خودشیفتگی در کودکان را چگونه تشخیص دهیم؟
فکر می‌کنید فرزند شما ممکن است ویژگی‌های خودشیفتگی را از خود نشان دهد؟ در این متن می‌خوانید که متخصصان علائم و نشانه‌های کودک خودشیفته را چطور توصیف می‌کنند. خودشیفته‌های واقعی نیازهای خود را بر نیازهای دیگران ترجیح می‌دهند که اغلب به شکل عقب راندن مرزها یا شکستن توافق‌ها ظاهر می‌شود.
آن‌ها همچنین کمبود همدلی دارند و انتقادی، با عصبانیت یا حالت تدافعی پاسخ می‌دهند. اگر حدس می‌زنید رفتارهای کودک شما احتمالاً می‌توانند نشانه اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) باشند، یافتن راه‌حل آسان‌تر می‌شود.
اما اگر فکر می‌کنید کودک شما علائم خودشیفتگی را نشان می‌دهد، وضعیت دشوارتر می‌شود. استفانی ماکادا (Stephanie Macadaa) درمانگر ازدواج و خانواده در کالیفرنیا می‌گوید: «تمرکز روی خود، که اغلب با خودشیفتگی مرتبط دانسته می‌شود، در واقع بخشی طبیعی و مهم از فرآیند رشد در کودکان است.»
خودشیفتگی واقعی در کودکان نادر است و تا زمانی که بزرگ‌تر نشده‌اند نمی‌توان NPD را در آن‌ها تشخیص داد. اما کودک شما ممکن است در حین رشد، ویژگی‌های مرتبط با خودشیفتگی را نشان دهد. چگونه بفهمیم که کودک ما خودشیفته است و درباره‌ی آن چه باید کرد؟ در ادامه نحوه‌ی تشخیص اینکه چه چیزی درباره‌ی خودشیفتگی در کودکان طبیعی و چه چیزی غیرعادی است، می‌خوانید.
تفاوت بین صفات خودشیفتگی و NPD در کودک خودشیفته
دکتر جنت ریموند (Jeanette Raymond)، روانشناس بالینی در لس‌آنجلس، توضیح می‌دهد: «همه‌ی ما جنبه‌هایی از خودشیفتگی در شخصیت خود داریم که به ایجاد عزت نفس و حس ارزشمندی کمک می‌کند.
تفاوت این‌ها با اختلال شخصیت خودشیفته در این است که فرد خودشیفته به طور مداوم احساس می‌کند زخمی، مورد ظلم و قربانی شده است و نمی‌تواند موفقیت شما را در کنار موفقیت خود تحمل کند. او این کار را به حدی انجام می‌دهد که همیشه ناراحت است و نمی‌توانند روابطی را که مستلزم دادن و گرفتن است، حفظ کند. او حق را به خود می‌دهد و احساس شرم ندارد.»
اما برای کودکان و نوجوانان نمی‌توان اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) تشخیص داد. به این دلیل که شخصیت آن‌ها هنوز در حال شکل‌گیری است. مراحلی از رشد وجود دارد که شامل تمرکز بر خود و نیازهای فرد است.
ریموند می‌گوید: «بسیاری از بچه‌ها و نوجوانان مراحل خودشیفتگی را پشت‌سر می‌گذارند، احساس اعتماد‌به‌نفس یا خودارزشمندی دارند و به دلیل تمرکز بر برآورده کردن نیازهای خود، ممکن است نسبت به دیگران احساس همدلی نداشته باشند.» ماکادا معتقد است: «در واقع، ویژگی‌های خودشیفتگی برای بچه‌ها بسیار رایج است.»
چگونه تشخیص دهیم رفتاری نشانه‌ی خودشیفتگی واقعی است؟
گفتیم برخی از ویژگی‌های خودشیفتگی بخشی طبیعی از رشد کودک است. اما ممکن است رفتارهای کودک شما غیرعادی یا نگران‌کننده باشند. میشل نیلون (Michele Nealon)، روان‌پزشک و رئیس دانشکده‌ی روان‌شناسی حرفه‌ای شیکاگو، می‌گوید: «در حالی که همه‌ی کودکان به دنبال توجه اطرافیان خود هستند و بسته به مرحله‌ی رشدشان به روش‌های متفاوت، به نظر می‌رسد کودکانی که رفتار خودشیفته‌ای از خود نشان می‌دهند، گاهی پا را فراتر می‌گذارند.» به گفته‌ی دکتر نیلون، کودکانی که تمایلات خودشیفتگی نشان می‌دهند ممکن است:
- گفت‌وگوها را به خودشان منحصر کنند؛
- دیگران را تحقیر کنند؛
- موفقیت‌ها و دستاوردهای خود را بزرگنمایی کنند و از ارزش دستاوردهای اطرافیان خود را بکاهند؛
- سخت با دیگران همدردی کنند؛
- مستعد کج‌خلقی و عصبانیت سریع در زمانی هستند که به خواسته خود نمی‌رسند؛
- در مقابل شخصیت‌های مقتدر متحمل فشار می‌شوند، به‌ویژه زمانی که اوضاع بر وفق مرادشان پیش نمی‌رود.
اما با همه‌ی این‌ها، بسیاری از این رفتارها در مراحل خاصی از رشد کودک یا نوجوان مورد انتظار است. دکتر نیلون اذعان می کند: «الگوهای رفتاری کودکان با گذر از مراحل مختلف رشد تغییر می‌کند. به همین دلیل، برای والدین بسیار مهم است که در طول رشد کودک، در هیچ زمانی رفتار کودک خود را به خودشیفتگی تعبیر نکنند.»
پیچیدگی مسئله این است که دکتر نیلون می‌گوید: «آنچه ممکن است در یک مرحله از رشد خارج از هنجار به نظر برسد، می‌تواند در مرحله دیگر کاملاً عادی و مورد انتظار باشد.» او خاطرنشان می‌کند: «رفتار خودشیفتگی موقت ممکن است نتیجه‌ی واکنش کودک به تغییرات رشد، داروها یا حتی اقدامات پزشکی باشد. علاوه بر این، رفتار کودک ممکن است در نتیجه‌ی استرس خانواده یا مدرسه تغییر کند.» وی می‌گوید: «برای تمایز دادن آنچه که طبیعی است از چیزی که نیست، باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- سن کودک؛
- بلوغ کودک؛
- الگوهای رفتاری او؛
- پیامدهای رفتار او بر روابط در طول زمان.»
والدین باید به دنبال الگوهایی از رفتار فوق باشند که مصرانه، افراطی و با تأثیر منفی بر روابط خانوادگی و اجتماعی باشد. همچنین باید به عدم بینش و آگاهی کودک از رفتار خود و سرزنش بیش از حد دیگران توجه کنند.
اگر مشکوک هستید کودک خودشیفته دارید، چه کاری باید انجام دهید؟
مداخله زودهنگام برای هر سوءرفتاری از جمله رفتارهای خودشیفته، بزرگ‌ترین فرصت را برای تغییر فراهم می‌کند. اگر مشکوک هستید که رفتارهای فرزندتان مشکل‌ساز است یا ممکن است نشانه‌ای از اختلال شخصیت خودشیفته در آینده باشد، مراحل زیر را طی کنید.
۱. با فرزند خود درباره‌ی اینکه رفتارهای او بر دیگران تأثیر می‌گذارد صحبت کنید
فرزندتان را تشویق کنید تا تأثیر رفتار خود را بر دیگران درک کند، همدلی را در خود ایجاد کند و در دنیا احساس امنیت کند بدون اینکه مجبور باشد از دیگران برای برآورده کردن نیازهایش استفاده کند. این به او کمک می‌کند تا بتواند روابط سالم ایجاد کند و عشق و محبت را تجربه کرده و نشان دهد.
۲. روی خودآگاهی عاطفی خود کار کنید
ریشه‌ی خودشیفتگی اغلب نیاز به تمرکز بر خود است، زیرا کودک خودشیفته نمی‌تواند اعتماد کند که مراقبانش با نیازهای او هماهنگ هستند و می‌توانند آن‌ها را برآورده کنند. به همین دلیل، والدین باید از تغییرات خانواده که ممکن است باعث قطع ارتباط شود، آگاه باشند و آن‌ها را بررسی کنند.
بهترین کار برای سلامتی روان خود و فرزندتان درک احساسات و رفتار خودتان است. سؤالات زیر را از خود بپرسید:
- چگونه با مردم رفتار می‌کنم؟
- درباره‌ی خودم چه احساسی دارم؟
- روابط من چگونه است؟
- چگونه نیازهایم را برآورده می‌کنم؟
هرچه والدین بتوانند خودآگاهی بیشتری داشته باشند، بیشتر می‌توانند رفتار و اعمال خود را انتخاب کنند و آن اعمال را برای فرزندان خود الگوبرداری کنند.
۳. با یک متخصص سلامت روان تماس بگیرید
اگر درباره‌ی رفتار فرزندتان نگران هستید، بخصوص اگر سابقه خانوادگی NPD وجود دارد، از متخصص بهداشت روانی کودکان و نوجوانان کمک بگیرید. به دست آوردن بینش درباره‌ی اینکه آیا فرزند شما در حال گذراندن مراحل رشد است یا نشان دادن الگوی رفتارهای نگران‌کننده، مهم است.
آیا فکر می‌کنید چنین نشانه‌هایی در فرزند شما وجود دارد؟
منبع: parents
