فضاپیمای جونو از کنار قمر گانیمد با موفقیت عبور کرد

فضاپیمای جونو ناسا نزدیک‌ترین گذر خود را از نزدیک قمر گانیمد سیاره‌ی مشتری انجام داد تا پس از ۲۰ سال بشر دوباره با بزرگ‌ترین قمر منظومه‌ی شمسی دیدار کند.

گذر جونو از کنار گانیمد در فاصله‌ی ایمن ۱۰۰۰ کیلومتری انجام شد و در ساعت ۱۲:۵۶ ظهر منطقه‌ی زمانی شرقی ( به وقت تهران) به نزدیک‌ترین فاصله رسید. اگرچه فضاپیما در این مدت به ثبت داده‌ها و تصویربرداری از گانیمد مشغول بود اما دیدن تصویری از این گذر مدتی طول می‌کشد، زیرا ناسا معمولا زمانی داده‌ها را بارگیری می‌کند که فضاپیما مشغول فعالیت دیگری نباشد.

با توجه به سرعت بالای گانیمد هنگام گذر که تنها در ۲۵ دقیقه انجام شد، انتظار فقط ۵ تصویر از دوربین اصلی جونوکم می‌رود. در گذر از کنار گانیمد، سه دوربین، ابزار رادیویی، طیف‌سنج فرابنفش (UVS)، نقشه‌بردار فروسرخ شفق قطبی مشتری (JIRAM) و ابزار رادیومتر مایکروویو (MWR) استفاده شده‌اند. به گفته‌ی ناسا رادیومتر مایکروویو (پرتوسنج ریزموج) برای شناسایی مواد تشکیل‌دهنده‌ی لکه‌های تیره و روشن پوسته‌ی یخی گانیمد به‌کار گرفته شده است.

ناسا نوشت: «این نخستین پرواز نزدیک ما از کنار گانیمد طی ۲۰ سال است! منتظر تصاویر و نتایج علمی باشید.» پیش از این آخرین گذر نزدیک از کنار گانیمد در سال ۲۰۰۰ توسط فضاپیمای «گالیله» (Galileo) انجام شده بود که طی سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۳ در مدار مشتری چرخید و در این مدت چندین بار با قمرهای غول گازی منظومه‌ی شمسی ملاقات کرد.

مأموریت مهم بعدی جونو سرعت گرفتن و گذر بر فراز ابرهای مشتری است که ۸ ژوئن (۱۸ خرداد) برای سی‌وچهارمین بار در محیط پرتوافشان شدید مشتری قرار می‌گیرد. جونو یک مأموریت طولانی‌مدت برای کسب اطلاعات درباره‌ی فضای داخلی و آب‌وهوای این سیاره است و با توجه به عملکرد مطلوب، ناسا در ماه‌های گذشته مأموریت آن را تا سال ۲۰۲۵ تمدید کرد.

گذر نزدیک از کنار گانیمد می‌تواند اطلاعات مهمی را برای کاوش در قمرهای یخی مشتری فراهم کند. جایی که قرار است در دهه‌ی ۲۰۳۰ شاهد دو مأموریت «جویس» (JUICE) آژانس فضایی اروپا و «اروپا کلیپر» (Europa Clipper) ناسا باشد. قمرهای یخی مشتری به‌دلیل داشتن محیط‌های سرشار از آب و داشتن کشش گرانشی به عنوان منبع انرژی، محیط امیدوارکننده‌ای برای سکونت درنظر گرفته می‌شوند.

گانیمد با ابعادی بزرگ‌تر از سیاره‌ی عطارد، هدف اصلی مأموریت کاوشگر قمرهای یخی مشتری است که دو قمر دیگر مشتری یعنی «کالیستو» (Callisto) و «اروپا» (Europa) را کشف خواهد کرد. پیش از جونو سه فضاپیمای دیگر هم گانیمد را از نزدیک دیده‌اند. فضاپیماهای دوقلوی ناسا، وویجر در سال ۱۹۷۹ از کنار این قمر گذشت و گالیله هم در سال ۲۰۰۰ به نزدیک‌ترین فاصله با آن رسید.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از گذر نزدیک جونو از کنار مشتری

Credit: NASA/JPL-Caltech

منبع: Space