بالگرد نبوغ در ششمین پرواز در جو مریخ لحظات دلهره‌آوری را تجربه کرد
بالگرد نبوغ در ششمین پرواز خود در جو مریخ با مشکلی اساسی در ناوبری و کنترل پرواز مواجه شد اما در نهایت توانست با موفقیت بر سطح سیاره‌ی سرخ فرود بیاید.
هدف از ششمین پرواز کلی بالگرد نبوغ و نخستین پرواز از ادامه‌ی مأموریت که با عنوان فاز «نمایش عملیات» (Operation Demontration) شناخته می‌شود، به نمایش گذاشتن توانمندی استفاده از هواگردهای ملخی به‌عنوان راهنمای مریخ‌نورد است. این پرواز در روز ۲۲ می (۱ خرداد) انجام شد.
طبق برنامه‌ی پرواز قرار بود این هلی‌کوپتر ۱٫۸ کیلوگرمی تا ارتفاع ۱۰ متری بالا برود، سپس ۱۵۰ متر به سمت جنوب غربی حرکت و سپس ۱۵ متر به سمت جنوب حرکت کند. هم‌زمان عکس‌هایی از نمای غربی تهیه کند و در نهایت پیش از فرود ۵۰ متر را به سمت شمال شرقی بپیماید.
به گفته‌ی خلبان ارشد بالگرد نبوغ، در ابتدا همه چیز خوب پیش رفت. اما ۵۴ ثانیه پس از پرواز، بالگرد دچار مشکلی شد که جریان تصاویر را از دوربین ناوبری به رایانه‌ی داخلی قطع کرد. «هاوارد گریپ» (Håvard Grip) افزود: «این ناهنجاری باعث از بین رفتن یک عکس ناوبری شد، اما از آن مهم‌تر، باعث شد تا همه‌ی تصاویر بعدی دوربین ناوبری با برچسب زمانی نادرست به رایانه فرستاده شوند.»
او خاطرنشان کرد: «از این مرحله به بعد، هر بار که الگوریتم ناوبری، تصحیحی را بر اساس یک عکس ناوبری انجام می‌داد در حقیقت بر اساس اطلاعات نادرست مربوط به زمان تصویربرداری کار می‌کرد. این ناسازگاری‌های حاصل، اطلاعات استفاده‌شده برای پرواز بالگرد را به میزان زیادی تخریب می‌کند و در نتیجه باعث اصلاح مداوم تخمین‌ها برای پاسخگویی به خطاهای فانتوم (افزایشی) می‌شود. بنابراین نوسان‌های بزرگی ایجاد شد.»
با روی دادن این چالش بزرگ، نبوغ در طول پرواز خود، بیش از ۲۰ درجه به پهلو و جلو منحرف شد و جهش‌هایی را در مصرف برق تجربه کرد که لحظاتی دلهره‌آور بود و می‌توانست منجر به پایان مأموریت بالگرد شود. اما این ربات پرنده در نهایت موفق شد با گذر از چالش پروازی برنامه‌ریزی نشده، در حدود ۵ متری نقطه‌ی درنظر گرفته شده برای فرود بنشیند.
گریپ نوشت: «به معنای واقعی کلمه، نبوغ با این شرایط دست‌وپنجه نرم کرد و در حالی که پرواز، آسیب‌پذیری زمان‌بندی را شناسایی کرد، از چندین روش هم سلامت سیستم را تأیید کرد.»
او افزود: «در حالی که ما عمدا چنین پرواز پرتنشی را برنامه‌ریزی نکرده بودیم، ناسا هم‌اکنون داده‌های پروازی خارج از پاکت پروازی (مسیر برنامه‌ریزی شده) بالگرد در اختیار دارد. این داده‌ها در آینده با دقت تجزیه‌وتحلیل می‌شوند و دانش ما را درباره‌ی پرواز بالگردها در مریخ افزایش می‌دهند.»
عکس مریخ‌نورد پشتکار از بالگرد نبوغ پس از پرواز ششم
Credit: NASA/JPL-Caltech
نبوغ در ۱۸ فوریه (۱ اسفند ۱۳۹۹) به همراه مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) در دهانه‌ی «جزرو» (Jezero) مریخ فرود آمد. این بالگرد در ۳ آوریل (۱۴ فروردین) از شکم مریخ‌نورد جدا شد و در طول یک ماه ۵ پرواز برنامه‌ریزی شده را انجام داد تا امکان پرواز هوایی کنترل‌شده و موتوردار را در مریخ ارزیابی کند.
این ۵ پرواز با وجود برخی مشکلات جزئی، به‌خوبی پیش رفت و نبوغ در نهایت سالم باقی ماند. بدین ترتیب ناسا مأموریت را تمدید کرد تا طی آن، بالگرد توانایی خود را به‌عنوان یک راهنما برای مریخ‌نورد هم محک بزند.
مریخ‌نورد پشتکار که در طول پنج پرواز اول، فعالیت‌های بالگرد نبوغ را مستندسازی و تصویربرداری کرده بود، در پرواز ششم با توجه به تمرکز برای مأموریت اصلی خود یعنی کاوش حیات باستانی میکروبی در مریخ، چنین کاری انجام نداد اما همچنان به‌عنوان یک رابط به رسیدن داده‌ها از بالگرد به پایگاه زمینی کمک کرد و روز بعد هم عکسی از بالگرد نبوغ فرستاد که سلامت آن را پس از پرواز ششم نشان می‌دهد.
عکس کاور: تصویری که بالگرد نبوغ در ششمین پرواز از ارتفاع ۱۰ متری سطح مریخ گرفته است.
Credit: NASA/JPL-Caltech
منبع: Space
دروغ است