عظیم‌ترین ساختارهای کیهانی در حال چرخشند و ما نمی‌دانیم چرا
یک پژوهش تازه نشان می‌دهد رشته‌های ساخته شده از کهکشان‌ها که تا صدها میلیون سال نوری کشیده شده‌اند و شبکه‌ی کیهانی را شکل می‌دهند، می‌توانند بزرگ‌ترین اجرام در حال چرخش کیهان باشند.
اجرام آسمانی از سیاره‌ها گرفته تا ستاره‌ها و کهکشان‌ها، اغلب می‌چرخند. اما به گفته‌ی «نوام لیبسکیند» (Noam Libeskind) کیهان‌شناس مؤسسه‌ی لایب‌نیتس آلمان اغلب کهکشان‌ها بسیار آهسته می‌چرخند و بنابراین پژوهشگران تصور می‌کنند که این اجرام جایی هستند که چرخش در مقیاس کیهانی پایان می‌یابد.
اما او و همکارانش در پژوهش‌های تازه که نتایج آن ۱۴ ژوئن (۲۴ خرداد) در نشریه‌ی «نیچر استرونومی» (Nature Astronomy) منتشر شده، دریافتند که در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر، شاخه‌های کیهانی یا لوله‌های عظیم ساخته شده از کهکشان‌ها هم ظاهرا حرکت چرخشی دارند.
این حرکت چرخشی مانند یک حفاری عظیم در دل کیهان است. لیبسکیند گفت: «ساختارهای بسیار گسترده‌ای وجود دارند که کل کهکشان‌ها در برابر آن‌ها مانند ذرات گردوغبار هستند. این رشته‌های عظیم بسیار بزرگ‌تر از خوشه‌های کهکشانی هستند.»
تحقیقات قبلی نشان می‌داد که پس از تولد کیهان با مهبانگ (بیگ بنگ) در حدود ۱۳٫۸ میلیارد سال پیش، بسیاری از گازهایی که اغلب مواد شناخته‌شده‌ی کیهان را تشکیل می‌دهند، فرو ریخته و صفحات عظیمی را تشکیل داده‌اند. سپس این صفحه‌ها از هم باز شده و رشته‌های یک شبکه‌ی کیهانی گسترده شکل گرفته‌اند.
شبیه‌سازی رایانه‌ای رشته‌های کیهانی
Credit: Tiamat simulation, Greg Poole
دانشمندان با استفاده از داده‌های «نقشه‌برداری آسمانی دیجیتال اسلون» (Sloan Digital Sky Survey) بیش از ۱۷۰۰۰ رشته را بررسی و سرعت جابه‌جایی کهکشان‌های تشکیل‌دهنده‌ی این لوله‌های غول‌پیکر را تجزیه‌وتحلیل کردند. آن‌ها دریافتند که شیوه‌ی حرکت این کهکشان‌ها بیانگر چرخش آن‌ها به دور محور مرکز هر رشته است.
سریع‌ترین چرخشی که دانشمندان برای این کهکشان‌ها در اطراف محور توخالی این رشته‌ها دیدند، حدود ۳۶۰ هزار کیلومتر بر ساعت بود. آن‌ها در عین حال خاطرنشان کردند که منظور این نیست که همه‌ی رشته‌ی کیهانی الزاما می‌چرخند اما به‌نظر می‌رسد که رشته‌های در حال چرخش هم وجود داشته باشند.
پرسش اصلی اینجاست که دلیل چرخش این رشته‌ها چیست؟ لیبسکیند گفت: «انفجار بزرگ (Big Bang) هیچ چرخش اولیه‌ای به کیهان نداده است و هر چه باعث چرخش این رشته‌ها می‌شود، باید بعدا و در تاریخچه‌ی شکل‌گیری آن‌ها روی داده باشد.»
یک توضیح احتمالی برای چرخش رشته‌های کیهانی این است که همان‌طور که میدان‌های گرانشی قدرتمند این رشته‌ها، گاز، گرد و غبار و مواد دیگر را درون خود جمع می‌کنند و در هم فرو می‌ریزند، نیروهای برشی حاصل ممکن است باعث چرخش این مواد شده باشند.
به گفته‌ی لیبسکیند «ما واقعا مطمئن نیستیم که چه چیزی می‌تواند باعث ایجاد گشتاور در این مقیاس عظیم شود.» بدین ترتیب اکنون دانشمندان قصد دارند برای درک بهتر منشأ چرخش این رشته‌ها، از شبیه‌سازی رایانه‌ای رفتار ماده در بزرگ‌ترین مقیاس‌های کیهانی استفاده کنند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از چرخش رشته‌های کیهانی
Credit: AIP/A. Khalatyan/J. Fohlmeister
