چگونه کتاب‌های آسیب‌دیده را در خانه ترمیم کنیم؟
حتما برای شما هم پیش آمده که یک کتاب در اثر افتادن از کتابخانه یا به مرور زمان آسیب دیده باشد. معمولا این کتاب‌ها را به دست صحاف می‌سپارند تا دوباره مثل روز اول سالم شود. اما حالا که به تعطیلات نوروز نزدیک می‌شویم شاید بد نباشد کمی از وقت خود را تعمیر و صحافی کتاب صرف کنید. این کار بسیار لذت‌بخش است و علاوه بر اینکه در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنید، یک مهارت جدید را یاد گرفته و از تجربه‌ای جدید کسب می‌کنید.
در این مطلب از دیجی‌کالا مگ توصیه‌ها و نکاتی را که کتابداران باسابقه برای تعمیر کتاب‌ها عنوان کرده‌اند را جمع‌آوری کرده‌ایم تا شما هم از آن‌ها استفاده کنید. پس اگر کتاب آسیب‌دیده‌ای دارید این مطلب را تا آخر بخوانید و بعد از تعمیر، تجربه‌تان را در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
از آسیب دیدن کتاب پیشگیری کنید
بهترین کار برای جلوگیری از آسیب دیدن کتاب‌ها، نگهداری صحیح است. با انجام این کار کمتر به تعمیر کتاب نیاز پیدا می‌کنید. البته روش‌های کمکی دیگری هم وجود دارد که به سالم ماندن کتاب‌ها کمک می‌کند. برای استحکام جلت کتاب از چسب کاغذی استفاده کنید قسمت داخلی جلد را که حالت لولا دارد و زیاد باز و بسته می‌شود با یک لایه چسب کاغذی بپوشانید. این کار به افزایش عمر کتاب کمک می‌کند. برای چسباندن جلد کتاب و محکم کردن قسمت شیرازه هم می‌توانید از چسب نواری استفاده کنید. این کار شیرازه را محکم کرده و از آسیب دیدن آن جلوگیری می‌کند.
از جلد کتاب محافظت کنید
خیلی از کتاب‌ها هستند که جلدشان سالم است اما گوشه‌ی جلد کمی آسیب‌دیده یا از بین رفته است. یک تکه مقوا بردارید و به اندازه‌ی قسمت آسیب دیده برش دهید. با نوار چسب اسکاچ به قسمت داخلی جلد بچسبانید. سپس لبه‌ها را با کمک چسب ثابت کنید. می‌توانید این کار را با یک تکه شومیز از جنس جلد کتاب‌تان انجام دهید تا یک‌دست و زیبا به نظر برسد.
همچنین برای محکم کردن قسمت جدید شومیز روی جلد می‌توانید از چسب صحافی استفاده کنید تا تکه‌های چسب دیده نشود. اگر لبه‌ی صفحات پاره شده یا آسیب دیده است هم می‌توانید با نوار چسب شفاف آن را تعمیر کنید. اگر کتاب آسیب دیده پر استفاده است، مثلا کتاب درسی کودکان است، می‌توانید از جلد لمینیت پلاستیکی استفاده کنید تا عمر کتاب بیشتر شود.
چسب، ناجی کتاب
تا حد امکان برای تعمیر و نگهداری کتاب‌های خود از چسب اسکاچ یا کاغذی استفاده کنید. جدا کردن نوار چسب عادی از شیرازه‌ی کتابی که آسیب دیده است خیلی سخت است. افراد بی‌تجربه از نوار چسب استفاده می‌کنند و آسیب بیشتری به آن می‌زنند، به شکلی که هرگز قابل تعمیر نخواهد بود. برای تعمیر کتاب هم باید از چسب (اسکاچ یا صحافی) و سوزن و نخ مخصوص دوخت لباس‌های بافتنی استفاده کنید. این سوزن‌ها به راحتی از کتاب رد می‌شوند و به ثابت ماندن قسمت چسب خورده کمک می‌کنند.
ابتدا با چسب کاغذی شیرازه را ثابت کنید و در فشار قرار دهید. بعد از ۲۴ ساعت چسب صحافی بزنید و دوباره با چسب کاغذ روی شیرازه را پوشانده، حداقل ۲۴ ساعت در پرس قرار دهید.
یک گلوله پنبه را به محلول تمیزکننده یا ضدعفونی‌کننده آغشته کنید و شیرازه را تمیز کنید. قسمت انتهایی را چسب صحافی بزنید و کاغذها را روی هم بگذارید، سپس با چسب پهن کاغذی روی شیرازه را بپوشانید. از قطعات سنگین چوبی یا کتاب‌های قطور برای فشار آوردن و ثابت نگه‌داشتن کتاب کمک بگیرید. کتاب تعمیر شده را روی سطحی صاف بگذارید، کتاب‌های یا چوب‌ها را روی آن بگذارید و اجازه دهید حداقل یک روز در همان حالت باقی بماند.
بعد از خشک شدن چسب و تمام شدن کار تعمیر، با یک تکه سنباده‌ی نرم خیلی آرام روی قسمت شیرازه بکشید تا چسب‌ها و کاغذهای اضافه را جدا کنید. اگر کتابی دارید که شیرازه‌اش می‌شکند باید بدانید که از چسب مایع بی‌کیفیت در آن استفاده شده و باید تعمیر شود. اگر از کتاب‌های قدیمی و کمی فرسوده نگهداری می‌کنید بهتر است با همین روشی که یاد گرفتید شیرازه را سفت کنید، یک شب در پرس قرار دهید و سپس جلد را روی آن بچسبانید. با این کار کتاب‌های شما زیبا و محکم باقی خواخند ماند.
وسایل تعمیر کتاب را کنار هم نگه دارید
نگه داشتن تمام وسایل مورد نیاز تعمیر در یک فضا و در کنار هم بسیار مهم است. چون در حین تعمیر دیگر نیازی به بلند شدن و جست‌وجوی وسایل ندارید. بهترین کار این است که یک کلاسور را با پوشه‌های پلاستیکی دکمه‌دار پر کنید و هر وسیله را در یک پوشه قرار دهید. با این کار تمام وسایل مورد نیاز شما در یک کلاسور قرار می‌گیرد و به راحتی می‌توانید آن‌ها را جابه‌جا کنید.
برای صحافی از مواد بازیافتی استفاده کنید
شما می‌توانید جلد‌های قدیمی را تمیز کرده و مجدد استفاده کنید. همچنین به جای کاغذ مومی اول کتاب یا لفاف وسط جلد می‌توانید از کاغذ‌هایی که قبلا روی آن‌ها پرینت گرفته و دیگر نیازی به آن‌ها ندارید استفاده کنید. کاغذ رسید فاکتوری که در زمان خرید از فروشگاه دریافت می‌کنید کاغذ مناسبی برای لفاف شیرازه است. با این کار زباله‌ی کمتری تولید کرده و در هزینه‌های تعمیر هم صرفه‌جویی می‌کنید. جعبه‌های مقوایی و کاغذهای ضخیم بسته‌بندی را دور نریزید، این کاغذها برای ترمیم گوشه‌های ترک خورده و سائیده شده مناسب است.
مرور کلی
کتاب‌ها در گذر زمان آسیب می‌بینند. همچنین اگر کودک شما به مدرسه می‌رود می‌دانید که کتاب‌ها همیشه پاره می‌شوند و نیاز به تعمیر چندباره دارند. این کار معمولا هزینه‌بر است اما اگر بتوانید در خانه آن‌ها را تعمیر کنید و اقداماتی برای جلوگیری از آسیب کتاب‌ها انجام دهید، هم در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده‌اید هم لذت صحافی را تجربه می‌کنید.
منبع: ideas.demco
