بهترین فیلمهای جفری رایت؛ ستارهی «داستان آمریکایی» (پرترهی یک بازیگر)
جفری رایت همیشه با حضورش در یک فیلم، آن را بهتر میکند. سال ۲۰۲۴، سالی بود که در آن پس از سالها بیتوجهی، جفری رایت بالاخره مورد توجه اسکار و رایدهندگان آن قرار گرفت. او برای نقشآفرینی فوقالعادهاش در «داستان آمریکایی» (American Fiction) توانست نامزد دریافت اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی مرد شود. با این نامزدی، رایت بالاخره توانست وارد لیست بازیگران درجهی یک شود؛ اگرچه او اسکار را به کیلین مورفی برای بازی در «اوپنهایمر» (Oppenheimer) کریستوفر نولان واگذار کرد. اما بهترین فیلمهای جفری رایت کدامند؟
جفری رایت بیش از ۳ دهه است که در صنعت سینما فعالیت دارد و او طی این سالها توانسته است هم در نقشهای مکمل و هم در نقشهای اصلی بدرخشد. در حالی که رایت یکی از بازیگران درخشان فیلمهای بلاکباستری مانند «جیمز باند» و «بازیهای گرسنگی» (The Hunger Games) است، با این حال بعضی از بهترین نقشآفرینیهای او در دنیای فیلمهای مستقل به وقوع پیوستهاند. او یکی از بازیگران موردعلاقهی کارگردانهای سینمای مستقل مانند جیم جارموش و وس اندرسون است.
رایت میتواند پقشآفرینیهایی مقتدر از خودش به نمایش بگذارد و به خلق شخصیتهای متفاوتی با پیشینهها، لهجهها و ویژگیهای فیزیکی متفاوت دست بزند؛ برای این که این نکته به شما اثبات شود کافی است نگاهی بیاندازید به سریال «فرشتهها در آمریکا» (Angels in America) از مایک نیکولز که رایت در آن به ایفای نقشهای مختلف با ویژگیهای متفاوت میپردازد. رایت فعالیت هنری خودش را از تئاتر آغاز کرد و برای بازی در نمایش «فرشتگان در آمریکا» توانست جایزهی تونی بهترین بازیگر مرد در یک نمایش را سال ۱۹۹۴ دریافت نماید.
رایت که حالا ۵۸ سال دارد، متولد شهر واشنگتن در ایلات متحدهی آمریکا است. او تحصیلات خود را در دانشگاه نیویورک از سر گذراند و فعالیتهای سینمایی خود به عنوان بازیگر را از سال ۱۹۹۶ آغاز کرد. رایت برای بازی در سریال «فرشتگان در آمریکا» توانست جایزهی تلویزیونی امی و گلدن گلوب را هم به کمد افتخارات خود اضافه کند. در ادامه به معرفی بهترین فیلمهای جفری رایت میپردازیم؛ نقشآفرینیهایی که او در آنها تواناییهای متفاوت و قدرت اجرای خود را به رخ میکشد و به واسطهی آنها خودش را به عنوان یکی از بهترین بازیگران نسل خودش به اثبات میرساند.
۱۰. کادیلاک رکوردز (Cadillac Records)
- سال تولید: ۲۰۰۸
- کارگردان: دارنل مارتین
- بازیگران: آدرین برودی، بیانسه، گابریل یونیون، کلمبوس شورت
- امتیاز راتن تومستوز: ۶۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
طی سال ۱۹۴۷ در شیکاگو، یک مهاجر لهستانی به نام لئونارد چس که صاحب یک کافه است، یک گیتاریست بلوز به نام مادی واترز و نوازندهی هارمونیکای همراهش به نام لیتل والتر را کشف میکند و آنها را استخدام میکند تا در کافهاش بنوازند. همکاری او با این دو نوازنده باعث میشود که او به فکر راه اندازی یک شرکت ضبط موسیقی بیافتد. این شرکت موسیقی باعث باز شدن دربهایی جدید مقابل موسیقیدانهای سیاهپوست میشود. شرکت چس رکورد طی دههی ۱۹۵۰ میلادی متولد شد و ستارههای جدیدی مانند اتا جیمز و چاک بری را به دنیای موسیقی معرفی کرد.
«کادیلاک رکوردز» یک فیلم موزیکال زندگینامهای قدرتمند است که داستانی قانعکننده با چهارچوبهای محکم را دربارهی لحظهای حیاتی در تاریخ سیاهپوستان روایت میکند. کارگردان این فیلم دارنل مارتین موفق میشود ماهیت بیثبات آن سالها و روحیهی شکننده و در همان حال مبارز موسیقیدانهای جوان در آن سالها را به تصویر بکشاند. نقشآفرینیهای به یادماندنی از موسیقیدانهایی مانند بیانسه در نقش اتا گیمز و ماس دف در نقش بری، باعث میشود این فیلم به پرترهای درخشان از افسانههای دنیای موسیقی تبدیل شود. با وجود این، قلب فیلم، نقشآفرینی درخشان رایت به عنوان مادی و رابطهاش با آدرین برودی در نقش چس است. نقشآفرینی قدرتمند رایت باعث میشود او به خوبی در قالب شخصیت مادی واترز فرو برود و سبک مخصوص او را به تصویر بکشاند.
۹. باسکیت (Basquiat)
- سال تولید: ۱۹۹۶
- کارگردان: جولیان اشنابل
- بازیگران: دیوید بویی، بنیسیو دلتورو، گری الدمن، دنیس هاپر
- امتیاز راتن تومستوز: ۶۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
نخستین نقشآفرینی رایت به عنوان بازیگر نقش اصلی یک فیلم زمانی نصیبش شد که او به تازگی فعالیت هنری خود را آغاز کرده بود. در «باسکیت» داستان هنرمند معروف و دوست اندی وارهول، جین-میچل باسکیت روایت میشود. این فیلم داستان ماجراجویی او از یک هنرمند خیابانی و در فقر مطلق بودن تا تبدیل شدن به یکی از محبوبترین هنرمندهای جهان را روایت میکند. این فیلم به بررسی چگونگی تاثیرگذاری شهرت و انزوای این هنرمند بر روابطش با مردها و زنها میپردازد و در نهایت اعتیاد او به هروئین را به تصویر میکشد؛ اعتیادی که به زندگی او پایان داد.
همانطور که رایت همیشه هنگام نقشآفرینی به عنوان شخصیتهای حقیقی چنین میکند، این بار هم توجه او به جزئیات رفتاری، اخلاقی و فیزیکی کوچک این شخصیت با استعداد و خاص اما آسیبدیده قابل توجه است. رایت به خوبی خط روایی فیلم را به دوش میکشد و از آنجایی که این فیلم نخستین نقشآفرینی او به عنوان بازیگر نقش اصلی است، این نکته شگفتانگیز میباشد. «باسکیت» به هیچوجه فیلم کاملی نیست، اما درخشش رایت در کنار بازیگران بزرگ دیگری مانند دیوید بوئی و بنیسیو دلتورو و گری اولدمن برندهی اسکار، این فیلم را جذاب میکند.
۸. شفت (Shaft)
- سال تولید: ۲۰۰۰
- کارگردان: جان سینگلتون
- بازیگران: ساموئل ال. جکسون، ونسا ال. ویلیامز، کریستین بیل، ریچارد راوندتری
- امتیاز راتن تومستوز: ۶۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۵۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶ از ۱۰
هنگامی که کارگردان فقید جان سینگلتون تصمیم گرفت فیلم کلاسیک سیاهپوستان محصول دههی هفتاد را بازسازی کند، سعی کرد در حالی که اصالت این فیلم و شخصیتهای قدرتمند فیلم اصلی را حفظ میکند، حساسیتهای شرکت قرن بیستویکم را هم وارد پروسهی فیلم نماید. نقش کارآگاه فیلم سینگلتون، جان شفت را ساموئل ال. جکسون ایفا میکند. او برادرزادهی شخصیت شفت در فیلم اصلی است. نقش شفت در فیلم اصلی را ریچارد راوندتری ایفا میکند؛ کسی که در این فیلم هم حضوری کوتاه دارد. هنگامی که شفت به سراغ جنایتکار ثروتمند، والتر وید (کریستین بیل) میرود، وید با یکی از دشمنان قبلی شفت که او پیشتر دستگیرش کرده است متحد میشود؛ یک مافیای موادمخدر به نام هرناندز.
«شفت» یک بازسازی موفق از یک فیلم کلاسیک برای مخاطبان جدید است و بخش زیادی از موفقیت خودش را مدیون بازیگران درخشانش میباشد. در یکی از نخستین نقشآفرینیهای سینماییاش، رایت موفق میشود تواناییهای خود را با ایفا کردن دقیق لهجه، زبان بدن و ویژگیهای شخصیتی یک شخصیت دومنیکنی به نام هرناندز رخ بکشد. رایت به عنوان هرناندز یکی از ستونهای اصلی فیلم است و همراه با بازیگر مقابلش، بیل، موفق میشود بخش زیادی از بار فیلم را به دوش بکشد. این دو بازیگر در کنار یکدیگر شخصیتها و لحظاتی به یادماندنی خلق میکنند که فیلمی معمولی را تبدیل به بازسازیای قدرتمند و بامزه میگرداند که با فرهنگ مدرن هماهنگتر است.
۷. استروید سیتی (Asteroid City)
- سال تولید: ۲۰۲۳
- کارگردان: وس اندرسن
- بازیگران: تام هنکس، اسکارلت جوهانسون، جیسن شوارتزمن، تیلدا سوئینتن
- امتیاز راتن تومستوز: ۷۵ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
نخستین همکاری بین فیلمساز درخشان، وس اندرسن، با جفری رایت، سال ۲۰۲۱ و با فیلم «گزارش فرانسوی» (The French Dispatch) به وقوع پیوست. بعد از این نخستین همکاری، نقشآفرینی درخشان رایت او را تبدیل به یکی از بازیگران ثابت فیلمهای اندرسن کرد و همکاری بعدی این دو هنرمند، دو سال بعد یکبار دیگر تکرار شد؛ اینبار در «استروید سیتی». بازیگرانی که در این برداشت شخصی اندرسن از افسانهی رویارویی بیابانی در جنوب غربی آمریکا با موجودات فضایی نقشآفرینی کردهاند، احتمالا درخشانترین تیم بازیگری در مقایسه با سایر آثار اندرسن هستند؛ اسکارلت جوهانسون، تام هنکس و ویلم دفو از جمله بازیگران این فیلم میباشند.
ژنرال گریبسون که رایت نقش آن را در این فیلم ایفا میکند، شخصیتی کوچک اما مهم در فیلم است؛ یک مرد نظامی مورد احترام با تمام ویژگیهای عجیب و غریبی که از شخصیتهای وس اندرسن انتظار میرود. سخنرانی چهار دقیقهای او به اندازهی حضور کوتاهش در سایر صحنهها در نقش شخصیتی که بازی کردن آن کار اسانی نیست، به یادماندنی میباشد. رایت حتی هنگامی که توسط گروهی از بازیگران بزرگ احاطه شده است هم مخاطبان را مجبور میکند که به او توجه کنند. به نظر میرسد او بدون هیچ زحمتی میتواند تا این اندازه تاثیرگذار باشد. «استروید سیتی» میتوانست بیش از این از تواناییهای رایت بهرهمند شود، اگرچه همین حضور کوتاه او هم تاثیری ماندگار بر مخاطبان میگذارد.
۶. گلهای پرپر (Broken Flowers)
- سال تولید: ۲۰۰۵
- کارگردان: جیم جارموش
- بازیگران: بیل مری، شارون استون، فرانسیس کونروی، جسیکا لنگ
- امتیاز راتن تومستوز: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
در «گلهای پرپر»، یک کمدی-درام مستقل از جیم جارموش، جفری رایت فرصت این را پیدا میکند تا تواناییهای کمدی خود را در مقابل بیل موری به تصویر بکشاند. موری در این فیلم نقش دان جانستن، یک شخصیت بانفوذ بازنشسته در عرصهی نرمافزار را ایفا میکند که نامزدش میخواهد ترکش کند و این رابطهی شکستخورده هم قرار است به مجموعهی روابط شکستخوردهی زندگی او اضافه شود. او ناگهان نامهای دریافت میکند از زنی ناشناس که ادعا میکند یکی از معشوقههای قدیمی او میباشد و این زن خبر از پسر نوجوانی میدهد که متعلق به دان است و شاید دوست داشته باشد او را ببیند.
وینستون که نقش آن را رایت ایفا میکند، یک دیوانهی رمان مرموز است که دان را تشویق میکند تا تحقیق نماید. زمانبندی دقیق و نقشآفرینی قدرتمند رایت در مقابل یکی از نسخههای عجیب و متفاوت بیل موری، باعث به وجود آمدن بعضی از بامزهترین و تاثیرگذارترین لحظههای «گلهای پرپر» میشود. این فیلم عجیب است و در همان حال بینش فراوانی را به مخاطب منتقل مینماید. «گلهای پرپر» یکی از الماسهای مخفی ارزشمند و قدرنادیدهی دههی ۲۰۰۰ میلادی است. تمام بار فیلم را موری به دوش میکشد، اما حضور رایت در این فیلم حیاتی است و باید از نقشآفرینی درخشان او قدردانی شود.
۵. تنها عاشقان زنده ماندند (Only Lovers Left Alive)
- سال تولید: ۲۰۱۳
- کارگردان: جیم جارموش
- بازیگران: تیلدا سوئینتون، تام هیدلستون، میا واشیکوفسکا، جان هرت
- امتیاز راتن تومستوز: ۸۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
یکی دیگر از فیلمهای خاص جیم جارموش، «تنها عاشقان زنده ماندند» میباشد؛ یک فیلم خونآشامی عاشقانه، ترکیبشده با کمدی. این فیلم روایتکنندهی داستان آدام (تام هیدلستون) و ایو (تیلدا سوئینتون) است؛ خونآشامهایی که بعد از چندین قرن ازدواج، در مییابند که در دو نقطهی مختلف جهان و دور از هم هستند. آدام در دیترویت زندگیمیکند و در حالی که سعی میکند هویت حقیقی خودش را پنهان نماید، حرفهاش به عنوان یک موزیسین را دنبال میکند. از سوی دیگر ایو در طنجهی مراکش روزگار سپری میکند. هردوی آنها که از خون زهرآلود انسانها در قرن بیستویکم ترسیدهاند، به جای نوشیدن مستقیم از انسانها، به فروشندگانی که برایشان جنس خوب میآورند اتکا میکنند.
کسی که در دیترویت برای آدام جنس خوب جور میکند، واتسون است که جفری رایت نقشش را بازی میکند. واتسون کسی است که یک بانک خون را مدیریت میکند و به دنبال در دسترس داشتن مقدار زیادی خون او منفی شناخته شده میباشد؛ خونهایی که آدام مجبور است برای به دست آوردن آنها پول زیادی پرداخت کند. رایت نقش ساقی خونآشام خود را با ترکیب درستی از ترس و شجاعت ایفا مینماید و موفق میشود یک شخصیت به یادماندنی دیگر در یکی از آثار جیم جارموش خلق کند. مانند بسیاری دیگر از آثار جارموش، این فیلم هم موفق میشود از حضور درخشان رایت بهره ببرد؛ بازیگری که حسی از اصالت و وقار به فیلم میبخشد.
۴. راستین (Rustin)
- سال تولید: ۲۰۲۳
- کارگردان: جرج سی. وولف
- بازیگران: کولمن دومینگو، کریس راک، آدرا مکدانلد، گاس هالپر
- امتیاز راتن تومستوز: ۸۴ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
وقتی که صحبت از ترسیم کردن پرترههای خاص تاریخی باشد، جفری رایت همیشه یکی از نامزدهای توانا در این زمینه است. ممکن است کمی طول بکشد تا بتوانیم جفری رایت را در نقش ادام کلایتون پاول جونیور به جا بیاوریم. نقشآفرینی کولمن دومینگو به عنوان یک فعال حقوق بشر به نام بینارد راستین در این فیلم توانست توجه اسکار را به خودش جلب کند، اما بازیگرهای مکمل این فیلم بودند که توانستند با ترسیم پرترههای دقیق از شخصیتهای تاریخی مانند مدگار اورز، مارتین لوتر کینگ جونیور و جان لوئیس، به این فیلم اصالت و قدرت ببخشند.
رایت در این فیلم نقش یک ضدقهرمان را ایفا میکند با تمام جاهطلبی و تعهدی که این نقش میطلبد. او در این فیلم کلاهگیس و سبیل میگذارد و موفق میشود جنس صدای خود را هم شبیه به نمایندهی کنگرهی تاثیرگذار هارلم کند. رایت نقش پاول را با وقار و اصالت ایفا میکند، در حالی که او در داستان «راستین» یک شخصیت غیرهمدل و ضدقهرمان است. «راستین» گاهی ناعادلانه میشود و گاهی خط داستانی خودش را گم میکند، اما دومینگو و تیم بازیگری شگفتانگیز این فیلم و توانایی خارقالعادهی رایت، این فیلم را به چیزی ماندگار و ارزشمند تبدیل میکنند.
۳. کازینو رویال (Casino Royale)
- سال تولید: ۲۰۰۶
- کارگردان: مارتین کمبل
- بازیگران: دنیل کریگ، اوا گرین، مدس میکلسن، جودی دنچ
- امتیاز راتن تومستوز: ۹۴ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
«کازینو رویال» نگاهی بود از زاویهای جدید به مجموعه فیلمهای جیمز باند. دنیل کریگ با این فیلم جنبههای جدیدی به شخصیت جیمز باند بخشید. درحالی که شخصیتهای محبوب مخاطبان در این مجموعه فیلمها همواره شخصیتهایی مانند ام، مانیپنی و کیو بودهاند، همواره توجه کمتری به شخصیت مکمل فلیکس لتر شده است؛ دوست باند و مامور اجرایی سیآیای. ریشههای این دوستی در این فیلم مورد بررسی قرار میگیرند؛ دوستیای که در «ذرهای آرامش» (Quantum of Solace) هم ادامه مییابد، پیش از این که در «زمانی برای مردن نیست» (No Time To Die) به پایان برسد.
در نقش فلیکس، نقشآفرینی رایت به عنوان یک آمریکایی باحال و بیقید و بند، در تضاد با شخصیت منظم باند قرار دارد و این تضاد باعث به وجود آمدن بعضی از لحظات ماندگار این مجموعه فیلمها میشود. رایت مطمئن است و به خوبی نقش خود را ایفا میکند و موفق میشود خودش را با لحن فیلم هماهنگ کند و به کریگ فرصتی دهد تا بتواند پول خود را پس بگیرد. فلیکس خیلی سریع تبدیل به یکی از شخصیتهای محبوب این مجموعه فیلمها شد و نقشآفرینی مستحکم رایت توانست نظر منتقدان را جلب نماید. مجموعه فیلمهای جیمز باند دنیل کریگ توانست درخشش فوقالعادهای داشته باشد، اما یک ایراد بزرگ به آن وارد است؛ این فیلم میتوانست برنامههای بیشتری برای شخصیت فلیکس داشته باشد، با این حال «کازینو رویال» همچنان از بهترین فیلمهای جفری رایت است.
۲. او. جی. (O.G)
- سال تولید: ۲۰۱۸
- کارگردان: مدلین سکلر
- بازیگران: ویلیام فیچنر، بوید هولبروک، میر وینینگام، دیوید پاتریک کلی
- امتیاز راتن تومستوز: ۸۹ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
رایت تواناییهای خودش به عنوان بازیگر نقش اصلی را در «او. جی.» به عنوان لوئیس، یک زندانی که به مدت ۲۶ سال حبس کشیده و قرار است به زودی دوباره وارد اجتماع شود، به اثبات میرساند. او در حالی که برای آزادیاش آماده میشود، با یک زندانی جدید به نام بیچر (تئوتوس کارتر) دوست میشود. لوئیس خیلی زود باید بین آزادیاش و ادامه دادن به زندگیاش در زندان به عنوان استاد بیچر، یکی را انتخاب کند. این فیلم مدلین سکلر توانست تبدیل به یکی از فیلمهای موفق سال ۲۰۱۸ شود.
رایت برای بازی در این فیلم توانست جایزهی بهترین بازیگر نقش اصلی مرد در یک فیلم آمریکایی را از جشنوارهی فیلم تریبکا دریافت نماید. این فیلم کاملا در مرکز اصلاح و تربیت پندلتون، یک زندان فوق امنیتی در ایندیانا، ضبط شده است. بسیاری از زندانیان و نگهبانان واقعی به عنوان بازیگران این فیلم نقشآفرینی کردهاند. همین ویژگیها به «او. جی.» نوعی حس اصالت میبخشد که سایر فیلمهای زندان از آن بیبهرهاند. رایت به عنوان نقش اصلی این فیلم بینظیر است. او موفق میشود به شخصیت خودش عمق و پیچیدگی ببخشد. این فیلم هم موفق میشود سیستم زندانها را با انتقادهای محکم خودش زیر سوال ببرد.
۱. داستان آمریکایی (American Fiction)
- سال تولید: ۲۰۲۳
- کارگردان: کورد جفرسون
- بازیگران: تریسی الیس رایس، ایسا رای، استرلینگ کی. براون، جان اورتیز
- امتیاز راتن تومستوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
نقشآفرینی نامزد اسکار جفری رایت واقعا برجستهترین اثر هنری کارنامهی هنری و بیتردید یکی از بهترین فیلمهای او است. تمام تواناییهای او از کمدی گرقته تا لحظات پرتنش و پیچیدهی درام در این فیلم به تصویر کشیده میشوند. «داستان آمریکایی» به بررسی تصورات قالبیای میپردازد که جامعهی آمریکا از سیاهپوستان ترویج میکند. رایت که به عنوان یک بازیگر سیاهپوست به اندازهی کافی نقش مافیای مواد مخدر و مجرمان را ایفا کرده است، بهترین گزینه برای ایفای این نقش بود، چرا که بر تمام تصورات غالبی احاطهی کامل داشت.
این بازیگر در نقش مانک بسیار بامزه است. مانک نویسندهای است که آثار ادبیاش خیلی مورد استقبال قرار نمیگیرند و او تصمیم میگیرد داستانی که جامعهی آمریکا از یک نویسندهی سیاهپوست انتظار دارد را بنویسد. مانک در تلاش است که در عین ترمیم کردن زخمهای داخلی خود، روابط از بین رفتهاش با انسانهای دیگر را هم ترمیم کند. استرلینگ کی. براون به عنوان بازیگر نقش مکمل در این فیلم به عنوان برادر مانک ایفای نقش میکند. او هم به دنبال نقشآفرینی درخشانش توانست نامزد دریافت اسکار شود. با وجود درخشش تمام بازیگران این فیلم و به تصویر کشاندن تواناییهای کارگردانی و نویسندگی سازندگان این فیلم ماندگار، «داستان آمریکایی» بیش از هرچیز یک کلاس بازیگری تمام عیار از جفری رایت است. این فیلم در ۵ رشته نامزد اسکار شد و توانست اسکار بهترین فیلمنامهی اقتباسی را به دست آورد.
منبع: collider