سنگ لاجورد؛ تبلور خِرد و حقیقت در دل تاریخ

سنگ لاجورد، یکی از باستانی‌ترین سنگ‌های قیمتی، جایگاه ویژه‌ای در صنعت جواهرسازی دارد. شما ترکیب رنگ آبی و طلایی را در هیچ شیء دیگری به چنین زیبایی مشاهده نخواهید کرد. این سنگ در طول تاریخ یک سنگ مقدس، شفابخش و تزئینی بوده است. سنگ لاجورد نمادی از خرد، قدرت، و حقیقت محسوب می‌شود. آیا رنگ آبی سلطنتی برای شما جذاب است؟ آیا مسحور آسمان آبی پرستاره‌ی شب شده‌اید؟ یا نیاز به تقویت اعتماد به نفس خود دارید؟ در این صورت، جواهر مورد علاقه‌ی شما سنگ لاجورد است و می‌توانید به خرید انگشتر طلا و زیورآلاتی مانند آن با نگین لاجوردی نیز فکر کنید. در این مطلب، هرآنچه باید درباره‌ی این سنگ زیبا بدانید را می‌خوانید.

سنگ لاجورد چیست؟

لاجورد (Lapis lazuli) یک سنگ است به این معنی که مجموعه‌ای از چندین ماده معدنی را در خود جای می‌دهد. این سنگ باستانی حاوی سه ماده‌ی معدنی لازوریت، کلسیت و پیریت در مقادیر مختلف است. گاهی اوقات، سنگ لاجورد مقادیری از دیوپسید، آمفیبول، فلدسپات و میکا را نیز در ترکیب خود دارد. سنگ لاجورد غالباً حاوی مقادیر مختلفی از ماتریس کلسیت مایل به سفید (رنگ سفیدی که سنگ لاجورد را احاطه کرده است) یا لکه‌ها یا رگه‌هایی از پیریت زرد درخشان (رنگ زرد و طلایی لاجورد مربوط به پیریت است) یا هر دو است. البته گاهی اوقات، رنگ بدنه‌ی سنگ لاجورد، آبی یکنواخت و بدون پیریت و کلسیت نیز به چشم می‌خورد. به‌ طور ‌کلی، ترکیب مواد معدنی مختلف در سنگ، رنگ آن را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، در لاجورد، لازوریت مسئول تولید رنگ آبی سلطنتی است. در حالی که ماده‌ی معدنی به نام افغانیت یک سایه‌ی آبی کم‌رنگ در آن ایجاد می‌کند.

لاجورد نیمه‌شفاف تا مات است و درخشندگی مومی تا شیشه‌ای شکل دارد. سختی آن بسته به ترکیب مواد معدنی از ۵ تا ۶ در مقیاس Mohs متغیر است.

رنگ مشخص سنگ لاجورد (که خود آن به عناوین مختلفی مانند لاجوردی، آبی نیلی، سلطنتی یا تیره شبرنگ شهرت دارد) رنگ آبی مایل به سبز تا آبی مایل به بنفش، متوسط ​​تا تیره و بسیار اشباع است. لاجورد در با ارزش‌ترین شکل خود، کلسیت قابل مشاهده‌ای ندارد، اگرچه ممکن است دارای لکه‌های پیریت طلایی رنگ باشد. اگر لکه‌ها کوچک و به‌طور جذابی در سراسر سنگ لاجورد مخلوط شده باشند، وجود آن‌ها لزوماً ارزش لاجورد را کاهش نمی‌دهد. لاجورد با کیفیت پایین، کدر و سبز به نظر می‌رسد که نتیجه‌ی وجود مقادیر زیاد پیریت در آن است. همچنین لاجورد با رگه‌های سفید کلسیتی ارزش کمتری دارد.

گریدها یا درجات کیفی لاجورد بر اساس رنگ و وجود یا عدم وجود کلسیت یا پیریت است. امروزه انواع لاجورد موجود در بازار به ترتیب ارزش عبارت‌اند از:

• فارسی یا افغانی: رنگ تیره، یکنواخت، متوسط ​​تاریک و آبی کمی مایل به بنفش دارد. حاوی کمی پیریت و کلسیت یا بدون این دو است. این درجه در صنعت جواهرسازی به لاجورد افغانی معروف است.
• روسی یا سیبری: رنگ‌ها و شدت‌های مختلف آبی دارد. حاوی پیریت بوده و ممکن است حاوی مقداری کلسیت باشد.
• شیلیایی: اغلب با رنگ سبز رنگ یا لکه‌دار، با ماتریس کلسیتی مشخص می‌شود.

دستبند طلا 18 عیار زنانه مدل قلب و بینهایت

796,820

669,200

تومان

آویز گردنبند طلا 18 عیار الن مدل EL71

968,650

تومان

خرید انواع طلا و جواهرات

مشاهده همه

منشا و تاریخچه سنگ لاجورد

منشأ سنگ لاجورد با کیفیت بالا از کشور افغانستان است که استخراج آن بیش از ۶۵۰۰ سال قدمت دارد. همچنین می‌توان آن را در سیبری، شیلی، ایالات متحده، پاکستان و کانادا نیز پیدا کرد.

منبع اصلی لاجورد در بسترهای آهکی در دره‌ی رود کوکچه در ولایت بدخشان در شمال شرقی افغانستان قرار دارد. این ناحیه محل ذخایر معدنی با نام محلی سر سنگ است که از دیرباز منبع اصلی لاجورد در جهان محسوب می‌شود.

امروزه معادنی در شمال شرق افغانستان هنوز منبع اصلی لاجورد هستند. مقادیر زیادی از لاجورد نیز از معادن غرب دریاچه بایکال در روسیه و کوه‌های آند در شیلی (آمریکای جنوبی) تولید می‌شود. مقادیر کمتری نیز در ایتالیا، مغولستان، ایالات متحده و چین استخراج می‌شود.

سنگ لاجورد با قدمتی بیش از ۶۵۰۰ سال، به عنوان طلسم و بلاآویز حک شده با دست گرفته تا سایه‌ی چشم، تاریخچه‌ی درخشانی دارد. این سنگ قیمتی در تمدن‌های باستانی بین‌النهرین، مصر، چین، یونان و روم بسیار ارزشمند بود. در واقع به اندازه‌ی سایر جواهرات آبی‌رنگ مانند یاقوت کبود و فیروزه ارزش داشت و از زمان مصریان به رنگ آبی در رنگ‌آمیزی، تیرگی و غنا می‌داد.

مصریان از لاجورد برای مهر و لوازم آرایشی دور چشم استفاده کرده و اغلب آن را روی صنایع دستی و مجسمه‌ها حک می‌کردند. این سنگ به عنوان یک سنگ بهشتی در نظر گرفته می‌شد و اغلب برای تزئین مجسمه‌های خدایان، نقاب‌های تدفین فراعنه (مانند توت‌عنخ‌آمون) و به عنوان محافظ برای زندگی بعدی استفاده می‌شد. لاجورد، سنگ مورد علاقه برای ساخت طلسم‌ها و زیورآلاتی مانند اسکراب (تعویذی به شکل سوسک) بود. باستان‌شناسان طلسم‌های لاجوردی مانند طلسم الهه مادر را پیدا کرده‌اند که مربوط به پنج هزار تا هفت هزار سال پیش است.

در دوران باستان، از لاجورد علاوه بر لوازم آرایشی برای مقاصد دارویی نیز استفاده می‌شد به این صورت که پودر آسیاب شده‌ی سنگ لاجورد را با شیر مخلوط کرده و از آن به عنوان کمپرسی برای تسکین زخم و التهاب استفاده می‌کردند. در قرون وسطی نیز اعتقاد بر این بود که لاجورد، علاوه بر حفظ سلامت استخوان‌ها، روح را از احساسات منفی ترس و حسادت دور نگه می‌دارد.

رومیان باستان آن را sapphires (یاقوت کبود) می‌نامیدند که البته این نام بعدها به گونه‌ی آبی رنگ کوراندوم که امروزه به نام یاقوت کبود معروف است، اعمال شد. رومی‌ها حتی از لاجورد به عنوان یک داروی تقویت‌کننده‌ی قوای جنسی استفاده می‌کردند.

اشارات زیادی به وجود یاقوت کبود در عهد عتیق وجود دارد. اما بیشتر محققان معتقدند این اشارات از آنجایی که یاقوت کبود قبل از امپراتوری روم شناخته شده نبود به احتمال زیاد به لاجورد بازمی‌گردد.

در پایان قرون وسطی، صادرات لاجورد به اروپا شروع شد. در اروپا آن را به شکل پودر درآورده و به اولترامارین تبدیل کردند. اولترامارین بهترین و گران‌ترین رنگدانه‌ی موجود است. (رنگدانه‌ی طلا از این نظر دوم است).

برخی از مهم‌ترین هنرمندان دوره رنسانس و باروک از جمله ماساچیو، پروژینو، تیتیان و ورمیر اغلب از لاجورد در خلق آثار خود برای لباس شخصیت‌های مرکزی نقاشی‌ها به ویژه شخصیت مریم مقدس استفاده می‌کردند.

میکل آنژ نیز از پودر لاجورد برای رنگ‌های آبی در نقاشی‌های دیواری خود برای کلیسای سیستین استفاده کرد.

استفاده از لاجورد به عنوان رنگ تا حد زیادی در اوایل قرن ۱۹ و زمانی که یک نوع رنگ مصنوعی و از نظر شیمیایی یکسان در دسترس قرار گرفت، پایان یافت.

خواص سنگ لاجورد

۱. خواص درمانی سنگ لاجورد

از سنگ لاجورد برای خواص درمانی آن به ویژه برای کاهش التهاب که ریشه‌ی بسیاری از مشکلات سلامتی بدن است، استفاده می‌شود اما روش استفاده از فواید سنگ لاجورد چگونه است؟ کافیست سنگ لاجورد را روی بدن در جایی که التهاب وجود دارد، قرار دهید.

رفع التهاب بدن

گفته شده که انرژی‌های تسکین‌دهنده‌ی لاجورد به منطقه‌ی آسیب‌دیده‌ی بدن خواه پیچ‌خوردگی مچ پا باشد یا یک بیماری مزمن مانند آرتریت، نفوذ کرده و باعث کاهش تورم و درد می‌شود. مثل این است که همیشه کمی آب سرد و زلال در کنار خود داشته باشید و آتش التهاب را به‌وسیله‌ی آن خاموش کنید.

حمایت از سیستم ایمنی بدن

لاجورد علاوه بر التهاب، سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کند. انرژی ارتعاشی آن ممکن است به قوی نگه داشتن سیستم دفاعی بدن در برابر بیماری‌ها کمک کند.

خواندنی‌ها

خواص سنگ کوارتز

کمک به اختلالات خواب

سنگ لاجورد به طور سنتی برای مبارزه با بی‌خوابی کاربرد دارد. قرار دادن آن زیر بالش یا روی میز کنار تختخواب می‌تواند محیطی آرام را برای خوابی آسوده فراهم کند. انرژی آرامش‌بخش آن مانند لالایی برای ذهن ناآرام شما خواهد بو!

۲. تعادل عاطفی و سنگ لاجورد

این سنگ قیمتی چراغی روشن در زمان تاریکی است و باعث راحتی و تعادل در احساسات می‌شود. این سنگ، سردرگمی و آشفتگی عاطفی را از بین برده و به شما امکان می‌دهد ذهن روشن‌تری داشته باشید و احساس آرامش کنید.

بهبود احساسات عاطفی

حمل یا به کار بردن لاجورد در زیورآلات می‌تواند به رفع مشکلات ناحیه‌ی گلو مانند خشم یا مشکلات ارتباطی کمک کند زیرا به چاکرای گلو متصل است. همچنین موجب صداقت با خود و دیگران شده که اولین گام به سوی شفای عاطفی است.

برای بهره‌مندی از ارتباط سالم با دیگران، آویز لاجورد را در نزدیکی گلوی خود نگه دارید. همچنین به منظور درک احساسات پیچیده‌ی دیگران سنگ لاجورد را در حین مدیتیشن کنار خود نگه دارید. برای تقویت هماهنگی در کار و کاهش استرس نیز آن را روی میز کار خود قرار دهید.

افزایش خودآگاهی و اعتماد به نفس

داشتن خودآگاهی و اعتماد به نفس لازمه‌ی یک زندگی موفق است. سنگ لاجورد با روشن کردن درون، شما را تشویق می‌کند تا ماهیت واقعی، نقاط قوت و محدودیت‌های خود را کشف کنید و آن‌ها را بشناسید. تصور کنید در مقابل آینه‌ای ایستاده‌اید که نه تنها نمای بیرونی بلکه اعماق روح شما را منعکس می‌کند.

۳. خواص معنوی سنگ لاجورد

بیدار کردن خرد درونی

لاجورد که اغلب با چاکرای چشم سوم مرتبط است، کلیدی برای باز کردن شهود و دستیابی به دانش پنهان است. برخی افراد معتقدند که این سنگ می‌تواند به شما کمک کند تا با خرد درونی و نیروی برتر خود ارتباط برقرار کنید. این کار مانند داشتن یک راهنمای درونی در کنار شماست که بینش‌ها و راهنمایی‌های لازم را در جهت دست‌یابی به مسیر درست برای شما زمزمه می‌کند.

متعادل کردن چاکراهای معنوی

چاکراها مراکز انرژی در بدن هستند و معمولاً اگر در یک راستا قرار بگیرند، احساس تعادل و هماهنگی می‌کنیم. لاجورد به ویژه به چاکراهای گلو و چشم سوم متصل می‌شود و ارتباط واضح و قوی با شهود را تقویت می‌کند. با همراه داشتن سنگ لاجورد، ممکن است همسویی بیشتری در چاکراهای معنوی خود پیدا کنید.

سنگ لاجورد چه کاربردهایی دارد؟

بهبود احساسات و حالات عاطفی

لاجورد ذهن را تحریک می‌کند و باعث شفافیت فکر می‌شود. همچنین به ابراز وجود کمک می‌کند و مهارت‌های ارتباطی را افزایش می‌دهد. این سنگ باعث بهبود عاطفی، کاهش استرس، اضطراب و افسردگی می‌شود.

خواص متافیزیکی

همان‌طور که اشاره شد، از سنگ لاجورد به طور گسترده در روش‌های متافیزیکی و درمان‌های جامع استفاده می‌شود. خواص سنگ لاجورد رشد معنوی را تقویت کرده و توانایی‌های فکری افراد را تحریک می‌کند. همچنین از این سنگ قیمتی برای تحریک شهود و تقویت توانایی‌های روانی افراد استفاده می‌شود.

کریستال درمانی با لاجورد

درمانگران کریستال از انرژی شفابخش لاجورد با قرار دادن آن در قسمت‌های مختلف بدن یا ترکیب آن در شیوه‌های انرژی درمانی استفاده می‌کنند. اعتقاد بر این است که لاجورد از سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کند و دردهای میگرنی را کاهش می‌دهد. همچنین در بهبود گلو و بیماری‌های مربوط به تیروئید تأثیر زیادی دارد.

لاجورد و چاکراها

همان‌طور که توضیح دادیم، اغلب میان لاجورد و چاکرای گلو و چاکرای چشم سوم ارتباط وجود دارد. اعتقاد بر این است که سنگ لاجورد علاوه بر ارتقای بینش شهودی و بینش معنوی، مراکز انرژی را متعادل و فعال می‌کند. سنگ لاجورد چاکراها را متعادل می‌کند و سلامت کلی بدن فرد را بهبود می‌بخشد.

محصولات زیبایی ساخته شده از لاجورد

لاجورد در صنعت زیبایی نیز کاربرد دارد. رنگ آبی پر‌جنب‌و‌جوش آن در فرمولاسیون‌های آرایشی مانند سایه چشم، لاک ناخن و رنگ مو استفاده می‌شود. این محصولات، زیبایی خیره‌کننده‌ای را برای شما به ارمغان می‌آورند. بسیاری از افراد معتقدند که محصولات زیبایی درست شده از سنگ لاجورد، ویژگی‌های انرژی‌زای این سنگ را به مصرف‌کننده القا می‌کند.

Screenshot

اکسسوری‌های لاجورد

در سال‌های اخیر، در کنار زیورآلاتی نظیر مدل‌های گردنبند طلا مدرن و جدید، استفاده از سنگ لاجورد در اکسسوری‌های فراوانی محبوبیت پیدا کرده است. این سنگ قیمتی به قطعات شیک و مجللی مانند چوب دستی و تخم یونی تبدیل می‌شود. افراد از طریق این اقلام با انرژی زنانه الهی خود در ارتباط هستند که باعث بهبود احساسات و حالات عاطفی در آن‌ها می‌شود.

سنگ ماه تولد

لاجورد یک سنگ تولد به شمار می‌رود که نشان‌دهنده‌ی خرد، وفاداری و راستگویی است اما سنگ لاجورد برای چه ماهی است؟ به طور کلی سنگ لاجورد به عنوان سنگ ماه تولد مهرماهی‌ها شناخته می‌شود. هرچند در منابع مختلف برای ماه‌های دیگر نیز ذکر شده است. انواع گردنبند ماه تولد وجود دارد که گردنبند لاجورد می‌تواند یکی از آن‌ها باشد.

قراردادن لاجورد در آب

برخی معتقدند که آب می‌تواند با خواص سنگ لاجورد برانگیخته شود. اعتقاد بر این است که قرار دادن سنگ لاجورد در آب، این مایع را سرشار از انرژی‌های مفید می‌کند. در برخی فرهنگ‌ها آب لاجورد را می‌توان برای پاک‌سازی و مراسم طهارت مصرف کرد.

شکل‌ها و فرم‌های لاجورد

لاجورد در انواع شکل‌ها و فرم‌ها موجود است که آن را برای اهداف و ترجیحات مختلف مناسب می‌کند. می‌توان آن را به صورت سنگ‌های نمادین، تکه‌های خام، جواهرات صیقلی یا  به شکل‌های پیچیده‌ای مانند هرم یا کره درآورد. شما می‌توانید بسته به ترجیحات یا اهداف خاص خود، هر شکلی را با ویژگی‌های انرژی‌زای منحصر به فرد خود انتخاب کنید.

راه‌های تشخیص سنگ لاجورد اصل

لاجورد مصنوعی و تقلبی در سال‌های اخیر بسیار فراوان شده است. لاجورد مصنوعی از نظر کیفیت و ظاهر با سنگ لاجورد طبیعی بسیار شباهت دارد و تقریباً قابل تشخیص از سنگ لاجورد اصل نیست. این سنگ‌های بدلی اغلب به‌گونه‌ای رنگ‌آمیزی شده‌اند که شبیه لاجورد به نظر برسند یا حتی می‌توانند سنگ‌های لاجورد بی‌کیفیتی باشند که برای فروش به قیمت بالاتر رنگ می‌شوند.

ممکن است تشخیص سنگ لاجورد اصل از جعلی به‌سرعت و در زمان کم دشوار باشد اما آزمایشاتی برای این منظور وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را در خانه انجام دهید. لاجورد واقعی با لمس کردن و حتی پس از مدتی نگه داشتن در دست خنک می‌ماند. سنگ‌های لاجورد تقلبی هرگز خنک نمی‌شوند و اگر آن‌ها را در دست بگیرید، به سرعت گرم می‌شوند. علاوه‌بر‌این، مالیدن مقداری استون به آن می‌تواند اصل بودن آن را مشخص کند. اگر پس از این کار، رنگ سنگ شروع به تغییر یا محو شدن کرد، این سنگ تقلبی خواهد بود. همچنین لاجورد اصل به اندازه‌ای سخت است که از طریق شیشه خراشیده نمی‌شود (اگرچه می‌توان آن را با چاقو خراش داد). آزمایش این مورد راه دیگری برای اثبات اصل بودن لاجورد است.

سودالیت، یک سنگ نیمه‌قیمتی که از رنگ خاکستری مایل به آبی تا آبی تیره متغیر است، گاهی اوقات به عنوان لاجورد فروخته می‌شود. سودالیت در واقع جزئی از ترکیب لاجورد است و می‌تواند در نوع خود زیبا باشد اما معمولاً ارزش بسیار کمتری از لاجورد دارد. اگر سنگی رنگ خاکستری متمایل به آبی تیره‌تر دارد و هیچ گونه رگه‌هایی از رنگ سفید یا لکه‌های طلایی‌رنگ ندارد، احتمالاً سودالیت است.

سنگ لاجورد اصل را اغلب با چشم غیرمسلح و با بررسی دقیق رنگ آن می‌توان تشخیص داد. نسخه‌های بدلی اغلب مات‌تر از لاجورد طبیعی هستند. لاجورد با کیفیت بالا باید دارای رنگ اولترامارین و عمیق باشد. علاوه‌براین، لاجورد اصل حاوی پیریت‌های آهنی است که شبیه لکه‌های گرد و غبار طلا در داخل سنگ هستند. این لکه‌ها در نور خورشید می‌درخشند و نشانگر خوبی از اصل بودن سنگ هستند. لاجورد به دلیل همین عیوب زیبایش، یعنی لکه‌های طلایی و همچنین رگه‌های سفید (نشان‌دهنده‌ی وجود کلسیت) ارزشمند است. اگر سنگی کاملاً آبی تیره و بدون هیچ لکه‌ی طلایی یا رگه‌های سفید دارید، احتمال اینکه لاجورد واقعی نباشد، زیاد است.

نحوه نگهداری از سنگ لاجورد

مراقبت از سنگ لاجورد برای حفظ زیبایی و دوام آن بسیار مهم است. این سنگ قیمتی می‌تواند مدت زیادی دوام داشته باشد اما برای اطمینان از ماندن در شرایط بهینه به اقدامات مراقبتی خاصی نیاز دارد.

تمیز کردن منظم

تمیز کردن لاجورد باید با احتیاط انجام شود. از یک پارچه‌ی نرم و مرطوب استفاده کنید تا هرگونه آلودگی، گرد و غبار یا روغن را به آرامی از روی آن پاک کنید. از به کار بردن مواد شیمیایی خشن یا پاک کننده‌های اولتراسونیک خودداری کنید زیرا این مواد می‌‌توانند سطح سنگ را تخریب کنند. آب گرم و شوینده‌ای ملایم برای تمیز کردن معمول کافی است.

نگهداری صحیح

هنگام نگهداری از قطعات لاجورد باید از آن‌ها طوری محافظت کنید تا از خراشیدگی و آسیب به آن‌ها جلوگیری شود. اقلام را در یک کیسه‌ی نرم یا یک محفظه‌ی جداگانه مانند جعبه جواهرات نگهداری کنید. از قرار دادن قطعات لاجورد در کنار سنگ‌های قیمتی سخت‌تر که می‌توانند آن‌ها را خراش دهند، خودداری کنید.

اجتناب از مواد شیمیایی زننده

لاجورد را از موادی مانند عطر، اسپری مو و محصولات پاک‌کننده که می‌توانند سنگ را کدر کرده یا به آن آسیب بزنند، دور نگه دارید.

حساس بودن نسبت به دما

لاجورد می‌تواند به گرمای شدید یا تغییرات سریع دما حساس باشد. از قرار دادن سنگ در معرض حرارت زیاد یا نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی خودداری کنید زیرا این امر می‌تواند بر ظاهر آن تأثیر بگذارد.

ترمیم خراش‌ها

اگر متوجه خراش یا تیرگی روی لاجورد شدید، برای پولیش با جواهرساز حرفه‌ای مشورت کنید. سعی نکنید سنگ را در خانه صیقل دهید زیرا تکنیک‌های نادرست ممکن است منجر به آسیب بیشتر این سنگ شود.

دوره‌های استراحت

اگر از لاجورد در طول تمرینات معنوی یا جلسات شفای عاطفی استفاده می‌کنید، پس از اتمام این جلسات، برای سنگ دوره‌های استراحت در نظر بگیرید. کارشناسان معتقدند که این فرایند باعث می‌شود که سنگ لاجورد انرژی خود را دوباره به دست آورد و ویژگی‌های خود را حفظ کند.

لاجورد یک سنگ قیمتی با تاریخچه‌ی غنی و کاربردهای فراوان از جمله در هنر، جواهرات و مراسمات معنوی است. از لاجورد توسط بسیاری از تمدن‌های باستانی در هنر و معماری استفاده می‌شده و می‌شود. این سنگ به دلیل زیبایی، رنگ و خواص متافیزیکی آن ارزشمند است.

سنگ لاجورد یک «سنگ نرم» است به این معنی که به راحتی خرد می‌شود. پس همیشه مراقب آن باشید. به یاد داشته باشید که این سنگ یک سنگ منحصر به فرد است و برای شما قدرت، آرامش و خرد به ارمغان می‌آورد.

منابع: gemsociety , wonther , earthinspiredgifts