انواع فندکهای بازار؛ با چند فندک خاص آشنا شوید
فندک‌ها بیشتر از اینکه وسیله‌ای برای روشن‌کردن سیگار باشند، برای افرادی یک‌نوع کلکسیون حساب می‌شوند، برخی هم آن ها را به‌عنوان یادگاری نگه می‌دارند. در زبان انگلیسی به فندک lighter می‌گویند که معادل فارسی آن روشن‌کننده است ولی در زبان فارسی ریشه آن به‌واسطه دوره زمانی که مورداستفاده قرار گرفته، چندان مشخص نیست و زبان‌شناسانی همچون معین و دهخدا هم صرفاً آن را به‌عنوان وسیله‌ای برای روشن‌کردن آتش تعریف کرده‌اند. شاید از زبان ترکی آمده باشد یا از چخماق گرفته شده باشد. شاید هم مصغر واژه فند باشد؛ در واژه‌نامه دهخدا یکی از معانی فند «مناسب» است و برای هرچیزی که مناسب استفاده برای هر فردی باشد استفاده می‌شده، و فندک شاید وسیله کوچک مناسبی برای روشن‌کردن سیگار بوده. چراکه فندک‌ها برای افرادی که سیگار می‌کشیدند جایگزین مناسبی برای کبریت و دود حاصل از روشن‌شدن آن شده بود.
اولین فندک‌ها
در سال ۱۸۲۳، یوهان ولفگانگ دوبراینر، شیمی‌دان آلمانی اولین فندک را اختراع کرد که هیچ شباهتی به فندکهای امروزی نداشت و با وجود ظاهر عجیبش در دهه ۱۸۲۰ بالغ بر یک‌میلیون از آن فروخته شد.
فندک دوبراینر
پس از آن در سال ۱۹۱۰، شرکت رانسون پیستولایتر را ساخت که از مشهورترین فندکهای کلاسیک است. این فندک که شبیه تپانچه است، دقیقاً با همان کارکرد، جای شلیک گلوله به شما شعله ملایمی را می‌دهد و وقتی از آن استفاده می‌کنید، حس کابوی‌بودن و زندگی در غرب وحشی به‌شما دست می‌دهد.
پیستولایتر
پس از آن در جنگ جهانی اول، سربازانی که در خندق‌ها و در خط‌مقدم جبهه زندگی خود را سپری می‌کردند، مجبور بودند تمام ابزاری را که در زندگی روزمره‌شان استفاده می‌کردند، ساده کنند، و یکی از این ابزار فندک‌هایی بودند که با وسایل دورریختنی مثل گلوله‌های خالی‌شده بداهه‌سازی و به‌طور دستی ساخته می‌شد.
فندکهای بداهه
انقلاب در صنعت ساخت فندک
در سال ۱۹۲۶، شرکت رانسون طراحی‌های خود را با فندکهای بانجو بازتعریف کرد و به‌خاطر طراحی جذاب و قابلیت ساده استفاده‌اش به موفقیت بزرگی دست یافت. بانجو رانسون اولین فندک خودکار جیبی در جهان بود و فقط با فشردن دکمه‌ای شعله تولید می‌کرد. قیمت این فندک‌ها در آن زمان ۵دلار بود ولی نسخه‌های جدید آن برای کلکسیونرها صدها دلار قیمت دارد.
رانسون بانجو
زیپو وارد می‌شود
جورج بلیزدِل در سال ۱۹۳۳ اولین فندک زیپو را اختراع کرد. زیپوها اولیه از برنج تهیه می‌شدند ولی طی جنگ جهانی دوم و به‌خاطر کمبود فلزات از اوراق سیاه‌شده آهن ساخته شد. زیپو، که امروز معروف‌ترین فندک جهان است، در جنگ دوم همراه سایر ادوات و نمادهای نظامی، نشانه‌ای از آراستگی یگان‌ها بود.
شکل اولیه فندک زیپو
پس از جنگ جهانی دوم مکانیسم داخلی زیپو کمی تغییر کرد، هرچند در زمان جنگ هم با تغییراتی در ظاهر آن و نگاه هنری در طراحی‌اش، آن را به مدی برای جوانان بدل کرده بودند. زیپو خیلی سریع تبدیل به نمادی فرهنگی شد و در بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی و حتی تبلیغات مورد استفاده قرار گرفت.
حتی این فندک در جنگ بیست‌ساله آمریکا با ویتنام هم نمادی از نیروهای نظامی این کشور بود. سربازان آمریکایی اغلب روی فندکهای زیپو خود نشان‌هایی با شعارهای شخصی، نمادها، طراحی‌های دستی حک می‌کردند که احساسات، باورها و ارزش‌های‌شان را نشان می‌داد.
زیپو در ایام جنگ جهانی دوم
نمونه فندکهای سربازان آمریکایی در جنگ ویتنام
کارخانه فرانسوی بیک به‌خاطر محصولات یک‌بارمصرفی همچون فندک، تیغ و خودکار به شهرت رسیده و در حال‌حاضر انواع فندک‌ها را مثل فندک سیگار، فندک ضدباد و فندک آشپزخانه تولید می‌کند. شعار این کارخانه «بیشتر به‌خاطر پول شما» است و فلسفه ساختش هم جنس خوبی برای خرج پول است.
فندکهای پیزوالکتریک
این فندک‌ها که در دهه ۱۹۶۰ وارد بازار شد، جایگزینی برای فندکهای شعله‌ای بود. مکانیسم این فندک‌ها با استفاده از چکش نوک‌تیز و کوچکی کار می‌کرد که به کریستال کوارتزی ضربه می‌زد و باعث تولید ولتاژ، تخلیه الکتریکی و درنتیجه احتراق می‌شد. باوجود استفاده این نوع فندک‌ها در زندگی روزمره‌مان، خیلی زود شهرت خود را از دست دادند و از آنجا که برای روشن‌کردن سیگار از آن استفاده نمی‌شد، صرفاً در آشپزخانه‌ها و برای مصارف آشپزی کاربرد دارد.
فندک پیزوالکتریک
فندکهای یک‌بارمصرف بیک
بیک در سال ۱۹۷۳ با اختراع رقیبی برای زیپو مشهور ولی نسبتاً گران وارد بازار شد. این فندک که ارزان‌ترین فندکهای بازار است، به‌شدت به شهرت رسیده و همچنان در سراسر دنیا مورداستفاده قرار می‌گیرد. با اینکه این فندک فاقد هرگونه جذابیت هنری زیپوست، به‌خاطر حرکت سریع، ارزان‌بودن، عدم نیاز به پرشدن دوباره مخزن و دل‌کندن راحت از آن پس از پایان استفاده، یک فندک کامل برای مصرف‌کنندگانش محسوب می‌شود.
فندک یک‌بارمصرف بیک
طبقه‌بندی انواع فندک
به‌طور کلی، براساس نوع طراحی‌شان دسته‌بندی می‌شوند. فندکهای سوختی که از سوخت‌های مختلف، مثل گاز بوتان یا نفتا که از ترکیبات شیمیایی بنزین است، استفاده می‌کنند. فندکهای احتراقی دسته دیگری از فندک‌هاست و یک‌نوع دیگر آن، فندکهای الکتریکی است که آلودگی کمتری دارد و دوست‌دار محیط‌زیست است.
فندکهای جرقه‌ای: که یکی از رایج‌ترین نوع فندک‌هاست و با چرخش چرخی فلزی روی چخماق فندک باعث ایجاد احتراق گاز بوتان داخل مخزن می‌شود.
فندکهای پیزو :که از سیستم احتراق پیزوالکتریک استفاده می‌کنند. وقتی دکمه روی فندک را فشار می‌دهید، روی کریستال پیزوالکتریک آن ضربه‌ای می‌زند و جرقه حاصل می‌شود. این جرقه سوخت را شعله‌ور می‌کند و فندک روشن می‌شود.
فندک با شعله بوتان: این فندک‌ها شعله اندک ولی قوی‌ای را تولید می‌کنند. کارکرد آنها با بوتان فشرده به‌عنوان سوخت است که قابل‌پرکردن و استفاده مجدد هم هست.
فندکهای سبک زیپو: این فندکهای کلاسیک و قابل‌شارژ به‌خاطر صدای کلیک متفاو‌ت و طراحی ضدبادشان شهرت دارند.
فندکهای پلاسما: انتخابی برای دوست‌داران محیط‌زیست. این فندک‌ها از الکتریسیته برای تولید پلاسما استفاده می‌کنند که برای روشن‌کردن سیگار یا تکه‌ای کاغذ مناسبند. این فندک‌ها معمولاً ازطریق یواس‌بی شارژ می‌شوند.
فندکهای سیم‌پیچ الکتریکی: این فندک‌ها برای روشن‌شدن از سیم‌پیچ الکتریکی گرم‌شده‌ای استفاده می‌کنند و به‌خاطر ضدباد بودن‌شان شهرت دارند.
فندکهای شمعی: که به‌خاطر گردن درازی که دارند برای روشن‌کردن شمع، اجاق‌گاز و منقل بسیار ایمن هستند. سوخت این فندک‌ها گاز بوتان است.
فندک خوب کدام است؟
وقتی به این فکر می‌کنیم که چه‌چیزی باعث می‌شود یک فندک خوب باشد، چند عامل مهم وارد بازی می‌شود. اطمینان همه‌چیز است: یک فندک خوب باید مدام احتراق ایجاد کند. منبع شعله‌وری مطمئنی داشته باشد و دوم اینکه بادوام باشد. فندک‌ها باید تحمل استفاده مداوم را داشته باشند و برای سال‌ها استفاده به‌اندازه کافی قوی باشند.
نکته‌هایی برای نگهداری از فندک
وقتی شما از فندکی به‌طور مداوم استفاده می‌کنید، در مخزن آن انباشت سوخت اتفاق می‌افتد که روی عملکرد فندک تأثیر خواهد گذاشت، که یکی از آنها ضعیف‌شدن شعله فندک یا سوسوزدن آن است. دلیل این اتفاق کم‌شدن سوخت فندک‌تان است که باید آن را همیشه پر نگه دارید.
علاوه بر این اگر از فندک‌تان استفاده مداوم می‌کنید باید آن را در جاهایی دور از گردوخاک، مثل جیب‌تان بگذارید. گردوخاک عملکرد احتراق را در فندک شما ضعیف می‌کند.
وقتی چندبار فندک‌تان را پر می‌کنید، مخزن آن هوا می‌گیرد. برای خالی‌کردن آن، وقتی فندک خالی شد، آن را برگردانید و با شیء نوک‌تیزی روی سوزن مخزن آن فشار وارد کنید تا هوا با صدای فیسی از آن خارج شود.
شما باید فندک خود را از انباشت پس‌ماندهای بوتان هم پاک کنید. برای این‌کار ابتدا درجه کنترل شعله را روی کمترین حالت بگذارید، سپس با نوک پیچ‌گوشتی کوچکی روی سوزن بالای فندک فشار دهید. بعد با استفاده از یک قوطی هوای فشرده پس‌ماندها را پاک کنید. در نهایت با پارچه تمیزی، گردوخاک باقیمانده را از روی فندک‌تان بزدایید.
برای پرکردن فندک، با دو یا سه ضرب گاز بوتان را از قوطی گاز وارد مخزن فندک کنید. اگر گاز از فندک نشت داشت، دیگر از فندک استفاده نکنید. برای پرکردن فندک چند نکته کوچک را درنظر داشته باشید.
- وقتی فندک را پر می‌کنید، سیگار نکشید.
- همیشه فندک را در فضای باز پر کنید.
- گاز بوتان و قوطی آن را دور از گرما، جرقه یا نور مستقیم آفتاب نگه دارید.
- پس از پرکردن مخزن، فندک‌تان به‌خاطر گاز بوتان سرد می‌شود. چند دقیقه صبر کنید تا فندک به دما محیط برسد، سپس از آن استفاده کنید.
طریقه پرکردن فندک یک‌بار مصرف
طریقه پرکردن فندک زیپو
خاص‌ترین فندکهای جهان
کارتیه: کارتیه یکی از مشهورترین فندکهای لاکچری جهان است که مواد اولیه ممتاز، استفاده امن و طراحی زیبا از نکات برجسته آن به‌شما می‌رود. قیمت بالای این فندک باعث شده بین کلکسیونرها تبدیل به نمادی مهم شود.
دانهیل: فندکهای دانهیل یکی از پیچیده‌ترین و ظریف‌ترین فندک‌ها در بازار است که برخی از طراحی‌هایش بیشتر یادآوری کلکسیونی‌بودن آن است تا اقلام مصرفی. این شرکت علاوه بر تولید فندکهای گران‌قیمت، محصولاتی را هم با قیمت‌های معقول برای مصرف مشتریانش تولید می‌کند. فندک دانهیل بااینکه پس از فندک زیپو و دوپون به بازار آمد، تبدیل به نشانه پرستیژ، وقار و ظرافت شخصیت در مردان شده است.
رانسون: رانسون اولین کارخانه ساخت فندک در جهان است که در سال ۱۸۹۸ در نیوجرسی افتتاح شد. شعار این شرکت «بهترین فندک دنیا» است. بااینکه ازنظر استانداردهای مشتریان بهترین فندک نیست ولی قطعاً یکی از معتبرترین فندک‌هاست. رانسون پس از اینکه زیپو این شرکت را در سال ۲۰۱۰ خریداری کرد، بخشی از خانواده زیپو شده است.
کلیپر: یکی دیگر از اسامی شناخته‌شده صنعت فندک‌سازی در سراسر جهان کلیپر است که فندکهای گازی قابل‌پرکردن تولید می‌کند. کلیپر که شهرتش را به‌خاطر سادگی، سبکی و ارزانی‌اش دارد، کارخانه‌اش را در سال ۱۹۷۲ در بارسلونا افتتاح کرد.
سنت‌دوپون: یکی دیگر از برندهای لاکچری فندک که در فرانسه ساخته می‌شود. این شرکت محصولات زیادی ازجمله کیف‌های چرمی دارد. حروف اول این سازنده این محصول ته فندکهای دست‌ساز سنت‌دوپون حک شده. باوجود قیمت بسیار بالای این فندک، کیفیت خوب آن هم دلیل دیگری است که مشتریان سراغ این برند می‌روند. فندک سنت‌دوپون ترکیب کاملی از فناوری کار با فلز و لاک چینی با طراحی زیبا و به‌ویژه صدای منحصربه‌فرد «جرینگ» بازشدن درِ آن است. همین ویژگی‌ها این فندک را بین اهالی هنر هم محبوب کرده و هنرمندانی مثل پیکاسو، اندی وارهول و بازیگری مثل مرلین مونرو این فندک را همیشه همراه خود داشتند.
زیپو: برند محبوب فندک آمریکایی. بدون‌شک این برند بالاترین جایگاه را در فندک دارد و مشهورترین نسخه آن نسخه ۱۹۳۳ است که تبدیل به گران‌ترین فندک زیپو شده. چیزی که این فندک را متمایز می‌کند، طراحی‌اش است. تمام فندکهای زیپو از گذشته تاکنون طراحی مشخصی با قالبی چهارگوش داشته‌اند. اندازه این فندک هم اندازه کف‌دست یک مرد بالغ است. از دیگر ویژگی‌های این فندک این است که هر بخش آن جدا ساخته می‌شود و بعد سر هم می‌شود تا یک فندک فلزی شود. از ویژگی‌های ظاهری زیپو این است که فندکی کاملاً مردانه، باوقار و باکلاس است.
بیک: کارخانه فرانسوی بیک به‌خاطر محصولات یک‌بارمصرفی همچون فندک، تیغ و خودکار به شهرت رسیده و در حال‌حاضر انواع فندک‌ها را مثل فندک سیگار، فندک ضدباد و فندک آشپزخانه تولید می‌کند. شعار این کارخانه «بیشتر به‌خاطر پول شما» است و فلسفه ساختش هم جنس خوبی برای خرج پول است.
استفاده‌‌های خاص از فندک
استفاده دکوری: می‌توان از فندک به‌عنوان یک اثر هنری یا قطعه‌ای دکوری در اتاق‌ها استفاده کرد. همچنین فندک وسیله مناسبی برای کلکسیونرهاست.
استفاده در کمپ‌ها: فندک به‌خاطر اندازه کوچکش، می‌تواند در کمپ‌ها وسیله‌ای همه‌کاره باشد. از ایجاد روشنایی به‌وسیله خود فندک تا روشن‌کردن هیزم و وسیله گرمایی و وسایل روشنایی.
روشنایی اضطراری: در مواقع اضطراری مثل قطعی برق یا پریدن فیوز می‌توان از فندک استفاده کرد.
جایگزین کبریت: در آشپزخانه یا کارگاه‌ها در صورت نیاز به نور کم یا روشن‌کردن وسایل روشنایی می‌توان جای کبریت از فندک استفاده کرد.
جمع‌بندی
با توجه اینکه ما فندک را وسیله‌ای کلکسیونی تلقی می‌کنیم و از آن‌جایی که سیگار برای سلامتی بسیار مضر است تنها به ویژگی‌های کلکسیونی این وسیله بسنده کردیم. فندکهای کلکسیونی دارای خصوصیاتی طراحی منحصر به فرد یا هنری،ساخت با مواد با کیفیت بالا هستند. این فندک‌ها معمولاً توسط طراحان مشهور یا هنرمندان طراحی می‌شوند. یمت این فندک‌ها معمولاً بالاتر از فندکهای معمولی است.در مجموع، فندکهای کلکسیونری نه تنها برای روشنایی بلکه به عنوان یک اثر هنری و نماد فرهنگی عمل می‌کنند. آنها نشان‌دهنده سبک زندگی و سلیقه شخصی مالکان خود هستند.
