دلیل عرق نکردن هنگام ورزش چیست؛ آیا علامت خطرناکی است؟
تعریق یکی از عملکردهای طبیعی و حیاتی بدن است. وقتی دمای مرکزی بدن بیش از حد افزایش می‌یابد، مقداری آب روی سطح پوست جمع می‌شود که با تبخیر آن‌ها خنک می‌شوید. اگر این اتفاق رخ ندهد، دمای بدن به‌حدی بالا می‌رود که برای سلول‌ها مضر است. فعالیت بدنی تعریق را افزایش می‌دهد، اما بعضی از افراد در حین ورزش عرق نمی‌کنند. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ دلیل عرق نکردن هنگام ورزش را با هم بررسی می‌کنیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
دلیل عرق نکردن هنگام ورزش چیست؟
از همان ابتدا، ژنتیک تعیین می‌کند که چقدر عرق کنید. بعضی از افراد با ژن‌هایی به دنیا می‌آیند که باعث می‌شوند آن‌ها بیشتر از دیگران عرق کنند. با این حال، در بعضی موارد، تعریق بیش از حد کم یا زیاد ممکن است نشان دهنده‌ی یک مشکل پزشکی تشخیص داده نشده باشد.
هیپوهیدروزیس (hypohidrosis) یا آنهیدروزیس (anhidrosis) زمانی اتفاق می‌افتد که غدد عرق به‌درستی کار نمی‌کنند و توانایی شما برای تعریق کاهش می‌یابد. جامعه‌ی علمی اطلاعات محدودی در مورد شیوع واقعی آنهیدروزیس دارد، چون به نظر می‌رسد که بسیاری از موارد خفیف آن تشخیص داده نمی‌شوند.
تعریق ناکافی می‌تواند خطرات بالقوه جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. اگر آنهیدروزیس بخش بزرگی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد و از خنک شدن مناسب آن جلوگیری کند، ورزش شدید، کار فیزیکی سخت یا هوای گرم باعث خستگی گرمایی و گرمازدگی می‌شود که در موارد شدید ممکن است به مرگ منجر شود.
در بسیاری از موارد عرق نکردن هنگام ورزش دلیل ساده‌ای دارد، اما گاهی اوقات به آنهیدروزیس ناشی از بیماری یا مصرف دارو مربوط می‌شود. از مهم‌ترین دلایل عرق نکردن هنگام ورزش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. پایین بودن شدت ورزش
اگر با دوچرخه‌ی ثابت فقط با سرعت ۳ کیلومتر در ساعت رکاب می‌زنید، نباید از عرق نکردن خود تعجب کنید. همچنین اگر از وزنه‌هایی استفاده می‌کنید که شما را به چالش نمی‌کشند، نباید انتظار داشته باشید که در حین تمرین عرق کنید. میزان تلاش شما برای ورزش کردن به‌طور مستقیم روی متابولیسم، ضربان قلب و میزان عرق تولید شده تاثیر دارد. فعالیت بدنی به عرق کردن منجر می‌شود و فعالیت شدیدتر به معنی تعریق بیشتر است.
تبخیر شدن عرق از روی پوست دقیقا همان چیزی است که بدن شما را خنک می‌کند. عرق نکردن غیرطبیعی و خطرناک است، اما به یاد داشته باشید که به‌طور طبیعی بعضی از افراد در حین انجام یک فعالیت مشابه بیشتر از دیگران عرق می‌کنند و شدت تعریق در افرادی که بدن بزرگ‌تری دارند، برای مثال مردان، بیشتر است.
نکته
یک راه‌ی خوب برای ارزیابی شدت ورزش این است که نبض خود را در طول تمرین اندازه بگیرید. «ضربان قلب هدف» شما باید تقریبا ۵۰ تا ۷۰ درصد «حداکثر ضربان قلب‌تان» باشد (برای تعیین حداکثر ضربان قلب باید سن خود را از ۲۲۰ کم کنید). اگر ضربان قلب کمتر از این محدوده باشد، می‌توان دلیل عرق نکردن هنگام ورزش را به پایین بودن شدت تمرین نسبت داد.
۲. سرد و خشک بودن محیط
اکثر افراد در محیط‌های گرم و مرطوب زیاد عرق می‌کنند و در محیط‌های سرد و خشک کمتر دچار تعریق می‌شوند.
۳. کم‌آبی بدن
کم‌آبی بدن یکی از مهم‌ترین دلایل عرق نکردن هنگام ورزش است، به‌خصوص در فصل تابستان. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که شما در بدنتان آب کافی برای انجام عملکردهای طبیعی ندارید. هنگامی که در هوای گرم با نوشیدن مایعات آب از دست رفته از طریق تعریق را جایگزین نمی‌کنید، به‌سرعت کم‌آب می‌شوید. استفراغ و اسهال مداوم هم می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شود.
علائم کم‌آبی بدن عبارتند از: تشنگی، ضعف و گیجی. کم‌آبی شدید می‌تواند کشنده باشد، به‌ویژه در سالمندان و کودکان. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که قبل، حین و بعد از ورزش به‌اندازه‌ی کافی مایعات می‌نوشید. کارشناسان نوشیدن آب در مقادیر زیر را توصیه می‌کنند:
- دو تا سه ساعت قبل از تمرین؛ 500 تا ۶۰۰ میلی‌لیتر
- نیم ساعت قبل از تمرین؛ 240 میلی‌لیتر
- در طول ورزش؛ 200 تا ۳۰۰ میلی‌لیتر هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یک‌بار
- نیم ساعت بعد از تمرین؛ 240 میلی‌لیتر
۴. مصرف بعضی از داروها
گاهی اوقات داروها دلیل عرق نکردن هنگام ورزش هستند، چرا که باعث کم‌آبی بدن می‌شوند. این داروها عبارت‌اند از:
- دیورتیک‌ها (ادرارآورها)
- مورفین و سایر مُسکن‌های اپیوئیدی
- سم بوتولینوم نوع A (در درمان اسپاسم عضلانی و سایر مشکلات کاربرد دارد.)
- داروهای آنتی‌کولینرژیک (برای درمان انواع اختلالات از جمله پارکینسون، بی‌اختیاری ادرار و بیماری قلبی استفاده می‌شوند.)
- داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای
- بعضی از داروهای ضدروان‌پریشی
- بعضی از داروهای ضدصرع، مانند توپیرامات
- بعضی از داروهای فشار خون بالا
۵. ابتلا به مشکلات پوستی
جراحت، عفونت و سوختگی پوست (از جمله در اثر پرتودرمانی) و حتی نیش حشرات می‌تواند به آنهیدروزیس در حین ورزش منجر شود. علاوه بر این، بیماری‌هایی هم که منافذ پوست را مسدود می‌کنند، مانند پسوریازیس، ممکن است دلیل عرق نکردن در ورزش باشند.
در پوست حدود ۲/۶ میلیون غده‌ی عرق اکرین (eccrine) وجود دارد. وقتی بدن شما گرم می‌شود (به‌دلیل ورزش یا عوامل دیگر)، سیستم عصبی خودمختار به این غدد اعلام می‌کند که شروع به تعریق کنند. مشکلات پوستی می‌توانند غدد عرق و توانایی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.
۶. ابتلا به سایر بیماری‌ها
از آنجا که سیستم عصبی خودمختار فرآیند تعریق را کنترل می‌کند، بیماری‌هایی که به اعصاب آسیب می‌رسانند، مانند دیابت، اعتیاد به الکل، سندرم گیلن-باره و سندرم هورنر، همگی می‌توانند باعث آنهیدروزیس شوند. سایر بیماری‌هایی که ممکن است دلیل عرق نکردن هنگام ورزش باشند عبارتند از:
- بیماری تیروئید (غده‌ی تیروئید شما نمی‌تواند برای کمک به تنظیم دمای بدن مقدار مناسبی هورمون تولید کند.)
- بعضی از بیماریهای خودایمنی و بیماریهای بافت همبند، مانند سندرم شوگرن یا لوپوس
- بیماریهای ارثی، از جمله بیماری فابری که بر سیستم متابولیک تاثیر می‌گذارد
- اختلالات سیستم عصبی مرکزی، مانند بیماری پارکینسون و سکته‌ی مغزی
چگونه بدون عرق کردن ورزش کنید؟
اگر آنهیدروزیس خفیف دارید، تا زمانی که از دستورالعمل‌های تمرینی زیر پیروی می‌کنید احتمالا به مشکل خاصی دچار نمی‌شوید:
- هیدراته بمانید؛ صرف‌نظر از اینکه آنهیدروزیس دارید یا خیر، مراقب مقدار مایعات بدنتان باشید و قبل، حین و بعد از فعالیت بدنی از آب یا نوشیدنی ورزشی استفاده کنید.
- فعالیت و لباس خود را عاقلانه انتخاب کنید؛ آنهیدروزیس خفیف با علت ناشناخته را می‌توان با پرهیز از فعالیت‌هایی که سرد کردن بدن را دشوار می‌کنند و پوشیدن لباس‌های سبک و گشاد کنترل کرد.
- برای مدت طولانی در زیر نور مستقیم خورشید یا در مجاورت گرما قرار نگیرید؛ در صورت امکان، در محیطی که دمای آن قابل کنترل است (برای مثال، در داخل خانه) ورزش کنید. چنانچه در خارج از منزل ورزش می‌کنید، مدت زمان تمرین را کاهش دهید، به‌خصوص اگر هوا گرم است.
- از چیزهایی که باعث کم‌آبی بدن می‌شوند دوری کنید؛ در معرض گرمای شدید قرار نگیرید و از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید.
اگر آنهیدروزیس روی قسمت‌های زیادی از بدنتان تاثیر گذاشته است، باید بیشتر احتیاط کنید و حتی ممکن است لازم باشد فعالیت‌های شدید را به‌طور کامل کنار بگذارید. همچنین توصیه می‌شود برای تعیین علت آنهیدروزیس و پیدا کردن یک راهکار درمانی مناسب، به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
چنانچه متوجه‌ی تغییراتی در نحوه‌ی عرق کردن خود شدید، به پزشک مراجعه کنید، به‌خصوص اگر علیرغم ورزش شدید عرق نمی‌کنید. همچنین در صورت مشاهده‌ی علائم گرمازدگی، یعنی رسیدن دمای بدن به ۱۰۳ درجه‌ی فارنهایت (۳۹/۴ درجه‌ی سانتی‌گراد) یا بالاتر، فورا از پزشک کمک بگیرید.
گرمازدگی علاوه بر افزایش دمان بدن، علائم دیگری هم دارد، مثل: گرم، خشک یا قرمز بودن پوست، گیجی و از دست دادن هوشیاری. در حالی که منتظر کمک پزشکی هستید، سعی کنید دما را با استفاده از آب سرد یا تهویه‌ی مطبوع کاهش دهید. این کار می‌تواند زندگی شما را نجات دهد.
کلام پایانی
عرق نکردن هنگام ورزش لزوما به معنی آنهیدروزیس نیست. در افراد مختلف تعداد غدد عرق و ساختار ژنتیکی متفاوت است. بنابراین، تا زمانی که این موضوع در برنامه‌ی روزانه‌ی شما تداخل ایجاد نکند، احتمالا جای نگرانی ندارد. اما اگر علائم آنهیدروزیس را تجربه می‌کنید (مانند برافروختگی پوست و سریع خسته شدن)، به‌دلیل نگرانی در مورد کمبود عرق ورزش را کنار گذاشته‌اید یا چند بار دچار گرمازدگی شده‌اید، با پزشک مشورت کنید.
منابع: livestrong, everydayhealth
