همه چیز درباره‌ی میگرن کودکان و روش‌های درمان آن

وقتی سخن از ابتلا به میگرن به میان می‌آید، احتمالاً به یک فرد بالغ فکر می‌کنید اما کودکان نیز به میگرن مبتلا می‌شوند. میگرن کودکان همان میگرنی است که بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما تأثیر آن بر کودکان به روش‌های مختلفی است. میگرن کودکان معمولاً هر دو طرف سر آن‌ها را درگیر می‌کند، در حالی که میگرن بزرگسالان اغلب در یک طرف سر احساس می‌شود. علاوه‌براین، حملات میگرنی کودکان اغلب کوتاه‌تر از میگرن بزرگسالان است. بااین‌حال، میگرن در دوران کودکی می‌تواند ناتوان‌کننده باشد و باعث شود کودکان از مدرسه، ورزش و سایر فعالیت‌ها باز بمانند.

میگرن چیست؟

میگرن، سردرد اغلب شدید و ضربان‌دار است که با انواع دیگر سردرد تفاوت دارد. البته علائمی غیر از درد نیز می‌تواند به همراه سردرد میگرنی رخ دهد. حالت تهوع و استفراغ، سبکی سر، حساسیت به نور (فوتوفوبیا) و سایر تغییرات بینایی از علائم شایع میگرن هستند. سردرد میگرنی ممکن است از ۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد.

همچنین میگرن از این نظر منحصر به فرد است که مراحل مشخصی درد اما همه‌ی افراد ممکن است همه‌ی این مراحل را تجربه نکنند. مراحل سردرد میگرنی به این ترتیب است:

• مرحله قبل از آغاز: مشخصه‌ی این مرحله تغییر در خلق و خو یا رفتار است که ممکن است چند ساعت یا چند روز قبل از سردرد رخ دهد.
• مرحله‌ی هاله: حدود یک سوم افرادی که سردردهای میگرنی دارند، قبل از سردرد وجود یک «احساس» یا هاله‌ی غیرمعمولی را توصیف می‌کنند. مرحله‌ی هاله شامل علائم بینایی، حسی یا حرکتی است که درست قبل از سردرد رخ می‌دهد. به عنوان مثال می‌توان به توهم، بی‌حسی، تغییر در گفتار، تغییرات بینایی و ضعف عضلانی اشاره کرد. مبتلایان به میگرن ممکن است قبل از شروع سردرد هاله یا اورا داشته باشند یا آن را تجربه نکنند.
• مرحله‌ی سردرد: سردرد واقعی در طول این دوره رخ می‌دهد. درد ضربان‌دار در یک یا هر دو طرف سر احساس می‌شود. حساسیت به نور و حرکت در این مرحله رایج است. ممکن است افسردگی، خستگی و اضطراب را نیز تجربه کنید.
• مرحله رفع سردرد: درد در این مرحله کاهش می‌یابد اما ممکن است با خستگی، تحریک‌پذیری و مشکل در تمرکز جایگزین شود. حتی برخی از کودکان پس از اتمام حمله‌ی میگرنی احساس شادابی می‌کنند.

به طور کلی سردرد میگرنی به دو دسته‌ی با هاله یا بدون هاله طبقه‌بندی می‌شود.

هاله میگرن

هاله یک علامت هشداردهنده است که هشدار شروع میگرن را به فرد می‌دهد. هاله معمولاً حدود ۳۰ دقیقه قبل از شروع میگرن رخ می‌دهد. رایج‌ترین هاله‌ها بصری و مربوط به بینایی است و عبارت‌اند از:

• تاری یا تحریف دید
• ایجاد نقاط کور
• ایجاد نورها یا خطوط با رنگ روشن، چشمک‌زن یا متحرک

هاله‌های دیگر نیز ممکن است شامل تغییر در توانایی صحبت کردن، حرکت، شنیدن، بوییدن، چشیدن یا لمس کردن باشد.

انواع میگرن کودکان

دو نوع اصلی میگرن کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

میگرن همراه با هاله

این نوع میگرن که متخصصان آن را میگرن کلاسیک می‌نامند، در ۱۵ تا ۳۰ درصد از کودکان و نوجوانان مبتلا به میگرن رخ می‌دهد. هاله ممکن است به دنبال علائم اولیه ظهور کرده و سردرد به دنبال داشته باشد.

هاله میگرن ممکن است نشان‌دهنده‌ی اختلال در عملکرد قشر مغز (اختلال بینایی، حسی، حرکتی، گفتار یا زبان، اختلال شناختی از جمله گیجی) یا اختلال در عملکرد ساقه مغز (از دست دادن هوشیاری، سرگیجه، فلج ماهیچه‌های چشم) باشد. برای کودکان شاید توصیف هاله دشوار باشد و اغلب آزاردهنده‌تر از سردرد است.

معمولاً هاله‌های بینایی رایج‌ترین نوع هاله هستند (تاری دید، fortification spectrum، اسکوتوماتا، میکروپسیا، ماکروپسیا، دیسمورفوپسی و مانند آن).

کودکانی که در نهایت به میگرن با هاله مبتلا می‌شوند، معمولا زودتر از کودکانی که میگرن بدون هاله را تجربه کرده‌اند، به پزشک مراجعه می‌کنند.

قرص جوشان ویتامین ث ۱۰۰۰ میلی گرمی بسته ۲۰ عددی

۸۱,۴۰۰

۳۲,۰۰۰

تومان

کپسول ویتامین ای ۴۰۰ واحد یوروویتال بسته ۴۰ عددی

۱۹۸,۰۰۰

۷۳,۰۰۰

تومان

خرید انواع مکمل دارویی

مشاهده همه

میگرن بدون هاله

این نوع میگرن که متخصصان آن را میگرن رایج می‌نامند، در ۶۰ تا ۸۵ درصد از کودکان و نوجوانان مبتلا به میگرن رخ می‌دهد. در این حالت، سردرد در کودکان ۳۰ دقیقه تا ۴۸ ساعت طول می‌کشد. درد در کودکان ممکن است در دو طرف سر احساس شده و همیشه ضربان‌دار نباشد.

علائم میگرن بدون هاله در کودکان مانند حساسیت به نور (فوتوفوبیا)، صداها (فونوفوبیا) و بوها، اختلالات گوارشی و خستگی است.

علائم میگرن کودکان

بیشتر کودکان سردرد تپنده‌ای یا ضربانی دارند که با گذشت زمان بدتر می‌شود. سردرد ممکن است در یک طرف یا دو طرف سر آن‌ها احساس شود.

علائمی که ممکن است با میگرن کودکان همراه باشد، عبارت‌اند از:

• کودک رنگ پریده به نظر می‌رسد
• کودک احساس بیماری دارد
• کودک احساس می‌کند که نور معمولی باعث ناراحتی او می‌شود
• کودک احساس می‌کند که صداهای معمولی بلند و ناراحت کننده به نظر می‌رسند
• مشکلات بینایی (تاری دید، الگوهای غیرمعمول خطوط یا دایره و نقاط سیاه و سفید)
• احساس طعم ناخوشایند در دهان
• حساسیت به بو
• عرق کردن
• احساس گیجی
• بی‌حسی در بازوها یا پاها
• مشکل در صحبت کردن یا واکنش کم به صحبت دیگران

همیشه همه‌ی این علائم رخ نمی‌دهند و می‌توانند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشند. همچنین برخی از کودکان علائم بدتری دارند. همان‌طور که اشاره شد، برخی از کودکان هاله یا علائمی قبل از حمله‌ی میگرنی را تجربه می‌کنند که به پیش‌بینی وقوع میگرن کمک می‌کند. همچنین ممکن است هوس برخی از غذاها مانند شیرینی‌ها را داشته باشند، بیش فعال شوند یا احساس خستگی بیش از حد، خمیازه کشیدن زیاد و تغییرات خلقی را تجربه کنند.

در میگرن کودکان برخی به جای سردرد شکم درد دارند. همچنین ممکن است علائم ذکر شده همراه با میگرن را داشته باشند که این نیز به عنوان یک نوع میگرن شناخته می‌شود.

علت بروز میگرن کودکان

تا همین اواخر، محققان فکر می‌کردند تغییرات در جریان خون در مغز باعث ایجاد میگرن می‌شود اما در حال حاضر، بسیاری از آن‌ها معتقدند که هرچند این تغییرات ممکن است درد را تشدید کند اما شروع‌کننده و علت اصلی میگرن نیست. امروزه دانشمندان بر این باورند که میگرن، اختلالی در عملکرد مغز است. اختلالی که عمدتاً علاوه بر مغز و اعصاب، رگ‌های خونی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. انتشار برخی از مواد شیمیایی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) در مغز مانند سروتونین باعث این نقص عملکرد می‌شود که منجر به التهاب و درد میگرنی خواهد شد.

میگرن ژنتیکی است، به این معنی که از والدین به صورت ارثی به فرزندان منتقل می‌شود. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد افرادی که سردردهای میگرنی دارند، یکی از اعضای بیولوژیکی خانواده (مادر، پدر، خواهر یا برادر) را نیز دارند که میگرن داشته یا ممکن است داشته باشد.

بیشتر کودکان به طور تصادفی به میگرن مبتلا می‌شوند و در واقع هیچ کار خاصی برای شروع حمله‌ی میگرنی انجام نمی‌دهند اما برخی از کودکان به دلیل محرک‌ها یا علت مشخصی دچار حملات میگرنی می‌شوند.

محرک‌های میگرن کودکان

چیزهایی که باعث میگرن می‌شوند برای هر فردی متفاوت است. با‌این‌حال، برخی از محرک‌های رایج میگرن در کودکان و نوجوانان را در ادامه می‌خوانید.

• چه زمانی آموزش مسواک زدن به کودک را شروع کنیم؟

استرس

استرس یکی از شایع‌ترین محرک‌های میگرن است. در این میان، استرس‌های مربوط به مدرسه (فعالیت‌های بعد از مدرسه، دوستان و غیره) و مشکلات خانوادگی نقش برجسته‌ای دارند. بررسی دقیق عوامل استرس‌زا می‌تواند به پیشگیری از استرس کمک کند. در برخی موارد، کودک شما ممکن است برای تعیین علت استرس به یک مشاور نیاز داشته باشد. مدیریت استرس شامل موارد زیر است:

• ورزش منظم
• استراحت و رژیم غذایی کافی
• لذت بردن از فعالیت‌ها و سرگرمی‌های نشاط‌آور

مصرف برخی مواد غذایی

برخی غذاها یا افزودنی‌های غذایی می‌توانند باعث ایجاد میگرن شوند. این غذاها عبارت‌اند از:

• پنیرهای تاریخ انقضا گذشته
• پیتزا
• کالباس
• سوسیس یا هات داگ (حاوی نیترات)
• غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین، از جمله شکلات، چای، قهوه و نوشابه
• غذاهای حاوی مونو سدیم گلوتامات (مانند برخی نودل‌ها)

به خاطر سپردن غذاهایی که کودک شما قبل از حمله‌ی میگرنی خورده است به شناسایی محرک‌های غذایی احتمالی کمک می‌کند. اگر کودک حساس به میگرن دارید، بهتر است که برچسب‌های مواد غذایی را برای اجتناب از موادی مانند نیترات یا مونو سدیم گلوتامات بررسی کنید.

مصرف برخی داروها

برخی از داروها ممکن است گهگاه باعث ایجاد میگرن شوند. این داروها عبارت‌اند از:

• داروهای آسم
• داروهای محرک‌، از جمله بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال نقص توجه یا بیش فعالی (ADHD)

اگر فکر می‌کنید داروها باعث میگرن کودک شما می‌شوند، از پزشک یا داروساز در مورد گزینه‌های درمانی دیگر سوال کنید.

سایر محرک‌ها

محرک‌های احتمالی دیگری نیز برای ابتلای کودکان و نوجوانان به میگرن وجود دارد که به این ترتیب هستند:

• کمبود خواب: کمبود خواب باعث کاهش انرژی برای مقابله با استرس می‌شود. کودک باید در شب هشت ساعت خواب داشته باشد.
• قاعدگی: تغییرات هورمونی طبیعی ناشی از چرخه قاعدگی کودک شما می‌تواند باعث ایجاد میگرن شود.
• تغییر در الگوهای طبیعی غذایی: حذف وعده‌های غذایی می‌تواند باعث ایجاد میگرن شود. خوردن سه وعده غذایی منظم و حذف نکردن صبحانه در این زمینه کمک‌کننده است.
• کافئین: کافئین یک ماده‌ی اعتیادآور است و سردرد یکی از علائم اصلی مصرف و ترک کافئین محسوب می‌شود.
• تغییرات آب و هوایی: طوفان یا تغییر در فشار هوا می‌تواند باعث میگرن در برخی کودکان شود.
• سفر: عوض شدن حال و هوا در سفر که در اثر سفر با ماشین یا کشتی و قایق ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد میگرن شود.
• تغییرات در روتین معمول زندگی: تغییرات در برنامه‌ی روتین کودک شما مانند کمبود خواب، مسافرت یا بیماری می‌تواند باعث ایجاد میگرن شود.

درمان میگرن کودکان

درمان میگرن کودکان معمولاً شامل چندین جزء است. یکی از مهم‌ترین عوامل در درمان، این است که کودک شما سبک زندگی سالمی داشته باشد. پزشک به شما و فرزندتان تمرین‌های روزمره‌ای را آموزش می‌دهد که به بهبود میگرن او کمک می‌کند. این اقدامات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خواب کافی شبانه
• پرهیز از حذف وعده‌های غذایی
• ورزش زیاد
• نوشیدن آب زیاد
• مدیریت استرس

علاوه‌براین، کودک شما باید هرگونه محرک احتمالی میگرن را شناسایی و از آن اجتناب کند. همچنین، پزشک ممکن است توصیه کند که کودک، داروی مؤثری را هنگام بروز میگرن مصرف کند. این داروها باید ظرف یک ساعت درد را تسکین دهند تا کودک شما بتواند به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهد. مرحله‌ی اول درمان شامل داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) (ایبوپروفن و ناپروکسن) است. برای میگرن شدید، پزشک ممکن است داروهایی مانند تریپتان را تجویز کند.

اگر کودک شما بیش از یک بار در هفته به میگرن مبتلا می‌شود، پزشک داروهای پیشگیری‌کننده یا مکمل‌ها را برای کاهش فراوانی و شدت آن تجویز می‌کند. داروهایی مانند آمی‌تریپتیلین و مکمل‌هایی مانند منیزیم روزانه در طی چند ماه مصرف خواهند شد.

• ۱۵ راز مخفی مدیریت اضطراب دانش آموزان

نکاتی برای مراقبت از کودکان هنگام بروز میگرن

• درمان خانگی را با مشاهده‌ی اولین علائم میگرن شروع کنید. کودک شما باید به یک مکان ساکت و تاریک برود و استراحت کند. بیشتر سردردها پس از استراحت یا خواب از بین می‌روند.
• به کودک خود بگویید که تماشای تلویزیون یا مطالعه در هنگام سردرد می‌تواند سردرد را بدتر کند.
• اگر پزشک دارویی برای متوقف کردن میگرن کودک شما تجویز کرده، در بروز اولین نشانه‌ی میگرن از کودکتان بخواهید آن را مصرف کند. این کار می‌تواند به توقف سردرد قبل از بدتر شدن آن کمک کند. اگر پزشک دارویی را برای مصرف روزانه تجویز کرده، مطمئن شوید که کودک حتی اگر سردرد نداشته باشد، هر روز آن را مصرف کند.
• اگر پزشک دارویی برای میگرن کودک شما تجویز نکرده، به کودک خود مسکن بدهید. در این مورد، مسکن‌هایی مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل یا موترین) برای کودکان در دسترس است. از کودکتان بخواهید در اولین نشانه‌ی میگرن دارو را مصرف کند. این کار در توقف سردرد قبل از بدتر شدن آن تأثیر زیادی دارد.
• اجازه ندهید فرزندتان به دفعات زیاد داروی سردرد مصرف کند. اگر کودک شما برای رفع سردرد بیش از ۲ روز در هفته دارو مصرف می‌کند، حتما با پزشک در میان بگذارید زیرا مصرف بیش از حد داروهای ضد درد می‌تواند منجر به سردرد بیشتر شود. به این موارد، سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد دارو می‌گویند.
• یک پارچه‌ی سرد و مرطوب یا کیسه یخ را روی قسمتی از سر که درد می‌کند، بگذارید. توجه کنید که یک پارچه‌ی نازک بین یخ و پوست کودک قرار داشته باشد. از گرما استفاده نکنید زیرا می‌تواند درد را بدتر کند.
• به آرامی گردن و شانه‌های کودک خود را ماساژ دهید.
• علائم جدیدی را که با سردرد رخ می‌دهد مانند تب، ضعف یا بی‌حسی، تغییرات بینایی یا گیجی نادیده نگیرید. این علائم ممکن است نشانه‌های مشکل جدی‌تری باشند.

کلام آخر

میگرن کودکان ممکن است با افزایش سن هرگز به طور کامل از بین نرود. میگرن در بیشتر پسرها در دوران بلوغ بهبود می‌یابد. در مقابل، دختران به دلیل تغییرات هورمونی در سنین نوجوانی و بلوغ ممکن است میگرن شدیدتری را تجربه کنند.

برخی از سردردهای میگرنی ممکن است برای آزمایش‌های تشخیصی بیشتر نیاز به مراقبت فوری و مراجعه به بیمارستان داشته باشند. اگر کودکتان سردرد میگرنی همراه با علائم زیر دارد، فوراً با پزشک تماس بگیرید:

• گرفتگی گردن
• تب
• تشنج
• تنگی نفس
• گیجی
• ضعف عضلانی
• دوبینی
• تغییر در سطح هوشیاری

در مجموع، بیشتر کودکان با بزرگ‌تر شدن، قادر خواهند بود تغییرات سبک زندگی را که باعث بدتر شدن سردرد می‌شود، تشخیص داده و از هر چیزی که سردرد را بدتر می‌کند، اجتناب کنند.

منابع: my.clevelandclinic , alderhey , childrensnational