فضاپیمای هایابوسا ۲ ژاپن نمونه‌ی جمع‌آوری شده از سیارک ریوگو را به زمین رساند
پس از شش سال فعالیت پیوسته‌ی علمی سرانجام دقایقی پیش فضاپیمای هایابوسا ۲ ژاپن با کپسول بازگشت، نمونه‌های جمع‌آوری شده از سیارک ریوگو را به زمین رساند.
کاوشگر «هایابوسا ۲» (Hayabusa 2) شش سال و سه روز پس از آغاز مأموریت پیشگامانه‌ی خود، صبح امروز به مدار زمین رسید و دقایقی پیش کپسول حاوی حداقل ۱۰۰ میلی‌گرم از گردوغبار سیارکی را در منطقه‌ی وومرا (Woomera) در استرالیا فرود آورد. کپسولی که قطعات ارزشمند سیارک «ریوگو ۱۶۲۱۷۳» (۱۶۲۱۷۳ Ryugu) را در خود دارد و می‌تواند دنیای تازه‌ای به چگونگی شکل‌گیری منظومه‌ی شمسی و ریشه‌های حیات باز کند.
این کپسول بازگشت در ساعات اولیه‌ی ۶ دسامبر به وقت محلی استرالیا (ساعت‌های پایانی ۱۵ آذر) به زمین رسید تا سفر رفت‌وبرگشتی خود را با مسافت حدود ۶ میلیارد کیلومتر به پایان برساند. آژانس کاوش‌های هوافضای ژاپن (JAXA) اعلام کرد که این کپسول بازگشت هایابوسا ۲ حاوی نمونه‌های سیارک ریوگو از ارتفاع حدود ۲۲۰ کیلومتری برای رسیدن به زمین رها شده است.
این عملیات بازگشت اوج مأموریت ۲۹۰ میلیون دلاری بود که «هایابوسا ۲» که در زبان ژاپنی به معنای شاهین است، در دسامبر ۲۰۱۴ (آذر ۱۳۹۳) از مرکز فضایی «تانگاشیما» (Tanegashima) در جنوب غربی ژاپن آغاز کرده است. این کاوشگر در ژوئن ۲۰۱۸ (خرداد ۱۳۹۷) پس از طی مسافت ۳٫۲ میلیارد کیلومتر در مدار بیضوی به دور خورشید برای بیش از سه سال، به موقعیت ثابت خود در بالای سیارک «ریوگو» (Ryugu) که نام کاخ اژدهای زیر دریا در یک افسانه‌ی ژاپنی را بر خود دارد، رسید.
طرح گرافیکی فضاپیمای هایابوسا ۲ در نزدیکی سیارک ریوگو
Credit: JAXA
یکی از چندین مرحله‌ی مهم این مأموریت در فوریه ۲۰۱۹ (اسفند ۱۳۹۷)، زمانی انجام شد که این کاوشگر برای مدت کوتاهی بر روی ریوگو فرود آمد و یک گلوله کوچک از جنس عنصر «تانتالم» (Tantalum) را به سطح سیارک شلیک کرد تا پیش از بازگشت به موقعیت قبلی خود، گردوغبار لازم را برای جمع‌آوری نمونه ایجاد کند.
پنج ماه بعد، این کاوشگر دومین نمونه‌برداری را از سطح این سیارک ۴٫۶ میلیارد ساله انجام داد. آژانس کاوش‌های هوافضای ژاپن معتقد است که نمونه های زیرسطحی این سیارک دارای کربن و مواد آلی هستند که در برابر تشعشعات فضایی و دیگر عوامل محیطی محافظت شده‌اند و در همان وضعیتی هستند که هنگام شکل‌گیری منظومه شمسی وجود داشته است.
«ماکوتو یوشیکاوا» مدیر مأموریت پروژه‌ی هایابوسا ۲ در آژانس هوافضای ژاپن خاطرنشان کرد که دانشمندان علاقه‌ی زیادی به تجزیه‌وتحلیل مواد آلی در نمونه‌های سیارک ریوگو دارند. او در این رابطه افزود: «مواد آلی ریشه‌ی حیات روی زمین است، اما ما هنوز نمی‌دانیم که از کجا آمده است. ما امیدواریم که با تجزیه‌وتحلیل جزئیات مواد آلی نمونه‌های آورده شده توسط هایابوسا ۲ سرنخی از منشأ حیات روی زمین پیدا کنیم.»
طرح گرافیکی از جدایی و ورود به جو کپسول بازگشت فضاپیمای هایابوسا ۲ ژاپن
Credit: JAXA
این کپسول بازگشت هایابوسا ۲ ژاپن که توسط یک سپر حرارتی محافظت می‌شود، هنگام ورود مجدد به جو زمین در ۲۰۰ کیلومتری زمین، به یک گلوله‌ی آتشین تبدیل شد که در آسمان شب مانند یک شهاب درخشید. سویچی ناگوچی فضانورد ژاپنی ساکن ایستگاه فضایی بین‌المللی هم اعلام کرد که این گوی درخشان را دیده است. در حدود ۱۰ کیلومتری سطح زمین، چتر نجات کپسول باز شد و با فرود روی زمین این فضاپیما سیگنال‌هایی را ارسال خواهد کرد که محل قرارگیری آن را بر روی زمین مشخص می‌کند. هم‌چنین یک fhg’vn برای یافتن آن به منطقه اعزام شده است. این کپسول حدود ۴۰ سانتی‌متری در منطقه‌ای به وسعت چند صد کیلومتر مربع فرود آمد.
دو تصویر از فرآیند ورود به جو کپسول بازگشت هایابوسا ۲ ژاپن
Credit: JAXA
بیش از ۷۰ کارشناس آژانس هوافضای ژاپن که ماه گذشته به منطقه‌ی وومرا در استرالیا رسیده‌اند، برای دریافت سیگنال‌ها در چندین مکان آنتن و دیش‌های ماهواره‌ای نصب کرده‌اند و آژانس فضایی استرالیا و وزارت دفاع این کشور هم برای آماده‌سازی در مأموریت جست‌وجو و بازیابی در حالت آماده‌باش قرار دارند. یوشیکاوا تأکید کرد که بدون کمک مسؤولان محلی جست‌وجوی کپسولی که فقط ۴۰ سانتی‌متر قطر دارد بسیار دشوار است.
با وجود رسیدن کپسول بازگشت حاوی نمونه‌های جمع‌آوری شده توسط هایابوسا ۲ سفر این فضاپیما در این مرحله پایان نمی‌یابد. بلکه پس از آزادسازی کپسول و دو بار استفاده از گرانش زمین برای قلاب شدن و افزایش سرعت خود، در مأموریتی که انتظار می‌رود یک دهه طول بکشد، به سمت یک سیارک دوردست دیگر با نام ۱۹۹۸KY26 حرکت خواهد کرد.
عکس کاور: طرح گرافیکی ورود کپسول بازگشت مأموریت هایابوسا ۲ ژاپن برای رساندن نمونه‌های سیارک ریوگو به زمین
Credit: JAXA
منابع: The Guardian, Space, JAXA
