگران: جیمز میسون، پت بون، ارلن دال، ثیر دیوید
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۴ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۵۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
در حقیقت هیچ فیلمی در تاریخ نتوانسته است اقتباسی به خوبی اقتباس سینمایی «سفر به مرکز زمین» ۱۹۵۹ از این کتاب ژول ورن انجام دهد. این فیلم علمی-تخیلی موفق می‌شود هیجان مخاطب را به راه بیاندازد و ضربان قلب او را افزایش دهد. جلوه‌های ویژه‌ی این فیلم منقضی شده‌اند، اما هنوز هم نمی‌توان به پشت صحنه‌های استفاده شده در این فیلم که با دست نقاشی شده‌اند و لباس مرد مارمولکی آن بی‌توجهی نمود. در کنار حضور درخشان شرور فیلم، کانت سکناسم، این فیلم هم‌چنین یکی از اقتباس‌های وفادار به اثر اصلی است؛ یک تلاش قابل ستایش.
۳. جزیره‌ی اسرارآمیز (Mysterious Island)
- سال تولید: ۱۹۶۱
- کارگردان: سی هندفیلد، ری هری‌هاوزن
- بازیگران: مایکل کریگ، جوآن گرینوود، مایکل کالان، گری میلر
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۱ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
«جزیره‌ی اسرارآمیز» یکی از داستان‌های کمتر شناخته‌شده‌ی ژول ورن است، اما اقتباس سینمایی ۱۹۶۱ با همین نام، تمام ماجراجویی‌های کتاب را با موفقیت به تصویر می‌کشد. فیلم، داستان گروهی از سربازان اتحادیه طی جنگ داخلی را روایت می‌کند که با یک بالن از زندان فرار می‌کنند و در یک جزیره‌ی عجیب و غریب فرود می‌آیند. تنش موجود در فیلم هر لحظه با حضور موجودات عجیب و غریب و هیولاهای گاها خنده‌داری که افسانه‌ی استاپ موشن، ری هری‌هاوزن خلق کرده، بیش‌تر می‌شود . اگرچه از نظر داستانی، این فیلم درگیرکننده‌ترین نیست، با این حال با گذشت دهه‌ها از تولیدش، این فیلم هنوز هم ارزش دیدن دارد و می‌تواند مخاطب را سرگرم کند.
۲. ۲۰۰۰۰ فرسنگ زیر دریا (۲۰,۰۰۰ Leagues Under the Sea)
- سال تولید: ۱۹۵۴
- کارگردان: ریچارد فلایشر
- بازیگران: کرک داگلاس، پل لوکاس، جیمز میسون، پیتر لوری
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
یکی از نخستین تلاش‌های دیزنی در راستای داستان‌گویی در زمینه‌ی لایو-اکشن، «۲۰۰۰۰ فرسنگ زیر دریا» بود. این فیلم داستان گروه اکتشافی نائوتیلوس و خطراتی که در مسیر اقیانوس بر سر راهشان قرار می‌گیرد را برای مخاطبان دهه‌ی۵۰ میلادی بازگو کرد. در کنار موجودات عالی و طراحی‌های علمی-تخیلی به کمک تکنولوژی، این فیلم هنوز هم در تمام زمینه‌ها حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. این فیلم بیش‌تر از تمام اقتباس‌های انجام شده‌ی دیگر از آثار ژول ورن، موفق می‌شود مخاطب را نگران شخصیت‌های خود کند. هیچ جای تعجب نیست که بعد از گذشت بیش از هفت دهه از اکران، این فیلم هنوز هم به عنوان یکی از بهترین تلاش‌های دیزنی و یکی از انقلابی‌ترین فیلم‌های ژانر علمی-تخیلی شناخته شده است.
۱. سفر به ماه (A Trip to the Moon)
- سال تولید: ۱۹۰۲
- کارگردان: ژرژ ملی‌یس
- بازیگران: ژرژ ملی‌یس، ژان دآلسی، ویکتور آندره، بلوئت برنون
- امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
به نظر درست می آید که نخستین فیلم علمی-تخیلی تاریخ سینما، اقتباسی باشد از یکی از بزر‌گ‌ترین نویسندگان این ژانر در تاریخ ادبیات. این فیلم مخاطبان را با ایده‌ی سفر به ماه زمانی آشنا کرد که مردی که برای نخستین بار پای خود را روی ماه گذاشت، هنوز متولد نشده بود. تصاویر مسخ‌کننده و رویاگون «سفر به ماه» و مدت زمان ۱۴ دقیقه‌ای‌اش ذهن مخاطب را به بازی می‌گیرد. از چهره‌ی به یادماندنی ماه گرفته تا بیگانگان رقصنده در فضا که در دود ناپدید می‌شوند. «سفر به ماه» بی‌شک تاثیرگذارترین اقتباس سینمای‌ای است که از آثار ژول ورن صورت گرفته.
منبع: screenrant
