نمایشگر لیکویید رتینا XDR چیست و آیا از نمایشگرهای OLED بهتر است؟
در حال حاضر فناوری‌های زیادی برای نمایشگر گجت‌های هوشمند وجود دارد اما یکی از معروف‌ترین و بهترین آن‌ها، نمایشگر لیکویید رتینا XDR است؛ همان فناوری که اپل از آن در آیپد پرو ۱۲٫۹ اینچی استفاده کرده و البته در مک‌بوک پروهای گران‌قیمت هم شاهد آن هستیم.
کیفیت نمایشگرهای اپل طی چند سال اخیر به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است. از سال ۲۰۱۷ و با رونمایی از آیفون X، این پیشرفت آغاز شد و تا همین لحظه هم ادامه دارد. در سال ۲۰۲۱ و با رونمایی از آیپد پرو ۱۲٫۹ اینچی، این پیشرفت به اوج خود رسید. اپل از نخستین آیپد خود با نمایشگر نمایشگر لیکویید رتینا XDR رونمایی کرد.
اما پرسشی که وجود دارد این است؛ نمایشگر لیکویید رتینا XDR چه فرقی با سایر نمایشگرهای باکیفیت بازار نظیر OLED دارد؟ آیا از آن‌ها بهتر است؟ و اینکه آیا نمایشگر لیکویید رتینا XDR از سوپر رتینا XDR کیفیت بیشتری دارد؟ در ادامه‌ی مطلب با ما همراه باشید تا به صورت کامل به بررسی این موضوع بپردازیم.
نمایشگر لیکویید رتینا XDR به چه معناست؟
بر کسی پوشیده نیست که قدرت اپل در تبلیغات برای محصولاتش بی‌نظیر است. این شرکت آمریکایی به خوبی می‌داند چطور باید توجه کاربران را به سمت محصولات خود جلب کند، حتی اگر آن محصول در مقایسه با سایر محصولات از شرکت‌های رقیب کیفیت و نوآوری بیشتری هم نداشته باشد، باز هم به گونه‌ای تبلیغ می‌شود که گویا چندین برابر بهتر است. این توانایی بالا در زمینه‌ی تبلیغات حتی در زمینه‌ی فناوری‌هایی که این شرکت در محصولاتش استفاده می‌کند هم وجود دارد و نمایشگر لیکویید رتینا XDR بهترین مثال برای آن محسوب می‌شود.
رتینا نام تجاری برای نمایشگری است که اپل نخستین بار در سال ۲۰۱۰ و همزمان با رونمایی از آیفون ۴ از آن رونمایی کرد. از آن زمان تاکنون ما واژه‌ی «رتینا» را در مشخصات سخت‌افزاری مربوط به نمایشگر محصولات اپل دیده‌ایم. رتینا در لغت به معنای شبکیه‌ی چشم است؛ شبکیه چشم انسان یک لایه بافت حساس به نور بوده که سطح داخلی چشم‌ها را می‌پوشاند. هرآنچه ما می‌بینیم از طریق قرنیه و عدسی روی شبکیه به تصویر درمی‌آید، مانند یک فیلم که داخل یک دوربین عکاسی تصاویر را ضبط می‌کند. در نتیجه ما می‌توانیم آن تصویر را ببینیم.
حالا چرا اپل باید بخواهد از چنین واژه‌ای برای نام‌گذاری محصولاتش استفاده و از این طریق توجه کاربران را به خود جلب کند؟ اپل در آن زمان برای اینکه به کاربران ثابت کند کیفیت نمایشگرهایش بسیار بالاست، تصمیم گرفت از رتینا برای نام‌گذاری آن‌ها استفاده کند چرا که ادعا می‌کرد تراکم پیکسلی نمایشگرهایش آنقدر بالاست که شبکیه‌ی چشم قادر به دیدن آن‌ها از یک فاصله‌ی مشخص نبود. (هرچه محصول نمایشگر کوچک‌تری داشته باشد، تراکم پیکسلی هم در آن بالاتر است چرا که می‌توان تصویر را به شکل بهتری مشاهده کرد و برعکس هرچه نمایشگر بزرگ‌تر باشد، پیکسل‌ها را می‌توان از فاصله‌ی نزدیک هم مشاهده کرد، مثل پرده‌ی سینما).
اما لیکویید رتینا، واژه‌ی جدیدی بود که اپل برای اشاره به کیفیت بالای نمایشگر آیفون XR از آن استفاده کرد. اگر دقت کرده باشید، تا قبل از رونمایی از آیفون‌های سری X، تمام گوشی‌های اپل حواشی بسیار زیادی در اطراف نمایشگر داشتند. این موضوع با توجه به اینکه شرکت‌های اندرویدی از سال ۲۰۱۶ کم کم به حذف حواشی از گوشی‌های خود روی آورده بودند، به مذاق کاربران اپل خوش نمی‌آمد تا اینکه این شرکت آمریکایی هم بالاخره تصمیم گرفت از سال ۲۰۱۷ و با رونمایی از آیفون X، پایه‌گذار طراحی باشد که ادعا کرد تا ۱۰ سال در گوشی‌هایش باقی خواهد ماند؛ آن هم چیزی نبود جز نمایشگر تمام صفحه که در بالاترین بخش خود از یک ناچ یا بریدگی برای تعبیه‌ی دوربین سلفی و سنسورهای تشخیص چهره بهره می‌برد. البته این طراحی فعلا در ۵ نسل آیفون به کار گرفته شده است و باید دید آیا ادعای اپل به حقیقت تبدیل می‌شود یا خیر.
لیکویید رتینا در واقع همان تغییری را نشان می‌دهد که اپل را از ساخت آیفون‌هایی با حواشی زیاد نجات داد؛ نمایشگرهای LCD با حواشی بسیار کم. تمام نمایشگرهای دیگر اپل با پنلی از جنس LCD که از فناوری رتینا بهره می‌بردند نظیر نسل نخست آیفون SE، رتینا HD نام داشتند. تفاوت بین نوع لیکویید و معمولی این نوع نمایشگر این بود که در مدل مایه از فناوری پیکسل ماسک و anti-aliasing استفاده می‌شد که به اپل این امکان را می‌داد تا حواشی را از گوشه‌های نمایشگر حذف کند.
به تمام این‌ها اشاره کردیم تا برسیم به نمایشگر لیکویید رتینا XDR. فناوری جدیدی که اپل از آن در محصولاتش استفاده می‌کند. لیکویید رتینا می‌دانیم به چه چیزی اشاره می‌کند اما اپل از یک فناوری پیشرفته‌ی HDR در آن استفاده کرده تا بدین ترتیب نرخ کنتراست و میزان روشنایی افزایش پیدا کند. اپل این فناوری جدید را «گستره‌ی دینامیکی بی‌نهایت» نام‌گذاری کرده که در زبان لاتین، Extreme Dynamic Range نام دارد که مخفف آن همان XDR می‌شود. همچنین این نمایشگرها از پوشش نوری mini-LED (برای دوام بیشتر و مصرف انرژی کمتر) و فناوری رفرش‌ریت تطبیق‌پذیر پروموشن هم بهره می‌برند. به این معنا که نمایشگرهایی ۱۲۰ هرتزی با امکان جا به جایی از ۱ تا ۱۲۰ هرتز هستند.
آیا فناوری نمایشگر لیکویید رتینا XDR از OLED بهتر است؟
اما می‌رسیم به مهم‌ترین پرسش این متن؛ آیا نمایشگر لیکویید رتینا XDR با پنل LCD از نمایشگرهای OLED هم بهتر است؟ از دلایلی که باعث می‌شود این پرسش را مهم‌ترین پرسش این متن بدانیم این است که بزرگ‌ترین رقیب اپل در ساخت گجت‌های هوشمند یعنی سامسونگ از این نوع پنل در محصولاتش استفاده می‌کند. اگرچه OLED در محصولات تمام شرکت‌های دیگر هم وجود دارد اما باقی شرکت‌ها هیچوقت نمی‌توانند در حال حاضر رقابتی که اپل و سامسونگ با هم دارند را با یکی از این دو شرکت داشته باشند. در واقع وقتی می‌گوییم نمایشگر لیکویید رتینا XDR یا OLED، اما می‌خوانیم نمایشگر محصولات اپل بهتر است یا سامسونگ (نمایشگرهای بزرگ)؟
وقتی یک نمایشگر لیکویید رتینا XDR را با نمایشگری OLED مقایسه می‌کنیم، اگرچه مدل رتینا که در محصولات اپل وجود دارد از پوشش نوری mini-LED بهره می‌برد، اما باز هم در نمایش رنگ مشکی، OLED برتری خاصی دارد. در پنل‌های OLED چون پیکسل‌ها برای نمایش رنگ مشکی خاموش می‌شوند، شما عمیق‌ترین رنگ مشکی را دریافت خواهید کرد که نمونه‌ی آن اصلا در هیچ نمایشگر دیگری وجود ندارد. اما مثلا در لیکویید رتینا XDR که در آیپد پرو به کار گرفته شده شما پنل LCD دارید که به لطف mini-LED و فناوری XDR به جذابیت آن اضافه شده است. در نتیجه عمق رنگ مشکی هنوز هم در مقایسه با OLED بالا نیست. همچنین نمایشگرهای OLED از mini-LEDها نرخ کنتراست بهتری دارند.
نمایشگر لیکویید رتینا XDR با پنل LCD به لطف فناوری mini-LED و گستره‌ی دینامیکی نامحدود از نمایشگرهای LCD قدیمی بهتر است و این حقیقت را نمی‌شود انکار کرد. دلیل اصلی که باعث شده این روزها بسیاری از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده‌ی گجت‌های هوشمند از فناوری LCD معمولی فاصله بگیرند و به سراغ پنل‌های OLED بیایند این است که این نوع پنل‌ها کیفیت و جذابیت بیشتر و مصرف انرژی کمتری دارند. پنل‌های mini-LED به خاطر مقاومت بالایی هم که دارند، دیگر با پیکسل سوختگی که یکی از رایج‌ترین مشکلات پنل‌های OLED محسوب می‌شود گرفتار نمی‌شوند. بنابراین این پنل هم یک سری برتری‌هایی در مقایسه با سایر پنل‌ها از جمله OLED دارد.
استفاده از mini-LED هم بیشتر در نمایشگرهای بزرگ کاربرد دارد چرا که نمایشگرهای بزرگ معمولا دچار یک اختلال عجیب تحت عنوان «جمع شوندگی» می‌شوند که آن‌ها را با مشکل مواجه می‌کند. اپل از این بابت نگران بوده و یکی از دلایل اصلی استفاده از فناوری mini-LED برای آیپد پرو ۱۲٫۹ اینچی هم دقیقا برطرف کردن همین مشکل بوده است. یکی از دلایلی هم که باعث شده مک بوک پروها نقدهای مثبت فراوانی را از کاربران دریافت کنند به خاطر استفاده از همین پنل در کنار فناوری نمایشگر لیکویید رتینا XDR بوده است.
کدام محصولات اپل از فناوری نمایشگر لیکویید رتینا XDR بهره می‌برند؟
اپل برای محصولات خود از نمایشگرهای مختلفی استفاده می‌کند به همین خاطر شاید ندانید در چه محصولاتی از این شرکت از نمایشگر لیکویید رتینا XDR استفاده می‌شود. البته همانطور که در بالا هم گفته شده، این نوع پنل‌ها چون از mini-LED بهره می‌برند بیشتر در محصولاتی با نمایشگرهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند و این یعنی در آیفون‌ها خبری از این نوع پنل‌ها نیست چون این محصولات نمایشگر کوچکی در مقایسه با آیپدها و مک‌بوک‌ها دارند.
از آن جایی هم که این نوع پنل از تمام فناوری‌های خوب موجود بهره می‌برد، در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت در آیپدها و مک‌بوک‌های ارزان‌قیمت شاهد آن باشیم. این یعنی غالبا در مدل‌های پرو از لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌های اپل شاهد چنین نمایشگری هستیم. در حال حاضر آیپد پرو ۱۲٫۹ اینچی مدل ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ و مک بوک پرو ۱۴ و ۱۶ اینچی از این پنل استفاده می‌کنند. بنابراین اگر به دنبال خرید محصولی با فناوری صفحه نمایشگر لیکویید رتینا XDR از نوع mini-LED هستید، باید این محصولات را خریداری کنید.
تمام آیفون‌های جدید موجود در بازار از پنل Super Retina XDR استفاده می‌کنند که البته باید آیفون SE را از این قاعده مستثنی دانست. در هیچ آیفونی از پنل لیکویید رتینا با پنل mini-LED استفاده نشده است. همچنین آیفون‌ها نخستین محصولاتی هستند که علاوه بر فناوری XDR، از پنل OLED هم بهره می‌برند. این یعنی شما ترکیبی از تمام چیزهای خوب را در نمایشگر این محصولات اپل خواهید داشت؛ مقاومت و مصرف کم (mini-LED)، گستره‌ی دینامیکی بی‌نهایت (XDR)، تراکم پیکسلی بالا (رتینا) و رنگ مشکی بی‌نظیر و عمیق و کنتراست بالای تصویر (OLED).
نمایشگر لیکویید رتینا XDR در مقابل سوپر رتینا XDR؛ کدام بهتر است؟
شاید این پرسش برای شما به وجود آمده باشد حالا که اپل از نمایشگرهای متفاوتی در محصولات قدرتمند خود استفاده می‌کند، آیا تفاوتی از لحاظ کیفیت بین آن‌ها وجود دارد یا خیر؟ البته آنچه که در این مطلب خیلی به آن اشاره نکرده‌ایم، پنل‌های سوپر رتینا هستند. این پنل‌ها در واقع یک نسخه‌ی سفارشی از پنل‌های OLED محسوب می‌شوند که از فناوری XDR یا همان گستره‌ی دینامیکی بی‌نهایت بهره می‌برند. از لحاظ نوع پنل هیچ تفاوتی بین آن‌ها و پنل‌های OLED معمولی وجود ندارد چون در نهایت همه‌ی آن‌ها OLED هستند. اما وقتی پنل لیکویید رتینا را با سوپر رتینا مقایسه می‌کنیم، تفاوت دیده می‌شود.
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تفاوت بین نمایشگر لیکویید رتینا XDR با پنل LCD و سوپر رتینا XDR OLED این است که در مدل لیکویید رتینا XDR از فناوری mini-LED استفاده شده است. این در حالی است که سوپر رتینا از پنل OLED استفاده می‌کند. بنابراین تفاوت بین این دو پنل در واقع تفاوت بین پنل OLED و mini-OLED است. بنابراین می‌توان گفت سوپر رتینا XDR که در آیفون به کار گرفته شده روشنایی و کنتراست تصویر بیشتری دارد و رنگ‌ها را اشباع‌شده‌تر و زیباتر به نمایش می‌گذارد. البته پنل‌های به کار رفته در مک بوک پرو و آیپد پرو هم از لحاظ کنتراست و میزان روشنایی واقعاً فوق‌العاده هستند.
در نهایت، هر دو فناوری که اپل برای نمایشگر محصولاتش استفاده می‌کند حیرت‌انگیز هستند. هرچند در نهایت اگر بخواهیم خیلی دقیق به موضوع نگاه کنیم، آیفون‌ها به خاطر رنگ‌های جذاب‌تر، روشنایی بیشتر و مشکی عمیق، برتری غیر قابل انکاری در مقایسه با پنل‌های لیکویید رتینا XDR دارند که پنل LCD آن‌ها به لطف mini-LED و فناوری XDR توانسته کیفیت بالایی را به نمایش بگذارد.
سخن پایانی
اپل در زمینه‌ی نمایشگر عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد به گونه‌ای که معمولا نمی‌توان از دستگاه‌های جدید این شرکت ایرادی در این زمینه گرفت. از دقت در نمایش رنگ گرفته تا حداکثر میزان روشنایی، کنتراست تصویر، اشباع رنگ‌ها و بسیاری موارد دیگر، پنل‌های به کار رفته در محصولات این شرکت عالی هستند. اما چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که پنل‌های لیکویید رتینا XDR، در واقع همان پنل‌های LCD هستند که به لطف فناوری mini-LED و XDR، کیفیت بسیار بالاتری از پنل‌های LCD معمولی پیدا کرده‌اند. اما وقتی آن‌ها را در کنار یک محصول با نمایشگر OLED قرار دهید، تفاوت به شکل قابل توجهی خود را نشان می‌دهد اما این بدان معنا نیست که کیفیت نمایشگر محصولاتی نظیر آیپد پرو ۱۲٫۹ اینچی و مک بوک پرو در مقایسه با آیفون‌ها پایین است.
منبع: MUO
