منوچهر آریان‌پور، تنها بازمانده‌ی نسل اول فرهنگ‌نویسان کشور، درگذشت

منوچهر آریان‌پور کاشانی، بنیان‌گذار مدرسه عالی ترجمه و تنها بازمانده‌ی نسل اول فرهنگ‌نویسان کشور درگذشت. این فرهنگ‌نویس و مترجم که مؤلف مجموعه فرهنگ‌های آریان پور نیز بود، دوشنبه ۶ دی‌ماه سال جاری در سن ۹۲ سالگی در شهر سن‌دیگوی آمریکا از دنیا رفت.

بدون شک منوچهر آریان پور با تألیف فرهنگ آریان‌پور و انتشار لغت‌نامه‌های «فارسی به انگلیسی» و «انگلیسی به فارسی» خدمت فراموش‌نشدنی و بزرگی به سرزمین ایران کرد. علاوه بر این او یکی از بزرگ‌ترین مترجمان برجسته‌ی معاصر بود که آثار مهمی را به زبان فارسی ترجمه کرده بود.

دکتر منوچهر آریان پور در تاریخ هفتم شهریور سال ۱۳۰۸ در کاشان به دنیا آمده و به کمک پدرش توانسته بود مدرسه عالی ترجمه را در سال ۱۳۴۸ بنیان‌گذاری کند. پدر او عباس آریان پور نیز یک مترجم و فرهنگ‌نویس برجسته بود که در عین حال ریاست مدرسه عالی ترجمه را نیز عهده‌دار بود.

منوچهر آریان‌پور تحصیلات ابتدایی و راهنمایی خود را به خاطر شغل پدر در شهرهای اصفهان، آبادان، مشهد و تهران گذراند و در سال ۱۳۲۹ دیپلم خود را در رشته‌ی علوم طبیعی از دبیرستان البرز تهران اخذ کرد و سپس در رشته‌ی زبان و ادبیات انگلیسی در دانشگاه تهران پذیرفته شد و پس از سه سال از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد.

او سپس برای ادامه تحصیل به کشور آمریکا مهاجرت کرد و مدرک فوق‌لیسانس خود را نیز در رشته‌ی زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه کلرادو اخذ کرد. وی در سال ۱۹۵۸ با نگارش رساله‌ای درباره والتر رالی مدرک دکترای خود را نیز از دانشگاه کلرادو گرفت. سال ۱۳۳۷ بود که آریان پور به ایران بازگشت و ریاست دارالترجمه‌ی بانک توسعه صنعت و معدن را بر عهده گرفت و همزمان در دانشسرای عالی با مقام استادیاری به تدریس پرداخت.

سه سال بعد بار دیگر به آمریکا بازگشت و مدتی را در دانشگاه‌های بوناویستا و میزوری به تدریس پرداخت. او در سال ۱۳۴۹ مجدداً به ایران بازگشت و تا پیروزی انقلاب اسلامی قائم مقام و مدرس مدرسه عالی ترجمه باقی ماند.

منوچهر آریان‌پور در سال‌های آغازین دهه ۱۳۵۰ به کمک دانشجویان و برخی استادان همان مدرسه عالی کار تألیف «فرهنگ آریان‌پور» را آغاز کرد که ثمره آن امروز انواع لغت‌نامه‌های فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی است، اما پس از انقلاب، منوچهر آریان پور بار دیگر به آمریکا رفته و در دانشگاه بوناویستا به تدریس زبان و ادبیات انگلیسی ادامه داد و نهایتاً در سال ۱۹۹۵ با درجه‌ی استاد تمام از این دانشگاه بازنشسته شد.

او که سال‌های پایانی عمر خود را در کشور آمریکا زندگی می‌کرد از آن به بعد ساکن شهر سن‌دیه‌گو شد و کار فرهنگ‌نویسی را ادامه داد. وی عضو انجمن استادان دانشگاه امریکا (AAUP) بود.

مجموعه کتاب‌های فرهنگ پیشرو آریان پور مشتمل بر فرهنگ‌های هفت جلدی انگلیسی به فارسی، چهار جلدی فارسی به انگلیسی، دو جلدی گسترده، یک جلدی فراگیر تنها برخی از آثار منتشر شده از منوچهر آریان پور است.

منوچهر آریان پور از سال‌ها پیش در کار فرهنگ‌نویسی دوزبانه با پدرش همکاری داشت و فرهنگ‌نامه‌هایی با نام هردوی آن‌ها منتشر شده است. بعد از فوت پدر او به‌طور مستقل، به‌کار فرهنگ‌نویسی دو زبانه (انگلیسی و فارسی) پرداخت و فرهنگی را بر اساس فرهنگ لغت انگلیسی Webster’s new world تألیف و منتشر کرد.

منوچهر آریان پور در سال ۱۳۷۸ کل اموال موروثی خاندان آریان پور کاشانی را به دانشگاه کاشان هدیه کرد. ارزش این اموال که شامل چند واحد مسکونی، باغ، زمین و مرکز آموزش عالی است، در آن زمان بیش از ۱۰ میلیارد تومان برآورد می‌شد. وی همچنین حق تألیف کتاب‌های خود را پس از مرگ به این دانشگاه واگذار کرده بود. او همچنین حق‌تألیف کتاب‌های خود را پس از مرگ به این دانشگاه واگذار کرده بود. از آثار مرحوم منوچهر آریان پور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرهنگ پیشرو آریان‌پور انگلیسی ـ فارسی ۱جلدی، ۱۳۷۷
• فرهنگ پیشرو آریان‌پور ۶‌ جلدی، با همکاری بهرام دلگشایی، ۱۳۷۷
• فرهنگ زود آموز پیشرو آریان‌پور ۱۳۷۸‌
• فرهنگ گستردهٔ دانشگاهی پیشرو آریان‌پور ۲ جلدی، ۱۳۷۹
• فرهنگ هدیه پیشرو آریان‌پور ۱۳۷۹
• فرهنگ همراه پیشرو آریان‌پور ۱۳۷۸
• فرهنگ هم‌سفر پیشرو آریان‌پور ۱۳۷۸

دکتر آریان‌پور علاوه بر آن‌که با فرهنگ‌های لغت و مطالعاتش در ریشه‌یابی لغات مشترک فرهنگ‌های هند و اروپایی شناخته شده است، در اوج وطن‌دوستی و علاقه به ایران، همه آموخته‌ها و اندوخته‌های خودش را ارزانی مردم سرزمینش می‌دانست.

او سال‌ها در دفعات مختلف به ایران، زادگاهش کاشان، و دانشگاه کاشان آمد و برای دانشجویان و اساتید کرسی درس و سخنرانی علمی عمومی برگزار و با حضور در مجامع مختلف به ترغیب و تشویق اقشار مختلف مردم از دانش‌آموزان تا دانشگاهیان و عموم شهروندان اقدام کرد.

بخشش حق‌التألیف کتاب‌ها، املاک موروثی در ایران و اعطای جایزه سالانه آریان‌پور بخشی از اقدامات مهرورزانه این استاد مبرز و فرهنگ‌دوست در دانشگاه کاشان بوده است.

روحش شاد و یادش گرامی باد.