۱۰ فیلم زندگینامهای که دستکم گرفته شدهاند؛ از «بلکبری» تا «هنرمند فاجعه»
فیلمهای زیادی در ژانر زندگینامه ساخته شدهاند. از معروفترین این فیلمها میتوان به «شبکه اجتماعی» (۲۰۱۰)، «حماسه کولی» (۲۰۱۸)، «گرگ والاستریت» (۲۰۱۳)، «چشمان تمی فی» (۲۰۲۱) و… اشاره کرد. فیلمهای بیوگرافی از این جهت که به بررسی روند رشد شخصیتها و سازمانهای معروف میپردازند و سعی میکنند اتفاقات را ریشهیابی کنند و شخصیتها را به مخاطب بشناسانند، مهم هستند. اما در این میان، فیلمهای زندگینامهای خوبی هم هستند که مورد توجه مخاطبان قرار نمیگیرند و در میان انبوه تولیدات سینمایی گم میشوند. «استیو جابز»، «ایر»، و «راکتمن» از فیلمهای دستکمگرفتهشدهای به حساب میآیند که به اندازه سایر آثار این ژانر، مورد توجه و قدردانی قرار نگرفتهاند.
«باب مارلی: یک عشق» که به تازگی منتشر شده است، یکی دیگر از آثار ژانر محبوب فیلمهای زندگینامهای است و هنوز خیلی زود است که بگوییم این فیلم در حافظه مخاطبان میماند یا نادیده گرفته میشود. فیلمهای زندگینامهای اغلب با واکنشهای متفاوتی روبهرو میشوند، زیرا همانطور که چندین مورد از این فیلمها تحسین شدهاند و جوایز گوناگونی را به دست آوردهاند، تعداد بسیار زیادی از فیلمهای این ژانر از ذهن مردم محو شدهاند. ساختن یک فیلم زندگینامهای جذاب میتواند کاری دشواری باشد زیرا مخاطبان گاهی اوقات در پایان فیلم در این فکر هستند که فیلمی که تماشا کردهاند، چقدر بر اساس واقعیت ساخته شده و دقیق است. از طرفی، فیلمهایی وجود دارند که با جزئیات بسیار ریزی به شرح وقایع تاریخی میپردازند و در نوع خود بینظیرند، اما در نهایت در بین تماشاگران نادیده گرفته میشوند.
فیلمهای زندگینامهای فهرست زیر، به این دلیل که فروش کمی در باکس آفیس داشتهاند و یا به این دلیل که توسط دیگر فیلمهای پرسروصدا به گوشهای رانده شدهاند، قدردانی و توجهی را که شایسته آن بودهاند، دریافت نکردهاند. با این وجود، تماشاگرانی که به دنبال یک اثر جدید و جذاب هستند، این فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده را میتوانند با اطمینان خاطر انتخاب کنند.
۱۰. «سیزده زندگی» در کتابخانه پرایم ویدیو گم شد
- سال تولید: ۲۰۲۲
- کارگردان: ران هاوارد
- بازیگران: کالین فارل، ویگو مورتنسن و جوئل ادگرتون
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۵ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
در تابستان ۲۰۱۸، جهان مجذوب داستان یک تیم فوتبال جوانان تایلندی شد که در غاری سیلزده گرفتار شده است. برای چندین روز، گروهی از غواصان در اعماق دریا چالشهای طاقتفرسا را پشت سر گذاشتند تا همه ۱۲ بازیکن و کمک مربی آنها را نجات دهند. این داستان در سرتاسر جهان خبرساز شد، بنابراین به نظر میرسید گزینه بسیار مناسبی برای یک اقتباس سینمایی باشد. چند سال بعد ران هاوارد در ۲۰۲۲ تصمیم گرفت فیلم «سیزده زندگی» را بسازد.
«سیزده زندگی» بسیار شبیه داستانی است که از آن اقتباس شده است و یک تجربه پرتنش و هیجانانگیز است، حتی اگر از پایانبندی آن آگاه باشید. با وجود ستارگانی چون کالین فارل، ویگو مورتنسن و جوئل ادگرتون، فیلم به همان اندازه درباره غواصانی است که جان خود را به خطر انداختهاند تا بازیکنان گرفتارشدهای که در انتظار ناجیانشان بودند را نجات دهند. علیرغم اینکه داستان واقعی این فیلم جهانیان را مجذوب خود کرد و افراد بسیاری روند نجات این تیم را دنبال میکردند، «سیزده زندگی» چه در زمان اکران و چه در زمان پخش در پرایمو ویدیو به یکی از فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده بدل شد که نتوانست توجه تماشاگران را به خود جلب کند.
۹. «هنرمند فاجعه» یک تجربه جذاب برای طرفداران فیلم «اتاق» است
- سال تولید: ۲۰۱۷
- کارگردان: جیمز فرانکو
- بازیگران: جیمز فرانکو، تامی ویسو، دیو فرانکو
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
«اتاق» (۲۰۰۳) را بسیاری به عنوان بهترین فیلم بدی که تا به حال ساخته شده، میشناسند. این فیلم که نویسنده، کارگردان و بازیگر اصلی آن تامی ویسو است، به شدت مزخرف است و بدون اینکه کارگردان اثر خواسته باشد، تماشاگران را از خنده رودهبر میکند. و اتفاقا همین مساله باعث شد پس از اکران «اتاق»، این فیلم موجی از طرفداران دوآتشه پیدا کند و هواداران آن تبدیل به یک فرقه شوند. جیمز فرانکو که مجذوب تأثیر فرهنگی «اتاق» شده بود، با فیلم «هنرمند فاجعه» در سال ۲۰۱۷، روایت خود را از روند تولید فیلم «اتاق» ارائه کرد. فرانکو کارگردانی این اثر را بر عهده داشت و در نقش تامی ویسو بازی میکند. در این فیلم نشان داده میشود که تامی با بازیگری باانگیزه به نام گرگ سسترو ـ با بازی دیو فرانکو ـ ملاقات میکند و این دو تصمیم میگیرند تا فیلم بزرگی با هم بسازند. اگرچه که هیچکدام نمیدانستند در حال ساختن یکی از بدترین فیلمهای تمام دوران تاریخ سینما هستند. گرگ بیچاره در زمان دوستی با ویسو، با برایان کرنستون محبوب نیز به صورت اتفاقی ملاقات میکند و کرنستون به او قول یک نقش خوب در فیلمی مهم را میدهد. اما ویسو گرگ را مجبور میکند از بازی در این فیلم صرف نظر کند و تمام وقت خود را صرف ایفای نقش در فیلم «اتاق» نماید.
جیمز فرانکو پوچ و عجیب بودن مورد نیاز برای ایفای نقش تامی ویسو را به خوبی نشان میدهد، مردی عجیب که پیشینه و رفتارهای دیوانهوارش را باید دید تا باور کرد. علاوه بر این، طرفداران «اتاق» از دیدن چندین صحنه بازسازیشده در «هنرمند فاجعه»، از جمله صحنه بدنام و مفتضح «اوه، سلام مارک!» لذت خواهند برد. «هنرمند فاجعه» از بهترین فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده این لیست است.
۸. «دولمایت اسم من است» بازگشتی بزرگ برای ادی مورفی محسوب میشود
- سال تولید: ۲۰۱۹
- کارگردان: کریگ برور
- بازیگران: ادی مورفی، کریس راک
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
ادی مورفی یکی از بزرگترین ستارههای سینمای دهه ۱۹۸۰بود. اما در دهه ۲۰۱۰، با کمرنگ شدن حضورش در فیلمها، به نظر میرسید در حال فراموش شدن است و کار حرفهای او به بنبست رسیده بود. سپس در سال ۲۰۱۹، این بازیگر کمدی با حضورش در فیلم «دولمایت اسم من است» ـ که توسط نتفلیکس ساخته شده بود ـ به مخاطبان یادآوری کرد که حضورش در آثار سینمایی هنوز تا چه اندازه جذاب است. مورفی نقش رودی ری مور، یک کمدین را بازی میکند که سالها است در حرفهاش زحمت میکشد اما آنطور که باید دیده نمیشود. رودی ری مور پس از مدتی شخصیت خیالی دولمایت را خلق میکند.
مورفی در این فیلم بهترین بازی خود را رو کرده است و تلاش او برای به تصویر کشیدن شخصیت ری مور، به احیای جایگاهش به عنوان یک بازیگر حرفهای کمک شایانی کرد. گروه بازیگری چشمگیری ـ از جمله کیگان-مایکل کی، داواین جوی راندولف، و وسلی اسنایپس ـ نیز در کنار مورفی در فیلم میدرخشند. در حالی که مورفی نامزد دریافت گلدن گلوب شد، «دولمایت اسم من است» در مقایسه با سایر فیلمهای مطرح سال ۲۰۱۹ جایزه چندانی کسب نکرد و از فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده و قدرنادیده محسوب میشود.
۷. «بنیانگذار» علت محبوبیت روزافزون مکدونالد را توضیح میدهد
- سال تولید: ۲۰۱۶
- کارگردان: جان لی هنکاک
- بازیگران: مایکل کیتون، نیک آفرمن
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۱ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
مکدونالد یکی از معروفترین و موفقترین فستفودهای زنجیرهای است که تاکنون وجود داشته است. اما بسیاری از مردم از نحوه تبدیل این فستفود زنجیرهای به شکلی که الان است، بیاطلاعاند. در «بنیانگذار» مایکل کیتون در نقش ری کروک، یک فروشنده سختگیر از دهه ۱۹۵۰ که با یک فروشگاه همبرگر به رهبری برادران مک دونالد روبهرو میشود، بازی میکند. کروک که تحت تأثیر سیستم آنها قرار گرفته است، پتانسیل توسعه را در این کسبوکار میبیند، اما روش های او منجر به اصطکاک و چالش با شرکای جدیدش میشود.
با توجه به شهرت مکدونالد در صنعت فستفود، یک فیلم زندگینامهای درباره روند رشد این کسبوکار جذاب خواهد بود. مایکل کیتون یکی از دستکمگرفتهشدهترین بازیهای خود را در نقش ری کروک اجرا میکند. در حین تماشای «بنیانگذار»، بینندگان از اقدامات و عزم کروک برای برتری دادن خود بر دیگران شوکه خواهند شد. به نظر میرسد وقتی درباره فیلمهای زندگینامهای پیرامون شرکتهای معروف صحبت میکنیم، «بنیانگذار» در این میان مغفول مانده است.
۶. «شتاب» یک فیلم مسابقهای هیجانانگیز است
- سال تولید: ۲۰۱۳
- کارگردان: ران هاوارد
- بازیگران: دانیل برول، کریس همسورث
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
ران هاوارد میداند چگونه یک فیلم زندگینامهای جذاب بسازد. زیرا فیلم «شتاب» در سال ۲۰۱۳ مورد تحسین منتقدان قرار گرفت، اما پس از آن به بحثهای زیادی منجر نشد. تمرکز فیلم بر رقابت بین دو اتومبیلران فرمول یک، یعنی جیمز هانت و نیکی لاودا در اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی است. در حالی که این دو در زندگی شخصیشان در حال اوج گرفتن هستند، در میدان مسابقه هم میخواهند تا نقطه نهایی پیش بروند، که این تصمیم در نهایت منجر به برخی رویدادها میشود. اکثر تماشاگران، فیلمهای زندگینامهای مسابقهای را جذاب میدانند (مانند فیلم هیجانانگیز «فورد در برابر فراری» (۲۰۱۹) و «گرن توریسمو» (۲۰۲۳) که به طرز غافلگیرکنندهای فیلم خوبی است!). با این حال، تقریبا به اندازه کافی در مورد «شتاب» صحبت نمیشود.
در این فیلم شاهد صحنههای مسابقهای باورنکردنیای به لطف کارگردانی ران هاوارد و موسیقیای جذاب از هانس زیمر هستیم. بهعلاوه، دانیل برول بهترین بازی دوران حرفهای خود را در نقش نیکی لاودا ارائه میکند و کریس همسورث هم توانایی بازیگری خود را در نقش جیمز هانت به نمایش میگذارد. علیرغم محبوبیت همسورث، «شتاب» مورد توجه بسیاری از بینندگان قرار نگرفت و از جمله فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده محسوب میشود.
۵. «ایر» روند ساختن کفش ایر جردن را نشانمان میدهد
- سال تولید: ۲۰۲۳
- کارگردان: بن افلک
- بازیگران: مت دیمون، بن افلک، ویولا دیویس، جیسون بیتمن، کریس مسینا
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
مایکل جردن یکی از بهترین بسکتبالیستهای تمام دوران است، بنابراین طبیعی است که فکر کنیم که «ایر» کاملا بر او تمرکز خواهد داشت. در عوض، این فیلم زندگینامهای که تولید سال ۲۰۲۳ است، بر روی کفش ورزشی ایر جردن تمرکز دارد که به او کمک کرد تا شهرتش به سطح فوقالعادهای برسد. بن افلک کارگردان فیلم «ایر» است و در آن به ایفای نقش هم میپردازد. دوست دیرینه او، مت دیمون هم در این فیلم بازی میکند و میتوان گفت که «ایر» از همکاریهای موفق و جذاب این زوج سینمایی است. فیلم در مورد زمانی است که بخش بسکتبال نایک با شکست مواجه شده بود و کارمندانی را نشان میدهد که سخت تلاش کردند تا مایکل جردن را پای قرارداد با نایک بیاورند. علاوه بر کارگردانی و فیلمنامه شگفتانگیز، بقیه تیم بازیگری «ایر» که شامل ویولا دیویس، جیسون بیتمن، کریس مسینا و… میشود، فوقالعاده است.
این فیلم پس از اکران مورد تحسین قرار گرفت، اما بودجه سنگین آن باعث شد که نتواند به اندازه کافی در گیشه فروش داشته باشد. «ایر» پس از ورود به پرایم ویدیو هم به سرعت در دنیای پخش گم شد و یافتن آن را برای طرفداران سختتر کرد. همچنین در مراسم اسکار به شدت مورد بیتوجهی قرار گرفت. با این حال هنوز باید «ایر» را برای ارائه داستانی در مورد یکی از بزرگترین همکاریها در تاریخ ورزش تحسین کرد.
۴. دیدن «راکتمن» طرفداران التون جان را خوشحال میکند
- سال تولید: ۲۰۱۹
- کارگردان: دکستر فلچر
- بازیگران: تارون ادگرتون، جیمی بل
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۹ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
در سال ۲۰۱۸، فیلم زندگینامهای «حماسه کولی» در جشنوارهها و باکس آفیس خبرساز شد. این فیلم با وجود واکنشهای متفاوت، بیش از ۹۰۰ میلیون دلار به دست آورد و رامی ملک را برنده جایزه اسکار کرد. یک سال بعد، «راکتمن» امیدوار بود که به موفقیتی مشابه دست یابد. داستان این فیلم درباره این است که چگونه التون جان از یک اعجوبه موسیقی به سوپراستاری بین المللی تبدیل شد. «راکتمن» میداند که چگونه میتواند لحظات تاریک زندگی التون جان را با لحظات پرانرژیتر با استفاده از موسیقی خود متعادل کند. تارون ادگرتون به عنوان خواننده نمادین اجرای پیروزمندانهای ارائه میدهد و برای اجرای خود جایزه گلدن گلوب را دریافت کرد. علیرغم این برد، «راکتمن» تنها نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار درآمد داشت، در اسکار به شدت مورد بیمهری قرار گرفت و از آن زمان تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. با این وجود، طرفداران موسیقی جذاب التون جان باید این فیلم را تماشا کنند.
۳. «نخستین انسان» فضا و زندگی نیل آرمسترانگ را مورد بررسی قرار میدهد
- سال تولید: ۲۰۱۸
- کارگردان: دیمین شزل
- بازیگران: رایان گاسلینگ، کلر فوی
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
دیمین شزل یکی از بااستعدادترین فیلمسازانی است که در صنعت سینما کار میکند. فیلمهای «ویپلش» و «لالالند» او که بر اساس موسیقی ساخته شده بودند، حرفه او را متحول کردند. اگر دنبال مدرک دیگری دال بر موفقیت این کارگردان باشیم، باید بگوییم که «لالالند» اسکار بهترین کارگردانی را برای او به ارمغان آورد و او را به جوانترین دریافتکننده این جایزه تبدیل کرد. با این حال، با «نخستین انسان»، شزل از نقطه امن خود خارج شد تا یک فیلم زندگینامهای درباره نیل آرمسترانگ و ماموریت مشهور آپولو ۱۱ بسازد که منجر به راه رفتن او روی ماه شد. در مقایسه با فیلمهای دیگر شزل، «نخستین انسان» به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است. این فیلم برنده اسکار بهترین جلوههای بصری شد و نامزدی سه جایزه اسکار دیگر را هم به دست آورد، اما بحثها در مورد آن چندان دنبالهدار و گسترده نبود.
رایان گاسلینگ در نقش نیل آرمسترانگ بازی درخشانی ارائه میدهد و به طرز خارقالعادهای در مقابل کلر فوی، که نقش همسر آرمسترانگ، یعنی جانت شیرون را بازی میکند، به ایفای نقش میپردازد. به نظر میآید دیمین شزل از همکاری قبلی خود با رایان گاسلینگ راضی بوده و دوست داشته این بازیگر دوباره در اثر او ظاهر شود. همانطور که کارگردانی یک فیلم فضایی برای شزل غیرمتعارف و بعید است، «نخستین انسان» هنوز هم یک اثر خیرهکننده در فیلمشناسی این کارگردان جوان محسوب میشود. هم شزل و هم گاسلینگ در حال حاضر در هالیوود بسیار محبوب هستند، بنابراین برای برخی از طرفداران شوکهکننده است که این فیلم در سالهای اخیر تجدید حیاتی نداشته و در رده فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده قرار گرفته است.
۲. «بلکبری» یکی از فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده سال ۲۰۲۳ بود
- سال تولید: ۲۰۲۳
- کارگردان: متیو جانسون
- بازیگران: جی باروچل، گلن هاورتون، متیو جانسون
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
سال ۲۰۲۳ سالی پر از فیلمهای زندگینامهای دستکمگرفتهشده و قدرنادیده، از جمله «ایر» و «بلکبری» بود. فیلم اخیر زیاد مورد توجه قرار نگرفت، اما افرادی که آن را دیدند میگویند که انتظارات آنها از فیلم پایین بوده اما پس از تماشای «بلکبری» غافلگیر شدهاند. «بلکبری» ظهور و سقوط اولین گوشی هوشمند جهان را شرح میدهد و نشان میدهد محصولی که تکنولوژی را متحول کرد چگونه به محصولی تبدیل شد که در مواجهه با رقابت و کشمکشهای تجاری از هم پاشید. به کسانی که زمانی تلفن «بلکبری» داشتند، هنگام تماشای این فیلم زندگینامهای نادیدهگرفتهشده، احساس نوستالژی دست خواهد داد. علیرغم فروش پایین در باکس آفیس، منتقدان و مخاطبان تحت تاثیر فیلمنامه شوخ طبعانه «بلکبری» و ساخت مستندگونه آن قرار گرفتند. علاوه بر این، جی باروچل و گلن هاورتون به ترتیب در نقش نابغه فناوری مایک لازاریدیس و جیم بالسیلیِ تاجر دو اجرای شگفتانگیز ارائه میدهند. حتی برخی معتقدند که نقش هاورتون در نقش بالسیلی باید نامزدی اسکار را برای او به ارمغان میآورد.
۱. «استیو جابز» نویسندگی درخشان و اجرای فوقالعادهای از مایکل فاسبندر دارد
- سال تولید: ۲۰۱۵
- کارگردان: دنی بویل
- بازیگران: مایکل فاسبندر، کیت وینسلت
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۵ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
فیلم «جابز» ساخته ۲۰۱۳ با بازی اشتون کوچر در نقش استیو جابز، فیلم زندگینامهای پرمخاطبی نبود و انصاف را در روایت خود رعایت نکرد. اما این موضوع مانع نشد تا دنی بویل «استیو جابز» را نسازد. بهجای پیروی از فرمول کلیشهای فیلمهای زندگینامهای، این فیلم که در سال ۲۰۱۵ ساخته شد، به داستان زندگی استیو جابز میپردازد که در حالی که با مشکلات شخصی و حرفهای دستوپنجه نرم میکند، خود را برای عرضه سه محصول آماده میکند. این سه محصول، اولین مکینتاش در سال ۱۹۸۴، یک کامپیوتر جدید برای شرکت نکست (NEXT) در سال ۱۹۸۸ و آیمک در سال ۱۹۹۸ بودند. «استیو جابز» شایسته تجلیل بیشتر است زیرا کارگردانی، نویسندگی و بازیهای آن باعث شد تا این اثر به یکی از فیلمهای زندگینامهای جذاب و غیرمتعارف و البته دستکمگرفتهشده تبدیل شود.
کارگردانی بویل با فیلمنامه بینظیر آرون سورکین اثر فوقالعادهای به وجود آورده، و این فیلمنامه مانند فیلمنامهای که او برای «شبکه اجتماعی» (۲۰۱۰) نوشت ارزش بردن جایزه اسکار را داشت. مایکل فاسبندر در نقش یک غول بزرگ فناوری، اجرای استادانه و پیچیدهای را به نمایش میگذارد و بازیگران فوقالعاده دیگری مانند کیت وینسلت، جف دانیلز و ست روگن او را همراهی میکنند. کیت وینسلت در اینجا به ایفای نقش مکمل میپردازد، اما این مساله باعث نمیشود تا از درخشش او در این فیلم چشمپوشی کنیم. اما متاسفانه با وجود بردن دو گلدن گلوب و یک بفتا، «استیو جابز» آنقدر که میخواست در باکس آفیس و اسکار موفق نشد.