۴ مشکل رایج در دوران قاعدگی و نحوه‌ی درمان آن‌ها
قاعدگی یکی از طبیعی‌ترین و در عین حال مهم‌ترین موضوعاتی است که زنان در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. اما اگر این دوران با درد و خونریزی شدید همراه باشد یا باعث تغییرات شدید خلق و خو شود، می‌تواند زندگی روزمره‌ی فرد را به‌طور چشمگیری مختل کند. فقدان قاعدگی، نامنظم بودن پریود یا کم شدن خون پریود هم از جمله مهم‌ترین مشکلات دوران قاعدگی زنان هستند.
خوشبختانه، راهکارهای خانگی و درمان‌های پزشکی زیادی وجود دارند که می‌توانند مشکلات قاعدگی را برطرف کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ به شایع‌ترین مشکلات دوران قاعدگی و راه‌های درمان آن‌ها می‌پردازیم. تا انتهای این مطلب همراه‌ی ما بمانید.
شایع‌ترین مشکلات دوران قاعدگی کدامند؟
بعضی از شایع‌ترین مشکلات قاعدگی عبارتند از:
- قاعدگی دردناک یا دیسمنوره (Dysmenorrhea)
- خونریزی شدید قاعدگی یا منوراژی (Menorrhagia)
- پریودهای نامنظم یا الیگومنوره (Oligomenorrhea)
- فقدان قاعدگی یا آمنوره (Amenorrhea)
۱. قاعدگی دردناک
بسیاری از زنان در زمان پریود درجات مختلفی از دردهای قاعدگی یا دیسمنوره را تجربه می‌کنند. معمولاً کرامپ یا گرفتگی عضلانی خفیف تا متوسط که در اثر قاعدگی ایجاد می‌شود، نگران‌کننده نیست، اما ممکن است در زندگی روزمره‌ی فرد اختلال ایجاد کند. گرفتگی‌های شدید به‌طور کامل زندگی فرد را مختل می‌کنند.
غالباً داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) و روش‌های خانگی می‌توانند علائم پریود را کاهش دهند، اما ممکن است در کنترل دیسمنوره‌ی شدید مؤثر نباشند. دیسمنوره به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. دیسمنوره‌ی اولیه از قاعدگی ناشی می‌شود، اما دیسمنوره‌ی ثانویه در اثر بیماری یا دلایل دیگر رخ می‌دهد.
بعضی از عواملی که می‌توانند باعث دیسمنوره‌ی اولیه شوند، عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- استرس
- چاقی یا بالا بودن شاخص توده‌ی بدنی (BMI)
- تلاش برای کم کردن وزن
- افسردگی یا اضطراب
- خونریزی شدید قاعدگی
- سابقه‌ی خانوادگی پریودهای دردناک
دلایل دیسمنوره‌ی ثانویه متنوع بوده و شامل موارد زیر می‌شود:
- استفاده از دستگاه‌ی داخل رحمی (IUD) برای پیشگیری از بارداری
- اسکار یا زخم لگن که از عفونت‌های مقاربتی ناشی می‌شود
- آندومتریوز
- فیبروئید رحم
- کیست‌های تخمدان
در بیشتر موارد می‌توان کرامپ و درد خفیف یا متوسط را با داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) درمان کرد.
۲. خونریزی شدید قاعدگی
در پزشکی به قاعدگی سنگین یا خونریزی شدید در دوران پریود اصطلاحاً «منوراژی» می‌گویند. در این وضعیت خونریزی بیش از هشت روز طول می‌کشد یا به‌قدری شدید است که شخص باید هر یک تا دو ساعت یکبار پد یا تامپون خود را عوض کند.
معمولاً خونریزی شدید قاعدگی که فقط گاهی اوقات رخ می‌دهد، نشانه‌ی یک مشکل جدی نیست و جای نگرانی ندارد. اما اگر همیشه خونریزی‌های شما شدید است، ممکن است از یک مشکل اساسی ناشی شود. بعضی از مهم‌ترین شرایط و مشکلاتی که می‌توانند باعث تشدید خونریزی قاعدگی شوند، عبارتند از:
- چاقی، چون سلول‌های چربی نوعی استروژن تولید می‌کنند که می‌تواند روی قاعدگی تأثیر بگذارد
- پولیپ و فیبروم رحم
- بیماری التهابی لگن
- کم‌کاری تیروئید
- اختلالات خونریزی مانند بیماری فون ویلبراند (von Willebrand disease)
- بیماری کلیوی یا کبدی
استفاده از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) مسی هم می‌تواند با عارضه‌ی جانبی همراه بوده و در بروز قاعدگی‌های سنگین نقش داشته باشد. خونریزی شدید در دوران قاعدگی ممکن است به کم‌خونی منجر شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که بدن آهن کافی نداشته باشد.
۳. فقدان قاعدگی یا قاعدگی نامنظم
به‌طور کلی، قاعدگی نامنظم زمانی رخ می‌دهد که چرخه‌ی قاعدگی بیش از ۳۵ روز طول بکشد. اما فقدان قاعدگی به پریود نشدن برای سه ماه‌ی متوالی اشاره دارد. بی‌نظمی قاعدگی در بعضی از دوره‌های زندگی، به‌ویژه دوران بلوغ، پس از زایمان، دوران شیردهی و دوران پیش‌یائسگی، شایع است. اما عوامل دیگری هم وجود دارند که ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:
- روش‌های کنترل بارداری هورمونی
- مصرف بعضی از داروها مانند داروهای اضطراب یا صرع
- تمرینات استقامتی
بعضی از مشکلات روحی و جسمی هم می‌توانند باعث قطع قاعدگی یا نامنظم شدن آن شوند، به‌عنوان مثال:
- استرس عاطفی
- افزایش یا کاهش شدید وزن
- اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا (Anorexia)
- پرکاری تیروئید
- دیابت کنترل‌نشده
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- بیماری التهابی لگن
- افزایش هورمون پرولاکتین که هیپرپرولاکتینمی (Hyperprolactinemia) نامیده می‌شود
- نارسایی اولیه‌ی تخمدان
- نارسایی زودرس تخمدان چیست و چه علائم، دلایل و درمان‌هایی دارد؟
۴. سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
حدود ۹۰ درصد زنانی که پریود می‌شوند، سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند. این سندرم ترکیبی از علائم جسمی و احساسی است که قبل از پریود رخ داده و معمولاً پس از شروع قاعدگی از بین می‌روند. علائم PMS بین زنان مختلف، متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سینه‌های متورم یا دردناک
- نفخ یا وجود گاز در دستگاه‌ی گوارش
- اسهال یا یبوست
- نوسانات خلقی
- سردرد
- کمردرد
- خستگی
- مشکل در تمرکز یا خواب
علت دقیق PMS ناشناخته است، اما احتمالاً از نوسانات هورمونی ناشی می‌شود. اگر فرد پس از تخمک‌گذاری باردار نشود، سطح دو هورمون استروژن و پروژسترون به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. کاهش استروژن می‌تواند روی سطح سروتونین تأثیر گذاشته و وضعیت خلق و خو، اشتها و خواب را تغییر دهد. عوامل زیر در ایجاد PMS نقش دارند:
- استرس
- سیگار کشیدن
- سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی افسردگی
- سابقه‌ی افسردگی پس از زایمان
اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) نوع شدید PMS است که کمتر از ۵ درصد افرادی که پریود می‌شوند را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر تغییرات خلقی قبل از پریود چشمگیر باشد، ممکن است به جای PMS از PMDD ناشی شود.
چه زمانی با پزشک صحبت کنیم؟
اگر یکی از موارد زیر را تجربه کردید ، باید به پزشک مراجعه کنید:
- پریودهای شما معمولاً منظم بوده، اما در حال حاضر نامنظم است یا دیگر پریود نمی‌شوید
- سه ماه است که پشت سر هم پریود نشده‌اید و این وضعیت از بارداری یا شیردهی ناشی نمی‌شود
- فاصله‌ی بین دو قاعدگی از ۲۴ روز کمتر و از ۳۸ روز بیشتر است
- دردی را تجربه می‌کنید که به داروهای مسکن بدون نسخه پاسخ نمی‌دهد و زندگی روزمره‌ی شما را مختل کرده است
- خونریزی قاعدگی بیش از هشت روز طول می‌کشد
- خونریزی شدید است و هر یک تا دو ساعت یکبار به یک پد یا تامپون جدید نیاز پیدا می‌کنید
- لخته‌های خونی بزرگ را مشاهده می‌کنید
- علاوه بر خونریزی شدید، احساس ضعف، خستگی یا سرگیجه دارید
- به نظر می‌رسد که مشکلاتی مثل افسردگی، اضطراب یا حملات پانیک به چرخه‌ی قاعدگی مربوط می‌شوند
اگر در طول ماه یا بعد از رابطهی جنسی مشکلاتی مثل خونریزی واژینال یا درد شبیه‌ی پریود رخ داد، بلافاصله با پزشک صحبت کنید. این نوع مشکلات ممکن است نشانه‌ی ابتلا به یک بیماری زمینه ای باشند.
درمان و مدیریت مشکلات دوران قاعدگی
روش‌های درمانی زیادی برای مقابله با مشکلات دوران پریود وجود دارد که می‌توانید بسته به نوع مشکل خود از آن‌ها استفاده کنید. رایج‌ترین این درمان‌ها عبارتند از:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد
- داروهای ضدبارداری خوراکی که با تنظیم سطح هورمون به کاهش خونریزی شدید یا درمان بی‌نظمی قاعدگی کمک می‌کنند
- IUD یا ایمپلنت هورمونی
- پروژستین حلقوی
- داروی ترانگزامیک اسید (Tranexamic acid) که خونریزی را کاهش می‌دهد
اگر پزشک متوجه شود که سایر بیماری‌ها مانند فیبروئید، کیست یا آندومتریوز باعث بروز مشکلات دوران قاعدگی شده‌اند، با توجه به نوع مشکل درمان‌های دیگری را توصیه می‌کند که ممکن است شامل مصرف دارو یا عمل جراحی شوند.
اگر فقدان قاعدگی یا نامنظم بودن آن از کاهش وزن یا اختلال خوردن ناشی شود، به حمایت از سلامت روحی و جسمی نیاز است. گفت‌وگودرمانی، پیوستن به گروه‌های حمایتی و صحبت با متخصص تغذیه به درک نیازهای تغذیه‌ای بدن و رفع مشکلات روحی کمک می‌کند. علاوه بر این، استفاده از راهکارهای خانگی زیر می‌تواند در کاهش علائم دوران قاعدگی یا پیشگیری از بروز آن‌ها مؤثر باشد:
- ترک سیگار
- استفاده از پدهای حرارتی، بطری آب گرم یا حمام گرم برای کاهش درد
- امتحان کردن ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی، تای چی یا یین یوگا (yin yoga)
- مدیریت استرس و اختصاص وقت کافی برای استراحت کردن
- استفاده از دستگاه‌ی تحریک الکتریکی عصبی از راه‌ی پوست یا TENS برای تسکین موقت درد
- اجتناب از مصرف کافئین و قند تصفیه‌شده از دو هفته قبل از پریود
- خواب کافی در طول شب
کلام پایانی
قاعدگی منظم نشان‌دهنده‌ی سلامت سیستم تولید مثل است. اگر قاعدگی با درد، خونریزی یا تغییرات خلقی شدید همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز آن مشخص شده و تحت درمان قرار بگیرید. حتی زمانی که این علائم خفیف یا متوسط هستند، می‌توانید با درمان‌های خانگی مثل ورزش، استراحت کردن، استفاده از پدهای حرارتی و اصلاح رژیم غذایی به کنترل و کاهش آن‌ها کمک کنید.
منبع: medicalnewstoday
