۸ قاعده برای تصمیم‌گیری درست در دوراهی‌ها و موقعیت‌های دشوار

تأثیری را که یک تصمیم‌گیری درست می تواند در زندگیتان داشته باشد هیچ‌وقت دست کم نگیرید. هر تصمیم گیری غلط می‌تواند یک رابطه، شغل یا حتی یک زندگی را خراب کند. برای داشتن حس رضایت در زندگی، نیاز داریم تا انتخاب‌های عاقلانه داشته باشیم؛ اما هنگامی که چالشی پیش می‌آید و جاده‌ی زندگی به دست‌اندازها می‌رسد، ناگهان سردرگمی از راه می‌رسد. طبیعی است که وقتی گزینه‌های مختلف مزایا و معایب مختلفی دارند، گیج شوید.

همان‌طور که در مسیر زندگی پیش می‌رویم، پیش‌آمدهای ناگهانی به توجه و تفکر سریع ما احتیاج دارند؛ آیا باید به این شخص فرصت دیگری بدهم؟ آیا باید از این فرصت شغلی استفاده کنم؟ آیا باید خانه‌ام را عوض کنم؟ تحت فشار انتخاب درست، ممکن است هیچ‌کدام از تصمیم‌گیری‌هایمان درست نباشد. پس چه کار باید کرد؟ همه می خواهند همیشه تصمیم درست بگیرند؛ اما آیا این امکان واقعا وجود دارد؟ حقیقت این است که نه؛ چون به هرحال هیچ‌کس کامل نیست. اما می‌توانید مهارت‌های تصمیم‌گیری خود را بالاتر ببرید تا با اطمینان بیشتری، بتوانید در هر موقعیتی بهترین انتخاب را داشته باشید.

تصمیم‌گیری چیست؟

در روان‌شناسی، تصمیم‌گیری به‌عنوان فرآیندی شناختی در نظر گرفته می‌شود که منجر به انتخاب یک باور یا یک روش عملی از بین چندین گزینه‌ی جایگزین احتمالی می‌شود. تصمیم‌گیری، فرآیند شناسایی و انتخاب گزینه‌های دیگر بر اساس ارزش‌ها، ترجیحات و اعتقادات تصمیم‌گیرنده است. هر فرآیند تصمیم‌گیری، یک انتخاب نهایی را ایجاد می‌کند که ممکن است به اقدامی سریع منجر بشود یا نشود.

برای اینکه در موقعیت‌های مختلف بتوانید تصمیم‌گیری درستی داشته باشید، راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

۱. آرامش خودتان را حفظ کنید

تصمیمات اشتباه اغلب زمانی گرفته می‌شوند که کمتر احساس آرامش می‌کنید. ممکن است در موقعیتی باشید که احساس اضطراب، ناامیدی، استرس، فشار و عصبانیت کنید. این احساسات برای تصمیم‌گیری درست ایدئال نیستند. قبل از هر تصمیمی، باید آرامش خودتان را حفظ کنید.

در اینجا یک تمرین آرام‌بخش و عالی را معرفی می‌کنیم که می‌توانید برای بازگرداندن حس آرامش و تفکر مثبت، انجامش دهید.

1. جای آرامی را انتخاب کنید و با کمری صاف بنشینید.
2. یک دست را روی شکم و درست زیر دنده‌ها قرار دهید.
3. دست دیگر را روی قفسه‌ی سینه قرار دهید.
4. از طریق بینی، عمیق و آرام تنفس کنید. بگذارید ذهن و دستی که روی سینه قرار داده‌اید، روی پر شدن ریه‌ها از هوا متمرکز شوند.
5. نفسی را که استنشاق کرده‌اید، تقریبا به مدت دو ثانیه نگه دارید.
6. بازدم را به آرامی و آهسته در حدود چهار شماره، انجام دهید. می‌توانید از طریق دهان یا بینی بازدم را خارج کنید.
7. کل مراحل را تکرار کنید. سعی کنید این کار را در مدت زمان ۱۰ دقیقه، بین شش تا ده بار انجام دهید.

وقت ندارید ۱۰ دقیقه این تمرین را انجام دهید؟ آیا نیاز به تصمیم‌گیری فوری دارید؟ اگر می‌توانید چشمان خود را ببندید و به صورت عمیق و آهسته نفس بکشید تا یک آرامش سریع به خود بدهید.

چند پیشنهاد دیگر برای اینکه به آرامش برسید و اضطراب را از خود دور کنید؛

• قدم زدن
• گوش دادن به موسیقی
• ورزش کردن
• مطالعه
• مراقبه
• بازی با حیوانات خانگی

۲. خودتان را از افکار و احساسات منفی رها کنید

احساسات منفی می‌توانند برای تصمیم‌گیری درست بسیار مضر باشند. عمل به تصمیم‌هایی که تحت تأثیر افکار و احساسات منفی گرفته می‌شوند، می‌تواند منجر به انتخاب‌هایی شود که عاقلانه و منطقی نیستند و مانع پیشرفت شما می‌شوند. بعضی از احساسات منفی که باید از آن‌ها دوری کنید به شرح زیر هستند؛

• احساس ناامیدی

وقتی ناامید شوید، تقریبا به هر راه‌حل احتمالی و در دسترسی امیدوار خواهید شد. بنابراین مهم است که تفکر مثبت خود را حفظ کنید. بله، گاهی اوقات احساس می‌کنید که دنیا دارد به پایان می‌رسد و هیچ امیدی نیست، اما یادتان باشد که این حس برآمده از ناامیدی است و همیشه یک راه‌حل خوب وجود دارد که باید به آن برسید.

• احساس ترس

وقتی می‌ترسید، تصمیماتی می‌گیرید که به شما احساس امنیت بدهند. این موضوع می‌تواند از پیشرفت شما جلوگیری کند و باعث شود راکد بمانید و درجا بزنید. برای بررسی دقیق اوضاع و تصمیم‌گیری درست، باید به خودتان فرصت دهید و سعی کنید بر ترس غلبه کنید و شجاعانه تصمیم بگیرید.

• احساس گناه

خیلی از افراد از روی حس گناه تصمیم‌گیری می‌کنند. ممکن است در شرایطی قرار داشته باشید که به دلیل فشارهای خارجی، حس کنید که باید تصمیم مشخصی بگیرید. این احساس در نهایت منجر به انتخابی خواهد شد که برای خوشحال کردن شخص دیگری گرفته شده است و ممکن است در آینده از این تصمیم پشیمان شوید. صبر کنید تا بتوانید منطقی انتخاب کنید و اجازه ندهید کسی با ایجاد حس گناه در شما، باعث شود تصمیمی بگیرید که ۱۰۰ درصد از آن مطمئن نیستید.

• احساس شتاب‌زدگی

اگر احساس می‌کنید که بلافاصله باید تصمیمی بگیرید، ممکن است تصمیمات سریع و تکان دهنده‌ای بگیرید که در مورد آن‌ها خوب فکر نکرده‌اید. شتاب‌زدگی در واقع همیشه باعث انتخاب‌های غلط و وحشتناک می‌شود.

۳. جمع‌آوری اطلاعات کنید

مهم است که قبل از هرگونه تصمیم‌گیری، اطلاعات کافی درباره‌ی موضوع داشته باشید. اگر فکر می‌کنید همه چیز را از شرایط نمی‌دانید، پس احتمالا نمی‌توانید انتخابی داشته باشید که قطعا بهترین گزینه‌ی موجود است. در ادامه به شما می‌گوییم که چطور اطلاعات لازم را جمع‌آوری کنید.

• تحقیق کنید

اگر در موقعیتی هستید که می‌توانید درباره‌ی آن تحقیق کنید، از اینترنت کمک بگیرید و همه چیز را در آن سرچ کنید.

نمی‌دانید کدام آپارتمان را برای جابه‌جایی انتخاب کنید؟ درباره‌ی ایستگاه‌های وسایل حمل و نقل عمومی، فروشگاه‌های مواد غذایی، همسایگی‌های هرکدام و… تحقیق کنید.

رشته‌ی کاری دلخواهتان را پیدا کردید اما نمی‌دانید چطور آن را شروع کنید؟ پیش‌نیازها و مهارت‌های لازم، بودجه‌ی لازم برای شروع، کیفیت بازار کار آن و… را جستجو کنید.

مهم نیست که درباره‌ی چه چیزی می‌خواهید تصمیم‌گیری درست داشته باشید؛ به هر حال اینترنت دوست شماست! دنیای بزرگی از هر آنچه که می‌خواهید درباره‌ی آن بدانید و تجربه‌های مختلف آدم‌های متفاوت در کامپیوتر شما قرار دارد که می‌تواند بزرگترین کمک به شما باشد.

• سؤال بپرسید

اگر کسی از شما خواسته است که درباره‌ی مسأله‌ای تصمیم بگیرید، از سؤال پرسیدن از او نترسید. این حق شماست که بخواهید اطلاعات بیشتری درباره‌ی موضوع داشته باشید. کسی که از شما درخواست تصمیم‌گیری کرده است، نباید مشکلی با آگاه کردن شما از تمام جوانب موضوع داشته باشد.

• تحت تأثیر عقاید دیگران نباشید

این به این معنی نیست که همه نمی‌توانند راهنمایی درست و منطقی‌ به شما بکنند. حقیقت این است که اکثر مردم حداقل در ناخودآگاهشان، نسبت به بخشی از ماجرا یا شخصی، دیدگاه متعصبانه دارند و احتمالا نمی‌توانند راهنمایی درستی به شما بکنند.

۴. نظر افراد نزدیک و مورد اعتمادتان را بپرسید

در تصمیم‌گیری سردرگم هستید؟ با کسی که می‌توانید به او اعتماد کنید صحبت کنید و نظر او را بپرسید. دوستان، خانواده، همکاران یا هر شخص دیگری که می‌توانید به آن‌ها اعتماد کنید، همه گزینه‌های خوبی برای نظرخواهی هستند. اما این نکته را بدانید که پرسیدن نظر از چند نفر می‌تواند بیشتر شما را گیج کند.

راه دیگر این است که به دنبال افرادی بگردید که قبلا در شرایط مشابه شما بوده‌اند و باید تصمیم‌گیری می‌کردند. با آن‌ها صحبت کنید و از تجربه‌شان استفاده کنید تا بتوانید تصمیم‌گیری درست را انجام دهید.

۵. صبور باشید

بالاتر درباره‌ی تصمیم‌گیری در شرایط شتاب‌زده صحبت کردیم. اگر می‌خواهید بهترین تصمیم را بگیرید، باید مطمئن شوید که عجله‌ای در کارتان نیست. اینجا به چند توصیه که می‌توانند به شما کمک کنند، اشاره می‌کنیم.

• به خودتان زمان بدهید

برای بررسی شرایط و سنجیدن گزینه‌های موجود به خودتان زمان بدهید. مکث کنید، درباره‌ی تصمیمات احتمالی تأمل کنید، به واکنش‌های خود در برابر آن‌ها فکر کنید و نفس عمیق بکشید. اگر در شرایطی قرار گرفتید که از شما خواسته شد سریع تصمیم‌گیری کنید، در صورت امکان وقت بیشتری برای فکر کردن بخواهید.

• بخوابید!

خواب یک راه فوق‌العاده برای سر و سامان دادن به افکار است. بعد از اینکه انتخاب خود را انجام داده‌اید و حس کردید از آن مطمئن هستید، بخوابید و بعد ببینید آیا صبح هم همین احساس را دارید یا نه.

• از موضوع کمی فاصله بگیرید

بسیاری از افراد بهترین تصمیم ‌گیری‌هایشان را زمانی انجام می‌دهند که از موضوع کمی دور شده‌اند و روی آن متمرکز نیستند. پس حواستان را با چیزهای دیگر پرت کنید. بگذارید فضایی بین شما و آن موقعیت ایجاد شود. خدا را چه دیدید، شاید راه‌حل واقعی موقعی به ذهن شما برسد که اصلا انتظارش را ندارید.

• مدافع شیطان خود باشید

اگر به نتیجه‌ای رسیدید، تلاش کنید تا از تصمیم ضد آن، با استدلال دفاع کنید و مدافع شیطان خودتان شوید. اگر به جایی رسیدید که تصمیمِ دیگر، کم‌کم به نظر منطقی رسید، پس شاید نیاز باشد که تجدید نظر کنید. این یک شکل بسیار رایج از تصمیم‌گیری است و محققان به این نتیجه رسیده‌اند که می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند فکر و تصمیم‌گیری شما داشته باشد.

۶. افکارتان را سازماندهی کنید

هنگام تصمیم‌گیری‌های بزرگ، فکرهای زیاد و بی نظمی در ذهنتان هستند که می‌توانند آزاردهنده باشند. مهم است که قبل از تصمیم‌گیری افکارتان را سازماندهی کنید. در ادامه چند روش برای سازماندهی افکار به شما پیشنهاد می‌کنیم.

• فهرستی از گزینه‌های موجود تهیه کنید

تمام انتخاب‌هایی که دارید چه هستند؟ همه‌ی آن‌ها را به صورت سازمان یافته، لیست کنید. به این ترتیب می توانید بدون به‌هم ریختگی افکار، گزینه‌هایتان را ببینید.

• فهرستی از نتایج احتمالی تهیه کنید

حالا که گزینه‌های موجود را بررسی کردید، نتایج احتمالی این تصمیمات را هم در فهرستی بیاورید. این به شما کمک می‌کند تا ببینید کدام انتخاب‌ها، بهترین نتیجه را در دراز مدت دارند.

• فهرستی از جوانب مثبت و منفی تهیه کنید

هنوز تصمیم‌گیری درست برایتان دشوار است؟ جوانب مثبت و منفی هر کدام را بنویسید. بعضی از گزینه‌های منفی ممکن است تکلیف همه چیز را روشن کنند و بعضی از جوانب مثبت هم برای به قطعیت رسیدن در تصمیم‌گیری بسیار کمک‌کننده هستند.

• درباره‌ی آن صحبت کنید

اگر همه راه‌هایی که تا اینجا گفتیم به شکست منجر شد، درباره‌ی آن صحبت کنید. حتی لازم نیست برای صحبت به سراغ کسی بروید، فقط با خودتان حرف بزنید! بلند حرف زدن درباره‌ی افکار به‌هم ریخته‌، می‌تواند معجزه‌ای برای نظم بخشیدن به افکار و به نتیجه رسیدن باشد.

۷. تصمیمی بگیرید که وجدانتان آسوده باشد

تصمیم شما نباید بر وجدانتان تأثیر منفی بگذارد. انتخاب‌های شما باید با اصول اخلاقی و عقاید شخصی شما همسو باشد. در ادامه به شما می‌گوییم چطور از تصمیم‌گیری درست‌تان اطمینان داشته باشید.

• درباره‌ی افرادی که تحت تأثیر تصمیم شما قرار می‌گیرند، فکر کنید

آیا تصمیم‌گیری شما روی افراد دیگر تأثیر خواهد گذاشت؟ بله. شما درباره‌ی تصمیماتی که زندگی شما را تغییر می‌دهد حرف آخر را می‌زنید، اما ممکن است بخواهید به این هم فکر کنید که انتخاب شما چطور بر کسانی که به آن‌ها اهمیت می‌دهید تأثیر خواهد گذاشت.

• با خودتان صادق باشید

فکر کنید که چه چیزی واقعا برایتان مهم است؟ آیا برای خانواده ارزش قائل هستید؟ هدف و آرزو‌یتان؟ عدالت اجتماعی؟ سود مالی؟ قانون؟ هرچه هست، بگذارید این ارزش، به انتخاب شما جهت بدهد.

• برای اذیت کردن دیگران تصمیم‌گیری نکنید

انتقام‌گیری از کسی که به شما صدمه زده است یا ظلمی در حقتان کرده است، می‌تواند همراه با لذت باشد اما این لذت نباید انگیزه و دلیل اصلی شما برای تصمیم‌گیری باشد. علاوه بر این، بهترین گزینه این است که با مهربانی و گذشت زندگیتان را ادامه دهید.

۸. به غریزه‌یتان اعتماد کنید

شهود و غریزه شما ارزش اعتماد کردن را دارد. اگر همه راه‌های دیگر به شکست منجر شد، اولین حس‌هایتان را درباره‌ی موضوع، به خاطر بسپارید. این حس اغلب نشان‌دهنده‌ی درونی‌ترین ترجیحات شما هستند. البته شاید بهتر باشد این اولین گزینه‌ی شما برای انتخاب نباشد، اما اگر واقعا نمی‌توانید بفهمید کدام تصمیم بهترین است، غریزه‌ی شما یک راهنمای مطمئن است.

به طور کلی، بیش از حد تجزیه و تحلیل نکنید. کسانی که بر اساس احساسات مجبور به تصمیم‌گیری می‌شوند، می‌توانند احساس بهتری نسبت به نتیجه‌ی این تصمیم داشته باشند. لحظه‌ای به درون خودتان رجوع کنید و ببینید واقعا چه تصمیمی به شما حس مثبت و بهتری می‌دهد. حقیقت این است که هرچه در تصمیم‌گیری بهتر باشید، نشان‌دهنده‌ی این است که شهودتان دقیق‌تر است. بنابراین به تمرین ادامه دهید؛ به زودی، غرایز شما برای تصمیم‌گیری درست بسیار قابل اعتماد خواهند بود.

منبع: Power of Positivity