یک سیارک عظیم به‌زودی از نزدیکی زمین عبور می‌کند

امیر نیک‌رو

۱۰ آذر ۱۴۰۳ | ۱۰:۵۶ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۳ دقیقه

یک سیارک بزرگ و سنگی قرار است هفته‌ی آینده از کنار زمین عبور کند. این سیارک با ۱ کیلومتر قطر تقریبا ۲٫۵ برابر بلندتر از ساختمان امپایر استیت است و به‌دلیل اندازه و بازدید منظم و نزدیک از سیاره‌ی ما جزو سیارک‌های بالقوه خطرناک قرار گرفته است.

هرچند جای نگرانی نیست و بازدید این ماه بسیار ایمن خواهد بود زیرا سیارک در فاصله‌ی ۱٫۹۳ میلیون کیلومتری، که تقریبا ۵٫۱۵ برابر دورتر از فاصله‌ی ماه است، از کنار زمین عبور خواهد کرد. محاسبات مسیر آن تنها با ۱۳۳ کیلومتر بازه‌ی خطا همراه است بنابراین هیچ گونه خطر برخورد سیارک با زمین به این زودی وجود ندارد.

در واقع اگر یک رصدگر هستید، هنگامی که این سیارک با قطر ۱ کیلومتر از آسمان زمین بازدید می‌کند، از تماشای آن لذت خواهید برد. نزدیک‌ترین گذر این سیارک ۱۸ ژانویه در ساعت ۱۶:۵۱ منطقه‌ی زمانی شرقی (ساعت ۰۱:۲۱ بامداد ۲۹ دی) روی خواهد داد.

این سنگ فضایی که با نام سیارک (۷۴۸۲) ۱۹۹۴ PC1 شناخته می‌شود، نخستین بار در سال ۱۹۹۴ توسط ستاره‌شناس «رابرت مک‌ناوت» (Robert McNaught) در «رصدخانه‌ی سایدینگ اسپرینگ» (Siding Spring Observatory) استرالیا کشف شد. با ردیابی مسیر بازگشت، دانشمندان توانستند تصاویری از آن را تا سپتامبر ۱۹۷۴ میلادی پیدا کنند و به همین دلیل است که می‌توانیم از مسیر مداری آن بسیار مطمئن باشیم.

مدار سیارک (۷۴۸۲) ۱۹۹۴ PC1
Credit: Tomruen/Wikimedia

در واقع سیارک (۷۴۸۲) ۱۹۹۴ PC1 دارای قوس مداری تنها حدود ۴۷ سال است که مدت زمان میان رصد در آسمان شب ماست. آخرین گذر نزدیک این سیارک، ۸۹ سال پیش در ۱۷ ژانویه‌ی ۱۹۳۳ (۲۸ دی ۱۳۱۱ خورشیدی) در فاصله‌ی کمی نزدیک‌تر (اما باز هم ایمن) ۱.۱ میلیون کیلومتری روی داد. انتظار می‌رود که این سیارک در ۱۸ ژانویه‌ی ۲۱۰۵ میلادی (۲۸ دی ۱۴۸۳) هم در فاصله‌ی مشابهی نسبت به زمین قرار بگیرد.

این بازدید نزدیک به اخترشناسان امکان می‌دهد تا درباره‌ی سیارک سنگی نوع S که به گروه سیارک‌های آپولو تعلق دارد، اطلاعات بیشتری کسب کنند. این‌ها رایج‌ترین گروهی از سیارک‌ها هستند که ما می‌شناسیم و همه‌ی آن‌ها طول مداری مشابهی با زمین دارند. برای نمونه سیارک (۷۴۸۲) ۱۹۹۴ PC1 هر ۱ سال و ۷ ماه زمینی یک بار در فاصله‌ی بین ۰٫۹ تا ۱٫۸ فاصله‌ی زمین دور خورشید می‌چرخد.

این گذر نزدیک همچنین به منجمان آماتور و ستاره‌شناسان فرصتی می‌دهد تا گذشته‌ی این تپه‌ی سنگی عظیم را ببینند. این سیارک با سرعت شگفت‌انگیزی در حدود ۱۹٫۵۶ کیلومتر بر ثانیه نسبت به زمین حرکت می‌کند و این یعنی شبیه یک ستاره به‌نظر می‌رسد اما در طول شب در آسمان ناظران زمینی حرکت می‌کند.

سیارک (7482) 1994 PC1 هنگام گذر نزدیک در سال 1997

سیارک (۷۴۸۲) ۱۹۹۴ PC1 هنگام رصد در سال ۱۹۹۷
Credit: Sormano Astronomical Observatory

با قدر ۱۰، این سیارک به اندازه‌ای کم‌نور خواهد بود که با چشم غیرمسلح یا دوربین دوچشمی دیده نمی‌شود اما به گفته‌ی «ادی آیریزاری» (Eddie Irizarry) از EarthSky اگر دست‌کم یک تلسکوپ ۶ اینچی دارید، می‌توانید هنگام گذر نزدیک سیارک، نگاهی اجمالی به آن داشته باشید. همچنین در شرایط و با ابزارهای مناسب، مناسب امکان عکاسی از سیارک وجود دارد.

با توجه به اینکه بسیاری از مردم جهان در طول تعطیلات کریسمس و سال نو به تماشای فیلم «بالا را نگاه نکن» نشستند، احساس نگرانی درباره‌ی گذر یک سیارک از این فاصله‌ی نزدیک نسبت به زمین طبیعی به‌نظر می‌رسد. اما اگر این فیلم چیزی به ما آموخته باشد، اعتماد به دانشمندان و محاسبات مداری آن‌هاست.

پیش‌بینی می‌شود که سیارکی با این ابعاد تنها هر ۶۰۰ هزار سال یک بار به زمین برخورد کند. خوشبختانه، ناسا هم‌اکنون مشغول آزمایش «تغییر مسیر سیارک دوگانه» (Double Asteroid Redirection Test) یا «دارت» (DART) است که قصد دارد با هدف منحرف کردن مسیر سیارک، آن را به یک سنگ فضایی بکوبد.

اگر چنین روشی مؤثر باشد، ممکن است به ما کمک کند تا تهدیدات سیارکی آینده را منحرف کنیم. در همین حال بهتر است از گذرهایی مانند گذر سیارک (۷۴۸۲) ۱۹۹۴ PC1 لذت ببریم و به جایگاه پرخطر خود در کهکشان فکر کنیم.