پشتکار ناسا نخستین سنگ مریخی را در دست گرفت
طبق تصاویر اولیه به‌نظر می‌رسد که دومین تلاش مریخ‌نورد پشتکار برای جمع‌آوری نمونه از مریخ موفقیت‌آمیز بوده است و این فرستاده‌ی زمینی اکنون اولین سنگ مریخی را در دست دارد.
این ربات مریخ‌نورد با سوراخ کردن تخته سنگی به نام «روشه» (Rochette) به احتمال زیاد نخستین نمونه را از سیاره‌ی سرخ جمع‌آوری کرده است. با این وجود ناسا اعلام کرده که پیش از اعلام قطعی موفقیت‌آمیز بودن این عملیات به داده‌های بیشتری نیاز است.
این دومین تلاش پشتکار برای نمونه‌برداری از مریخ بود. این کاوشگر ۵ آگوست (۱۴ مرداد) هم اقدام به نمونه‌برداری کرد اما سنگی که آن روز حفاری کرد به طرز شگفت‌انگیزی نرم بود و به قطعاتی خرد شد که به لوله‌ی ذخیره‌کننده‌ی نمونه نرسیدند.
مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) که ۱۸ فوریه (۱ اسفند) در دهانه‌ی «جزرو» (Jezero) مریخ فرود آمد، دو وظیفه‌ی اصلی برعهده دارد که یکی کاوش نشانه‌های حیات باستانی در مریخ و دیگری نمونه‌برداری از سنگ و خاک مریخ و ذخیره‌ی آن‌ها برای آوردن به زمین با یک مأموریت دیگر است.
مأموریت بازگردانی نمونه به‌طور مشترک توسط ناسا و آژانس فضایی اروپا و احتمالا تا سال ۲۰۳۱ میلادی انجام خواهد شد. بدین ترتیب نمونه‌های جمع‌آوری شده توسط پشتکار به نخستین قطعاتی از سیاره‌های دیگر تبدیل می‌شوند که بشر تا به حال به زمین آورده است و به‌نظر می‌رسد که نخستین قطعه از این نمونه‌ها اکنون در دست پشتکار است.
پس از تلاش ناموفق قبلی، مریخ‌نورد ۴۵۵ متر را پیمود تا خود را به منطقه‌ی جدیدی برساند که با نام منطقه‌ی خط الرأسی «سیتادل» (Citadelle) به معنی «قلعه» شناخته می‌شود. به گفته‌ی ناسا بخش محوری سیتادل دارای صخره‌هایی است که به‌نظر می‌رسد در برابر باد مقاومت کرده‌اند و به اندازه‌ی کافی سخت هستند که بتوانند تحت حفاری قرار بگیرند.
پس از رسیدن به منطقه‌ی سیتادل، تیم مریخ‌نورد خیلی زود «روشه» را برای ارزیابی به‌عنوان هدف حفاری انتخاب کرد. برای نمونه هفته‌ی گذشته ۱ سانتی‌متر از روی روشه را تراشید و به پژوهشگران اجازه داد تا به سطح زیرین آن نگاه کنند.
حفاری انجام شده در سنگ روشه مریخ توسط کاوشگر پشتکار ناسا
Credit: NASA/JPL-Caltech
بدین ترتیب تخته سنگ روشه همه‌ی آزمایش‌های لازم برای حفاری را پشت سر گذاشت و تیم پشتکار روز چهارشنبه با دریل چکشی که در انتهای بازوی رباتیک ۲٫۱ متری قرار گرفته، سنگ را سوراخ کرد. در نهایت تصاویری که پشکار به زمین فرستاده است، نشان داد که طبق انتظار یک قطعه سنگ در لوله‌ی جمع‌آوری نمونه قرار گرفته است.
با این وجود مقامات آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا که مأموریت پشتکار را مدیریت می‌کند، اعلام کردند عکس‌های دیگری که بعدا گرفته شد، به دلیل شرایط نامناسب نور خورشید، قطعی بودن نمونه‌برداری را تأیید نمی‌کنند. بنابراین پیش از آغاز عملیات پردازش نمونه، عکس‌های دیگری با شرایط نوری بهتر گرفته خواهد شد.
مجموعه‌ی دوم عکس‌های نمونه پس از آن گرفته شد که پشتکار فعالیتی به نام «ضربه برای انتقال به داخل» (Percuss to Ingest) را انجام داد. این فعالیت یک لرزش کوچک در دریل و لوله ایجاد می‌کند که باعث می‌شود مواد نمونه‌برداری از لبه‌ی لوله پاک شوند. به گفته‌ی JPL این لرزش هم به نوبه‌ی خود می‌تواند باعث جابه‌جایی بیشتر نمونه در لوله شود و توضیحی بر دیده نشدن آن در تصاویر بعدی باشد.
عکس‌های واضح‌تر روز جمعه ۳ سپتامبر (۱۲ شهریور) تهیه و اوایل شنبه ۴ سپتامبر (۱۳ شهریور) به زمین فرستاده می‌شوند. اگر این تصاویر تأیید کنند که لوله حاوی یک نمونه‌ی دست‌نخورده است، لوله‌ی نمونه مهروموم و نگهداری می‌شود. روندی که اعضای تیم نمونه‌برداری اطمینان دارند روی خواهد داد.
«جنیفر تروسپر» (Jennifer Trosper) مدیر پروژه‌ی پشتکار گفت: «این پروژه اولین نمونه هسته‌ی سنگی مریخ را در دست گرفت و این یک موفقیت چشمگیر است. برای دستیابی به این موفقیت، تیم پشتکار محدوده‌ای را برگزید و یک سنگ با ارزش علمی را انتخاب و حفاری کرد. ما کاری را که انتظار داشتیم انجام دادیم و عکس‌هایی که در شرایط نوری مناسب تهیه می‌کنیم این موفقیت را تأیید خواهند کرد.»
علاوه بر دومین عملیات نمونه‌برداری، مریخ‌نورد پشتکار در هفته‌ها و ماه‌های آینده تلاش‌های زیادی برای جمع‌آوری نمونه انجام خواهد داد. این ربات شش چرخ با ابعاد یک خودرو، ۴۳ لوله‌ی نمونه‌برداری همراه خود دارد و طبق برنامه‌ریزی اعضای تیم، قرار است حداقل ۲۰ لوله را پیش از پایان مأموریت پر کنند. هر نمونه یک هسته‌ی استوانه‌ای به عرض ۱٫۳ و طول ۶ سانتی‌متر خواهد بود.
در عملیات این روزهای پشتکار، یک ربات دیگر هم او را همراهی می‌کند. بالگرد «نبوغ» (Ingenuity) که با نمایش چشمگیر خود در ۵ پرواز اول، مأموریتش از فاز نمایش عملیات به فاز نمایش فناوری تمدید شد، اکنون به‌عنوان یک راهنما همراه پشتکار است تا مناطق سخت‌گذر را بررسی و به حرکت مریخ‌نورد در بهترین مسیرها کمک کند. عملیاتی که حالا امکان کاوش هوایی مریخ را هم ثابت کرده و در مأموریت‌های آینده به مریخ با فناوری پیشرفته‌تری ادامه خواهد یافت.
عکس کاور: اولین سنگ مریخ جمع‌آوری شده توسط مریخ‌نورد پشتکار در لوله‌ی جمع‌آوری نمونه
Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU
منبع: Space
