کشف یخچال‌های طبیعی جدید در مریخ شانس مأموریت‌های انسانی را افزایش می‌دهد
پژوهشگران با تحلیل داده‌های رصدی و مدارگردهای مریخی، یک نوع احتمالی جدید از یخچال‌های طبیعی در مریخ شناسایی کرده‌اند که می‌توانند گزینه‌ای مطلوب برای فرود مأموریت‌های انسانی باشند.
یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که ویژگی‌های عجیب موج‌دار در «هامونه‌ی آرکادیا» (Arcadia Planitia) مریخ شباهت زیادی به جریان‌های یخی درون صفحه‌های یخی (یخسار) قطب جنوب دارد. اگر این یخچال‌های طبیعی در عمق کم از مریخ وجود داشته باشند، می‌تواند دلیلی مهم برای هدایت مأموریت‌های سرنشین‌دار آینده به این منطقه باشد.
این مکان با توجه به اینکه یک دشت وسیع و مسطح و برای فرود فضاپیماها ایدئال است، پیش از این هم برای اسپیس‌ایکس و ناسا جذاب بود. اگر یخ موجود در زیر سطح این دشت همان‌طور که یافته‌های تازه نشان می‌دهد، خیلی عمیق نباشد، در مأموریت‌های انسانی به سیاره‌ی سرخ، فضانوردان می‌توانند به‌راحتی منابع آب در اختیار داشته باشند.
بافت منطقه‌ی هامونه‌ی آرکادیا، عوارض اندک آن را نشان می‌دهد.
عکس توسط مدارگرد ادیسه تهیه شده است.
Credit: NASA/JPL/Arizona State University
«شانون هیبارد» (Shannon Hibbard) دانشجوی دکترای دانشگاه وسترن انتاریو کانادا و سرپرست این مطالعه که در نشریه‌ی Icarus چاپ شده گفت: «شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد این منطقه یک منطقه‌ی غنی از یخ است اما ما هیچ مکان برجسته‌ی توپوگرافی در این هامونه ندیدیم و این شکل‌های موج‌دار در زمینی کاملا هموار وجود دارند که موضوع عجیبی است.»
شکل‌های رازآلود
هامونه‌ی آرکادیا در مناطق هموار شمال مریخ قرار دارد. در ۳ میلیارد سال گذشته، جریان‌های گدازه‌ای فعال، در این منطقه آرام شده‌اند، بنابراین در مقایسه با دیگر بخش‌های سیاره، دهانه‌های بسیار کمتری دارد. داده‌های جمع‌آوری شده از مدار مریخ در طول سال‌ها، نشان می‌دهد که خاک این منطقه سرشار از هیدروژن است. از آنجا که آب از مولکول‌های هیدروژن و اکسیژن ساخته شده است، این هیدروژن نشان‌دهنده‌ی وجود یخ آب درست زیر سطح است.
برای دهه‌ها دانشمندان متوجه ویژگی‌هایی در مریخ شده‌اند که به‌نظر می‌رسد مربوط به یخ باشند. در کنار تپه‌های کم‌ارتفاع، کف‌بندهایی (Apron) از بقایای خاکی وجود دارد که به دلیل شکل ویژه به‌عنوان ویژگی‌های قوسی (Lobate) شناخته می‌شوند؛ درست مانند خروج یخچال‌های طبیعی که در یک لایه‌ی نازک از سنگ پوشیده شده باشند. درون دره‌ها هم الگوهای خطی وجود دارد که شبیه به یخچال‌های طبیعی است که از دره‌های زمین می‌گذرند.
یکی از ویژگی‌های ژئومورفیک هامونه‌ی آرکادیا که می‌تواند مخلوط یخی-سنگی داشته باشد.
Credit: NASA/JPL-Caltech
به گفته‌ی هیبارد در هامونه‌ی آرکادیای مریخ هم ویژگی‌های مشابهی وجود دارد. ویژگی‌های قوسی در نزدیکی مجموعه‌ای از کو‌ها معروف به «کوه‌های اربوس» (Erebus Montes) وجود دارد که از دشت آمده‌اند و شکل‌های موج‌دار در مناطق کم‌ارتفاع حرکت کرده‌اند.
او و همکارانش برای شناسایی این ویژگی‌ها، مشاهدات چندین ابزار گوناگون را جمع‌آوری کردند. این مشاهدات شامل عکس‌هایی از مدار، داده‌های حرارتی دمای سطح در روز و شب، داده‌های سپیدایی یا آلبِدو (Albedo) است که بازتاب سطحی را نشان می‌دهد، اطلاعات مربوط به پوشش گردوغبار و داده‌های مربوط به ارتفاع و توپوگرافی می‌شود.
جریان یخچالی
هیبارد گفت: «ویژگی‌های دست‌نخورده مانند این، یک راز بزرگ بود زیرا به‌نظر می‌رسید که بر اثر جریان یخ ساخته شده‌اند اما زمین آن‌قدر شیب‌دار نبود که بتواند دلیل حرکت یخ را توضیح دهد. ما باید می‌فهمیدیم که این‌ها چه چیزی هستند و چرا چنین امضاهای گرمایی دارند و از سویی هم در روز و هم در شب بسیار روشن هستند، چرا به‌نظر می‌رسد که جریان دارند و چرا به شکل کانال درآمده‌اند و چرا در نزدیکی کف‌بندهای قوسی روی داده‌اند.»
تجزیه‌وتحلیل‌ها نشان می‌دهد که این ویژگی‌ها، در حقیقت منشأ یخچالی دارند. اشکال موج‌دار شبیه به دیگر ویژگی‌هایی سطحی مریخ هستند که از جریان آهسته‌ی مواد شکل گرفته‌اند و داده‌ها بیانگر آن است که این مناطق واقعا غنی از یخ هستند.
موقعیت هامونه‌ی آرکادیا در نیمکره‌ی شمالی مریخ
Credit: Thomas Platz/Research Gate
هیبارد گفت: «ویژگی‌های موج‌دار بیشتر شبیه به جریان‌های یخی درون ورقه‌های یخ روی زمین هستند که در درجه‌ی نخست در قطب جنوب رخ می‌دهند. با داشتن سرعت بیشتر، این جریان‌های یخی در زمین به خوبی قابل درک نیستند اما اگرچه سرعت آن‌ها در مریخ بسیار کمتر است، نمونه‌ای از جریان‌های یخی را در زمین‌های نسبتا هموار نشان می‌دهند.»
اگرچه خود او این را یک ادعای بحث‌برانگیز می‌داند، زیرا بیشتر جریان‌های یخ روی زمین، برای روان شدن، به یک لایه‌ی نازک از آب مایع در زیر خود نیاز دارند. اما مشخص نیست که آیا آب به‌عنوان یک روان‌کننده زیر یخبندان مریخ وجود دارد یا اصلا تا کنون وجود داشته است و یا اساسا آیا یک بستر مرطوب برای جریان یافتن یخ در سیاره‌ی سرخ لازم است؟
یک احتمال این است که در گذشته و زمانی که کج‌شدگی مدار مریخ متفاوت از امروز بود و درنتیجه آب‌وهوای متفاوتی داشت، ممکن بود در زیر یخبندان ذوب هم روی دهد. او گفت: «جریان‌های یخی چیزی است که می‌تواند در مریخ باشد و ممکن است نشان دهد که فرآیندهای یخبندان پیچیده‌تری در مریخ روی داده که بسیار جالب است.»
گام بعدی بررسی مناطق اطراف این ویژگی‌های موج‌دار برای یافتن سرنخ‌های بیشتر است. او تأکید کرد: «هامونه‌ی آرکادیا هرگز به جز از مدار مریخ، مطالعه نشده اما ممکن است مکان هیجان‌انگیزی برای فرستادن مأموریت‌های آینده به این سیاره باشد. این مکان نه تنها از نظر دسترسی و فراوانی یخ آب بلکه از نظر ارزش علمی هم برای فرود جذاب است.»
عکس کاور: یخچال‌های طبیعی احتمالی جدید در مریخ
Credit: ESA/DLR/FU Berlin (G. Neukum)
منبع: Live Science
سلام یخ حتما در مریخ وجود دارد حتی جریان آبی که در مریخ وجود دارد سر منشا همین یخ ها می‌تواند باشد که بر اثر شهاب سنگ یا مواد مذاب آتش فشانی باشد که یخ های زیرین مریخ را مایع کرده و جریان پیدا کرده وبه علت سرما وگرمای شدید کوه های آتشفشانی به خاک تبدیل شده اند وعاملی که یخ ها دیده نمی شوند خاکی است که روی یخ را گرفته است