هر آنچه باید درباره‌ی یائسگی، علائم و عوارض آن بدانید
یائسگی زمانی رخ می‌دهد که یک زن به مدت ۱۲ ماه پشت سر هم پریود نشود و دیگر نتواند به‌طور طبیعی باردار شود. زنان معمولا یائسگی را بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی تجربه می‌کنند، اما یائسگی می‌تواند قبل یا بعد از این محدوده‌ی سنی هم رخ دهد. یائسگی می‌تواند منجر به علائم آزاردهنده‌ای از جمله گرگرفتگی و افزایش وزن شود.
بیشتر زنان برای یائسگی به دارو نیاز پیدا نمی‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید که چرا به‌عنوان یک زن دچار یائسگی می‌شوید، این مقاله‌ی را از دست ندهید. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ تصمیم گرفته‌ایم شما را به‌طور کامل با یائسگی، علائم و روش‌های خانگی و تغییرات سبک زندگی برای کاهش علائم آن آشنا کنیم. تا پایان مقاله در کنار ما بمانید.
یائسگی چه زمانی شروع می‌شود و چقدر طول می‌کشد؟
بیشتر زنان تقریبا چهار سال قبل از آخرین پریود خود علائم یائسگی را تجربه می‌کنند. علائم این دوران گاهی اوقات تا تقریبا چهار سال بعد از آخرین پریود ادامه پیدا می‌کنند. تعداد کمی از زنان علائم را ۱۰ سال قبل از اینکه یائسه شوند، تجربه می‌کنند. یک نفر از هر ۱۰ خانم ۱۲ سال بعد از آخرین پریود خود همچنان درگیر علائم یائسگی خواهد بود.
میانگین سن برای یائسه شدن ۵۱ سالگی است، اما ممکن است زنان سیاه‌پوست و لاتینی دو سال زودتر یائسه شوند. به مطالعات بیشتری برای پی بردن به زمان شروع دوران یائسگی در زنان سیاه‌پوست نیاز است. عوامل زیادی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند متوجه شوید چه زمانی یائسگیتان شروع می‌شود.
از جمله‌ی این عوامل می‌توانیم ژنتیک و سلامت تخمدان را نام ببریم. دوران پیش از یائسگی همان‌طور که از اسمش مشخص است، قبل از یائسگی رخ می‌دهد. دوران پیش از یائسگی به دورانی گفته می‌شود که هورمون‌ها برای آماده شدن جهت یائسگی شروع به تغییر کردن می‌کنند.
این دوران می‌تواند از چند ماه تا هفت سال طول بکشد. بیشتر زنان دوران پیش از یائسگی را بعد از میانه‌ی چهل سالگی تجربه می‌کنند. بعضی از زنان بدون تجربه‌ی دوران پیش از یائسگی، به‌طور ناگهانی وارد دوران یائسگی می‌شوند.
تقریبا ۱ درصد از زنان قبل از چهال سالگی یائسه می‌شوند که به آن یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان گفته می‌شود. حدود ۵ درصد از زنان یائسگی را بین ۴۰ و ۴۵ سالگی تجربه می‌کنند که به آن یائسگی زود هنگام گفته می‌شود.
دوران پیش از یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی
طی دوران پیش از یائسگی قاعدگی نامنظم می‌شود. ممکن است دیر پریود شوید یا یک یا چند بار اصلا پریود نشوید. ممکن است طی دوران قاعدگی خونریزی سنگین‌تر یا سبک‌تر را تجربه کنید. اگر یک سال کامل پریود نشوید، یعنی یائسه شده‌اید. دوران پس از یائسگی هم به سال‌های بعد از شروع یائسگی اشاره دارد.
علائم یائسگی چیست؟
تجربه‌ی زنان از دوران یائسگی با یکدیگر متفاوت است. زمانی که یائسگی به‌طور ناگهانی یا طی مدت زمان کوتاه رخ دهد، علائم شدیدتر خواهند بود. عارضه‌هایی مانند سرطان یا عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) که سلامت تخمدان را تحت تأثیر قرار می‌دهند، یا انجام بعضی کارهای مضر از جمله سیگار کشیدن شدت و طول دوره‌ی یائسگی را افزایش می‌دهند.
به غیر از تغییرات قاعدگی، علائم پیش از یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی معمولا یکسان هستند. رایج‌ترین نشانه‌های اولیه‌ی دوران پیش از یائسگی را در ادامه آورده‌ایم.
- کمتر شدن تعداد دفعات قاعدگی
- خونریزی قاعدگی کمتر یا بیشتر از حالت طبیعی
- علائمی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه یا قرمز شدن
گرگرفتگی عارضه‌ای رایج است که زنان در نزدیکی دوران یائسگی تجربه می‌کنند. تخمین زده شده که ۷۵ درصد از زنان در این دوران دچار گرگرفتگی می‌شوند. این عارضه باعث می‌شود در بالا تنه‌ی خود احساس گرمای ناگهانی کنید. گرگرفتگی ممکن است از صورت، گردن یا قفسه‌ی سینه شروع شود و به پایین تنه پیش‌روی کند. گرگرفتگی همچنین منجر به علائمی از جمله تعریق و بروز تکه‌های قرمز روی پوست می‌شود.
مشکلات خواب که زنان در دوران یائسگی تجربه می‌کنند، ممکن است در اثر اضطراب، تعریق شبانه و تکرر ادرار رخ دهد. قبل از اینکه دوران یائسگی شروع شود، سطح استروژن کاهش پیدا می‌کند. کاهش سطح استروژن باعث پایین آمدن احتمال بارداری می‌شود.
افسردگی، اضطراب و کج‌خلقی از دیگر علائم رایج این دوران به شمار می‌روند. تغییرات هورمونی و اختلال در خواب می‌توانند علت بروز علائم ذکر شده باشند. اگر به مدت دو هفته یا بیشتر احساس غم و ناراحتی داشتید، به پزشک مراجعه کنید. سایر علائم رایج یائسگی شامل نشانه‌های زیر می‌شود.
- بی‌خوابی
- خشکی واژن
- اضافه وزن
- افسردگی
- اضطراب
- مشکل در تمرکز کردن
- مشکلات حافظه
- کاهش میل جنسی
- خشکی پوست، دهان و چشم‌ها
- تکرر ادرار
- سینه درد یا حساس شدن سینه‌ها به لمس
- سردرد
- افزایش ضربان قلب
- عفونت‌های دستگاه اداری (UTIs)
- کاهش توده‌ی عضلانی
- درد و گرفتگی مفاصل
- کاهش توده‌ی استخوان‌ها
- نازک شدن موها یا ریزش مو
- افزایش رشد مو در بعضی نواحی بدن از جمله صورت، گردن، قفسه‌ی سینه و قسمت بالایی پشت
عارضه‌های یائسگی
در ادامه تعدادی از عارضه‌های رایج این دوران را بررسی کرده‌ایم.
- آتروفی ولوواژینال
- مقاربت دردناک
- کاهش عملکرد متابولیک
- پوکی استخوان یا ضعیف‌تر شدن استخوان‌ها
- کاهش توده و قدرت استخوان‌ها
- تغییر خلق‌وخو
- آب‌مروارید
- بیماری‌های قلبی یا عارضه‌های مربوط به رگ‌های خونی
چرا یائسگی رخ می‌دهد؟
یائسگی یک فرآیند طبیعی است که با پیر شدن تخمدان و تولید کمتر هورمون‌های بارور رخ می‌دهد. در این دوران به علت کاهش سطح استروژن، پروژسترون و تستوسترون، هورمون تحریک‌کننده‌ی فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی (LH) در بدن تغییراتی رخ می‌دهد.
یکی از قابل‌توجه‌ترین تغییرات، از دست دادن فولیکول‌های فعال تخمدان محسوب می‌شود. فولیکول‌های تخمدان ساختارهایی هستند که تخمک‌ها را از دیواره‌ی تخمدان تولید و آزاد می‌کنند و منجر به قاعدگی و باروری می‌شوند.
بیشتر زنان با خونریزی بیشتر و طولانی‌تر شدن دوران پریودی متوجه بی‌نظم شدن قاعدگی خود می‌شوند. این وضعیت معمولا از اواسط تا اواخر ۴۰ سالگی اتفاق میفتد. بیشتر زنان تا سن ۵۲ سالگی یائسه می‌شوند.
در بعضی از موارد یائسگی ممکن است در اثر جراحت یا عمل برداشتن تخمدان رخ دهد. این دوران ممکن است در اثر عوامل زیر زودتر شروع شود.
- عمل برداشتن تخمدان
- فرسایش تخمدان یا پایان یافتن عملکرد تخمدان که ممکن است در اثر هورمون‌درمانی، جراحی یا روش‌های رادیوتراپی در زنان مبتلا به تومور گیرنده‌ی استروژن رخ دهد.
- پرتودرمانی لگن
- جراحت لگن که به‌شدت به تخمدان آسیب زده یا آن را از بین برده است.
درمان علائم یائسگی
اگر علائمتان شدید هستند یا کیفیت زندگیتان را تحت تأثیر قرار داده‌اند، ممکن است به روش‌های درمان نیاز پیدا کنید. هورمون درمانی ممکن است یک روش درمانی مفید برای کاهش یا مدیریت علائم یائسگی در زنان زیر ۶۰ سال یا زنانی باشد که ۱۰ سال از شروع دوران یائسگیشان می‌گذرد. می‌توانید علائم زیر را با هورمون درمانی کنترل کنید.
- گرگرفتگی
- تعریق شبانه
- سرخ شدن
- آتروفی واژینال
- پوکی استخوان
می‌توانید از بعضی داروها برای درمان سایر علائم این دوران مانند ریزش مو و خشکی واژن کمک بگیرید. در ادامه به تعدادی از داروها و موارد مصرف آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
- ماینوکسیدیل موضعی ۵ درصد یک بار در روز برای درمان نازک شدن یا ریزش مو
- شامپو ضد شوره کتوکونازول ۲ درصد و زینک پیریتیون ۱ درصد برای درمان ریزش مو
- مرطوب‌کننده و روان‌کننده‌ی غیرهورمونی واژن
- روان‌کننده‌ی واژن بر پایه‌ی استروژن در فرم کرم، حلقه یا قرص
- آنتی‌بیوتیک پروفیلاکتیک برای عفونت‌های تکرار شونده‌ی دستگاه ادراری
- داروهای خواب‌آور برای رفع بی‌خوابی
روش‌های خانگی و تغییر در سبک زندگی برای مدیریت علائم یائسگی
روش‌های طبیعی مختلفی برای به‌حداقل رساندن علائم این دوران وجود دارد. برای مدیریت علائم این دوران می‌توانید از روش‌های خانگی زیر کمک بگیرید و یک سری تغییرات در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
۱. بدنتان را خنک و راحت نگه دارید
طی شب و در فصل‌های گرم سال لباس گشاد بپوشید. این موضوع می‌تواند به مدیریت سرخ شدن کمک کند. اتاق خواب خود را خنک نگه دارید و هنگام شب روی خودتان روانداز گرم نیندازید.
این کار احتمال ابتلا به تعریق شبانه را کاهش می‌دهد. اگر به‌طور منظم دچار تعریق شبانه می‌شوید، از پوشیدن لباس‌های پلاستیکی خودداری کنید. اگر دچار قرمز شدن شدید، می‌توانید از یک پنکه‌ی قابل‌حمل برای خنک نگه داشتن خود استفاده کنید.
۲. ورزش کرده و وزنتان را مدیریت کنید
برای مدیریت وزن خود ۴۰۰ تا ۶۰۰ کالری کمتر در روز مصرف کنید. همچنین توجه کنید که ورزش کردن با شدت متوسط به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در روز اهمیت دارد. با ورزش کردن می‌توانید از فواید زیر بهره ببرید.
- افزایش سطح انرژی
- بهتر خوابیدن در شب
- بهبود خلق‌وخو
- افزایش سلامت عمومی بدن
۳. با پزشک مشورت کنید
اگر دچار احساس افسردگی، اضطراب، ناراحتی و بی‌خوابی شدید، با پزشک یا روانشناس در این باره صحبت کنید. همچنین با اعضای خانواده و دوستان نزدیک خود حرف بزنید و درد و دل کنید.
۴. مکمل مصرف کنید
مکمل کلسیم، ویتامین D و منیزیم مصرف کنید تا کمتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار بگیرید و سطح انرژی و کیفیت خوابتان بهبود پیدا کند. قبل از مصرف مکمل حتما با پزشک مشورت کنید. از پزشک بپرسید کدام مکمل‌ها برای شما مناسب هستند.
۵. از اهمیت یوگا و مدیتیشن غفلت نکنید
فواید یوگا و مدیتیشن برای سلامت جسم و ذهن بیشتر از آن چیزی است که شما فکرش را می‌کنید. خودتان را به انجام تکنیک‌های تنفسی و آرام‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن متعهد کنید. اگر نمی‌دانید چطور مدیتیشن را شروع کنید، حتما مقاله‌ی زیر را مطالعه کنید.
۶. حواستان به پوستتان باشد
هر روز به پوست خود کرم مرطوب‌کننده بزنید تا خشکی پوستتان کاهش پیدا کند. از استحمام طولانی مدت یا ماندن در استخر برای مدت زمان زیاد اجتناب کنید، چون این موضوع می‌تواند منجر به خشک و تحریک شدن پوستتان شود.
۷. مشکلات خواب خود را مدیریت کنید
می‌توانید از داروهای خواب‌آور بدون نسخه‌ی پزشک برای مدیریت موقت بی‌خوابی استفاده کنید. اگر به‌طور منظم در خوابیدن دچار مشکل شدید، با پزشک مشورت کنید. برای برطرف کردن بی‌خوابی می‌توانید از روش‌های طبیعی مانند یوگا و مدیتیشن، نوشیدن دمنوش‌های آرام‌بخش، دوش گرفتن و کتاب خواندن استفاده کنید.
در مقاله‌ی زیر دمنوش‌ها و نوشیدنی‌هایی را معرفی کرده‌ایم که به بهتر خوابیدن کمک می‌کنند. اگر در خوابیدن مشکل دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله‌ی زیر را بخوانید.
۸. سیگار کشیدن را ترک کنید
همین امروز سیگار کشیدن را ترک کنید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید. مواجهه با دود سیگار ممکن است باعث بدتر شدن علائم یائسگی شود.
۹. از سایر روش‌های درمانی کمک بگیرید
بعضی از مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از داروهای گیاهی برای کاهش علائم یائسگی ایجاد شده در اثر کمبود سطح استروژن در بدن مفید است. بعضی از مکمل‌های طبیعی و مواد مغذی ممکن است علائم یائسگی را به حداقل برسانند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم نمونه‌های زیر را نام ببریم.
- سویا
- ویتامین E
- ایزوفلاون
- ملاتونین
- تخم کتان
بعضی از مدارک نشان می‌دهند که کوهوش سیاه ممکن است بعضی از علائم از جمله گرگرفتگی و تعریق شبانه را بهبود ببخشد. در یک بررسی روی مطالعات مختلف که به‌تازگی انجام شده نشان داده شد که مدارک کمی برای تأیید این موضوع وجود دارد.
بنابراین به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. به‌طور مشابه یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ به این نتیجه رسید که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توانند علائم مرتبط با یائسگی را بهبود دهند.
کلام پایانی
یائسگی یک فرآیند طبیعی است که همه‌ی زنان آن را تجربه می‌کنند. یائسگی به معنای پایان قاعدگی و ناتوان شدن زن در بارداری به‌طور طبیعی است. بیشتر زنان یائسگی را تا سن ۵۲ سالگی تجربه می‌کنند، اما آسیب به لگن یا تخمدان ممکن است باعث شود زنان زودتر دچار یائسگی شوند. ژنتیک یا بیماری‌های زمینه‌ای هم ممکن است شروع زودتر یائسگی را به دنبال داشته باشند.
بسیاری از زنان چند سال قبل از یائسه شدن علائم یائسگی را تجربه می‌کنند. رایج‌ترین علائم یائسگی شامل گرگرفتگی، سرخ شدن و تعریق شبانه می‌شود. علائم می‌توانند تا چهار سال (یا بیشتر) بعد از یائسگی ادامه پیدا کنند. اگر علائمتان شدید هستند و زندگیتان را مختل کرده‌اند، می‌توانید از بعضی روش‌های درمانی مانند هورمون درمانی کمک بگیرید.
معمولا می‌توانید علائم یائسگی را با استفاده از روش‌های طبیعی و ایجاد تغییر در سبک زندگی مدیریت کنید یا شدت آن‌ها را کاهش دهید. خانم‌ها در بخش کامنت‌ها به ما بگویید که دوست دارید مقاله‌ی بعد را به چه موضوعی اختصاص دهیم.
منبع: health line, medical news today
