راهنمای محاسبه BMI آنلاین
شاخص توده بدنی یا همان BMI یکی از پرکاربردترین معیارها برای ارزیابی وضعیت جسمانی افراد است که احتمالا تا به حال نام آن به گوش شما خورده باشد. این شاخص که بر اساس نسبت وزن به قد محاسبه می‌شود به افراد کمک می‌کند تا متوجه شوند در محدوده‌ی وزنی سالمی قرار دارند یا خیر. آگاهی از نحوه‌ی محاسبه BMI، کاربردها و تفسیر نتایج آن می‌تواند در مدیریت وزن و حفظ سلامت جسمانی نقش چشمگیری داشته باشد.
شاخص توده بدنی چیست؟
شاخص توده‌ی بدنی یا Body Mass Index) BMI) یک ابزار غربالگری پزشکی است که میزان چربی بدن را با مقایسه نسبت قد به وزن تخمین می‌زند. متخصصان و پزشکان این شاخص را با تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر توان دوم قد (بر حسب متر) محاسبه می‌کنند. در اکثر افراد محاسبه BMI با میزان چربی بدن ارتباط مستقیم دارد؛ این یعنی هر چه قدر عدد به دست آمده از محاسبات بالاتر باشد چربی کلی بدن هم بالاتر خواهد بود.
البته باید در نظر داشته باشید که شاخص توده بدنی به تنهایی قابل اتکا نیست و در برخی مواقع ممکن است حتی دقیق هم نباشد. در محاسبه BMI بین چربی، عضله و توده‌ی استخوانی هیچ تفاوتی قائل نمی‌شود؛ در حالیکه همه‌ی این‌ها بر وزن فرد تاثیر می‌گذارند. شاخص توده بدنی همچنین نوع چربی بدن را نشان نمی‌دهد و اطلاعاتی را درباره‌ی اینکه چربی در کدام قسمت از بدن قرار دارد در اختیار متخصصان و خود فرد نمی‌گذارد. با همه‌ی این‌ها، محاسبه BMI بدن در مقایسه با تست‌های دیگر از ارزان است، سریع و راحت انجام می‌شود و تهاجمی به شمار نمی‌آید.
تفاوت محاسبه BMI ساده و پیشرفته چیست؟
احتمالا شما هنگام تلاش برای پیدا کردن درصد چربی بدن خود با دو روش محاسبه BMI ساده و پیشرفته مواجهه شده‌اید و حالا می‌خواهید بدانید که این دو با یکدیگر چه تفاوتی دارند. در پاسخ باید بگوییم که شاخص توده بدنی ساده تنها با استفاده از وزن و قد فرد محاسبه می‌شود. این شاخص به دلیل سادگی در محاسبه بسیار کاربردی به شمار می‌آید اما تصویر دقیقی را از ترکیب بدنی فرد ارائه نمی‌دهد.
از طرف دیگر شاخص توده بدنی پیشرفته می‌تواند علاوه بر وزن و قد شامل عوامل دیگری مانند سن، جنسیت، اندازه‌ی دور مچ و دور کمر هم باشد. نتایج این نوع روش محاسبه BMI شامل جزئیات بیشتری چون درصد چربی بدن، میزان توده‌ی عضلانی و حتی نحوه‌ی تجمع چربی می‌شود. این مدل شاخص توده بدنی می‌تواند برای افرادی که معمولا با روش ساده نتیجهی قابل اتکایی را به دست نمی‌آورند، مانند ورزشکاران و سالمندان، گزینه‌ی بهتری باشد.
کاربرد محاسبه BMI چیست؟
متخصصان و پزشکان با محاسبه BMI در کنار بکارگیری ابزارها و روش‌های آزمایش دیگر، وضعیت سلامتی افراد را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند مشکل جسمانی نگران‌کننده‌ای ندارند. زیاد بودن چربی بدن ممکن است باعث ابتلا پیدا کردن فرد به بیماری‌های قلبی، سکته‌ی مغزی و دیابت نوع 2 شود. از طرف دیگر، کاهش بیش از حد سطح چربی بدن ممکن است به طور مستقیم با سوء تغذیه مرتبط باشد. بدن فقط زمانی که دارای میزان مناسبی از چربی باشد می‌تواند از ویتامین‌ها و مواد معدنی دریافتی بهره ببرد. میزان چربی مناسب همچنین به منبع انرژی بدن تبدیل می‌شود، دمای بدن را متعادل نگه می‌دارد و از اندام‌ها محافظت می‌کند.
بنابراین می‌توان گفت که محاسبه BMI بر اساس سن آنلاین می‌تواند به تشخیص و جلوگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها کمک کند و باعث شود متخصصان بتوانند راحت‌تر روند درمان افراد را مشخص و شروع نمایند.
شاخص توده بدنی چگونه محاسبه می‌شود؟
برای اینکه بتوانید محاسبه BMI یا همان شاخص توده بدنی خود را انجام دهید، باید طبق مراحل زیر پیش بروید:
- در قدم اول قد و وزن خود را اندازه‌گیری کنید.
- در مرحله‌ی بعدی باید قد خود را به توان دو برسانید.
- در آخر وزن خود را تقسیم بر توان دو قد خود کنید.
برای مثال فردی که 60 کیلوگرم وزن و 170 سانتی متر قد دارد باید شاخص توده بدنی خود را به روش زیر محاسبه کند.
- تبدیل سانتی متر به متر: 1/7 = 100 ÷ 170
- به توان دو رساندن قد: 2/89 = 1/7 * 1/7
- تقسیم وزن بر توان دو قد: 20/8 = 2/89 ÷ 60
فرمول BMI برای خانم‌ها و آقایان
برخلاف تصور برخی از افراد که فکر می‌کنند نحوه محاسبه BMI و فرمول آن برای خانم‌ها و آقایان فرق می‌کند، هر دو گروه به یک روش مشابه شاخص توده بدنی خود را به دست می‌آورند. اما تفسیر نتایج BMI ممکن است با توجه به جنسیت، ترکیب بدنی، میزان چربی و عضلات هر فرد به صورت متفاوتی انجام شود. به صورت کلی، خانم‌ها معمولا نسبت به آقایان درصد چربی بیشتری دارند، حتی اگر شاخص توده بدنی یکسانی داشته باشند. از طرف دیگر توده عضلانی آقایان نسبت به خانم‌ها بیشتر است. همین موضوع احتمال دارد که باعث شود BMI مردان حتی بدون اضافه وزن و چاقی بالاتر باشد.
قد به توان دو / وزن = شاخص توده بدنی
تشخیص انواع وزن با BMI
شما با مقایسه نسبت وزن به قد خود عددی را به دست می‌آورید که به آن شاخص توده بدنی گفته می‌شود. برخی از افراد پس از پیدا کردن پاسخ سوال «چگونه BMI را محاسبه کنیم؟» پیش خودشان فکر می‌کنند که حالا باید با عدد به دست آمده در نتیجهی انجام محاسبات چه کاری انجام دهند. جدول شاخص توده بدنی به این گروه کمک می‌کند تا با کمک BMI خود بفهمند وضعیت بدنی آن‌ها در چه شرایطی قرار دارد.
| وضعیت بدنی | محدوده BMI (کیلوگرم بر متر مربع) |
|---|---|
| کمبود وزن | کمتر از 18.5 |
| وزن سالم | از 18.5 تا 24.9 |
| اضافه وزن | از 25 تا 29.9 |
| چاقی کلاس 1 | از 30 تا 34.9 |
| چاقی کلاس 2 | از 35 تا 39.9 |
| چاقی کلاس 3 | بالاتر از 40 |
عوارض شاخص توده بدنی پایین و کمبود وزن
اگر پس از محاسبه BMI خود متوجه شدید که شاخص توده بدنی شما زیر 18.5 است، باید بدانید که احتمال دارد در معرض ابتلا به بیماری‌های جسمانی زیر باشید.
- سوء تغذیه
- کم خونی
- پوکی استخوان
- ناباروری در زنان
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- چرخه‌ی قاعدگی نامنظم در زنان
- مشکلات پوستی و ریزش مو
- کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ها
- مشکلات روحی مانند افسردگی
- بیماری‌های قلبی و عروقی
عوارض شاخص توده بدنی بالا و اضافه وزن
همانطور که با مطالعه‌ی جدول شاخص توده بدنی متوجه شدید، هر چقدر BMI یک فرد بالاتر باشد، اضافه وزن بیشتری هم پیدا می‌کند. افراد مبتلا به چاقی مفرط و دارای اضافه وزن بیشتر از گروه‌های دیگر در معرض خطر ابتلا به مشکلات جسمانی زیر هستند.
- بیماری‌های قبلی
- فشار خون بالا
- سنگ کیسه صفرا
- دیابت نوع 2
- آپنه خواب
- استئوآرتریت یا همان آرتروز
- برخی سرطان‌ها مانند سرطان روده‌ی بزرگ، سینه، کیسه صفرا و آندومتر
شاخص توده بدنی سالم چیست؟
شاخص توده بدنی یا BMI سالم عددی بین 18.5 تا 24.9 در نظر گرفته می‌شود. باید حتما در نظر داشته باشید که چاقی بدن تنها عامل تعیین‌کننده‌ی سلامت جسمانی شما نیست و عوامل بسیار زیاد دیگری چون ژنتیک، سطح فعالیت جسمانی، شرایط محیط زندگی، مصرف دخانیات و عادت‌های غذایی در این موضوع نقش مهمی را ایفا می‌کنند. نگه داشتن BMI خود در محدوده‌ی سالم می‌تواند باعث شود که خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف در شما کاهش یابد.
آیا BMI معیار دقیقی برای ارزیابی سلامتی است؟
به طور کلی محاسبه BMI یک روش سریع و بی دردسر برای تخمین میزان چربی بدن افراد است. اما این روش به دلایل مختلفی یک سری محدودیت‌هایی دارد که باعث می‌شود متخصصان خاطر نشان کنند تاکید بیش از حد بر آن بیهوده است. این محدودیت‌ها عبارتند از:
- شاخص توده بدنی بین چربی و عضلات فرد هیچ تفاوتی قائل نمی‌شود. در نتیجه ممکن است شخصی با بدن عضلانی BMI بالایی داشته باشد، درحالیکه توده چربی بدن او بسیار کم است.
- یکی دیگر از محدودیت‌های شاخص توده بدنی این است که از آن هم برای زنان و هم برای مردان استفاده می‌شود. این در حالی است که زنان بالغ معمولا نسبت به آقایان چربی بیشتری دارند.
- شاخص توده بدنی وضعیت میانگین قد بزرگسالان در گذر زمان را در نظر نمی‌گیرد.
- BMI محل یا نحوه‌ی توزیع چربی را در بدن اندازه‌گیری نمی‌کند؛ این یعنی با محاسبه‌ی آن نمی‌توانید متوجه شوید که چربی در کدام یک از اندام‌های شما تجمع پیدا کرده است.
- در بررسی رابطه‌ی میان شاخص توده بدنی بالا و میزان مرگ و میر، عوامل دیگری چون سوابق خانوادگی، بیماری‌های پیش زمینه‌ای ارثی، شرایط محیطی و ژنتیک افراد در نظر گرفته نمی‌شوند.
محدودیت‌های شاخص توده بدنی کدام هستند؟
شاخص توده بدنی یک روش کاربردی و سریع برای ارزیابی وضعیت جسمانی افراد است؛ اما گروه‌های زیر نمی‌توانند به نتایج این روش اطمینان کنند. در نتیجه نباید به سراغ انجام تست BMI ساده بروند.
- ورزشکاران و بدنسازان
- کودکان و نوجوانان
- زنان باردار
- افراد بالای 65 سال
- افراد مبتلا به آتروفی عضلانی
