علت درد پا از زانو به پایین چیست و چه درمانی دارد؟
پا از زانو به پایین از دو عضله یعنی ماهیچهی دوقلوی پشت پا (gastrocnemius) و ماهیچهی نعلی (soleus) تشکیل شده است. این عضلات در تاندون آشیل که مستقیماً به پاشنه وصل میشود، به هم میرسند. علت درد پا از زانو به پایین بسته به منبع درد از فرد به فرد دیگر متفاوت است. برای بعضی از افراد، درد پا از زانو به پایین به شکل بیحس شدن، تیر کشیدن یا درد شدید در پشت پا، گاهی اوقات با سفتی و گرفتگی احساس میشود. درد پا از زانو به پایین میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از بیماریهایی که ممکن است با درد پا شروع شود شامل تاندونیت، نوروپاتی دیابتی و گرفتگی ساق است.
گرفتگی عضلات همچنین میتواند باعث درد پا از زانو به پایین شود. بیشتر دلایل این درد جدی نیستند و با دانستن مواردی مانند روشهای جلوگیری از عوارض ایستادن زیاد و رژیم مناسب غذایی رفع میشوند. بااینحال، در بعضی موارد درد پا از زانو به پایین ممکن است نشانهی یک مشکل جدی باشد. در این موارد، باید در مورد درد شدید یا ناگهانی پا از زانو به پایین نگران باشید اما درد شدید پا از زانو به پایین نشانه چیست؟ پاسخ این سؤال را در ادامه بخوانید.
علت درد پا از زانو به پایین
درمان خانگی درد پا از زانو به پایین
درد پا از زانو به پایین نشانه چیست
علت درد پا از زانو به پایین
درد پا از زانو به پایین میتواند ناشی از چندین دلیل مختلف باشد و ممکن است با سایر شرایط بهداشتی و مراقبتی همراه باشد. در حالی که شما اغلب میتوانید درد پا از زانو به پایین را در خانه درمان کنید، موارد دیگر ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشد. علل متداول درد پا از زانو به پایین را در ادامه میخوانید.
۱. گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات انقباضات ناگهانی و دردناک عضلات است. این گرفتگی میتواند چند ثانیه یا چند دقیقه در یک زمان ادامه داشته باشد. گرفتگی عضلات میتواند در اثر کمآبی، ورزش ، صدمات و کمبودهای مواد معدنی ایجاد شود. همچنین میتوانند با شرایط جدیتر مانند کمکاری غده تیروئید، مصرف الکل، دیابت، بارداری و نارسایی کلیه ارتباط داشته باشند.
این گرفتگیها بیشتر بر عضله ساق پا تأثیر میگذارد و میتواند مربوط به سایر شرایط یا مصرف داروهای خاص از جمله بتا بلاکرها، دیورتیک و استاتین باشد.
۲. کشیدگی عضلات
کشیدگی عضلات معمولاً به دلیل خستگی و استفاده بیش از حد یا استفاده نادرست از عضله رخ میدهد. به عنوان مثال، شروع یک رژیم ورزشی جدید یا تمرینات افزایشی مربوط به پاها میتواند عضله ساق پای شما را تحت فشار قرار دهد. این امور ممکن است شامل تمریناتی مانند دویدن، دوچرخه سواری و پاورلیفتینگ باشد.
معمولاً احساس کشیدگی عضلات را در هنگام وقوع به طور ناگهانی احساس خواهید کرد و متوجه شروع ناگهانی درد، سوزش و محدود شدن دامنهی حرکتی میشوید.
انواع خفیف تا متوسط کشیدگی عضلات را میتوان در خانه با یخ، گرما و داروهای بدون نسخه (OTC) مانند، ibuprofen (Advil)، استامینوفن (تیلنول) و ناپروکسن (Aleve) درمان کرد. کشیدگیهای شدیدتر یا پارگی ممکن است نیاز به معالجه پزشکی داشته باشد.
۳. التهاب تاندون آشیل (Achilles tendonitis)
تاندونیت آشیل در اثر استفاده بیش از حد، کشیدگی عضله یا فشار بر روی تاندون آشیل ایجاد میشود که عضلات پلانتاری، گاستروکنمیوس و عضلات سولئوس را در قسمت پشت مچ پا متصل میکند. علائم شایع میتواند شامل موارد زیر باشد:
- التهاب تاندون
- درد
- سفتی در پشت پا
در این صورت درمانهای ساده در خانه میتوانند کمککننده باشند که برخی از آنها عبارتاند از:
- انجام حرکات کششی
- کاهش سطح فعالیت
- مصرف داروهای درد OTC
اگر معالجه خانگی جواب نداد یا درد شما بدتر شد، مراجعه به پزشک باید اولویت شما باشد.
۴. سیاتیک
سیاتیک ناشی از موارد مربوط به عصب سیاتیک است. این عصب عضلات را در پشت پا از زانو به پایین کنترل میکند. سیاتیک میتواند باعث درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در قسمت تحتانی کمر شود. این امر ممکن است پا را به سمت ساق و سایر عضلات بکشاند.
درمان این سطح درد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کیسهی آب گرم یا سرد
- داروهای درد OTC
- فیزیوتراپی
- اجتناب از نشستن طولانی مدت یا ایستادن
۵. کبودی
خونمردگی یا کبودی نتیجه حادثهای مانند سقوط یا ضربه است. این حادثه یا تروما باعث ترکیدن مویرگها در زیر پوست شده و تغییر رنگ را در پی دارد. کبودیها به طور معمول به خودی خود بهبود مییابند.
البته اگر کبودی یا خونمردگی غیر قابل توضیح دارید که در همان منطقه بدون آسیبدیدگی ظاهر میشود، باید به پزشک مراجعه کنید.
۶. نوروپاتی محیطی ناشی از دیابت
نوروپاتی محیطی دیابتی (DPN) نوعی آسیب عصبی است که میتواند بر این اعضای بدن تأثیر بگذارد:
- کف پا
- پاها
- بازوها
- کف دست
این بیماری یک عارضه شایع مربوط به دیابت است. نوروپاتی محیطی دیابتی میتواند ناشی از داشتن قند خون بالا برای مدت طولانی باشد و ممکن است منجر به التهاب و آسیب عصبی شود. عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در این میان نقش داشته باشند.
در صورت داشتن دیابت و علائم DPN، به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید. کنترل میزان قند خون شما میتواند علائم را کاهش دهد. پزشک ممکن است داروهایی را برای سهولت در علائم ایجاد اختلال در خواب یا فعالیتهای روزانه شما تجویز کند.
۷. ترومبوز یا لختگی خون سیاهرگ عمقی
ترومبوز سیاهرگ عمقی (DVT) نتیجه تشکیل لخته خون در سیاهرگ عمقی در بازو یا پا از جمله ساق پا است. چندین عامل و شرایط میتواند باعث DVT شود که ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سابقه شخصی یا خانوادگی DVT
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن یا چاقی
- بارداری
- عوارض جانبی سایر بیماریها
علائم DVT عبارتاند از:
- رگهای قابل مشاهده در منطقه آسیبدیده
- تورم در پا، مچ پا یا قسمت زانو به پایین
- گرفتگی عضلات
- درد پا یا حساسیت
- تغییر رنگ پوست
- سفت شدن یا ضخیمشدن سیاهرگ
- ناحیه آسیب دیده پوست نسبت به محیط اطراف هنگام لمس کردن، گرمتر به نظر میرسد
- منطقه آسیبدیده بسته به رنگ پوست، رنگ پریده، مایل به قرمز یا مایل به آبی است
در صورت بروز علائم DVT باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
۸. سندروم کمپارتمان
سندرم کمپارتمان حاد یک بیماری جدی است که در صورت ایجاد فشار بیش از حد در عضلات اتفاق میفتد. به طور معمول، این اتفاق پس از آن رخ میدهد که یک آسیب عمده به ناحیه، مانند شکستگی استخوان را تجربه کرده باشید. استفاده از استروئید آنابولیک یا باندهای محدود کننده نیز ممکن است باعث ایجاد سندرم شود. درد مرتبط با سندرم کمپارتمان حاد ممکن است شدیدتر از خود آسیب باشد.
مهمترین علائم سندرم کمپارتمان عبارتاند از:
- درد شدید که بعد از استراحت یا دارو بهبود نمییابد
- مشکل در جابجایی منطقه آسیب دیده
- سفتی شدید یا پر بودن عضله
- بیحسی یا فلجی، اگرچه اینها علائم بعدی هستند که ممکن است نشاندهندهی آسیب دائمی باشد
اگر علائم سندرم کمپارتمان حاد را دارید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
همچنین ممکن است دچار سندرم کمپارتمان شوید. این امر باعث درد پا در هنگام ورزش میشود. درد هنگام قطع تمرین متوقف میشود. بهعلاوه ممکن است این موارد را تجربه کنید:
- بیحسی
- مشکل در حرکت پا
- برآمدگی قابل مشاهده عضلات
فیزیوتراپی ممکن است به تسکین درد افراد مبتلا به سندرم کمپارتمان مزمن کمک کند. اگر این امر تسکین نداشته باشد، جراحی نیز ممکن است گزینهای دیگر باشد.
علت درد پا از زانو به پایین پای چپ و راست
ممکن است بین درد پای راست و درد پای چپ تفاوتهایی وجود داشته باشد که اغلب به علت اصلی درد مربوط میشود. چندین عامل در این مورد تاثیرگذار هستند.
تنوع آناتومی
شرایطی که بر استخوانها، ماهیچهها یا اعصاب تأثیر میگذارد میتواند از یک طرف پا به طرف دیگر متفاوت باشد. به عنوان مثال، اگر فتق دیسک در قسمت پایین کمر خود دارید، بسته به اینکه دیسک در کدام سمت برآمده است، ممکن است روی پای راست یا چپ تأثیر متفاوتی بگذارد.
مشکلات گردش خون
مشکلاتی مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا بیماری شریان محیطی (PAD) میتواند یک پا را بیشتر از دیگری تحت تاثیر قرار دهد و به طور بالقوه منجر به علائم متفاوتی در هر پا شود.
آسیبدیدگیهای قدیمی
آسیبهای قدیمی یا شرایطی مانند آرتروز ممکن است به طور قابلتوجهی روی یک پا تأثیر گذاشته باشد که منجر به تفاوت در سطح درد یا انواع درد میشود.
وضعیت بدنی و عادات
اگر سمت غالب یا عادات وضعیتی خاصی دارید، میتوانند بر نحوه توزیع درد بین پاهای شما تأثیر بگذارند. برای مثال، اگر یک پا را بر پای دیگر ترجیح دهید، ممکن است منجر به انواع مختلفی از فشار یا درد شود.
درد ارجاعی (دردی که علت آن جای دیگری از بدن باشد)
گاهی اوقات، دردی که در یک پا احساس میشود ممکن است در واقع ناشی از مشکلی در پشت یا لگن باشد که ممکن است یک طرف را بیشتر از طرف دیگر تحت تأثیر قرار دهد.
علت درد پا از زانو به پایین در جوانی
هنگام در نظر گرفتن علت درد پا از زانو به پایین در جوانی، باید به دنبال شرایطی باشیم که ممکن است کمتر شایع اما قابل توجه باشند. این دلایل خاص ممکن است شامل موارد زیر باشند.
واپاشی ماهیچه مختطط (Rhabdomyolysis)
این بیماری جدی شامل تجزیه بافت عضلانی است که میتواند منجر به درد، تورم و عوارض بالقوه شدید مانند آسیب کلیه شود. این عارضه ممکن است به دلیل فعالیت بدنی شدید که در جوانان شایع است یا سانحه رخ دهد.
بیماری شریان محیطی (PAD)
PAD در افراد مسن شایعتر است اما گاهی اوقات میتواند افراد جوان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. به ویژه افرادی که دارای عوامل خطر مانند دیابت یا سابقه سیگار کشیدن هستند. PAD میتواند باعث درد پا از زانو به پایین به خصوص در هنگام ورزش شود.
التهاب مغز استخوان (Osteomyelitis)
Osteomyelitisیک عفونت استخوانی است که میتواند باعث درد موضعی، تورم و گرما در ناحیه آسیب دیده شود. این التهاب اغلب با تب همراه است و ممکن است به دلیل صدمات یا عفونتهایی که به استخوان گسترش مییابد، رخ دهد.
تومور
تومورهای خوش خیم و بدخیم ممکن است در استخوانها یا بافتهای نرم از زانو به پایین ایجاد شوند و منجر به درد و تورم شوند.
عوارض جانبی داروها و مکملها
داروها و مکملهای خاص نیز ممکن است باعث گرفتگی عضلات یا درد به عنوان یک اثر جانبی شوند. به عنوان مثال، استاتینها گاهی اوقات باعث درد عضلانی یا ضعف در عضلات میشوند.
علت درد پا از زانو به پایین در زنان و مردان
درد پا از زانو به پایین ممکن است بر زنان و مردان تأثیر بگذارد و علل آن میتواند بر اساس عواملی مانند سطح فعالیت، شرایط بهداشتی و سبک زندگی متفاوت باشد. در ادامه نگاهی به دلایل رایج درد پا از زانو به پایین پا در زنان و مردان میاندازیم.
علت درد پا از زانو به پایین در زنان
علت درد پاها از زانو به پایین در زنان به این ترتیب هستند:
- تغییرات هورمونی: شرایطی مانند سندرم قبل از قاعدگی (PMS) یا بارداری ممکن است باعث تغییر در احتباس یا گردش مایعات شود و به درد پا یا تورم منجر شود.
- پوکی استخوان: زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند که میتواند منجر به درد استخوان یا شکستگی پا (از دلایل درد پا از زانو به پایین) به ویژه در زنان یائسه شود.
- رگهای واریس: تشکیل این رگهای ملتهب که در زنان شایعتر است، میتواند باعث درد، سنگینی و ناراحتی در قسمت پایینی پاها شود.
- تغییرات مربوط به بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش وزن در دوران بارداری میتواند منجر به تورم و درد پا از زانو به پایین در زنان شود.
- اختلالات کف لگن: شرایط تأثیرگذار بر کف لگن میتواند گاهی اوقات درد را به پایین پاها سوق دهد.
علت درد پا از زانو به پایین در مردان
علت درد شدید پا از زانو به پایین در مردان نیز معمولاْ عبارت است از:
- صدمات ورزشی: مردان ممکن است بیشتر در معرض صدمات مربوط به ورزش مانند کشیدگی عضلات، تاندونیت یا شکستگی به دلیل مشارکت بیشتر در فعالیتهای با تأثیر بالا باشند.
- نقرس: نقرس در مردان شیوع بیشتری دارد و نوعی آرتروز ناشی از کریستالهای اسید اوریک است که میتواند باعث درد ناگهانی و شدید شود. این درد اغلب در انگشتان بزرگ ایجاد میشود اما بر سایر قسمتهای پا نیز تأثیر میگذارد.
- مسائل مربوط به پروستات: شرایط مربوط به پروستات، مانند پروستاتیت یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) گاهی اوقات میتواند درد را به شکم یا پایین پاها بیاورد.
علت درد پا از زانو به پایین در شب
علل زیادی وجود دارد که باعث ایجاد درد پا از زانو به پایین در شب میشوند و در نتیجه خواب شبانه را بیقرار و در طول روز خستگی ایجاد میکند. مهمترین این علل عبارتاند از:
- گرفتگی عضلات
- التهاب عضله یا تاندون پا
- شکستگی استخوان
- لختههای خون، مانند ترومبوز ورید عمیق (DVT)
- واریس
- بیماری شریان محیطی (PAD)
- نوروپاتی محیطی
- بارداری
- نقرس
- نوعی آرتروز التهابی که به دلیل اسید اوریک بیش از حد در بدن میتواند دردناک باشد
درمان خانگی درد پا از زانو به پایین
اگر گرفتگی عضلانی دارید، میتوانید از فواید ماساژ پا یا درمانهای خانگی درد ساق پا بهره ببرید. عضله را به آرامی کشش یا ماساژ دهید. گرفتگی عضله معمولاً به خودی خود از بین میرود. اگر گرفتگی منظم دارید یا بیش از چند دقیقه طول میکشد تا بهبود یابد، به پزشک مراجعه کنید.
اگر کشیدگی ساق پا یا تاندونیت آشیل دارید ، ابتدا درمان خانگی زیر را دنبال کنید:
- ناحیه درد را استراحت دهید.
- با استفاده از کیسه یخ یا کیسه حبوبات یخزده، ناحیه درد را به مدت ۲۰ دقیقه سرما دهید.
- ناحیه درد را با بانداژ فشرده کنید اما اگر درد بدتر میشود ، باند را شل کنید.
- با نشستن یا دراز کشیدن (به عنوان مثال با استفاده از بالش)، پایین پا را بالا ببرید تا بالاتر از سطح قلب قرار بگیرد.
- به یک متخصص پزشکی ورزشی مراجعه کنید
برای پایین آمدن هرگونه خونریزی یا تورم نیز باید از نکات زیر پیروی کرد:
- ناحیه درد، گرما نبیند
- الکل مصرف نکنید
- دویدن یا فعالیت سنگین نداشته باشید
- از ماساژ پا خودداری کنید
پس از کاهش درد، میتوانید به آرامی کشش و تقویت عضله را شروع کنید. تا زمانی که نتوانید مچ پا و زانو را به درستی حرکت دهید، به انجام فعالیت بدنی کامل برنگردید تا درد و حساسیت از بین رفته و قدرت به طور کامل به ساق پای شما بازگردد. به طور معمول، شما قادر خواهید بود پس از این بازههای زمانی به فعالیت بدنی معمول خود برگردید:
- اگر کشیدگی خفیف ساق پا دارید: ۱۰ تا ۱۲ روز استراحت
- اگر کشیدگی متوسط ساق پا دارید: ۱۶ تا ۲۱ روز استراحت
- اگر عمل جراحی برای آسیب دیدگی تاندون آشیل داشتهاید: بیش از ۶ ماه استراحت
درد پا از زانو به پایین نشانه چیست
گروهی از ماهیچهها در پشت هر ساق پا وجود دارد که پزشکان آنها را «عضلات ساق پا» مینامند. این عضلات نقش کلیدی در کمک به راه رفتن و دویدن دارند. چیزهای زیادی میتواند باعث آسیب دیدن آنها و در نتیجه ایجاد درد پا از زانو به پایین از پیچ خوردگی جزئی گرفته تا مشکلات جدیتری مانند ترومبوز ورید عمقی شود.
بیشتر درد ساق پا ناشی از ساییدگی، استفاده بیش از حد یا آسیب به عضلات، تاندونها، استخوانها یا سایر بافتهای نرم است. برخی از دردها را میتوان به ناحیه کمر مربوط دانست که به قسمتهای پایینتر بدن منتقل میشود.
کلام آخر
درد پا از زانو به پایین میتواند یک درد مبهم، دردناک یا سوزش در پشت ساق پا باشد. این درد ممکن است با سفتی یا تورم رخ دهد. برخی از علائم این درد مانند احتباس مایعات و گرمی یا سردی پوست ممکن است نشاندهندهی وضعیت شدیدتری باشد.
اگر علائم شما شدید است یا در عرض چند روز به خودی خود برطرف نشد، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
منابع: verywellhealth, blackberryclinic, webmd