همه‌چیز درباره‌ی گل لیسیانتوس؛ انواع، خصوصیات و نکات کشت
لیسیانتوس که اغلب مورد علاقه‌ی طراحان گل و گیاه است، برای مواقعی که به دنبال یک گل زیبا برای چیدمان دسته گل‌ها هستیم، می‌تواند به عنوان مظهر یک گل کلاسیک و همه کاره به بهترین انتخاب ما تبدیل شود. گلبرگ‌های ژولیده و جوانه‌های ظریف لیسیانتوس در رنگ‌های مختلفی وجود دارند. شکوفه‌های ظریف این گیاه نه تنها به دلیل زیبایی، بلکه به دلیل قابلیت قرار گرفتن در دسته گل‌های تماشایی شهرت دارند. اگر می‌خواهید از زیبایی خاص این گل همیشه لذت ببرید، می‌توانید آن را در باغچه یا گلدان بکارید. روش کاشت و نگهداری از این گل خیره‌کننده را هم در این مقاله بخوانید.
خصوصیات گیاه‌شناسی
گل‌های لیسیانتوس با نام علمی Eustoma russellianum گیاهان چند ساله یا دوساله‌ی حساسی هستند که اغلب به صورت یکساله رشد می‌کنند. این گیاه که جزو خانواده‌ی گل‌سپاسیان است، حدود ۳۰ تا ۹۰ سانتی‌متر بلند می‌شود و دارای گل‌های زنگوله‌ای شکل با گلبرگ‌های خیره‌کننده است که روی یک یا چند ساقه‌ی عمودی شکوفا می‌شوند. گل‌های لیسیانتوس معمولا به رنگ‌های سفید، صورتی، بنفش و کرم و گاهی اوقات زرد، زردآلویی یا قرمز هستند. شاخ و برگ آن هم سبز تیره، نیزه‌ای شکل و کمی گوشتی است.
لیسیانتوس در دسته گل عروس و سایر موارد خاص کاربرد فراوانی دارد. بعد از کاشت بذر این گیاه، معمولا گلدهی آن تا شش ماه طول می‌کشد. بنابراین، بیشتر باغبان‌های خانگی نگهداری از این گیاه را از نهال‌های کوچک گلخانه‌ای شروع می‌کنند و لیسیانتوس را به صورت یکساله رشد می‌دهند.
انواع گل لیسیانتوس
گونه‌های لیسیانتوس از نظر رنگ و اندازه با یکدیگر تفاوت دارند و بیشتر در تابستان شکوفا می‌شوند. ارقام جدیدی که در تابستان شکوفا می‌شوند تا پاییز به شکوفایی خود ادامه می‌دهند. برخی از این گونه‌ها و ارقام عبارت‌اند از:
- Balboa: این گونه دارای بیش از دوجین گل در هر بوته است که همه در رنگ‌های آبی هستند.
- Flamenco: این گونه تک گل و مقاوم به گرما است که در رنگ‌های صورتی، سفید و زرد دیده می‌شود.
- Maurine: گونه‌ای بوته‌ای و مقاوم در برابر گرما که مناسب برای گلدان‌های روی بالکن و پاسیو شما هستند.
- Sapphire Pink Rim: این گیاه جمع و جور با ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر ارتفاع، شکوفه‌های سفید با لبه‌های صورتی دارد.
- Echo Blue: این گونه‌ی بلند تا ۸۶ سانتی‌متر ارتفاع دارد و گل‌های آن آبی تیره هستند. این گونه از لیسیانتوس از اواسط تابستان تا فصل یخبندان شکوفا می‌شود.
اهمیت فرهنگی گل لیسیانتوس
گل لیسیانتوس نمادهای فراوانی دارد. این گل اغلب با جذابیت و صمیمیت هم‌معنا است. این ویژگی لیسیانتوس را به یک انتخاب محبوب در دسته گل‌هایی تبدیل می‌کند که برای ابراز تحسین و احترام هستند. این گل نمادی از پیوند پایدار هم هست و اغلب در ترتیبات عروسی برای نشان دادن یک پیوند مشترک همیشگی استفاده می‌شود.
رنگ گل لیسیانتوس نیز به نمادگرایی آن کمک می‌کند. گل‌های لیسیانتوس سفید نماد خلوص و معصومیت هستند، در حالی که گل‌های صورتی آن حس عاشقانه و جذابیت را منتقل می‌کنند. گل لیسیانتوس بنفش هم اغلب با ارزش‌های سلطنتی و سنتی مرتبط است و معمولا به معنای سلطنت و اشرافیت به کار می‌رود.
بر خلاف بسیاری از گل‌های دیگر، لیسیانتوس عطر و رایحه‌ای قوی ندارد. جذابیت آن بیشتر در زیبایی بصری و نمادگرایی آن نهفته است. ظاهر ظریف و رز مانند این گل برای برجسته کردن آن در هر چیدمانی کافی خواهد بود.
زیستگاه و پراکندگی گل لیسیانتوس
لیسیانتوس بومی مناطق گرم شمال آمریکای جنوبی، جنوب ایالات متحده‌ی آمریکا، سواحل دریای کارائیب و مکزیک است. این گیاه با ارزش اقتصادی بالا در ابتدا در این مناطق کاشته شد و بعد از آن، به سایر مناطق و کشورهای جهان انتقال یافت.
آب و هوای مورد علاقه لیسیانتوس
لیسیانتوس یک گیاه گرما دوست و بومی شمال آمریکای جنوبی و مناطقی است که روزهای خشک و شب‌های گرم تابستانی دارند. این گیاه گرما و خشکسالی ملایم را تحمل می‌کند اما در مناطق با رطوبت زیاد شرایط خوبی نخواهد داشت. گیاهان لیسیانتوس در دمای بین ۱۵ تا ۲۳ درجه‌ی سانتی‌گراد رشد می‌کنند و ممکن است در دمای کمتر از منفی ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد زنده بمانند.
نیازهای خاک
لیسیانتوس خاک غنی از مواد آلی مانند کود دامی، کمپوست یا خاک برگ را ترجیح می‌دهد. این خاک باید زه‌کشی خوبی داشته باشد و غرقابی نباشد. در غیر این صورت، ممکن است منجر به پوسیدگی ریشه‌های لیسیانتوس شود. بسترهای کاشت گیاه گلخانه‌ای و گلدان‌های مرتفع برای کاشت این گیاه مناسب هستند.
گل لیسیانتوس به pH متعادل خاک بین ۶.۵ تا ۷.۰ نیاز دارد. خاک بسیار اسیدی یا قلیایی باعث زرد شدن شاخ و برگ، قدرت کمتر و کاهش شکوفه‌های لیسیانتوس می‌شود.
باغبانی گل لیسیانتوس
هرس مناسب این گل‌های تابستانی می‌تواند برای بار دوم گل‌هایی را در پاییز به ارمغان آورد. با بریدن پایین ساقه‌ها پس از شکوفه‌دهی اولیه‌ی این گل هرس آن را شروع کنید. سپس گیاه را با آبیاری و کود منظم سرشار از مواد مغذی کرده و خاک آن را عاری از علف‌های هرز نگه دارید. با این مراقبت‌ها می‌توانید در اواسط پاییز به دنبال گلدهی دوم لیسیانتوس باشید.
تعویض گلدان لیسیانتوس هم بخش مهمی از فرایند باغبانی آن است. گونه‌های کوتاه‌تر این گیاه در گلدان‌هایی پر از خاک معمولی گلدان به خوبی رشد می‌کنند. رنگ‌های این گل در گلدان‌هایی که گل‌های دیگر مانند میخک، گل اشرفی و میمونی کاشته شده‌اند، با رنگ‌های این گل‌ها به خوبی ترکیب می‌شوند. اگر گلدان این گیاه را در فضای باز نگهداری می‌کنید، هر سال با رشد جدید به گلدان بزرگتری نیاز خواهد داشت.
این گل در بستر گلخانه یا گلدان به فاصله‌ی ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر از گل‌های دیگر کاشته می‌شود. گلدان این گل باید به اندازه‌ی کافی عمیق باشد تا توپ ریشه در آن قرار بگیرد. گونه‌های بلندتر لیسیانتوس به گلدان‌های عمیق‌تری نیاز دارند و ممکن است نیاز به قیم داشته باشند. قرار دادن این گیاهان با قیم به آن‌ها امکان می‌دهد که از یکدیگر به خوبی حمایت کنند. گلدان‌های تراکوتا و سفالی انتخاب‌های خوبی برای لیسیانتوس هستند.
زمستان‌گذرانی هم برای رشد صحیح و سالم لیسیانتوس اهمیت بسیاری دارد. در مناطقی که لیسیانتوس چند ساله است، برای ادامه شکوفه دادن آن، ساقه‌های پژمرده‌ی این گل را قطع کنید و در طول ماه‌های زمستان میزان کوددهی به آن را کاهش دهید. در مناطق سردتر ممکن است روی زمین اطراف این گل مالچ سبک بپاشید تا بتواند تا فصل بهار زنده بماند. برخی از باغبانان امکان رشد لیسیانتوس در گلدانی در داخل خانه و گلدهی در فصل زمستان را هم فراهم می‌کنند. راز گلدهی لیسیانتوس در فصل زمستان و در محیط آپارتمان در این است که به آن نور کافی روشن و دمای کنترل شده بدهید و با آفات رایج داخل خانه مانند کنه‌ها و پشه‌های قارچی هم مقابله کنید. همچنین، باید لیسیانتوس را ماهیانه با یک کود رقیق شده‌ی ضعیف تغذیه کنید.
فصل کاشت
گیاهان لیسیانتوس را دو تا چهار هفته قبل از آخرین یخبندان می‌کارند تا یک دوره خاک خنک را تجربه کنند. این گیاهان با آغاز فصل بهار دوباره جوانه می‌زنند و رشد می‌کنند.
روش‌های تکثیر لیسیانتوس
این گیاه را می‌توان از طریق تقسیم ریشه یا کاشت بذر تکثیر کرد. هر یک از این روش‌های تکثیر لیسیانتوس هم فوت و فن‌های خاص خود را دارند.
تکثیر لیسیانتوس از طریق تقسیم ریشه
در مناطق گرم زمستانی که لیسیانتوس گیاهی چند ساله است، گاهی اوقات با تقسیم ریشه در زمستان تکثیر می شود. برای این کار شما به یک بیل، ابزار برش تیز و ماله نیاز دارید. روش تقسیم ریشه‌ی لیسیانتوس هم به ترتیب زیر است:
- کار خود را با برش دادن ساقه‌ها و شاخ و برگ‌ها تا کمی بالاتر از سطح زمین شروع کنید.
- از یک بیل برای کندن کل گیاه استفاده کنید و تا جایی که ممکن است ریشه‌ها از جمله ریشه‌های بلند گیاه را نگه دارید.
- توپ ریشه را با یک چاقوی تیز یا ماله به چند قسمت تقسیم کنید و روی هر قسمت مقداری سبزه یا جوانه بپاشید.
- بلافاصله پس از آن، قطعات ریشه‌ی به دست آمده را در همان سطحی که در محل اصلی خود قرار گرفته بودند دوباره بکارید و کاملا آبیاری کنید. رشد جدید این گیاه باید ظرف چند هفته پس از تقسیم ریشه آغاز شود.
تکثیر لیسیانتوس با کاشت بذر
۵ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا لیسیانتوس رشد یافته از بذر به مرحله‌ی گلدهی و بلوغ برسد. در مناطق گرم‌تر می‌توان در اواخر تابستان بذرهای لیسیانتوس را در باغ کاشت تا در بهار بعد شکوفا شوند. از آنجایی که جوانه‌زنی این گیاه به نور و دما بستگی دارد، بهتر است بذرها را در داخل خانه بکارید و برای کاشت در باغ آماده کنید. برای این کار به بستر گلخانه‌ای یا گلدان‌های کوچک، خاک مخلوط مخصوص کشت گیاهان، پوشش های پلاستیکی، لامپ‌های رشد، خاک گلدان و کود نیاز دارید. پس از آماده کردن این لوازم مراحل زیر را دنبال کنید:
- بستر گلخانه‌ای یا گلدان کوچک را با خاک مخصوص کاشت بذر مرطوب‌شده پر کنید.
- بذر را روی سطح خاک بپاشید. بذرهای لیسیانتوس ریز هستند و اغلب به صورت گلوله فروخته می‌شوند که کار با آن‌ها بسیار آسان‌تر است.
- گلدان یا بستر را با پلاستیک بپوشانید و آن را زیر لامپ‌های رشد قرار دهید. روزانه ۱۶ ساعت نور و دمای بین ۲۱ تا ۲۳ درجه‌ی سانتی‌گراد برای جوانه زدن بذرها فراهم کنید.
- هنگامی که بذرها جوانه زدند، پلاستیک را بردارید و لامپ‌های رشد را چند سانتی‌متر بالاتر از روی جوانه‌ها نگه دارید. درجه حرارت را بین ۱۵ تا ۲۳ درجه‌ی سانتی‌گراد را برای رشد این جوانه‌ها حفظ کنید، هر هفته آن را با کود ملایمی تغذیه کنید و اجازه ندهید خاک خشک شود.
- در طول هفت یا هشت هفته، جوانه‌ها را در خاک مخلوط گلدان معمولی بکارید. دما را کنترل و حفظ کنید تا از ۲۳ درجه‌ی سانتی‌گراد تجاوز نکند چون دمای بیشتر از آن ممکن است باعث از دست رفتن جوانه‌ها شود. با برنامه‌ی منظم آبیاری و کوددهی به نگهداری از جوانه‌ها ادامه دهید.
- در حدود پنج ماهگی این گیاهان باید حدود ۱۰ سانتی‌متر ارتفاع داشته باشند. در این زمان می‌توانید آن‌ها را در باغ بکارید چون ریشه‌ی آن‌ها به اندازه‌ی کافی محکم شده است.
- کاشت این گیاه در باغ یا باغچه فقط در صورتی که خطر یخبندان کاملا برطرف شد درست است.
تکثیر لیسیانتوس از بذر معمولا کار گلخانه‌داران تجاری و باغبانان با تجربه است چون زمان جوانه زدن آن طولانی خواهد بود و به مراقبت‌های خاصی در این دوران نیاز دارد. در مناطقی که این گل‌ها به صورت یکساله رشد می‌کنند، خرید نهال‌های بالغ از یک گلخانه برای باغبان‌های خانگی آسان‌تر و کاربردی‌تر است.
دستورالعمل‌های مراقبت
مراقبت از لیسیانتوس ممکن است تا حدودی سخت باشد اما ارزش تلاش کردن را دارد. این گل‌ها در گلدان و باغچه‌های کناری در کنار گل‌های رنگارنگ دیگر خوب به نظر می‌رسند و ساقه‌های بریده شده‌ی آن‌ها هم برای مدتی نسبتا طولانی تازه می‌مانند. برای نگهداری از این گل باید به چند نکته توجه کنید که عبارت‌اند از:
- در مناطق گرم‌تر بهتر است این گل را در باغچه بکارید تا بهتر گل بدهد.
- لیسیانتوس را در خاک غنی از نظر ارگانیک با pH خنثی بکارید.
- لیسیانتوس را روزانه ۶ تا ۸ ساعت در معرض آفتاب و شرایط گرم و خشک قرار دهید. در مناطقی که تابستان‌های بسیار گرم دارند، کمی سایه بعدازظهر ضرری ندارد اما قرار گرفتن در معرض نور مداوم برای رشد بهتر گل‌ها و شاخ و برگ‌های لیسیانتوس ضروری است.
- لیسیانتوس را به طور منظم با کود گلدهی که یک و نیم برابر نیتروژن فسفر دارد تغذیه کنید. آن را طبق دستورالعمل بسته‌ی کود در طول فصل رشد گیاه تغذیه کنید. یک جریان ثابت رساندن مواد مغذی به لیسیانتوس‌ها برای تولید گیاهانی با شاخه‌های خوب و شکوفه‌های فراوان ضروری است.
- در طول فصل رشد این گیاه را سرزنی کنید تا شکوفه‌های بیشتری تولید کند.
آفات و بیماری‌های رایج لیسیانتوس
عدم گلدهی کامل شایع‌ترین مشکل لیسیانتوس است اما چندین مورد دیگر هم رشد و نگهداری از لیسیانتوس را چالش‌برانگیز می‌کند. این موارد را در ادامه می‌خوانید.
واژگونی گیاه
ساقه‌های بلند لیسیانتوس اغلب آنقدر نازک هستند که نمی‌توانند گونه‌هایی با چندین گل این گیاه را پشتیبانی کنند. برای حل این مشکل به دنبال حلقه‌ها یا قیم‌های شبکه‌ای و سایر پایه‌های تزئینی باشید.
ساقه‌های بریده‌ی لیسیانتوس چندان دوام نمی‌آورند
لیسیانتوس می‌تواند تا چهار هفته به عنوان گل برش خورده برای گلدان و نگهداری در آب دوام بیاورد. برای اینکه چنین اتفاقی بیفتد باید چیدن این گل را در اوایل روز با استفاده از قیچی تیز درست بالای برگ‌های پایه انجام بدهید. قبل از قرار دادن ساقه‌های بریده شده‌ی این گل در گلدان، برگ‌های زیر خط آب را بردارید و ته ساقه‌ی آن را کوتاه کنید. هر دو تا سه روز یکبار آب گلدان را تازه کنید.
استفاده‌های دارویی گل لیسیانتوس
مطالعات نشان می‌دهند که عصاره‌ی گل لیسیانتوس می‌تواند به عنوان عامل ضد قارچی و ضد باکتریایی و برای توسعه‌ی محصولات دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار گیرد.
هشدار درباره سمیت
به طور کلی لیسیانتوس برای انسان و حیوانات خانگی غیرسمی در نظر گرفته می‌شود. با وجود این، همیشه بهتر است این گیاه و سایر گیاهان را دور از دسترس کودکان و حیوانات قرار دهید.
نتیجه‌گیری
لیسیانتوس گل بومی مناطق گرمسیری آمریکای شمالی به دلیل شکوفه‌های زیبا و رنگارنگ مشهور است. این گل زیبا در دسته گل‌های عروس یا دسته گل‌هایی که برای مناسبت‌های خاص تهیه می‌شوند، کاربرد بیشتری دارد. لیسیانتوس را می‌توان در گلدان یا باغچه کاشت. این گیاه برای ادامه‌ی رشد و افزایش گلدهی به تغذیه‌ی منظم با کود گلدهی و آفتاب کامل روزانه نیاز دارد. گل لیسیانتوس زیبا را به درستی نگهداری کنید تا برای چند سال از زیبایی آن در باغچه‌ی خانه‌ی خود لذت ببرید.
